Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra đi vào cõi vĩnh hằng, nhưng hơn 50 năm qua Người luôn sống cùng dân tộc Việt Nam. Mỗi người khi về Lăng viếng Bác vẫn được chiêm ngưỡng một con người vĩ đại, được kính cẩn nghiêng mình và bày tỏ lòng tôn kính với Người. Để có được những kết quả như ngày nay là nhờ công lao và sự hợp tác của các nhà khoa học y tế, chuyên gia kỹ thuật Nga và Việt Nam trong thực hiện nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Bước đầu thực hiện hợp tác trực tiếp
Sau khi Người qua đời, thể theo nguyện vọng của toàn Đảng và toàn dân Việt Nam, lãnh đạo Đảng và Nhà nước Liên Xô đã quyết định giúp đỡ Việt Nam giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trên cơ sở quyết định đó, một tổ chuyên gia của Viện nghiên cứu khoa học thuộc Lăng V.I.Lênin do Viện sĩ S.S.Đề-bốp (Viện trưởng) dẫn đầu cùng các chuyên gia là Viện sĩ I.M.Lô-pu-khin, Hiệu trưởng trường đại học y khoa số 2 Matxcơva, Tiến sĩ I.N.Mi-khai-lốp và hai chuyên gia trẻ Iu.A.Khô-rô-skốp và G.N.Sát-trốp đã được cử sang Việt Nam công tác. Giai đoạn đầu, nhiệm vụ giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh được Đảng, Chính phủ và nhân dân Liên Xô giúp đỡ toàn diện.
Sau khi Liên Xô tan rã, việc hỗ trợ hợp tác gặp nhiều khó khăn. Từ năm 1992, các cán bộ y tế của Viện 69, Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng đã trực tiếp thực hiện nhiệm vụ các y tế, chuyên gia Nga đóng vai trò hỗ trợ, đánh dấu quá trình hợp tác trực tiếp giữa Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh với Viện Cấu trúc sinh học Liên bang Nga (sau này đổi tên thành Trung tâm Nghiên cứu Y sinh Matxcơva, thuộc Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga). Năm 1995, các chuyên gia y tế thường xuyên của Liên bang Nga kết thúc thường trực tại Việt Nam. Trước sự phát triển về năng lực của các cán bộ y tế của Viện 69, các chuyên gia Nga đã bàn giao toàn bộ quy trình kỹ thuật để cán bộ y tế Việt Nam tự chủ. Đó chính là thành công mang tính bước ngoặt ban đầu trong thực hiện nhiệm vụ chính trị đặc biệt.
Thiếu tướng, TS. Nguyễn Quang Tấn (bên phải) và Viện sĩ V.A.Bư-kốp ký văn bản thỏa thuận bàn giao và phối hợp pha chế dung dịch đặc biệt tại Việt Nam (Tháng 6/2003)
Đến đầu những năm 2000, sau gần 10 năm hợp tác trực tiếp, nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Các nhà khoa học, cán bộ, bác sĩ của Việt Nam từng bước vươn lên làm chủ, tiến tới hoàn toàn làm chủ nhiệm vụ chính trị đặc biệt. Đặc biệt, đề tài Hợp đồng số 9 và đề tài Hợp đồng số 10, do các nhà khoa học y tế Liên bang Nga và Việt Nam phối hợp nghiên cứu được nghiệm thu vào cuối tháng 5 năm 2003 tại Trung tâm Nghiên cứu Y sinh Matxcơva. Theo đó, các số liệu khi phân tích tại Việt Nam và Liên bang Nga đã tiệm cận và đồng nhất với nhau. Điều đó khẳng định chúng ta có đầy đủ điều kiện để thực hiện thành công nhiệm vụ này. Đây là tiền đề cơ bản cho việc ký kết văn bản hợp tác tiếp theo.
Năm 2004, Viện 69, Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng đã phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu Y sinh Matxcơva pha chế thành công lô dung dịch đầu tiên tại Việt Nam đủ tiêu chuẩn phục vụ việc chăm sóc thi hài Bác. Từ đó đến nay, ta đã đảm bảo thực hiện pha chế dung dịch đặc biệt sử dụng trực tiếp cho việc giữ gìn lâu dài thi hài của Người. Nhiều nội dung như làm thuốc thường xuyên, làm thuốc lớn, vấn đề dung dịch và môi trường... đã được nghiên cứu và giải quyết một cách triệt để.
Những thỏa thuận hợp tác trực tiếp trong từng giai đoạn cụ thể, đáp ứng với yêu cầu mới của nhiệm vụ
Trong nhiều năm qua, mối quan hệ truyền thống, hữu nghị giữa Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga luôn được gìn giữ và phát triển qua nhiều thế hệ. Quan hệ hợp tác giữa hai bên là mối quan hệ hữu nghị truyền thống, thủy chung son sắc, chí tình chí nghĩa. Hằng năm, theo sự thỏa thuận hai bên, các chuyên gia Nga tiếp tục sang Việt Nam giảng dạy và hợp tác nghiên cứu khoa học cùng với các nhà khoa học y tế Việt Nam. Phía Việt Nam, cử cán bộ, bác sĩ sang Liên bang Nga học tập nâng cao trình độ chuyên môn và phục vụ nghiên cứu khoa học phục vụ cho nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Bác. Quá trình học tập, nghiên cứu và tích lũy kinh nghiệm của đội ngũ các nhà khoa học y tế Việt Nam đã được các chuyên gia của Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga hướng dẫn, bồi dưỡng và rút kinh nghiệm thực tiễn.
