Từ kết quả và kinh nghiệm đạt được trong 5 năm thực hiện Chỉ thị 05-CT/TƯ của Bộ Chính trị, Đại hội XIII của Đảng tiếp tục nhấn mạnh: “Thực hiện thường xuyên, có hiệu quả việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị”1. Đây là định hướng quan trọng, có giá trị cả về lý luận, thực tiễn nhằm làm cho tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trở thành lẽ sống, động lực mạnh mẽ, tư tưởng chủ đạo trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Từ chủ nghĩa yêu nước, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đến với Chủ nghĩa Mác - Lênin, Người đã trở thành Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa kiệt xuất. Từ khi ra đời đến nay, Đảng ta luôn xác định lấy Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng, nhờ đó cách mạng Việt Nam đã đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Ngày nay, tư tưởng, đạo đức và phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã và đang là nguồn cổ vũ, động lực to lớn cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Là đội quân do Đảng, Bác Hồ sáng lập, giáo dục, rèn luyện, được nhân dân hết lòng yêu thương, đùm bọc. Kế thừa và phát huy tinh thần yêu nước, Quân đội đã cùng toàn Đảng, toàn dân làm nên những thắng lợi vĩ đại trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ vững chắc Tổ quốc và làm tròn nghĩa vụ quốc tế, xứng đáng với lời khen tặng của Bác Hồ: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng"(1).
Nhận thức rõ tầm ảnh hưởng to lớn của tấm gương Chủ tịch Hồ Chí Minh, với mục tiêu xây dựng con người mới trong quân đội - lực lượng nòng cốt bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ XHCN, ngày 15/5/2016 Bộ Chính trị đã ra Chỉ thị số 05-CT/TƯ về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Cùng với Chỉ thị 788-CT/QUTƯ ngày 26/12/2013 của Thường vụ Quân ủy Trung ương, tháng 8/2019 Thường vụ Quân ủy Trung ương tiếp tục ra Chỉ thị số 885-CT/QUTƯ về đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động lớn “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới... Đó là những chỉ đạo hết sức đúng đắn, kịp thời nhằm khơi dậy trong toàn quân tinh thần đoàn kết, ý chí phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện để xứng đáng với tình cảm của Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân ta giành cho.
Trải qua 5 năm thực hiện, sức lan tỏa của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã thực sự đi vào trong tất cả các mặt họat động của Quân đội. Nhận thức của cấp ủy, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị đã có những chuyển biến quan trọng, đạt được nhiều kết quả nổi bật; công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện Chỉ thị 05-CT/TƯ đã gắn với công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng và Chỉ thị số 885-CT/QUTƯ về đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới... Thực tiễn cho thấy, từ thành thị đến nông thôn; từ đồng bằng đến biên giới, hải đảo xa xôi của Tổ quốc đã xuất hiện hàng ngàn, hàng vạn tấm gương điển hình học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người, tỏa sáng trên tất cả các mặt trận huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, lao động sản xuất, giúp nhân dân xóa đói, giảm nghèo, xây dựng đời sống văn hóa mới, cứu dân trong bão lũ, thiên tai, dịch bệnh...
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được cũng còn những hạn chế, đó là nhận thức vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng và giá trị của việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh chưa được chú trọng đồng đều ở một số cấp ủy, tổ chức Đảng và cơ quan, đơn vị; việc quán triệt, thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TƯ của Bộ Chính trị và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ Đội Cụ Hồ” có nơi chưa thật sự nghiêm túc, chưa gắn liền với nhiệm vụ chính trị; công tác tuyên truyền giáo dục chưa đa dạng về hình thức, chưa sâu sắc về nội dung và nhất là chưa phát huy mạnh mẽ lực lượng và phương tiện thông tin, truyền thông. Một số cơ quan, đơn vị, việc sơ tổng kết, biểu dương, nhân rộng điển hình thiếu kịp thời, hiệu quả thấp...
Sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đã và đang đặt ra hết sức nặng nề. Nhằm khơi dậy và phát huy mạnh mẽ, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu do Đại hội XIII của Đảng và Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI đề ra “Đến năm 2025, cơ bản xây dựng quân đội tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy,tinh nhuệ, hiện đại...”(2) trong thời gian tới, theo tôi cần thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau:
Thứ nhất, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy trung ương, Bộ Quốc phòng và các tổ chức cơ sở Đảng trong quân đội, thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 05-CT/TƯ của Bộ Chính trị và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”
Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong tình hình mới chỉ có thể đạt hiệu quả thiết thực khi tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và các tổ chức cơ sở Đảng trong quân đội nhằm thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Chỉ thị số 05-CT/TƯ của Bộ Chính trị và Cuộc vận động lớn trong quân đội nhân dân Việt Nam. Đây là giải pháp căn bản nhất để gắn ý thức, thái độ, trách nhiệm của mọi cán bộ, chiến sỹ, trước hết là trong cán bộ, đảng viên, trên cơ sở đó, khơi dậy tính tự giác cao, tích cực nghiên cứu, học tập và triển khai thực hiện hiệu quả đối với nhiệm vụ quan trọng này. 5 năm qua, tuy đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh không ngừng được lan tỏa, tô đẹp thêm hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” trong lòng nhân dân. Tuy nhiên, tình hình mới đã và đang có rất nhiều những tác động tiêu cực từ mặt trái cơ chế thị trường cộng với sự chống phá quyết liệt của các thế lực phản động, thù địch làm cho một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó cả cán bộ cấp cao phai nhạt mục tiêu, lý tưởng, giảm sút ý chí phấn đấu, bị chi phối rất lớn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Vì thế việc tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và các tổ chức cơ sở Đảng trong quân đội bằng việc ra các chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn và các chương trình hành động phù hợp với từng loại hình cơ quan, đơn vị là hết sức cần thiết, bảo đảm mỗi cán bộ, chiến sỹ thấm nhuần sâu sắc, ra sức phấn đấu là tấm gương tỏa sáng trên các lĩnh vực được giao, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”, tận trung với nước, tận hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân.
Thứ hai, phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu của cấp ủy, tổ chức Đảng và người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
Để Chỉ thị 05- CT/TƯ của Bộ Chính trị và Cuộc vận động đạt hiệu quả thiết thực, lan tỏa rộng rãi và có sức cuốn hút cao, trước hết cần có quyết tâm chính trị cao và vai trò nêu gương của cấp ủy, tổ chức Đảng, người đứng đầu có ý nghĩa quyết định, đó được ví như đầu tàu cuốn theo cả đoàn tàu chuyển động. Thực tiễn chứng minh rằng, ở đâu, cơ quan, đơn vị nào cấp ủy, tổ chức Đảng, người đứng đầu quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và nêu gương, ở đó phong trào sẽ phát triển mạnh mẽ và ngược lại; cơ quan, đơn vị nào xem nhẹ, phong trào sẽ đi xuống, và theo đó chất lượng, hiệu quả các mặt hoạt động sẽ thấp. Vì lẽ đó, các cấp ủy, tổ chức đảng và người đứng đầu cần phải quán triệt sâu sắc, nắm vững các nội dung, thực hiện nghiêm chỉnh Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị và Cuộc vận động là cách tốt nhất để cuốn hút cán bộ, chiến sỹ học tập và làm theo.
Thứ ba, đa dạng các hình thức, biện pháp, lực lượng tuyên truyền, giáo dục; chú trọng tổ chức các hoạt động “về nguồn” trong các cơ quan, đơn vị toàn quân
Chất lượng, hiệu quả học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh phụ thuộc rất lớn vào các hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục. Do đó cần vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức, phương pháp tổ chức đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đây là yêu cầu vừa cơ bản, cấp bách, vừa thường xuyên của quá trình đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị. Giải pháp này là cách làm cụ thể tạo sức mạnh tổng hợp bảo đảm cho mọi hoạt động của cán bộ, chiến sỹ đi vào thực tiễn đời sống.
Một trong những hạn chế đến hiệu quả thực hiện Chỉ thị 05-CT/TƯ và cuộc vận động ở một số cơ quan, đơn vị là các hình thức, biện pháp tuyên truyền giáo dục còn đơn điệu, lực lượng tham gia mỏng, phạm vi chưa sâu rộng, sức cuốn hút không cao, trong đó có nguyên nhân ảnh hưởng của các phương tiện truyền thông ngày nay rất đa dạng, phong phú. Vì thế việc lựa chọn các hình thức, biện pháp tuyên truyền, giáo dục sao cho tránh đơn điệu, sáo rỗng, phù hợp với mô hình của các cơ quan, đơn vị là những vấn đề cần được quan tâm tính toán. Trong tuyên truyền, giáo dục, một trong những hoạt động có hiệu quả rất cao là hoạt động “về nguồn”.
Trên đất nước ta có rất nhiều di tích lịch sử ghi dấu quãng đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Từ Làng Sen, Nam Đàn, quê Bác đến Huế, Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh và từ Cao Bằng, Bắc Kạn, Tuyên Quang, Thái Nguyên (các tỉnh Việt Bắc)... đến Thủ đô Hà Nội ở đâu cũng in đậm dấu chân Bác Hồ. Đây là những địa chỉ đỏ, nơi giáo dục truyền thống vô cùng thiết thực. Ở đó, mỗi khi được đặt chân đến, lòng chúng ta lại bồi hồi, xúc động tưởng nhớ Bác. Trước đây trong chiến tranh chưa có điều kiện, ngay nay để hình ảnh Bác Hồ thêm gần gũi, sâu sắc, các cơ quan, đơn vị cần dành quỹ thời gian nhất định, cố gắng tạo điều kiện để trong đời quân ngũ ít nhất có được một hoặc một số lần về nguồn. Làm được điều này sẽ có sức mạnh lan tỏa, cổ vũ động viên mỗi người khắc ghi, phấn đấu.
Thứ tư, lan tỏa mạnh mẽ những tấm gương điển hình tiên tiến về học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong các cơ quan, đơn vị toàn quân
Xây dựng và nhân rộng điển hình tiên tiến là giải pháp rất quan trọng để thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 05 - CT/TƯ. Thực hiện tốt điều đó sẽ tạo động lực thúc đẩy toàn cơ quan, đơn vị, cán bộ, đảng viên, quần chúng thi đua rèn luyện theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trên mọi lĩnh vực. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn, tuyên truyền”. Trong quân đội ta hiện nay, cho dù hoạt động trên lĩnh vực nào, địa bàn nào cũng đều có những tấm gương sáng về học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đây là những bong hoa tươi thắm đang ra sức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay, chúng ta có những điều kiện hết sức thuận lợi mà trước đây không có, một trong số đó là sự phát triển của công nghệ thông tin, truyền thông, của internet, mạng xã hội... Vì thế, cùng với các cơ quan thông tấn, báo chí, cần lan tỏa những tấm gương điển hình ở tất cả các lĩnh vực hoạt động làm điểm nhấn để nhân rộng điển hình. Thực hiện quan điểm “cổ vũ cái đẹp, dẹp cái xấu” mà Đảng ta, Quân đội ta đang quan tâm chỉ đạo, làm cho những việc tốt ngày càng nảy nở như “Hoa mùa xuân”.
Thứ năm, nâng cao hiệu quả hoạt động của các lực lượng, đặc biệt là lực lượng chuyên trách phản bác kịp thời, hiệu quả những luận điệu thù địch, phản động, xuyên tạc tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
Nằm trong mục tiêu phá hoại sự nghiệp cách mạng nước ta, các thế lực thù địch, phản động thường xuyên chống phá, ra sức xuyên tạc, phủ nhận tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với những thủ đoạn ngày càng thâm độc, xảo quyệt nhằm chống phá Đảng, Nhà nước và Quân đội ta; chia rẽ mối quan hệ máu thịt giữa nhân dân với Đảng và quân đội ta. Thực tế này đã làm ảnh hưởng không nhỏ trong một bộ phận cán bộ, chiến sỹ quân đội. Vì lẽ đó, thời gian tới, cán bộ chiến sỹ toàn quân và đặc biệt là các cơ quan chuyên trách, cơ quan chính trị, cán bộ chính trị cần nêu cao tinh thần cảnh giác, giữ vững niềm tin tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, xây dựng các tổ chức trong quân đội ta thật sự trong sạch, vững mạnh, tăng cường sức đề kháng, ngăn ngừa hiệu quả “tự diễn biến, tự chuyển hóa”; tâm sáng, bút sắc, kiên quyết đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn phủ nhận, xuyên tạc tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của các thế lực phản động, thù địch, giữ vững trận địa chính trị tư tưởng của Đảng trong quân đội ta.
Kỷ niệm 131 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, 5 năm thực hiện Chỉ thị 05-CT/TƯ của Bộ Chính trị, 110 năm Ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước, mỗi cán bộ, chiến sỹ quân đội có quyền vinh dự, tự hào vì đã tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với nhân dân, nỗ lực phấn đấu xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó. Đây cũng là dịp để mỗi quân nhân tự soi, tự sửa, ra sức học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người, xứng đáng với công lao trời biển mà Bác Hồ đã dành trọn cuộc đời cống hiến, hy sinh vì Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân và sự tiến bộ toàn nhân loại ./.
Đại tá, ThS. Lê Hùng Sơn
Trưởng ban nghiên cứu Đường lối Học thuyết quân sự
Viện Chiến lược Quốc phòng/ Bộ Quốc phòng
Chú thích:
(1) ĐCSVN, Văn kiện ĐH XIII của Đảng, tr. 183.
(2) ĐCSVN, Văn kiện ĐH XIII của Đảng, tr. 158.
