Vườn hoa, cây cảnh, cây xanh là một bộ phận không thể thiếu trong quần thể kiến trúc Lăng, góp phần quan trọng tạo nên sự trang nghiêm, dân tộc, cảnh quan sinh thái thanh bình, môi trường trong lành cho toàn khu vực Lăng.
Kể từ ngày Công trình Lăng được khánh thành (29/8/1975) đến nay, cán bộ, công nhân viên, chiến sỹ Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tập trung trí tuệ, sức lực, có tinh thần trách nhiệm cao với tấm lòng thành kính, biết ơn sâu sắc Chủ tịch Hồ Chí Minh, giữ gìn và tôn tạo kiến trúc cảnh quan khu vực Lăng của Người luôn khang trang, sạch đẹp, trở thành nơi thiêng liêng để đồng bào cả nước, khách quốc tế hội tụ về đây kính viếng Người.
Từ năm 2011, việc trang trí cảnh quan ở khu vực Lăng Bác và Quảng trường Ba Đình đã có nhiều đổi mới, tạo được điểm nhấn độc đáo, hấp dẫn du khách, đặc biệt là tại khu vực trước Lăng và các tuyến phố đi bộ.
Điểm mới đầu tiên phải nói đến là hai vườn tre ở hai bên khán đài Lăng. Từ ngày Công trình Lăng khánh thành và đi vào hoạt động, hình ảnh hai hàng tre xanh thân quen, gần gũi đã để lại những ấn tượng sâu nặng trong lòng mỗi người con đất Việt khi vào Lăng viếng Bác và làm rung động những hồn thơ chan chứa tình cảm để viết lên những vần thơ thiết tha, nồng nàn:
“Con ở miền Nam ra thăm Lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”.
(“Viếng Lăng Bác” - Viễn Phương)
Cùng với dòng chảy của thời gian, hai vườn tre khu vực Lăng Bác được trồng từ năm 1975, đến nay đã hết chu kỳ sinh trưởng và phát triển. Với mong muốn tiếp tục lưu giữ hình ảnh đẹp đẽ, thân thương của hai hàng tre Lăng Bác trong trái tim đồng bào mà vẫn tuân theo các quy luật tự nhiên, sau khi nghiên cứu với sự đóng góp của nhiều nhà khoa học và chuyên gia trong ngành lâm nghiệp, Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn được giải pháp cải tạo vườn tre.
Được sự nhất trí của Thủ tướng Chính phủ, ngay từ những ngày đầu Xuân 2013, Ban Quản lý Lăng cẩn trọng tiến hành công việc thay thế cải tạo hai vườn tre bằng tất cả tâm huyết và tinh thần trách nhiệm cao, chỉ sau một thời gian ngắn, hai vườn tre mới đã sinh trưởng và phát triển bình thường, duy trì vẻ đẹp vốn có của Lăng Bác và Quảng trường Ba Đình.
Vườn tre mới đang sinh trưởng và phát triển tốt
Nhân dân và khách đến viếng Bác, tham quan khu vực Lăng được chiêm ngưỡng vẻ đẹp độc đáo của những khối đá quý Corindon do Đảng bộ và nhân dân tỉnh Nghệ An dâng tặng, đây là loại đá do thiên nhiên tôi luyện, tích tụ hàng triệu triệu năm trong lòng đất, có độ cứng và độ bền cao, tỷ trọng nặng, trường tồn mãi mãi với thời gian; không bị ăn mòn bởi nước, axít, không bị ôxi hóa; có màu xanh lam, đỏ và phớt tím, có khả năng thấu quang và chiết quang, chứa nhiều khoáng vật quý. Có thể gọi loại đá này là “Đại Lam Ngọc”.
Một trong những khối đá quý Corindon được trang trí cạnh đường từ khu tập kết
vào Lăng viếng Bác
Những chiếc chậu dùng để trồng hoa thời vụ ở hai bên vỉa hè các tuyến phố đi bộ cũng được thiết kế mới rất đặc biệt: Chất liệu, kiểu dáng đẹp theo hướng “hiện đại” và họa tiết tinh tế hình bông sen nổi mang đậm dấu ấn “dân tộc”. Hoa sen là loài hoa gần gũi, tượng trưng cho vẻ đẹp tươi sáng, cao sang và thuần khiết mang tính dân tộc, từ lâu đời được đa số người Việt Nam yêu thích và tôn vinh. Nói đến hoa sen là ta nghĩ ngay đến Bác Hồ - một hình tượng nhân cách hóa của tấm lòng người dân Việt Nam đối với Bác kính yêu. Trong những năm tháng chiến tranh ác liệt, đồng bào Nam bộ luôn nhớ về Bác, yêu thương kính trọng Bác thông qua câu hát: “Tháp Mười đẹp nhất hoa sen. Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ”.
Những chậu hoa thời vụ mới được thiết kế để phục vụ trang trí ở khu vực Lăng
Tản bộ ở hai bên vỉa hè đường Hùng Vương, du khách sẽ được che mát bởi tán lá của hàng cây bóng mát tầm trung, đó là các cây Osaka và Ban trắng. 18 cây Osaka trên đường Hùng Vương và 9 cây Ban trắng trên đường Chùa Một Cột được trồng từ năm 2012 đang phát triển tốt, bắt đầu vươn mình cao lớn, tỏa tán lá xanh làm bóng râm mát dịu, hứa hẹn sẽ mang đến cho du khách tản bộ nhiều điều thú vị.
Những chiếc ghế đá được đặt dưới các tán cây trên đường đi bộ là điểm mới trong trang trí ở khu vực Lăng. Sau những bước đi tham quan, thưởng ngoạn ở khu vực Lăng, du khách có thể dừng chân ở những chiếc ghế đá để nghỉ ngơi, để trò chuyện, để ngắm nhìn cảnh vật xung quanh.
Những chiếc ghế đá được thiết kế với họa tiết hình bông sen phục vụ du khách nghỉ ngơi
Trên đường Ông Ích Khiêm, những cây Xoài rừng được trồng từ năm 2011 đang sinh trưởng và phát triển tốt. Những cây Xoài có thân to, tròn, thẳng tắp, vững chãi, bắt đầu vươn cao tỏa bóng mát, tạo không gian mát mẻ cho người đi bộ. Xoài rừng là giống cây có tuổi thọ lâu, có thể lên đến vài trăm năm tuổi. Cây có thân đẹp, lá to vừa phải, xanh quanh năm, thuộc nhóm cây rễ cọc, càng lâu năm cây càng đẹp. Chỉ một vài năm nữa, những cây Xoài sẽ tỏa ra những tán lá sum suê, tựa như những chiếc ô che mưa, che nắng cho du khách tản bộ và hứa hẹn sẽ là một con đường Xoài đẹp mộng mơ, giống như đường Xoài trong vần thơ đầy ấn tượng, xúc động của nhà thơ Tố Hữu:
“Anh dắt em vào cõi Bác xưa
Đường Xoài, hoa trắng nắng đu đưa”.
(“Theo chân Bác”)
Đường Xoài trên đường Ông ích Khiêm gắn kết không gian kiến trúc cây xanh Phủ Chủ tịch, Lăng Bác và Chùa Một Cột. Thân xoài rừng đẹp, xanh quanh năm và ra nhiều quả
Điều đặc biệt là những điểm mới trong trang trí ở khu vực Lăng thời gian vừa qua đã tuân thủ đúng tư tưởng chung được đặt ra từ khi xây dựng Công trình Lăng là đảm bảo tính hiện đại, dân tộc, trang nghiêm và giản dị.
Cùng với sự phát triển của kinh tế - xã hội, nhu cầu thưởng thức cái đẹp của con người cũng tăng lên, trong đó có nhu cầu thưởng thức cái đẹp trong thưởng ngoạn cảnh quan, trong sinh vật cảnh, trong đá cảnh… Việc tôn tạo, đổi mới trong trang trí cảnh quan ở khu vực Lăng thời gian qua cũng là phù hợp với những xu thế đó. Mục đích cuối cùng là để cảnh quan khu vực Lăng ngày càng đẹp hơn, phù hợp với thời đại, đáp ứng được thẩm mỹ của khách tham quan,
Trong xu thế hội nhập quốc tế, sự phát triển không ngừng của xã hội và sự tăng trưởng kinh tế khá nhanh của đất nước thì yêu cầu về nghệ thuật sinh vật cảnh cũng ngày càng cao. Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh là một công trình vĩ đại có ý nghĩa chính trị, lịch sử - văn hóa đặc biệt, mọi sự thay đổi trong trang trí ở đây luôn đảm bảo được sự hài hoà của vườn hoa, cây cảnh với công trình kiến trúc và tuân thủ một nguyên tắc nhất quán: Hiện đại, dân tộc, trang nghiêm và giản dị để Lăng Bác trở thành một điểm đến hấp dẫn cho mọi du khách. Đồng bào và bè bạn quốc tế sau khi vào Lăng viếng Bác kính yêu có thể đi bộ tham quan, ngắm nhìn những vẻ đẹp hấp dẫn của cảnh quan nơi đây.
Thu Hiền
