Cách đây tròn 50 năm, vào đúng lúc giao thừa đón Xuân Mậu Thân 1968, đồng bào, chiến sĩ cả nước và kiều bào ta ở nước ngoài, đón nghe thơ chúc Tết của Bác Hồ trên làn sóng Đài Tiếng nói Việt Nam: “Xuân này hơn hẳn mấy Xuân qua/ Thắng trận tin vui khắp nước nhà/ Nam Bắc, thi đua đánh giặc Mỹ/ Tiến lên! Toàn thắng ắt về ta!”. Tuy nhiên, khi nghe thơ chúc Tết của Bác, ít ai biết được đây là tín hiệu mở đầu cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy của quân và dân ta trên chiến trường miền Nam, tấn công vào sào huyệt của Mỹ và chính quyền Sài Gòn.
Quân giải phóng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Ảnh tư liệu.
Nhớ lại những ngày lịch sử của năm 1967, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của quân và dân ta bước sang một giai đoạn mới. Sau thất bại của chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, từ giữa năm 1965, Mỹ buộc phải chuyển sang chiến lược “Chiến tranh cục bộ” ở miền Nam và mở rộng đánh phá miền Bắc. Mặc dù đã huy động hơn một triệu quân, bao gồm quân Mỹ, quân chư hầu và quân ngụy Sài Gòn, nhưng quân và dân ta đã anh dũng đấu tranh, làm kẻ địch bị thất bại nặng nề, buộc phải chuyển sang thế bị động, phòng ngự về chiến lược. Đến cuối năm 1967, cách mạng miền Nam có bước phát triển mạnh mẽ cả thế và lực. Trung ương Đảng và Bác Hồ nhận định, đây là thời cơ lớn để chúng ta tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy để giành chính quyền.Tháng 6 năm 1967, Hội nghị Trung ương lần thứ 14 (khóa Ba) đã họp và quyết định mở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy vào dịp Tết Mậu thân 1968 để đẩy cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước lên một bước mới, giành thắng lợi quyết định.
Cũng vào khoảng thời gian cuối năm 1967, tình hình sức khỏe của Bác có nhiều diễn biến bất thường, ngày 05/9/1967, theo quyết định của Bộ Chính trị và Hội đồng bác sĩ, Bác đã sang Bắc Kinh (Trung Quốc) để chữa bệnh. Trong suốt thời gian chữa bệnh ở Bắc Kinh, ngày nào Bác cũng được nghe các đồng chí trong Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương báo cáo tình hình chuẩn bị cho chiến dịch Tổng tiến công nổi dậy vào dịp Tết Mậu Thân. Cuối tháng 12 năm 1968, sau một thời gian nỗ lực ráo riết, việc chuẩn bị cho chiến trường miền Nam đã cơ bản hoàn thành, Văn phòng Trung ương Đảng đã điện mời Bác về chủ trì hội nghị Bộ Chính trị để rà soát lại toàn bộ mọi công tác và hạ quyết tâm chiến lược, cho toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Ngày 23/12/1967, Bác Hồ về đến Hà Nội. Ngày 28/12, Bộ Chính trị họp phiên đặc biệt tại Nhà 67 (ngôi nhà cạnh Nhà sàn của Bác, được Bộ Chính trị cho làm khi cuộc chiến tranh ác liệt của giặc Mỹ bằng không quân ra miền Bắc). Tại phiên họp đặc biệt đó, một số tướng lĩnh, cán bộ chủ chốt của Bộ Quốc phòng được mời tham dự để báo cáo tình hình với Bác Hồ và Bộ Chính trị. Từ sự phân tích và nhận định tình hình, Bộ Chính trị đã chỉ rõ: “Nhiệm vụ trọng đại và cấp bách của ta là động viên những nỗ lực lớn nhất của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ở cả hai miền, đưa cuộc chiến tranh cách mạng của ta lên một bước phát triển cao nhất, bằng phương pháp tổng công kích, tổng khởi nghĩa đề giành thắng lợi quyết định”.
Theo lời kể của ông Vũ Kỳ, Thư ký riêng của Bác, như thông lệ hàng năm, chủ nhật ngày 31/12/1967, đúng 7 giờ 30 phút, Bác Hồ ra Phủ Chủ tịch để thu thanh lời chúc mừng đồng bào, chiến sĩ cả nước nhân dịp đón Xuân mới Mậu Thân. Năm nay, sức khỏe của Bác không được tốt so với các năm trước, mỗi lần đọc một câu thơ, giọng Bác lại nghẹn lại để kìm nén cơn ho bất chợt kéo đến, song Bác đã rất cố gắng để không ảnh hưởng đến buổi thu thanh. Các phát thanh viên và kỹ thuật viên của Đài Tiếng nói Việt Nam thực hiện chương trình thu thanh năm ấy rất cảm phục tinh thần cố gắng, chiến thắng bệnh tật của Bác Hồ. Mọi người càng thấy thương Bác hơn, mong sao Bác sớm khỏi bệnh để cùng Trung ương và Chính phủ lãnh đạo toàn dân, toàn quân đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Buổi sáng ngày cuối năm đó, thực sự đã đi vào lịch sử, lời chúc Tết Mậu Thân của Bác đã được thu thanh hoàn chỉnh, đây như một lời hịch cổ vũ đồng bào, chiến sĩ cả nước, đặc biệt là đồng bào chiến sĩ miền Nam đồng loạt đứng lên, tấn công như vũ bão vào tận sào huyệt của kẻ thù.
Cũng theo lời kể của ông Vũ Kỳ, nhân dịp năm mới 1968, sáng 01/01, Bác đi thăm một số địa phương ở Hà Nội bị máy bay Mỹ bắn phá. Buổi chiều, 14 giờ 30 phút, các đồng chí trong Bộ Chính trị đến làm việc, Bác căn dặn công việc trước khi Bác lên đường tiếp tục đi nghỉ dưỡng bệnh ở Trung Quốc. Những ngày Bác ở Bắc Kinh, ngoài liên lạc thường xuyên hàng ngày, các đồng chí trong Bộ Chính trị vẫn thay nhau sang thăm Bác, trực tiếp báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo của Bác về công tác chuẩn bị ở các chiến trường miền Nam. Chiều ngày 20 tháng 01 năm 1968, đồng chí Lê Đức Thọ sang làm việc với Bác từ 16 giờ đến 18giờ. Sáng ngày 25 tháng 01, đồng chí Võ Nguyên Giáp đến trực tiếp báo cáo với Bác từ 8 giờ đến 9 giờ 15 phút. Những lúc nghe các đồng chí trong Bộ Chính trị báo cáo tình hình và công tác chuẩn bị cho cuộc tổng tấn công đang trên đà thuận lợi, Bác rất vui. Song, mỗi khi ngồi làm việc một mình, ánh mắt Bác lại đượm buồn. Điều đó cũng dễ hiểu, vì từ khi trở về nước, trực tiếp chỉ đạo Đảng và nhân dân ta kháng chiến trường kỳ đánh thắng thực dân Pháp, rồi lại phải đương đầu với kẻ thù xâm lược là đế quốc Mỹ, đây là Tết đầu tiên Bác ở xa Tổ quốc. Vì vậy, tình cảm của Bác luôn hướng về quê hương, nóng lòng chờ đợi tin vui thắng trận trên khắp các chiến trường miền Nam.
Lịch sử sẽ mãi mãi ghi nhớ thời khắc 0 giờ ngày mùng một, tháng một, năm Mậu Thân, khi làn sóng Đài Tiếng nói Việt Nam phát đi lời chúc Tết của Bác Hồ, thì đồng loạt tất cả các thành phố, thị xã, thị trấn của miền Nam, quân và dân ta đã nổi dậy, tấn công vào hang ổ và sào huyệt của quân Mỹ và chính quyền Sài Gòn. “Tiến lên! Toàn thắng ắt về ta!”, lời hịch của Bác vang lên, trong thời gian chớp nhoáng, chúng ta đã loại khỏi vòng chiến đấu hàng chục vạn quân địch, bức hàng, bức rút gần 15.000 đồn bốt, chi khu; phá hủy trên 1.500 ấp chiến lược…. Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, đã tạo ra một bước ngoặt to lớn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của đế quốc Mỹ bị phá sản hoàn toàn, buộc Mỹ phải xuống thang, chấm dứt không điều kiện chiến tranh phá hoại miền Bắc và chấp nhận đàm phán Hội nghị bốn bên tại Pa-ri. Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 đã tạo ra thế và lực mới, to lớn hơn cho quân và dân ta trên khắp các chiến trường. Đây thực sự là một cuộc tổng diễn tập to lớn cho Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Cũng vào thời khắc thiêng liêng đó, mặc dù ở xa Tổ quốc, Bác Hồ vẫn dõi theo và chỉ đạo từng bước đi của cách mạng. Vần thơ chúc Tết của Bác: “Tiến lên! Toàn thắng ắt về ta!”, là lời hịch, lời hiệu triệu thúc giục quân và dân ta tiến lên giành toàn thắng.
Mùa Xuân Mậu Tuất 2018 năm nay, đọc và nghe thơ chúc Tết Xuân Mậu Thân 1968 của Bác, lòng bồi hồi nhớ lại thời khắc lịch sử linh thiêng của Tổ quốc….
Trung tướng, PGS, TS Đặng Nam Điền
Nguyên Chính ủy Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng
Chủ tịch Hồ Chí Minh
