Quy hoạch cán bộ là một nội dung trọng yếu của công tác cán bộ, bảo đảm cho công tác cán bộ đi vào nền nếp, chủ động, đáp ứng cả nhiệm vụ trước mắt và lâu dài, nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ đứng đầu có đủ phẩm chất, năng lực, bản lĩnh trong thực hiện nhiệm vụ.Thực tế cho thấy với đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu về năng lực quản lý, bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, gắn bó mật thiết với nhân dân đã và đang có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước. Vì vậy, công tác quy hoạch cán bộ được coi là khâu then chốt, có vai trò chiến lược.
Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban chỉ đạo xây dựng quy hoạch cán bộ cấp chiến lược nhiệm kỳ 2021 - 2026. Ảnh: Internet
Từ khi thực hiện đường lối đổi mới đến nay, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư các khóa đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, quy định, quyết định, kết luận về công tác quy hoạch cán bộ.Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII ra Nghị quyết số 03-NQ/TW ngày 18/6/1997về “Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”; Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 30/11/2004 về “Công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X ra Kết luận số 37-KL/TW ngày 02/02/2009 về “Tiếp tục đẩy mạnh chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI ra Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 16/01/2012 về “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Bộ Chính trị khóa XI ra Kết luận số 24-KL/TW ngày 05/6/2012 về “Tiếp tục đẩy mạnh công tác quy hoạch và luân chuyển cán bộ lãnh đạo, quản lý đến năm 2020 và những năm tiếp theo”. Trên cơ sở đó, ngày 05/11/2012, Ban Tổ chức Trung ương ban hành Văn bản số 15-HD/BTCTW hướng dẫn về công tác Quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý theo tinh thần Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 30/11/2004 (khóa IX) và Kết luận số 24-KL/TW ngày 05/6/2012 của Bộ Chính trị (Khóa XI); ngày 24/02/2017Ban Tổ chức Trung ương đã ban hành Văn bản số 06-HD/BTCTW hướng dẫn sửa đổi, bổ sung một số nội dung về công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý nêu tại Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW ngày 05/11/2012. Theo đó, quy hoạch cán bộ được quy định gồm một số nội dung như sau:
1. Tiêu chuẩn của cán bộ được đưa vào quy hoạch
Theo quy định tại Mục III.1 Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 30/11/2004 và Mục I.3 Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW, cán bộ được đưa vào quy hoạch phải đáp ứng các tiêu chuẩn:
Thứ nhất, về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống:Người được đưa vào quy hoạch cán bộ phải là người có phẩm chất chính trị vững vàng, chấp hành đúng đường lối, chủ trương, của Đảng, pháp luật của nhà nước. Có đạo đức, lối sống lành mạnh, trung thực, công bằng, vô tư khách quan, có tinh thần trách nhiệm, gần gũi với nhân dân.
Thứ hai, phải có năng lực thực tiễn thể hiện qua kết quả, hiệu quả trong công tác, có tinh thần sáng tạo, chủ động luôn hoàn thành nhiệm vụ được giao và có khả năng, năng lực trong việc tổ chức, điều hành, kết nối tổ chức.
Thứ ba, có trình độ đào tạo và trình độ lý luận chính trị đảm bảo và phù hợp. Có kinh nghiệm trong thực tiễn về lãnh đạo, quản lý cấp dưới hoặc có nhiều triển vọng để phát triển.
Thứ tư, có độ tuổi phù hợp, đảm bảo tham gia công tác đủ nhiệm kỳ theo yêu cầu của chức vụ quy hoạch
Thứ năm, ngoài những tiêu chí này, người được quy hoạch cán bộ phải có uy tín, có sự tín nhiệm và đảm bảo đủ sức khỏe để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Bên cạnh đó, có triển vọng phát triển, đáp ứng được yêu cầu của nhiệm vụ khi bố trí vào những chức vụ cao hơn.
