Với những lời ca, nốt nhạc mượt mà, trong sáng, ca khúc “Quà tháng năm dâng Người” của cố nhạc sĩ Hồng Đăng đã thể hiện sâu sắc sự kính trọng, lòng biết ơn đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Từ khi ra đời cho đến nay, ca khúc là một trong những bài hát viết về Bác Hồ không chỉ được các em nhỏ, các bạn học sinh yêu thích mà còn được nhiều thế hệ khán giả yêu nhạc thuộc lòng.
Các em học sinh xếp hàng vào Lăng viếng Bác.
Là một trong số những ca khúc nổi tiếng viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh nhưng ít người biết được rằng bài hát “Quà tháng năm dâng Người” được cố nhạc sĩ Hồng Đăng sáng tác trong một hoàn cảnh đặc biệt. Theo đó, khoảng đầu tháng 4/1960, cố nhạc sĩ Hồng Đăng làm công tác giảng dạy ở Nhạc viện Hà Nội. Một hôm, nhà báo Dương Đình Hy ở báo Người Giáo viên Nhân dân tìm gặp ông, đề nghị nhạc sĩ sáng tác một ca khúc mừng sinh nhật Bác Hồ, để báo đăng cho số tới. Nhận được “đơn đặt hàng”, cố nhạc sĩ Hồng Đăng nhận lời bởi với nhạc sĩ, Bác Hồ là vị lãnh tụ ông rất ngưỡng mộ và yêu quý. Trong buổi trưa hôm ấy, cố nhạc sĩ Hồng Đăng và Dương Đình Hy đạp xe từ tòa soạn báo số 139 Nguyễn Thái Học (Hà Nội) về nhà, vừa đi vừa trò chuyện. Về tới nhà, cố nhạc sĩ Hồng Đăng bắt tay vào viết ngay, gần như chỉ là ghi lại giai điệu vừa hình thành trong đầu khi đạp xe trên đường, nhưng ca khúc “Quà tháng năm dâng Người” là tác phẩm âm nhạc rất đặc sắc. “Khi nhận lời và bắt tay vào sáng tác, tôi không hề nghĩ bài hát lại sống tới bây giờ và vẫn được nhiều người yêu thích” - cố nhạc sĩ Hồng Đăng từng chia sẻ.
Bằng lời ca, giản dị, trong sáng, giai điệu mượt mà lắng đọng, cố nhạc sĩ Hồng Đăng đã vẽ lên một bức tranh thật đẹp về Hồ Chủ tịch bằng âm nhạc. Có lúc lời hát sâu lắng êm đềm như trải lòng, có khi lại vút lên như lời hứa, niềm tin chắc chắn. Trong ca từ và nét nhạc của Hồng Đăng, người nghe có cảm giác thể hiện trước mắt mình vị lãnh tụ thật cao quý, gần gũi mà tràn đầy yêu thương, chứa đựng tấm lòng kính yêu Bác Hồ của biết bao thầy cô giáo và thế hệ học sinh.
Ngay từ đầu bài hát, qua những ca từ “Nhìn bầu trời quê hương lung linh nắng nhuốm cành hoa xoan”, cố nhạc sĩ Hồng Đăng đã vẽ lên một cảnh đẹp quê hương, đất nước trong một buổi sớm bình minh trong trẻo vô cùng. Rồi những câu hát “Rộn ràng chân bước đến lớp các em nhỏ quàng khăn” đã tả được cảnh các em học sinh đến trường trong không khí, vui tươi, phấn khởi. Hơn thế, trong tình cảm của bài hát đã nói lên tấm lòng của các em học sinh cũng như mỗi người dân Việt Nam nói chung đối với vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu đó là những câu hát đầy ắp tình cảm dành cho Người, như “Lòng ngày đêm mong sao Bác sống muôn ngàn năm/ Kính yêu Người luôn nhắc nhau nhớ bao lời Người / Luôn khuyên ta vì nhân dân ta nâng cao văn hóa”. Đó là “đàn em ta đó nắng chói lóa những chiếc khăn quàng bay” với biết bao tình yêu vô hạn kính dâng lên Người trong những ngày “bầu trời xanh tươi tung tăng tiếng hát đẹp thơ ngây”.
Những hình ảnh gợi nhớ về ca khúc “Quà tháng năm dâng Người”.
Trong bài hát “Quà tháng năm dâng Người” còn có những câu hát xúc động “Núi sông này luôn vẫn ghi nhớ công ơn Người/ Hy sinh suốt đời sao cho dân no ấm/ Người thương dân thao thức từng đêm/ Đường khó khăn có người dìu ta….”. Những câu hát đó đã nói lên sự hy sinh cả cuộc đời tận tụy, vì nước, vì dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Qua đó càng khiến ta thêm kính yêu Bác Hồ nhiều hơn, biết ơn cuộc đời và sự nghiệp vĩ đại của Người. Để rồi mỗi người chọn sống và cống hiến hết mình vì sự nghiệp phát triển, giàu mạnh của đất nước, xứng đáng với công ơn to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Trong nền âm nhạc Việt Nam, hình ảnh của Bác cho đến nay vẫn in đậm trong hàng trăm ca khúc còn mãi với thời gian, có sức sống bền bỉ trong lòng công chúng nhiều thế hệ như ca khúc “Quà tháng năm dâng Người”. Và mỗi dịp kỷ niệm sinh nhật Bác, cũng như những sự kiện gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của Người, bài hát “Quà tháng năm dâng Người” lại được vang lên như bao tình cảm dạt dào từ trái tim mỗi người dân Việt Nam dành cho vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu. Đúng như lời kết bài hát “Lòng chúng cháu kính dâng Người lời hát thiết tha”.
Trải qua hơn nửa thế kỷ, ca khúc “Quà tháng năm dâng Người” vẫn âm thầm chảy sâu và thiết tha trong trái tim dân tộc, trở thành niềm kiêu hãnh, tự hào qua nhiều thế hệ. Bởi những âm thanh được cất lên không đơn thuần chỉ là những câu chữ giai điệu mà đó chính là hồn quê hương, là tình cảm là tấm lòng thành kính dành tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu./.
Phương Ngân
