Xây dựng một nền nông nghiệp hữu cơ bền vững, cung cấp thực phẩm an toàn, cân bằng hệ sinh thái, đảm bảo sức khỏe con người… đang là hướng phát triển tất yếu của nghành nông nghiệp thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Trong những năm gần đây, xu hướng sử dụng thực phẩm hữu cơ trở thành nhu cầu cấp thiết của người tiêu dùng, bởi những lợi ích và giá trị dinh dưỡng từ thiên nhiên mang lại. Lãnh đạo Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện sản xuất rau theo phương pháp hữu cơ để bảo đảm nguồn rau xanh, sạch cho đơn vị, tận dụng diện tích đất để sản xuất theo hướng cơ bản vững chắc, bảo vệ môi trường sinh thái Khu Di tích K9 (Đá Chông - Ba Vì - Hà Nội).
Đây chính là thể hiện tinh thần đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, bởi sinh thời Bác Hồ luôn quan tâm đến việc trồng cây, làm vườn, nuôi cá, chăn nuôi. Người đã nói: “Sản xuất nông nghiệp phải toàn diện, sản xuất thóc là chính đồng thời phải coi trọng hoa màu, cây nông nghiệp, cây ăn quả, chăn nuôi, thả cá và nghề phụ”. Làm theo lời Bác dạy các địa phương, đơn vị đã phát động phong trào cải tạo vườn tạp, ao hoang, chuồng cũ thành hệ sinh thái VAC thâm canh, chuyên canh đưa các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao, giá trị thu nhập lớn cùng với việc áp dụng công nghệ sản xuất mới đã làm thay đổi cơ cấu nông nghiệp tạo ra sản phẩm có giá trị cho người tiêu dùng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chăm vườn rau trong khu Phủ Chủ tịch (6-1957)
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của đồng chí Đại tá Bùi Hải Sơn, Phó Tư lệnh Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thành lập Tổ điều hành sản xuất rau hữu cơ, đại diện là các cán bộ Phòng Hậu cần, Đoàn 285 Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng và Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ và môi trường. Tổ điều hành đã đề xuất tận dụng cải tạo 1.200m2 nhà lưới cũ thuộc khu D thay mới bằng lưới chắn côn trùng cung cấp đủ ánh sáng cho cây sinh trưởng và phát triển, sửa chữa hệ thống tưới nước tự động thuận tiện cho quá trình chăm sóc và giảm thiểu nhân công lao động thủ công. Quây lưới chống chuột và trồng cây gừng, ớt tạo dải cách ly. Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ và môi trường đã triển khai lấy mẫu nước, mẫu đất phân tích. Qua phân tích kết quả mẫu nước, mẫu đất cho thấy các chỉ tiêu đủ điều kiện trồng rau hữu cơ như pH nước: 6,0 - 7,15 pH đất: 7,39 thành phần Đạm: 0,33%, hàm lượng mùn trong đất: 0,17% (Nguồn kết quả phân tích mẫu nước, đất tháng 5 năm 2017). Đồng thời chỉ đạo, hướng dẫn kỹ thuật chăm bón các loại rau xanh phát triển tốt.
Các chủng loại rau được trồng chủ yếu là các giống thích hợp với thổ nhưỡng, môi trường sinh thái, ít sâu bệnh và cho năng suất, chất lượng như: Rau ngót, rau cải, rau muống, rau dền, đậu, bí…Trong quá trình trồng, chăm sóc rau hữu cơ tuân thủ tuyệt đối theo các nguyên tắc cơ bản là không sử dụng phân bón hoá học, không thuốc trừ cỏ, trừ sâu hoá học, không sử dụng chất kích thích hay hormone tăng trưởng, không chất bảo quản hay phụ gia hoá học, và không dùng giống hay thành phần có nguồn gốc biến đổi gene. Khu nhà lưới luôn đóng kín không cho sâu bệnh thâm nhập. Sau 2 tháng gieo trồng, lứa rau đầu tiên trong nhà lưới đã cho kết quả khác biệt, rau lên xanh tốt rất nhanh và hầu như không có sâu bệnh.
