Sự hình thành và phát triển
Sinh thời, Bác Hồ vốn yêu thiên nhiên, yêu lao động, Người thích trồng cây và luôn kêu gọi nhân dân trồng cây để bảo vệ môi trường. Vì vậy, khi khởi công xây dựng Lăng Bác và cải tạo toàn bộ Quảng trường Ba Đình đã có hàng trăm loại cây được gửi về trồng bên Bác. Cùng với việc lựa chọn những vật liệu quý hiếm như gỗ, cát, đá... để xây dựng Lăng, các địa phương trong cả nước đã lựa chọn những cây cảnh quý, tiêu biểu cho từng vùng quê để về trang trí, tôn tạo Lăng Bác. Cùng với cả nước, đồng bào chiến sĩ miền Đông Nam bộ trong hoàn cảnh còn đang chiến đấu quyết liệt với quân thù, vẫn dành tâm sức sưu tầm những hoa kiểng quý đưa về Thủ đô Hà Nội góp phần xây dựng Lăng Bác, gửi gắm tấm lòng mình, tấm lòng kính yêu của toàn thể quân dân miền Đông về bên Bác. Cây và hoa của non sông gấm vóc về đây hội tụ, đâm chồi khoe sắc thay lòng người dâng niềm tôn kính thiêng liêng dành cho Bác. Nơi đây trở thành một khu vườn đa dạng phong phú với đủ loại cây xanh của mọi vùng quê Việt Nam.
Dòng người nối dài vào Lăng viếng Bác
Ngày 29 tháng 8 năm 1975, Lễ khánh thành Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh được tổ chức trọng thể trong niềm vui thống nhất non sông. Để duy trì, tôn tạo cảnh quan môi trường khu vực Lăng Bác xanh, sạch, đẹp phục vụ nhân dân khách quốc tế về Lăng viếng Bác, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 323/TTg ngày 15 tháng 10 năm 1975 về tổ chức quản lý Quảng trường Ba Đình. Theo đó, Ủy ban Hành chính thành phố Hà Nội (nay là Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội) đã ban hành Quyết định số 1465/QĐ-TC ngày 16 tháng 12 năm 1975 về việc thành lập Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình, với nhiệm vụ là giúp Ủy ban Hành chính thành phố Hà Nội “Bảo dưỡng, sửa chữa hè, đường, thoát nước trong khu vực Quảng trường, chăm sóc cây, cỏ, vườn hoa và trồng cây trong Quảng trường theo thiết kế; quản lý các công trình thuộc hai khu Tập kết nhân dân vào Lăng viếng Bác; đảm bảo công tác vệ sinh hàng ngày ở khu vực Lăng”.
Ngày 14 tháng 8 năm 1976, Hội đồng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 145/CP về việc tổ chức bảo đảm nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Hồ Chủ tịch, quản lý Lăng Hồ Chủ tịch và Quảng trường Ba Đình. Theo đó, Ban Phụ trách Quản lý Lăng Hồ Chủ tịch và Quảng trường Ba Đình (nay là Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh) được thành lập. Đến năm 1985, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng đã ban hành Quyết định số 374/CT ngày 07 tháng 12 năm 1985 về việc đổi tên Ban Phụ trách Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình thành Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng thời, để kiện toàn tổ chức bộ máy và phục vụ cho yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị đặc biệt, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Nghị định số 276/HĐBT ngày 07 tháng 12 năm 1985 về nhiệm vụ của các ngành trong việc bảo đảm giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình thay thế Quyết định số 145/CP ngày 14 tháng 8 năm 1976 của Hội đồng Chính phủ.
Từ một đơn vị sự nghiệp công ích thuộc Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, đồng thời là một đơn vị chuyên trách phối hợp hoạt động trong Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, đến năm 1996, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 930/TTg ngày 14 tháng 12 năm 1996 về việc giao Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh quản lý Quảng trường Ba Đình và Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội đã bàn giao nguyên trạng Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình cho Ban Quản lý Lăng từ ngày 28 tháng 3 năm 1997. Từ đó đến nay, Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình đã có bước phát triển mới cả về chức năng nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức, bộ máy, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp và toàn diện của Thường vụ Đảng ủy Đoàn 969, Lãnh đạo Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Cán bộ, công nhân viên của Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình tích cực lao động, trang trí tại khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh
Những đóng góp thầm lặng
Nhận thức rõ tầm quan trọng và ý nghĩa chính trị, văn hóa và lịch sử của Công trình Lăng, Quảng trường Ba Đình, với tấm lòng kính yêu vô hạn và biết ơn Chủ tịch Hồ Chí Minh, cán bộ, viên chức, người lao động đều có chung niềm vinh dự, tự hào được sống và làm việc bên Lăng Bác Hồ kính yêu, trực tiếp tô điểm thêm màu sắc, góp phần giữ gìn nâng cao giá trị văn hóa, chính trị của Công trình Lăng, Quảng trường Ba Đình. Đặc biệt từ năm 2011, triển khai thực hiện Đề án 2341 của Thủ tướng Chính phủ về “giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và phát huy ý nghĩa chính trị, văn hóa của Công trình Lăng trong giai đoạn mới”, đội ngũ cán bộ, viên chức và người lao động của Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình đã đoàn kết, vượt khó vươn lên, tận tâm, sáng tạo và tích cực chủ động trong thực hiện nhiệm vụ giữ gìn, tôn tạo cảnh quan môi trường khu vực Lăng Bác, Quảng trường Ba Đình, Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ luôn khang trang, sạch đẹp, là điểm nhấn tiêu biểu của Thủ đô Hà Nội và của cả nước.
Đầu tiên, phải kể đến đó là việc trang trí cảnh quan ở khu vực Lăng Bác, Quảng trường Ba Đình đã có nhiều đổi mới cả về nội dung và hình thức, vào những dịp lễ, Tết đơn vị đã chủ động xây dựng các phương án thiết kế, trang trí hoa trên các khu vực; thực hiện tốt các nhiệm vụ chuyên môn thường xuyên như chăm sóc vườn hoa, cây xanh, cây cảnh được giao quản lý. Đặc biệt, từ năm 2013, đã thực hiện việc cải tạo, trồng mới 02 vườn tre bên Lăng Bác duy trì vẻ đẹp vốn có của Lăng Bác và Quảng trường Ba Đình; thay thế trồng mới một số cây bóng mát tại Lăng, Quảng trường Ba Đình và tuyến phố đi bộ; đưa các bồn hoa, chậu hoa, ghế đá hoa cương vào trang trí… làm cho cảnh quan khu vực ngày càng xanh, sạch, đẹp hơn, tạo được ấn tượng sâu sắc đối với nhân dân và du khách đến viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh và tham quan khu vực.
Ngày nay, mọi người đến viếng Bác, tham quan Quảng trường Ba Đình đều nhận thấy vẻ đẹp hài hòa của các loài cây xanh được trồng xung quanh Lăng của Người. Để có được không gian xanh, sạch, đẹp phù hợp với cảnh quan kiến trúc, sinh cảnh và tôn thêm vẻ đẹp của Lăng Bác có sự đóng góp thầm lặng của những người trực tiếp giữ màu xanh bên Lăng Bác.
Lăng Bác có cảnh quan sạch đẹp, đang thu hút nhiều khách du lịch tìm đến. Để góp phần tạo nên sức hút đó không thể không kể đến công lao đóng góp của các chị công nhân Đội vệ sinh môi trường thuộc Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình. Hơn 30 nghìn người! Đó là con số kỷ lục về lượng du khách đến viếng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh vào một buổi sáng... Nhưng phía sau dòng người vô tận ấy là biết bao công việc miệt mài của những công nhân vệ sinh môi trường. Khi có số lượng khách đông như thế, từ công tác trang trí đảm bảo cảnh quan cho đến vệ sinh môi trường có nhiều khó khăn... Những dịp lễ, Tết, sinh nhật Bác 19-5, Quốc khánh mùng 02-9 là dịp cao điểm khách rất đông. Nỗi vất vả của những công nhân vệ sinh môi trường vì thế càng tăng thêm. Hầu như họ đều làm việc ngoài trời, ngày đông thì lạnh cóng, ngày hè thì nóng hầm hập. Lặng thầm với công việc của mình, họ thức khuya dậy sớm, không quản nhọc nhằn, chẳng nề hà bụi bặm để dọn dẹp, gìn giữ cho môi trường khu vực Lăng, Quảng trường Ba Đình được sạch sẽ. Song với tinh thần, ý thức vượt qua mọi khó khăn, chấp hành nghiêm các quy định về giờ giấc lao động, các công nhân vệ sinh môi trường vẫn quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, nhất là khi sắp diễn ra các sự kiện trọng đại của đất nước để người dân, du khách đến viếng Bác tham quan được đi lại trên những vỉa hè, tuyến phố sạch sẽ. Tuy công tác thu gom còn thủ công nhưng tập thể cán bộ, công nhân vệ sinh môi trường với nỗ lực và quyết tâm đã hoàn thành khối lượng lớn công việc trong những ngày này. Mùa hè nóng nực, mùa đông giá buốt, mưa giông, gió bão những tiếng chổi tre của các chị, em vệ sinh môi trường chưa một ngày ngừng nghỉ.
Cảnh quan sạch, đẹp, không khí trong lành ở Quảng trường Ba Đình đã thực sự tạo dấu ấn trong lòng đồng bào cả nước mỗi khi về Thủ đô. Ngày ngày, dòng người nối nhau đi trên Quảng trường Ba Đình thành kính vào Lăng viếng Bác, trong niềm xúc động được một lần nhìn thấy Bác, mọi người còn thêm cả niềm vui vì Quảng trường Ba Đình vẫn giữ được không khí trong lành, cảnh quan môi trường xanh, sạch đẹp.
Để mãi mãi “giữ màu xanh bên Lăng Bác”
Qua 42 năm qua, cảnh quan Lăng Bác đã phát triển bền vững hài hòa, không gian rộng mở như tình cảm sâu sắc của nhân dân đối với Bác Hồ từ thế hệ này qua thế hệ khác... Và thực sự trở thành một mẫu mực trong nghệ thuật xanh hóa đô thị, có tác dụng tốt tới môi trường sinh thái của nước ta. Điều đặc biệt là những điểm mới trong trang trí ở khu vực Lăng thời gian vừa qua đã đảm bảo được sự hài hoà của vườn hoa, cây cảnh với công trình kiến trúc tuân thủ đúng tư tưởng chung được chỉ đạo từ khi xây dựng Công trình Lăng là đảm bảo tính “hiện đại, dân tộc, trang nghiêm và giản dị”. Cảnh quan sạch, đẹp, không khí trong lành ở Quảng trường Ba Đình đã thực sự tạo dấu ấn trong lòng đồng bào cả nước mỗi khi về Thủ đô. Ngày ngày, dòng người nối nhau đi trên Quảng trường Ba Đình thành kính vào Lăng viếng Bác, trong niềm xúc động được một lần nhìn thấy Bác, mọi người còn thêm cả niềm vui vì Quảng trường Ba Đình vẫn giữ được không khí trong lành, cảnh quan môi trường xanh, sạch đẹp.
Đồng chí Thiếu tướng Nguyễn Văn Cương, Trưởng ban Ban Quản lý Lăng, Tư lệnh
Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ
cho Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình
Với những thành tích đã làm được trong những năm qua, Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình đã được Đảng, Nhà nước và Chính phủ trao tặng các phần thưởng cao quý: Ba Huân chương Lao động (hạng Nhất, hạng Nhì và hạng Ba), được tặng Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ. Đặc biệt, năm 2010, Ban vinh dự được tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Ba, năm 2015 được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Những phần thưởng trên đây là sự ghi nhận của Đảng, Nhà nước, Ban Quản lý Lăng đối với sự nỗ lực phấn đấu của các thế hệ cán bộ, viên chức, người lao động Ban Quảng lý Quảng trường Ba Đình. Kết quả đó có sự đóng góp công sức không nhỏ của các thế hệ cán bộ, công nhân viên Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình trong suốt 42 năm qua.
42 năm là một chặng đường dài phát triển của đơn vị. Nhìn lại những thành tích kết quả đã đạt được, mỗi cán bộ, công chức, viên chức và người lao động Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình luôn trân trọng và tự hào. Nhiều khó khăn, thử thách nhưng với bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Bác Hồ kính yêu, Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình đã và đang quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với sự tin tưởng của Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho./.
Nguyễn Minh Đức
