Công tác giáo dục chính trị (GDCT), tư tưởng tại đơn vị là một nội dung chủ yếu của hoạt động CTĐ, CTCT, là một hình thức cơ bản của công tác tư tưởng, một nội dung quan trọng trong công tác huấn luyện bộ đội. Công tác GDCT, tư tưởng có vị trí vai trò quan trọng hàng đầu trong hoạt động lãnh đạo của Đảng và sự nghiệp xây dựng, trưởng thành của Quân đội ta nói chung, ở các đơn vị cơ sở nói riêng. Thực hiện tốt công tác GDCT sẽ góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, bảo đảm cho đơn vị hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.
Đồng chí Thiếu tướng Phạm Văn Lập, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh phát biểu tại Hội nghị học tập, quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (Khóa XI).
Nhận rõ vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác GDCT tại đơn vị, bám sát tính đặc thù và yêu cầu nhiệm vụ chính trị đặc biệt được giao. 5 năm qua cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp trong Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đề cao trách nhiệm, lãnh đạo, chỉ đạo và đã có nhiều chủ trương biện pháp tích cực quán triệt và triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương, Nghị quyết số 765-NQ/QUTW, ngày 20-12-2012 của Quân ủy Trung ương về nâng cao chất lượng công tác huấn luyện giai đoạn 2013-2020 và những năm tiếp theo, quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về thực hiện Đề án Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị cơ sở trong giai đoạn mới. Thực hiện nghiêm quy chế, quy định; tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn xây dựng nội dung, chương trình, kế hoạch, đưa công tác GDCT, tư tưởng tại đơn vị ngày càng đi vào nền nếp, hiệu quả thiết thực. Đã cụ thể hoá nội dung, chỉ tiêu GDCT thành các tiêu chí, yêu cầu trong xây dựng đội ngũ cán bộ, trong quản lý, rèn luyện đảng viên, đoàn viên, hội viên; gắn công tác GDCT, tư tưởng với công tác thi đua - khen thưởng, xây dựng tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện.
Về nội dung, các đơn vị luôn đặt trọng tâm công tác GDCT vào việc nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng; bồi dưỡng chủ nghĩa yêu nước, truyền thống của dân tộc, của Đảng của quân đội và đơn vị, gắn GDCT với đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ và thực hiện nội dung xứng danh Bộ đội Cụ Hồ trong thời kỳ mới. Trên cơ sở đổi mới toàn diện, đồng bộ các hình thức GDCT, các đơn vị đã coi trọng các khâu cơ bản của quá trình giáo dục; trong đó, tập trung đột phá vào những khâu quan trọng, phù hợp với tình hình, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, kết hợp chặt chẽ giữa GDCT cơ bản với giáo dục thường xuyên, giáo dục trong các nhiệm vụ; thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động với công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; giáo dục chính trị với huấn luyện quân sự, rèn luyện kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy. Việc phân cấp quản lý, kiểm tra, đánh giá kết quả GDCT được các cơ quan, đơn vị thực hiện nghiêm túc, đúng quy chế qua đó đã không ngừng nâng cao chất lượng GDCT tại đơn vị.
Tuy nhiên, so với yêu cầu của đơn vị làm nhiệm vụ chính trị đặc biệt, công tác GDCT còn bộc lộ những mặt hạn chế như: Công tác lãnh đạo, chỉ đạo và việc triển khai nội dung, kế hoạch có mặt chưa toàn diện; việc cập nhật tình hình, các chủ trương, chính sách và thông tin mới theo sự phát triển của thực tiễn nhiệm vụ để bổ sung vào chương trình giáo dục chưa kịp thời; nội dung giáo dục có mặt chưa theo kịp sự phát triển của tình hình, nhất là những nội dung giáo dục do đơn vị tự xác định; việc kết hợp giữa giáo dục với công tác thông tin, tuyên truyền, định hướng tư tưởng chưa được coi trọng đúng mức; hình thức giáo dục ở một số đơn vị chưa có sự đổi mới tích cực, chưa sinh động, hấp dẫn, hiệu quả; chất lượng cán bộ giảng dạy chính trị chưa đều, chưa toàn diện, còn hạn chế về kinh nghiệm, khả năng và tính tuyết phục chưa cao, đã làm hạn chế đến chất lượng công tác GDCT ở các cơ quan, đơn vị những năm qua.