Đại tá Bùi Hải Sơn, Phó Tư lệnh Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh
kiểm tra trồng rau hữu cơ tại Khu Di tích K9
Do không sử dụng bất kỳ một loại thuốc hóa học nào nên trồng rau hữu cơ cho năng suất chưa cao và thời gian sinh trưởng chậm hơn hẳn so với các loại rau canh tác theo phương pháp thông thường. Vì không phun thuốc bảo vệ thực vật nên một số loại rau như rau cải dễ bị nhiễm bệnh, khi sâu bệnh phát sinh chỉ dùng phương pháp thủ công và phun trừ bằng chế phẩm gừng, tỏi, ớt. Từ đó có thể thấy việc nuôi trồng một cây rau hữu cơ từ đầu cho đến khi thu hoạch được là rất kỳ công.
Rau muống, rau cải, mùng tơi trồng theo phương pháp hữu cơ tại Khu Di tích K9
Thu hoạch rau hữu cơ qua quan sát cho thấy cây rau có lá dày, phiến lá ngắn, thân cây không mập. Thân rắn chắc chứ không bóng mượt, xanh mướt như rau thông thường, rau để ngoài nhiệt độ thường sẽ lâu héo. Khi nấu lên, rau hữu cơ ăn giòn, cứng, đậm đà hơn các loại rau thông thường khác. Rau hữu cơ được nhiều chuyên gia về môi trường và dinh dưỡng đánh giá cao, là một loại thực phẩm rất tốt cho sức khỏe người tiêu dùng như chứa đầy đủ các nguyên tố vi lượng và đa lượng cần thiết cho sự phát triển. Rau phát triển từ từ nên tích lũy được nhiều chất dinh dưỡng hơn các loại rau an toàn khác vẫn sử dụng phân bón hóa học, nên được người tiêu dùng ưa chuộng sử dụng.
Rau ngót trồng theo phương pháp hữu cơ tại Khu Di tích K9
Tuy nhiên, bước đầu cho thấy, kết quả tăng gia sản xuất chưa tương xứng với nguồn vốn đầu tư, tiềm năng thế mạnh và công sức của bộ đội, năng suất cây trồng chưa cao. Do ảnh hưởng của một số nguyên nhân là do trồng rau trong vụ hè nên điều kiện thời tiết chưa thuận lợi nắng nóng kéo dài, mưa nhiều, chủng loại rau ít. Cơ sở vật chất vừa trồng vừa hoàn thiện nên diện tích trồng chưa được phủ kín.
Đậu đũa trồng theo phương pháp hữu cơ tại Khu Di tích K9
Để nâng cao chất lượng tăng gia sản xuất, các công việc tiếp tục triển khai là tham quan học tập kinh nghiệm mô hình trồng rau hữu cơ hiệu quả, đưa khoa học kỹ thuật trồng, chăm sóc, hướng tới lựa chọn thêm một số loại rau rừng, rau bản địa nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng và thị trường. Cùng với cơ sở vật chất có sẵn, đề xuất chăn nuôi gia súc, gia cầm kết hợp trồng trọt để làm vòng kép kín, từ nguồn phân của gia súc, gia cầm và có thể nuôi được giun quế cung cấp nguồn phân bón cho cây trồng. Đồng thời hướng dẫn, tổ chức cho bộ đội ủ phân xanh, phân chuồng, sản xuất chế phẩm sinh học để chủ động trong việc sản xuất rau hữu cơ.
Hiệu quả về kinh tế chỉ là một phần nhỏ mà mô hình sản xuất rau theo tiêu chuẩn hữu cơ đang đem lại nhưng cái quan trọng hơn là mô hình này đã tạo được sự chuyển biến tích cực cả về nhận thức, tư tưởng, hành động của cán bộ, chiến sỹ giúp họ hiểu được rằng, trong sản xuất, chất lượng sản phẩm mới là điều kiện tiên quyết góp phần bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và bảo vệ môi trường sinh thái.
Với chủ trương sát đúng, sự cố gắng nỗ lực vươn lên, cùng với cách làm phù hợp, mô hình trồng rau hữu cơ đạt được những kết quả bước đầu và có triển vọng phát triển, mở rộng diện tích trong thời gian tới. Nhằm cung cấp rau sạch, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm vừa bảo đảm bữa ăn tươi ngon, giá rẻ cho bộ đội, vừa phát huy kết quả tăng gia, sản xuất trong tương lai sẽ cung cấp sản phẩm rau hữu cơ ra thị trường cho nhân dân. Đồng thời góp phần xây dựng Khu Di tích K9 ngày càng xanh - sạch - đẹp, môi trường trong lành phục vụ nhân dân và khách quốc tế đến tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh và tham quan học tập./.
Thu Lai
