Tháng 9 năm 2024 vừa qua, theo lời mời của Bộ các lực lượng vũ trang Cuba, Đoàn cán bộ cấp cao của Quân đội nhân dân Việt Nam sang tham quan, nghỉ dưỡng tại đất nước Cuba anh em. Đoàn đi đến đâu cũng được Tướng lĩnh, sĩ quan, chiến sĩ các lực lượng vũ trang Cuba đón tiếp thân tình, chu đáo, thể hiện sự mến khách, tình cảm mẫu mực đặc biệt giữa nhân dân và quân đội hai nước Việt Nam và Cuba.
Cũng trong chuyến thăm lần này, Đoàn đã đến thăm quan, dâng hương, tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Công viên Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Thủ đô La Habana; đồng thời, Đoàn cũng được Kiến trúc sư Joel Díaz Gutiérrez là người đảm nhiệm công tác thiết kế và giám sát thi công Tượng đài, tiếp và trò chuyện thân mật về quá trình nghiên cứu, thiết kế khuôn viên Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Toàn cảnh Công viên Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Thủ đô La Habana - Cuba.
Kiến trúc sư Joel năm nay đã ngoài 90. Trong suốt cuộc đời mình, đây là công trình mà ông tự hào nhất, vinh dự nhất. Ông Joel dành phần lớn đời mình để vun đắp tình hữu nghị Cuba - Việt Nam và vô cùng ngưỡng mộ Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Ông Joel nhớ lại, khi mới bắt tay thiết kế tượng đài, nhiều đêm ông trăn trở tìm cách thể hiện sinh động nhất hình ảnh về đất nước Việt Nam, về con người vô cùng vĩ đại nhưng lại rất đỗi giản dị, khiêm nhường của Chủ tịch Hồ Chí Minh và những dấu mốc quan trọng trong cuộc đời Người. Kiến trúc sư Joel nghiên cứu rất nhiều tài liệu về Bác trước khi lên ý tưởng. Từng hợp phần, chi tiết của Tượng đài được thiết kế với lòng yêu kính vô vàn dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Ông tâm sự: “Ở Cuba có hàng trăm tượng đài của các nhân vật lịch sử, kể cả người nước ngoài, nhưng đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh thì cần phải có một sự thể hiện hoàn toàn khác”.
Đoàn cán bộ cấp cao của Quân đội nhân dân Việt Nam trò chuyện thân mật với Kiến trúc sư Joel Díaz Gutiérrez (người mặc áo trắng đứng giữa hàng).
Công viên Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tọa lạc bên những con đường lớn nhất ở thủ đô La Habana, rộng 5.600m2. Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh nằm trên nền đá cẩm thạch đỏ, rộng 54m2 tượng trưng cho 54 dân tộc anh em của Việt Nam. Chính giữa nền đá cẩm thạch là ngôi sao 5 cánh bằng hoa vàng - hình ảnh Quốc kỳ Việt Nam. Trụ đá bệ tượng được làm bằng đá cẩm thạch trắng không trang trí bất cứ hoa văn, họa tiết nào, gợi nhớ hình ảnh Bác Hồ “một đời thanh bạch, chẳng vàng son”.
Khung bảo vệ phía trên, gồm 4 thanh sắt sơn màu đỏ nổi bật trên nền cây xanh của công viên, kết nối thành hình chóp tượng trưng cho chiếc nón lá Việt Nam. Trong số 4 thanh sắt, 3 thanh tượng trưng 3 tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam gồm Đông Dương Cộng sản Đảng, An Nam Cộng sản Đảng và Đông Dương Cộng sản Liên đoàn; thanh còn lại tượng trưng cho Quốc tế Cộng sản.
Điểm hội tụ ngay trên đỉnh Tượng đài chính là sự tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc đoàn kết các lực lượng cách mạng để cùng hướng tới mục tiêu chung là giải phóng dân tộc. Rặng trúc dày sau tượng đài là để tạo phong cảnh gần gũi giống Việt Nam. Đây là giống trúc được chọn ở Cuba. Những cây cổ thụ cao vút phía sau được Kiến trúc sư thiết kế để gợi nhớ rừng núi Chiến khu Việt Bắc và Điện Biên Phủ, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sống và lãnh đạo, chỉ đạo cách mạng Việt Nam từ những ngày đầu khó khăn gian khổ.
Công trình Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Thủ đô La Habana, cũng là sự phối hợp chặt chẽ của các nghệ nhân, kiến trúc sư của Việt Nam và Cuba; phần tượng bán thân bằng đồng do các nghệ nhân Việt Nam đúc. Trong chuyến thăm chính thức Cuba tháng 10/2002, cố Thủ tướng Phan Văn Khải đã trao bức tượng đồng bán thân của Chủ tịch Hồ Chí Minh để các bạn Cuba đặt ở Công viên Tượng đài. Công trình xây dựng sau đó được hoàn thành đúng dịp kỷ niệm 113 năm Ngày sinh của Người (19/5/2003).
Sau khi công trình được khánh thành, một Chi hội hữu nghị Cuba - Việt Nam với các thành viên là cán bộ, nhân viên một số cơ sở sản xuất và nhân dân ở khu phố nơi có Công viên Hồ Chí Minh đã được thành lập để làm nhiệm vụ chăm sóc, giữ gìn, bảo vệ Khu Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong hơn 20 năm đã qua, Chi hội Hữu nghị Cuba - Việt Nam đã tham gia đón hàng trăm đoàn thăm chính thức của Việt Nam tới đặt hoa ở tượng đài Bác Hồ, trong đó có những đoàn cấp cao của Đảng, Nhà nước ta khi đến thăm đất nước Cuba anh em. Công trình này còn được nhiều đoàn nước ngoài khác đến thăm, bày tỏ lòng kính trọng tới vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam anh hùng.
Công viên Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Thủ đô La Habana, của đất nước Cuba tươi đẹp đã trở thành không gian quen thuộc, một “góc Việt Nam” độc đáo của nhân dân Cuba - đây cũng là một biểu tượng cao đẹp của tình hữu nghị thuỷ chung giữa Việt Nam và Cuba đã được thử thách trong suốt chiều dài lịch sử của hai dân tộc./.
Trung tướng, PGS.TS Đặng Nam Điền
Nguyên Chính uỷ BTL Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh
