Với mong muốn đóng góp một phần công sức để vườn Lăng ngày càng xanh tốt, tỏa hương thơm bên Bác kính yêu và trở thành một trong những vườn có giá trị nghệ thuật sinh vật cảnh cao trong nước Trung tâm Nghiên cứu, Ứng dụng Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã chủ trì thực hiện thành công đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ: “Nghiên cứu tôn tạo và phát huy giá trị cảnh quan vườn hoa, cây cảnh, cây xanh khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh” (2009 - 2010) và đang tiếp tục tiến hành nhiệm vụ tư vấn tôn tạo cảnh quan khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình. Quan điểm chung trong việc tư vấn chỉnh trang, tôn tạo cảnh quan khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình là cần tạo được điểm nhấn trong từng cách trang trí, song vẫn phải thống nhất trong chủ đề tư tưởng chung của toàn Công trình Lăng: Hiện đại, dân tộc, trang nghiêm và giản dị. Trước mắt, các nội dung chỉnh trang, tôn tạo được cơ quan tư vấn đề xuất tập trung vào khu vực trước Lăng và các tuyến phố đi bộ.
Đối với vị trí thu hút nhãn quan khách du lịch đầu tiên khi đến với Công trình Lăng là khu vực trước Lăng nên trang trí thêm nhiều chậu hoa thời vụ nhiều màu sắc, phù hợp với từng mùa, từng dịp lễ, Tết để tăng thêm vẻ đẹp tươi tắn, mới lạ cho khu vực này. Ví như ở vị trí chân Cột cờ, trang trí hoa ở hai bên bệ cột cờ, để trống phần giữa để không ảnh hưởng tới lễ chào cờ hàng ngày, phía dưới chân của bệ đặt những chậu hoa xung quanh. Ngày tết Nguyên đán có thể trang trí bằng hoa Mào gà, Cúc đại đóa; các ngày lễ tháng 4, tháng 5 trang trí bằng hoa Loa kèn, Cà hoa; Ngày Quốc khánh 2/9 lại dùng hoa Cẩm chướng và Sen cạn…
Hai hình thức trang trí hoa ở chân Cột cờ
240 ô cỏ trước Lăng là một điểm độc đáo trong trang trí ở khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh mà không một công trình lăng, tẩm nào trên thế giới có được. Để làm mới không gian này, tạo thêm điểm nhấn mà vẫn giữ ý tưởng “hiện đại, dân tộc, trang nghiêm và giản dị”, cơ quan tư vấn đề xuất xếp các loài hoa có màu hồng phấn trang trí thành hình bông sen - loài hoa đã ghi dấu ấn đậm nét trong tâm thức người Việt, là loài hoa tiêu biểu của đất Kim Liên - quê hương nơi Bác kính yêu đã sinh ra. Diện tích xếp hoa hình bông sen là 2013m2. Các loài hoa được ưu tiên lựa chọn là Dạ yến thảo màu đỏ hồng (quý I, IV), hoa Thu hải đường hoặc hoa Plox (quý II, III).
Hai vườn tre bên Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh là một trong những nét rất độc đáo của kiến trúc cảnh quan toàn bộ khu vực Lăng. Hình ảnh hai vườn tre bên Lăng Bác đã trở nên rất đỗi thân thuộc, đã đi vào thơ ca, đi vào tâm hồn mỗi du khách từng đến với Lăng Bác. Trước thực trạng sinh trưởng và phát triển của hai vườn tre, với kết quả nghiên cứu của đề tài “Nghiên cứu đề xuất giải pháp tôn tạo vườn tre khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh” và hội thảo khoa học với sự tham gia của các nhà quản lý, các nhà khoa học, các chuyên gia hàng đầu chuyên ngành về tre, trúc; các ý kiến tham gia đều thống nhất phải cải tạo hai vườn tre với giải pháp tối ưu là trồng mới hai vườn tre. Với tính chất và ý nghĩa chính trị, văn hóa, xã hội quan trọng của hai vườn tre, Ban Quản lý Lăng đã có văn bản trình và đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho phép cải tạo hai vườn tre bên Lăng Bác vào năm 2013.
Cùng với việc chuẩn bị trồng mới hai vườn tre, việc trang trí cảnh quan xung quanh để tạo điểm nhấn mới, hấp dẫn khách tham quan cũng rất được quan tâm, chú trọng. Phương án trang trí được đề xuất là đặt 5 chậu hoa thời vụ trên vỉa hè trước hai vườn tre để trang trí. Chậu hoa được làm từ gốm sứ men chảy, hoa văn có hình cánh sen cách điệu. Hoa trồng trên chậu là những loại hoa đẹp, bền màu như: Dạ yến thảo, Cúc, Thu hải đường, hay một số loại cây lá màu khác như: Thài lài tía, Ngọc trai. Giá thể để trồng các loại hoa này là các loại giá thể sinh học đảm bảo tính nhẹ và cung cấp tốt dưỡng chất cho cây hơn đất màu bình thường.
Chậu hoa vỉa hè đường Hùng Vương trước vườn tre
Ngày 19/5/2012, đúng vào ngày kỷ niệm 122 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, một số tuyến phố xung quanh khu vực Lăng Bác, gồm:
Phố Chùa Một Cột, phố Ông Ích Khiêm, đoạn đường Nam Hùng Vương đã trở thành tuyến phố đi bộ đầu tiên của Hà Nội, tạo ra điểm nhấn và nét văn hóa mới cho công trình chính trị đặc biệt này. Đồng thời cũng đặt ra một nhiệm vụ mới cho Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc trang trí các tuyến phố này để phục vụ du khách đi bộ.
Để tạo điểm nhấn cho không gian đi bộ ở khu vực Lăng, hấp dẫn khách tham quan, đề xuất trong thời gian tới nên trang trí các chậu hoa ở hai bên vỉa hè, cụ thể:
Đối với đường Ông Ích Khiêm, trang trí chậu hoa lớn hai bên vỉa hè. Đặt giữa 2 cây trên vỉa hè một chậu hoa bằng chất liệu gốm men chảy, trồng các loại hoa thời vụ như Dạ yến thảo, hoa Plox… Chậu hoa sử dụng hai bộ khác màu nhau: Màu vàng đồng đậm sử dụng trang trí vào mùa đông xuân; màu xanh ngọc thẫm sử dụng trang trí vào mùa hè. Cải tạo toàn bộ các bó bồn gốc cây bằng gốc cây mặt đường, bề mặt trồng cỏ nhung phủ đất.
Chậu hoa ở hai bên đường Ông Ích Khiêm
Đường Chùa Một Cột, phía vỉa hè giáp với bên vườn Lăng đặt 8 chậu hoa tròn cách nhau 3,5m. Trên đoạn đường thứ 2, ở vỉa hè phía giáp với khu 4 biệt thự đặt những chậu hoa tròn giữa 2 cây Sao đen. Phía vỉa hè đối diện được trồng bổ sung thêm 9 cây Ban hồng trồng đối xứng với cây Sao đen bên kia đường. Giữa 2 cây ban hồng mới trồng đặt 1 chậu hoa tròn trồng các loại cây hoa thảo thời vụ. ban hồng và những chậu hoa thời vụ luôn được chăm sóc tốt sẽ thu hút và đáp ứng tốt hơn cho du khách đi tản bộ ở đây.
Chậu hoa ở hai bên đường Chùa Một Cột
Đường Hùng Vương, trồng thêm hàng cây bóng mát tầm trung ở phía bên trong hai bên vỉa hè. Căn cứ vào hiện trạng của đường (còn có nhiều lối vào của các cơ quan trên đường), đã bổ sung thêm 7 cây osaka có hoa màu vàng bên hè đường phía Nhà khách quốc tế và 11 cây Osaka vàng ở vỉa hè đối diện. Giữa các cây osaka sẽ đặt thêm những chiếc ghế đá để phục vụ người dân nghỉ ngơi; cạnh mỗi ghế đặt thêm 1 chậu hoa cao 650mm, đường kính 750mm trồng hoa thời vụ trang trí. Giữa hai cây dầu nước trên 2 vỉa hè đặt bồn hoa hình vuông được làm bằng bê tông cốt thép, phóa ngoài ốp đá hoa cương màu đỏ sẫm để trồng cây hoa thời vụ. Dưới lòng đường thiết kế đặt những chậu hoa theo hình kỷ để trang trí, làm tăng diện tích cây xanh, giảm sức nóng cho khu vực. Vào các ngày lễ trọng đại, sử dụng các loài hoa khác thay thế để đổi mới không gian khu vực, tạo nét đẹp mới và điểm nhấn thu hút khách tham quan.
Đường Hùng Vương: Trồng thêm cây mới ở vỉa hè, giữa đường xếp cây chậu hình kỷ hà
Cùng với sự phát triển của đất nước, khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày càng thu hút được nhiều khách du lịch trong và ngoài nước đến để bày tỏ tấm lòng kính yêu và biết ơn vô hạn đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất và tham quan khu vực Lăng. Việc chỉnh trang, tôn tạo nhằm phát huy giá trị cảnh quan vườn hoa, cây cảnh, cây xanh khu vực Lăng cần tạo được điểm nhấn rõ ràng, vừa thể hiện được các chủ đề tư tưởng riêng trong từng cách trang trí, vừa phải thống nhất trong chủ đề tư tưởng chung của toàn Công trình Lăng theo đúng tư tưởng thiết kế ban đầu: Hiện đại, dân tộc, trang nghiêm và giản dị./.
Thu Hiền