Ngày 26/10/2015, Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga đã ký Thỏa thuận về hợp tác khoa học và kỹ thuật - y tế bảo đảm giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Theo đó, đã thực hiện duy trì hợp tác khoa học và kỹ thuật - y tế bảo đảm giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh; triển khai kế hoạch hợp tác nghiên cứu khoa học và thực hành khoa học cho giai đoạn 2016 - 2020. Đặc biệt năm 2018, thành công của dự án VN01 về nghiên cứu sản xuất bộ quần áo đặc biệt một lần nữa tiếp tục khẳng định khả năng làm chủ vững chắc, tiến tới làm chủ hoàn toàn nhiệm vụ y tế giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Trong năm 2021, tình hình dịch bệnh COVID-19 bùng phát trở lại đã tác động trực tiếp đến hoạt động đối ngoại của Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh với các đối tác nước ngoài, chủ yếu là Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga và các đối tác khác trong công tác kỹ thuật, bảo đảm phục vụ nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, an toàn tuyệt đối thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trước tình hình đó, Ban Quản lý Lăng đã phối hợp chặt chẽvới Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga và các Bộ, ban, ngành liên quan thực hiện các phương án chủ động thích ứng với tình hình mới, duy trì thực hiện các nội dung hợp tác đã đề ra theo kế hoạch, linh hoạt điều chỉnh thời gian, tiến độ và kế hoạch nhằm bảo đảm thực hiện kế hoạch hợp tác năm 2021 đầy đủ, chất lượng và hiệu quả.
Trong đó, hai bên đã tiến hành hội đàm trực tuyến để tổng kết kết quả đã đạt được trong giai đoạn 2016-2020 và phương hướng hợp tác 5 năm giai đoạn 2021-2025 nhằm tiếp tục nâng cao chất lượng hợp tác và quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ y tế thực hiện nhiệm vụ giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh ở trạng thái tốt nhất. Đồng thời, Ban Quản lý Lăng luôn chủ động bám sát kế hoạch triển khai công tác tu bổ định kỳ trong điều kiện không có sự tham gia tư vấn của chuyên gia, triển khai đồng bộ, hiệu quả công tác tu bổ định kỳ bảo đảm tiến độ, chất lượng, an toàn đồng thời bảo đảm duy trì nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19.
Thiếu tướng, Tiến sĩ Bùi Hải Sơn, Quyền Trưởng ban Ban Quản lý Lăng và Viện Sĩ Sidelnikov N.I., Giám đốc Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga ký kết thỏa thuận hợp tác
Vừa qua, ngày 01/12/2021, Thiếu tướng, Tiến sĩ Bùi Hải Sơn, Quyền Trưởng ban Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Viện Sĩ Sidelnikov N.I., Giám đốc Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga đã ký kết thỏa thuận hợp tác 5 năm giai đoạn 2021-2025 trước sự chứng kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Lê Văn Thành và Phó Thủ tướng Chính phủ Liên bang Nga Dmitry Nikolaievich Chernyshenko. Trước đó, Lãnh đạo hai bên đã thảo luận việc ký kết các văn bản hợp tác về nhiệm vụ y tế; thống nhất kế hoạch cử chuyên gia sang Việt Nam làm việc theo nội dung các thỏa thuận đã ký kết và kế hoạch tổ chức Tổng kết 30 năm hợp tác trực tiếp giữa Ban Quản lý Lăng và Trung tâm Nghiên cứu y sinh Matxcơva thuộc Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga vào năm 2022.
Việc ký kết các thỏa thuận này là cơ sở pháp lý quan trọng để cơ quan, tổ chức có liên quan triển khai các hoạt động hợp tác trong thời gian tới, góp phần thúc đẩy hoạt động trao đổi chuyên môn, tri thức, chuyển giao và tiếp nhận công nghệ về y tế - kỹ thuật đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong thực hiện nhiệm vụ chính trị đặc biệt của Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới.
Clip Lễ ký kết thỏa thuận hợp tác 5 năm giai đoạn 2021-2025
Cho đến nay, thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh được bảo quản giữ gìn ở trạng thái tốt nhất, đó chính là kết quả của sự giúp đỡ quý báu, hiệu quả và hợp tác hữu nghị giữa hai nước Việt Nam - Liên bang Nga nói chung và Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga. Nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn được Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn luôn quan tâm và xác định đây là nhiệm vụ chính trị đặc biệt, có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong công cuộc xây dựng phát triển đất nước và giáo dục truyền thống, tư tưởng, đạo đức của Người trong giai đoạn hiện nay ở Việt Nam.
Trên cơ sở những kết quả đã đạt được trong năm 2021, Ban Quản lý Lăng tiếp tục duy trì và phát triển nhằm củng cố mối quan hệ truyền thống với Viện Nghiên cứu khoa học dược liệu và tinh dầu Liên bang Nga, tăng cường hợp tác nghiên cứu khoa học theo từng giai đoạn cụ thể. Đồng thời, từng bước nâng cao vị thế, uy tín khoa học của Việt Nam trong quá trình hợp tác, vươn lên làm chủ vững chắc, tiến tới làm chủ hoàn toàn nhiệm vụ y tế giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, góp phần quan trọng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị đặc biệt của đơn vị./.
Phạm Quang Lân
