Ngày 13/6/2005, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 521/QĐ-TTg về việc lấy ngày 19/8 hằng năm là “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Đây là phong trào có vị trí chiến lược, là một trong những biện pháp công tác cơ bản của lực lượng Công an nhân dân, là nền tảng cơ bản trong sự nghiệp bảo vệ an ninh Quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, là một bộ phận gắn bó khăng khít, chặt chẽ với các phong trào hành động cách mạng khác của Đảng, Nhà nước ta hiện nay.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình với các tập thể,
cá nhân tiêu biểu trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (Tháng 8/2020)
Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, bảo vệ an ninh, trật tự cũng là sự nghiệp của quần chúng. Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc là một nội dung quan trọng trong công tác vận động quần chúng của Đảng; đồng thời là nội dung chủ yếu của biện pháp vận động quần chúng bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội - biện pháp cơ bản, chiến lược của lực lượng Công an nhân dân. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) xác định “Xây dựng lực lượng Công an nhân dân vững mạnh toàn diện; kết hợp lực lượng chuyên trách, bán chuyên trách, các cơ quan bảo vệ pháp luật với Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, “Phát huy mạnh mẽ sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị, thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ quốc phòng an ninh…”.
Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975), Đảng, Nhà nước ta đã thống nhất các phong trào vận động nhân dân tham gia bảo vệ an ninh trật tự trong toàn quốc thành phong trào “Quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Công an các cấp đã phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên tham mưu phục vụ các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương tổ chức vận động mọi tầng lớp nhân dân tham gia phong trào Quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc và phong trào đã phát triển khá sâu rộng, phát huy được năng lực sáng tạo của cơ sở, khơi dậy sức mạnh, tiềm lực to lớn của nhân dân trong phòng ngừa, tấn công trấn áp tội phạm, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Cũng từ đó, nhiều văn bản quan trọng về công tác xây dựng Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc và xây dựng lực lượng nòng cốt bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở, như: Chỉ thị số 09-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới”, Pháp lệnh Công an xã; Nghị định số 06/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định biện pháp vận động quần chúng bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội; Quyết định số 521/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc… Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc luôn giữ vị trí quan trọng không thể thiếu được đối với toàn bộ sự nghiệp cách mạng của Đảng nói chung và sự nghiệp bảo vệ an ninh trật tự nói riêng. Qua đó, lực lượng công an nhân dân đã chỉ đạo, tổ chức triển khai đồng bộ các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, xây dựng, củng cố phong trào ở các địa bàn trọng điểm, vùng tập trung đồng bào dân tộc, tôn giáo, khu công nghiệp tập trung, thành phố lớn…; gắn kết chặt chẽ Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc với các cuộc vận động, các phong trào cách mạng khác, như: “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”, “Xóa đói giảm nghèo”, “Đền ơn đáp nghĩa”, “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Ngày toàn dân phòng cháy và chữa cháy”, “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”… để giải quyết các vấn đề bức xúc, nổi cộm, tạo khí thế, động viên nhân dân tham gia phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tập trung vào những nội dung cơ bản như:
Một là, giáo dục, nâng cao cảnh giác cách mạng, phát huy truyền thống yêu nước của nhân dân tham gia phòng ngừa đấu tranh chống mọi âm mưu hoạt động của các thế lực thù địch trong và ngoài nước, bao gồm: Chống chiến tranh tâm lý phá hoại tư tưởng của các thế lực thù địch; Bảo vệ an ninh kinh tế , an ninh xã hội, bảo vệ bí mật quốc gia; Chống địch lợi dụng dân tộc, tôn giáo, lợi dụng dân chủ, nhân quyền để gây mất ổn định chính trị; Giữ vững khối đoàn kết toàn dân, ổn định chính trị, bảo vệ nội bộ, góp phần xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở trong sạch vững mạnh.