2. Quy định về độ tuổi để đưa vào quy hoạch cán bộ
Theo quy định tại Mục III.1 Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 30/11/2004 và Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW, độ tuổi để được quy hoạch cán bộ phải đảm bảo:
Thứ nhất, đối với những đồng chí lần đầu tham gia phải đủ tuổi để có thể công tác từ hai nhiệm kỳ trở lên hoặc ít nhất phải trọn một nhiệm kỳ; những đồng chí tiếp tục đảm nhiệm chức vụ hiện giữ nói chung phải đủ tuổi công tác trọn một nhiệm kỳ hoặc ít nhất được 2/3 nhiệm kỳ; những trường hợp này cần xem xét con người và hoàn cảnh cụ thể để quyết định; không máy móc, cứng nhắc về độ tuổi.
Thứ hai, riêng đối với những trường hợp cán bộ đưa vào quy hoạch trong các ban, bộ, ngành, cơ quan trung ương thì chỉ đưa vào quy hoạch chức vụ cao hơn đối với những đồng chí còn đủ tuổi bổ nhiệm trong nhiệm kỳ tới và các nhiệm kỳ tiếp theo. Các đồng chí được bổ sung vào quy hoạch của nhiệm kỳ hiện tại cũng cần đủ tuổi công tác ít nhất trọn một nhiệm kỳ bổ nhiệm (5 năm).
Lưu ý:
- Độ tuổi để xác định đưa vào quy hoạch đối với cấp ủy sẽ được tính tại thời điểm tiến hành đại hội đảng bộ. Riêng với các chức danh lãnh đạo, quản lý của cơ quan Nhà nước chính là thời điểm bầu cử Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp.
- Những cán bộ đã có trong quy hoạch sẽ phải loại bỏ nếu độ tuổi của họ không đảm bảo để bổ nhiệm hoặc ứng cử lần đầu theo quy định.
3. Quy trình thực hiện quy hoạch cán bộ
Theo Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW, trình tự thực hiện quy hoạch cán bộ được thực hiện như sau:
Thứ nhất, chuẩn bị xây dựng quy hoạch
Trước khi thực hiện quy trình quy hoạch, cá nhân, cơ quan có thẩm quyền tiến hành thực hiện các công việc cụ thể sau:
- Chỉ đạo cấp dưới thực hiện xây dựng quy hoạch để làm cơ sở để phát hiện nguồn cho quy hoạch và thực hiện rà soát đội ngũ cán bộ, đánh giá cán bộ
- Xác định phương hướng xây dựng quy hoạch và cụ thể hóa tiêu chuẩn cán bộ đưa vào quy hoạch.
Thứ hai, các bước tiến hành quy hoạch cán bộ theo quy định
Bước 1: Phát hiện và giới thiệu nguồn cho quy hoạch cán bộ
- Việc phát hiện và giới thiệu nguồn cho quy hoạch cán bộ được thực hiện thông qua hội nghị cán bộ bỏ phiếu giới thiệu nguồn quy hoạch.
- Trong trường hợp số lượng, cơ cấu dự kiến đưa vào quy hoạch còn thiếu sẽ tiến hành lựa chọn, giới thiệu thêm các đồng chí có số phiếu giới thiệu của hội nghị cán bộ từ cao xuống thấp hoặc phát hiện, giới thiệu bổ sung nguồn .
Bước 2: Tổ chức lấy ý kiến ban chấp hành đảng bộ
Hội nghị ban chấp hành đảng bộ tiến hành thảo luận để đưa cán bộ vào quy hoạch trên cơ sở các tiêu chuẩn chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý.
Bước 3: Tổ chức hội nghị tiến hành thảo luận, xem xét quyết định quy hoạch:
Trên cơ sở kết quả giới thiệu quy hoạch và các phương án quy hoạch đã có, tiến hành thảo luận, ghi phiếu quyết định nguồn quy hoạch.
4. Rà soát, bổ sung quy hoạch
Theo Văn bản số 06-HD/BTCTW hướng dẫn sửa đổi, bổ sung một số nội dung về công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý nêu tại Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW ngày 05/11/20121, quy định:
Thứ nhất, về quy trình rà soát, bổ sung quy hoạch:
Trước đây theo hướng dẫn tại khoản 3, mục A, mục B, phần II, Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW ngày 05/11/2012 của Ban Tổ chức Trung ương có nêu: “Khi rà soát, bổ sung quy hoạch, tập thể lãnh đạo căn cứ đánh giá cán bộ để xem xét, bỏ phiếu quyết định, không cần thực hiện đầy đủ các bước như xây dựng quy hoạch ban đầu”.
Để bảo đảm chặt chẽ, đồng bộ trong công tác quy hoạch cán bộ, nay Ban Tổ chức Trung ương đã hướng dẫn bổ sung quy trình rà soát, bổ sung quy hoạch cán bộ hàng năm theo 04 bước như sau:
Bước 1: Căn cứ vào đánh giá cán bộ hàng năm của cấp ủy, tổ chức đảng và tập thể lãnh đạo có thẩm quyền, cơ quan tổ chức tham mưu thẩm định, rà soát và dự kiến phương án bổ sung nhân sự có đủ tiêu chuẩn, điều kiện vào quy hoạch và đề xuất đưa ra khỏi quy hoạch đối với những đồng chí không còn đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định; báo cáo tập thể lãnh đạo xem xét, cho ý kiến vào phương án bổ sung quy hoạch trước khi lấy ý kiến tại các hội nghị và xem xét, bỏ phiếu đưa ra khỏi quy hoạch đối với những trường hợp không còn đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định.
Những đồng chí có trên 50% tổng số thành viên tập thể lãnh đạo đồng ý đưa ra khỏi quy hoạch, thì đề xuất đưa ra khỏi quy hoạch hoặc đưa ra khỏi quy hoạch theo thẩm quyền quy định.
Bước 2: Tổ chức lấy ý kiến tại hội nghị cán bộ chủ chốt về danh sách nhân sự dự kiến đưa vào quy hoạch tại hội nghị cán bộ chủ chốt, tập thể lãnh đạo xem xét, thống nhất danh sách nhân sự trước khi đưa ra lấy ý kiến tại hội nghị tiếp theo.
Bước 3: Tổ chức lấy ý kiến về danh sách nhân sự dự kiến đưa vào quy hoạch tại hội nghị ban chấp hành đảng bộ tỉnh, thành phố và đảng ủy trực thuộc Trung ương; ban chấp hành của các tổ chức bầu cử; hội nghị tập thể lãnh đạo mở rộng đối với các ban, bộ ngành, cơ quan, đơn vị ở Trung ương.
Bước 4: Trên cơ sở kết quả lấy ý kiến tại các hội nghị nêu trên, đồng thời căn cứ vào tiêu chuẩn, cơ cấu, số lượng theo quy định, cơ quan tổ chức rà soát tổng hợp, báo cáo tập thể lãnh đạo thảo luận và bỏ phiếu kín giới thiệu nhân sự đưa vào danh sách đề nghị xác nhận bổ sung quy hoạch hoặc đưa vào danh sách bổ sung bổ sung quy hoạch theo thẩm quyền quy định.
Những đồng chí được trên 50% tổng số thành viên tập thể lãnh đạo đồng ý giới thiệu nhưng phải đảm bảo cơ cấu, số lượng, tiêu chuẩn theo quy định (lấy từ cao xuống) thì được đưa vào danh sách đề nghị xác nhận bổ sung quy hoạch hoặc đưa vào danh sách bổ sung quy hoạch.
Thứ hai, về định kỳ rà soát, bổ sung quy hoạch và hồ sơ nhân sự quy hoạch
Trước đây, theo quy định Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW ngày 05/11/2012 của Ban Tổ chức Trung ương không hướng dẫn về số lần rà soát, bổ sung quy hoạch hàng năm và hồ sơ nhân sự quy hoạch; nay hướng dẫn bổ sung như sau:
- Hàng năm, các cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo cơ quan, đơn vị chỉ tiến hành rà soát, bổ sung quy hoạch cán bộ 01 lần trong quý I, sau khi đã tiến hành đánh giá cán bộ hàng năm theo quy định.
- Các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị khi gửi tờ trình đề nghị thẩm định, phê duyệt quy hoạch, đề nghị gửi kèm theo kế hoạch luân chuyển, đào tạo cán bộ và hồ sơ nhân sự (hồ sơ nhân sự quy hoạch tương tự như hồ sơ bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử).
Với một số quy định về công tác quy hoạch cán bộ như hiện nay đã đảm bảo thống nhất, cơ bản đồng bộ và chặt chẽ, giúp cho các cấp ủy đảng triển khai tổ chức thực hiện công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý ngày càng chất lượng, hiệu quả./.
Kim Anh (tổng hợp)