Về nguyên nhân của những hạn chế trong công tác GDCT có nguyên nhân khách quan, nhưng chủ yếu là nguyên nhân chủ quan. Trước hết là một số cấp ủy, chỉ huy nhận thức chưa đầy đủ, chưa quan tâm đúng mức đến công tác GDCT; một số nhận thức chưa khách quan, toàn diện, còn đổ lỗi mọi khuyết điểm vi phạm của bộ đội của đơn vị là do công tác GDCT, dẫn đến thiếu đồng bộ trong triển khai các biện pháp lãnh đạo, quản lý; việc phát huy vai trò của các tổ chức các lực lượng trong GDCT hiệu quả chưa cao, cơ quan chức năng chưa phát huy đầy đủ trách nhiệm, đề xuất, tham mưu, hướng dẫn, chỉ đạo còn hạn chế; thiếu coi trọng các khâu, các biện pháp đột phá để nâng cao chất lượng GDCT tại đơn vị.
Trong những năm tới tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước tiếp tục phát triển nhưng cũng đặt ra nhiều khó khăn thách thức, nhiệm vụ xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa cũng đang đặt ra những yêu cầu mới; nhiệm vụ chính trị đặc biệt của đơn vị trong giai đoạn mới đặt ra những yêu cầu cao hơn đối với công tác GDCT, nhất là việc tiếp tục triển khai thực hiện Đề án 2341 và Nghị quyết 122 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và phát huy ý nghĩa chính trị, văn hóa của Công trình Lăng trong giai đoạn mới; và từ thực trang công tác GDCT tại đơn vị hiện nay đặt ra yêu cầu cần phải tiếp tục đổi mới nâng cao chất lượng hiệu quả công tác GDCT tại đơn vị.
Trước hết, công tác GDCT tại đơn vị phải quán triệt sâu sắc các nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, nghị quyết của Đảng, bám sát thực tiễn, tiếp tục đổi mới nội dung, chương trình, hình thức, phương pháp nhằm không ngừng nâng cao chất lượng hiệu quả, đáp ứng yêu cầu tình hình mới. Mọi hoạt động của công tác GDCT phải tập trung vào việc củng cố vững chắc trận địa chính trị, tư tưởng của Đảng trong đơn vị; chủ động phát hiện và cương quyết đấu tranh với quan điểm, tư tưởng sai trái, thù địch, làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động "diễn biến hoà bình" trên lĩnh vực tư tưởng, văn hoá, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị.
Tiếp tục nhận thức sâu sắc, đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong tình hình hiện nay là yêu cầu khách quan. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Đoàn 969 lần thứ IX nhiệm kỳ 2015-2020 đã xác định mục tiêu xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, vững mạnh toàn diện, chính quy mẫu mực, xây dựng Đoàn 275 tiêu biểu về điều lệnh và nghi lễ, xây dựng Viện 69 chính quy khoa học hiện đại, vươn lên làm chủ vững chắc tiến tới làm chủ hoàn toàn nhiệm vụ y tế giữ gìn thi hài Bác, xây dựng Đảng bộ TSVM, tiêu biểu trong Đảng bộ quân đội và những yêu cầu về phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới đặt ra vấn đề cần phải đổi mới nội dung, phương thức, hình thức GDCT để đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ của đơn vị. Điều quan trọng cốt yếu là phải thay đổi nhận thức, quan niệm và việc làm hàng ngày của lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ làm công tác giáo dục tại đơn vị.
Tiếp tục quán triệt và thực hiện Quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về thực hiện đề án “Đổi mới công tác GDCT tại đơn vị cơ sở trong giai đoạn mới” đặt ra cho cấp ủy, chỉ huy đơn vị phải tiến hành đồng bộ các giải pháp cơ bản, trong đó cần tập trung tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng; nâng cao ý thức, trách nhiệm, trình độ năng lực tổ chức của đội ngũ cán bộ, đảng viên, trước hết là chính ủy, chính trị viên (cán bộ đảm nhiệm CTĐ, CTCT ở các cơ quan nơi không có chính ủy, chính trị viên) trong tiến hành công tác GDCT, tư tưởng. Các cấp ủy, tổ chức đảng phải coi công tác GDCT là nhiệm vụ trọng tâm, xác định trong nghị quyết lãnh đạo của cấp ủy, kế hoạch của người chỉ huy, đổi mới công tác kiểm tra đánh giá kết quả, rút kinh nghiệm, chỉ đạo điểm, nhân rộng điển hình tiên tiến, khắc phục mọi biểu hiện thiếu trách nhiệm, coi nhẹ kiểm tra, đánh giá kết quả hoặc chạy theo thành tích, báo cáo không kịp thời thiếu trung thực trong công tác GDCT và tình hình tư tưởng đơn vị.