Hai là, vận động toàn dân tích cực tham gia chương trình quốc gia phòng chống tội phạm. Vận động nhân dân tích cực tham gia phát hiện, tố giác, đấu tranh chống các loại tội phạm, góp phần giữ vững ổn định an ninh trật tự tại địa bàn. Vận động nhân dân tham gia quản lý, giáo dục, cảm hóa những người cần phải giáo dục tại cộng đồng dân cư. Đồng thời, vận động nhân dân chấp hành và tham gia giữ gìn trật tự an toàn giao thông, trật tự công cộng, trật tự đô thị, giữ gìn vệ sinh mỹ quan nơi công cộng, tham gia phòng chống gây rối trật tự công cộng; hướng dẫn và vận động nhân dân bài trừ tệ nạn xã hội, bài trừ các hủ tục lạc hậu, đấu tranh bài trừ văn hóa phẩm độc hại; xây dựng cơ quan đơn vị, cụm dân cư và từng gia đình an toàn, đoàn kết, xây dựng nếp sống văn hóa trong cộng đồng dân cư, giữ vững đạo đức trong sáng lành mạnh, giữ gìn thuần phong mỹ tục, truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam, bảo vệ môi trường sống.
Ba là, xây dựng và mở rộng liên kết phối hợp chặt chẽ với các ngành, các đoàn thể quần chúng, các tổ chức chính trị xã hội trong các phong trào của địa phương, kết hợp lồng ghép Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc với các cuộc vận động cách mạng khác của Đảng, Nhà nước ở địa phương như cuộc vận động xóa đói giảm nghèo, Vận động toàn dân đoàn kết xây dựng nếp sống văn hóa mới…. Thường xuyên theo dõi nắm bắt tình hình việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, xây dựng và phát triển kinh tế xã hội ở địa phương, kịp thời đề xuất lồng ghép nội dung, yêu cầu của phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc phù hợp, nhằm phát huy vai trò của quần chúng trong việc bảo vệ an ninh - trật tự.
Bốn là, tham gia xây dựng tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể quần chúng tại cơ sở vững mạnh. Qua đó, thường xuyên đóng góp ý kiến xây dựng cho tổ chức Đảng, chính quyền cơ sở, lực lượng Công an, kịp thời phát hiện đề nghị đưa ra khỏi tổ chức Đảng, chính quyền, lực lượng Công an những người không đủ tiêu chuẩn về đạo đức và năng lực công tác; đồng thời đề nghị bổ sung những nhân tố tích cực, ưu tú xuất sắc trong Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc vào cấp ủy chính quyền cơ sở, để xây dựng tổ chức Đảng, chính quyền, lực lượng Công an trong sạch vững mạnh.
Mục đích của phong trào toàn dân bảo vệ an ninh trật tự là nhằm huy động sức mạnh của nhân dân để phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn đấu tranh với các loại tội phạm, bảo vệ an ninh chính trị, giữ gìn trật tự an toàn xã hội và phục vụ đắc lực việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng, gắn với các cuộc vận động lớn của Đảng, Nhà nước, của các ban, ngành, đoàn thể, và của địa phương… góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc là một hình thức vận động nhân dân ở mức độ cao, đã trở thành ý thức tự giác cao độ của đông đảo quần chúng nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, sự tổ chức vận động hướng dẫn nghiệp vụ của lực lượng Công an nhân dân. Ngoài tác dụng trực tiếp trong phòng ngừa đấu tranh chống tội phạm, ngăn ngừa làm giảm tai nạn, đấu tranh đẩy lùi các tệ nạn xã hội và các hiện tượng tiêu cực trong đời sống xã hội, phong trào này còn giúp lực lượng Công an có điều kiện để triển khai sâu rộng các mặt công tác nghiệp vụ qua tin tức, tài liệu được quần chúng nhân dân cung cấp. Đây là cơ sở quan trọng để lực lượng Công an nhân dân đấu tranh, trấn áp tội phạm, bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội. Đồng thời cũng là động lực quan trọng để nâng cao ý thức tự giác của hàng chục triệu người tham gia vào công tác bảo vệ an ninh Tổ quốc ở từng đường phố, từng thôn, xóm, phường, xã, cơ quan, xí nghiệp tạo thành thế chủ động trong phòng ngừa, phát hiện và đấu tranh trấn áp tội phạm tạo thành một thế trận an ninh nhân dân hiện nay.
Sức mạnh, khả năng sáng tạo của quần chúng nhân dân là rất to lớn, song sức mạnh và khả năng đó chỉ được phát huy khi quần chúng nhân dân được tổ chức thành phong trào hành động cách mạng cụ thể. Mặt khác, đây là hoạt động mang tính xã hội sâu sắc, bởi đối tượng vận động là tất cả mọi tầng lớp nhân dân trong xã hội cho nên trình độ hiểu biết về chính sách pháp luật, kiến thức xã hội; đặc điểm tâm lý, lối sống sinh hoạt của từng tầng lớp nhân dân có khác nhau cho nên nó đã tác động ảnh hưởng lớn đến phong trào của từng địa phương. Chính bằng phong trào và thông qua phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, quần chúng nhân dân mới có điều kiện tham gia vào công việc xây dựng, quản lý nền an ninh trật tự nhiều hơn, tốt hơn và trực tiếp hơn.
Bởi vậy, trong sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự, Đảng, Nhà nước, lực lượng công an luôn khẳng định Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc có vị trí, vai trò quan trọng, là hình thức thích hợp, hiệu quả để tập hợp, thu hút đông đảo nhân dân tham gia bảo vệ an ninh, trật tự, xây dựng nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân. Kết luận số 44/KL-TW ngày 22-1-2019 của Ban Bí thư (khóa XII) “về việc tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 09-CT/TW của Ban Bí thư khóa XI về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới” nêu rõ: “Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc là cơ sở rất quan trọng để xây dựng "thế trận lòng dân", thế trận an ninh nhân dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”. Điều 16 Luật An ninh quốc gia xác định: “Vận động toàn dân tham gia Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” là nội dung hàng đầu để xây dựng nền an ninh nhân và thế trận an ninh nhân. Chỉ thị số 04/CT-BCA-V28 ngày 21-4-2014 của Bộ Công an “Về tăng cường xây dựng, củng cố nền an ninh nhân, thế trận an ninh nhân đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới” cũng nêu rõ: “Nâng cao chất lượng, hiệu quả Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc làm nội dung nòng cốt của công tác xây dựng, củng cố nền an ninh nhân”.
Ngày nay, trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và khu vực với thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen, cùng với sự bùng phát của dịch Covid-19, Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc càng phát huy vai trò đặc biệt quan trọng hơn nữa. Vì vậy, để phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và của toàn dân trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, trước hết cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức, trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, cán bộ, đảng viên và mọi tầng lớp nhân dân về bảo vệ an ninh trât tự. Tuyên truyền sâu rộng đường lối, quan điểm của Đảng về xây dựng nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân bảo vệ Tổ quốc; âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch để mỗi cán bộ, chiến sỹ và người dân tích cực tham gia đấu tranh, tố giác tội phạm, phản bác các quan điểm sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch.
Cùng với đó là tiếp tục tham mưu chỉ đạo, tổ chức đổi mới hình thức, biện pháp xây dựng Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc bảo đảm thiết thực, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của từng khu vực, lĩnh vực, địa bàn. Xây dựng, nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến theo hướng xã hội hóa, tự phòng, tự quản, tự bảo vệ, tự hòa giải về an ninh trật tự từ cơ sở; vận động nhân dân chủ động phát hiện, tố giác tội phạm, tham gia giáo dục, giúp đỡ, cảm hóa người vi phạm pháp luật, người chấp hành xong án phạt tù tái hòa nhập cộng đồng.
Một trong những nhiệm vụ quan trọng, không thế thiếu trong việc phát huy vai trò, tác dụng của Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đó là tăng cường mối quan hệ phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ giữa Công an nhân dân với Quân đội nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội tạ nên tổng thể thế trận an ninh nhân dân vững chắc trong toàn xã hội. Tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc, sơ kết, tổng kết, khắc phục kịp thời những hạn chế, yếu kém trong quá trình tổ chức xây dựng phong trào; động viên khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc. Thực hiện đúng, đầy đủ, kịp thời các chế độ, chính sách đối với người bị thương, hy sinh, bị thiệt hại về tài sản trong khi tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội.
Đây là những nhân tố quan trọng, quyết định đến kết quả đẩy mạnh Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc - một phong trào có ý nghĩa quan trọng trong xây dựng thế trận an ninh nhân dân hiện nay, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới quốc gia, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn, tạo môi trường thuận lợi, thúc đẩy kinh tế - xã hội ngày càng phát triển./.
Đức Thi