Cùng với đó, cần đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tiến hành công tác GDCT, tư tưởng; tăng cường GDCT, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên bảo đảm phù hợp với nhiệm vụ của cách mạng, của quân đội và đơn vị hiện nay. Nội dung giáo dục phải toàn diện, phải tập trung giáo dục Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính trị, quân sự của Đảng. Điều quan trọng là các cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp cần tập trung tuyên truyền, giáo dục nhiệm vụ của quân đội, đơn vị, nhiệm vụ của mỗi cán bộ, chiến sĩ; làm cho họ hiểu đầy đủ về quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm, từ đó có mục đích, động cơ, thái độ đúng đắn, có phương pháp hành động phù hợp, đạt kết quả cao trong thực hiện chức trách được giao, củng cố vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng ở đơn vị. Đi đôi với đổi mới nội dung, các đơn vị phải tích cực đổi mới hình thức, phương pháp GDCT tại đơn vị, bảo đảm tính sinh động, hấp dẫn; khắc phục tình trạng “đường mòn, lối cũ”, dập khuôn máy móc, xa rời thực tiễn, trong đó, tập trung nâng cao chất lượng học tập chính trị đối với hạ sỹ quan, chiến sỹ, nghiên cứu chuyên đề của sỹ quan, các hình thức sinh hoạt chính trị, tư tưởng.
Để nâng cao chất lượng công tác GDCT cần phải thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho đội ngũ cán bộ các cấp, chú trọng bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng quản lý, tổ chức GDCT ở các cơ quan, đơn vị; thực hiện cấp trên bồi dưỡng cho cấp dưới, cán bộ có kinh nghiệm bồi dưỡng cho cán bộ mới, bồi dưỡng thông qua thực tiễn hội thi, hội giảng, bình giảng. Đồng thời phát huy vai trò tự học, tự rèn của đội ngũ cán bộ để nâng cao trình độ, năng lực GDCT tại đơn vị. Phát huy tính tích cực, tự giác nâng cao chất lượng tự học, tự rèn của cán bộ, đảng viên ở đơn vị cơ sở cũng là một trong những giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng công tác GDCT, tư tưởng cho bộ đội. Do vậy, cấp ủy, tổ chức Đảng, chỉ huy đơn vị phải thường xuyên giáo dục, quán triệt làm cho mỗi cán bộ, đảng viên luôn nhận rõ và quán triệt đầy đủ quan điểm, đường lối của Đảng, pháp luật Nhà nước, nhiệm vụ quân đội, nhiệm vụ đơn vị. Trên cơ sở đó mới làm cho mỗi cán bộ, đảng viên có nhận thức đầy đủ và sâu sắc về nhiệm vụ tự học, tự rèn nâng cao trình độ, năng lực đáp ứng yêu cầu xây dựng tổ chức Đảng ở đơn vị cơ sở vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Hiệu quả công tác GDCT, tư tưởng còn phụ thuộc vào việc phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng, các phương tiện ở từng cơ quan, đơn vị. Thực tiễn cho thấy: Mỗi tổ chức, mỗi lực lượng đều có chức năng, nhiệm vụ khác nhau, có phương thức hoạt động khác nhau, nên cần có sự phối hợp chặt chẽ với nhau trong các hoạt động. Có như vậy mới có thể phát huy được thế mạnh của từng tổ chức, từng lực lượng để hỗ trợ cho nhau, tạo thành sức mạnh tổng hợp để nâng cao chất lượng công tác GDCT, tư tưởng. Bên cạnh đó cần phát huy hiệu quả các lực lượng, phương tiện và nâng cao hiệu quả hoạt động của các thiết chế văn hóa ở cơ quan, đơn vị, xây dựng môi trường văn hóa - giáo dục lành mạnh, kết hợp chặt chẽ GDCT với các biện pháp quản lý hành chính, duy trì kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy, thực hiện nghiêm Quy chế dân chủ ở cơ sở, chăm lo bảo đảm và không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội, sẽ tác động tích cực nâng cao chất lượng hiệu quả công tác GDCT tại đơn vị./.
Đại tá Dương Hoàng Toán
Phó Chủ nhiệm Chính trị Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh
