Ngày 20/11/2018, tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XIV đã thông qua Luật Phòng, chống tham nhũng số 36/2018/QH14 và có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2019. Một trong những chế định rất quan trọng của Luật Phòng, chống tham nhũng (Luật PCTN) là kiểm soát tài sản, thu nhập trong cơ quan, tổ chức, đơn vị, trong đó có quy định về xác minh tài sản, thu nhập.
1. Quy định của pháp luật về xác minh tài sản, thu nhập
Theo khoản 5, Điều 3 Nghị định số 130/2020/NĐ-CP ngày 10/3/2020 của Chính phủ về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị quy định: “Xác minh tài sản, thu nhập là việc kiểm tra, làm rõ nội dung kê khai và xem xét, đánh giá, kết luận của Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập theo trình tự, thủ tục quy định tại Luật Phòng, chống tham nhũng và Nghị định này về tính trung thực, đầy đủ, rõ ràng của bản kê khai và tính trung thực trong việc giải trình về nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm”. Do đó, ngoài việc tuân thủ các nguyên tắc, thẩm quyền và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan theo quy định, Tổ xác minh tài sản, thu nhập cần xây dựng một quy trình nghiệp vụ tiến hành xác minh tài sản, thu nhập gồm:
*Bước 1: Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền ban hành quyết định xác minh và thành lập Tổ xác minh
- Người đứng đầu Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập ra quyết định xác minh tài sản, thu nhập trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày có căn cứ xác minh quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 41 của Luật PCTN (khi có yêu cầu của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền), hoặc 15 ngày kể từ ngày có căn cứ xác minh quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 41 của Luật PCTN.
- Quyết định xác minh tài sản, thu nhập bao gồm các nội dung sau đây: Căn cứ ban hành quyết định xác minh; Họ, tên, chức vụ, nơi công tác của người được xác minh tài sản, thu nhập; Họ, tên, chức vụ, nơi công tác của Tổ trưởng và thành viên Tổ xác minh tài sản, thu nhập; Nội dung xác minh; Thời hạn xác minh; Nhiệm vụ, quyền hạn của Tổ trưởng và thành viên Tổ xác minh tài sản, thu nhập; Các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân phối hợp (nếu có).
- Quyết định xác minh tài sản, thu nhập phải được gửi cho Tổ trưởng và thành viên Tổ xác minh tài sản, thu nhập, người được xác minh và cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày ra quyết định xác minh.
*Bước 2: Tổ xác minh yêu cầu người được xác minh giải trình về tài sản, thu nhập của mình
Yêu cầu người được xác minh giải trình về tính trung thực, đầy đủ, rõ ràng của bản kê khai, nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm so với tài sản, thu nhập đã kê khai lần liền trước đó.
*Bước 3: Tiến hành xác minh tài sản, thu nhập
- Yêu cầu cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân cung cấp thông tin, tài liệu có liên quan đến nội dung xác minh theo quy định tại khoản 3 Điều 31 của Luật PCTN.
- Kiến nghị cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền hoặc cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân đang quản lý tài sản, thu nhập áp dụng biện pháp cần thiết theo quy định của pháp luật để ngăn chặn việc tẩu tán, hủy hoại, chuyển dịch tài sản, thu nhập hoặc hành vi khác cản trở hoạt động xác minh tài sản, thu nhập.
- Đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền định giá, thẩm định giá, giám định tài sản, thu nhập phục vụ cho việc xác minh.
- Giữ bí mật thông tin, tài liệu thu thập được trong quá trình xác minh.
*Bước 4: Báo cáo kết quả xác minh tài sản, thu nhập
- Trong thời hạn 45 ngày kể từ ngày ra quyết định xác minh, Tổ trưởng Tổ xác minh tài sản, thu nhập phải báo cáo kết quả xác minh tài sản, thu nhập bằng văn bản cho người ra quyết định xác minh; trường hợp phức tạp thì thời hạn có thể kéo dài nhưng không quá 90 ngày.
- Báo cáo kết quả xác minh tài sản, thu nhập bao gồm các nội dung sau đây:
+ Nội dung được xác minh, hoạt động xác minh đã được tiến hành và kết quả xác minh;
+ Đánh giá về tính trung thực, đầy đủ, rõ ràng của bản kê khai; tính trung thực trong việc giải trình về nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm;
+ Kiến nghị xử lý vi phạm quy định của pháp luật về kiểm soát tài sản, thu nhập.
*Bước 5: Kết luận xác minh tài sản, thu nhập
- Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được Báo cáo kết quả xác minh tài sản, thu nhập, người ra quyết định xác minh phải ban hành Kết luận xác minh tài sản, thu nhập; trường hợp phức tạp thì thời hạn có thể kéo dài nhưng không quá 20 ngày.
- Kết luận xác minh tài sản, thu nhập bao gồm các nội dung sau đây: Tính trung thực, đầy đủ, rõ ràng của việc kê khai tài sản, thu nhập; tính trung thực trong việc giải trình về nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm; kiến nghị người có thẩm quyền xử lý vi phạm quy định của pháp luật về kiểm soát tài sản, thu nhập.
- Người ban hành Kết luận xác minh tài sản, thu nhập phải chịu trách nhiệm về tính khách quan, trung thực của Kết luận xác minh.
- Kết luận xác minh tài sản, thu nhập phải được gửi cho người được xác minh và cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân yêu cầu, kiến nghị xác minh quy định tại Điều 42 của Luật PCTN.
*Bước 6: Gửi và công khai kết luận xác minh tài sản, thu nhập
Kết luận xác minh tài sản, thu nhập phải được gửi cho người được xác minh và cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân yêu cầu, kiến nghị xác minh theo quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018.
Người được xác minh có quyền khiếu nại Kết luận xác minh tài sản, thu nhập khi có căn cứ cho rằng Kết luận là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mìnhtheo Điều 47 của Luật Phòng, chống tham nhũng.
Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày ban hành Kết luận xác minh tài sản, thu nhập, người ra quyết định xác minh tài sản, thu nhập có trách nhiệm công khai Kết luận xác minh.
Việc công khai Kết luận xác minh tài sản, thu nhập được thực hiện như việc công khai bản kê khai quy định tại Điều 39 của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018; Điều 11, 12,13 Nghị định 130/2020/NĐ-CP.
2. Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh triển khai thực hiện xác minh tài sản, thu nhập năm 2022
Ngày 13/9/2022, Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ban hành Kế hoạch số 1470/KH-BQLL về xác minh tài sản, thu nhập năm 2022 nhằm triển khai thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng; định hướng xác minh tài sản, thu nhập năm 2022 theo hướng dẫn của Thanh tra Chính phủ tại Công văn số 248/TTCP-C.IV ngày 08/7/2022. Theo đó, Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh sẽ tiến hành xác minh tại Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình (01/03 cơ quan, đơn vị trực thuộc).
Trên cơ sở danh sách người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập của Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình đáp ứng tiêu chí lựa chọn người được xác minh quy định tại Điều 16 Nghị định 130/2020/NĐ-CP ngày 30/10/2020 của Chính phủ, Ban Quản lý Lăng đã tổ chức lựa chọn ngẫu nhiên người được xác minh tài sản, thu nhập năm 2022. Việc lựa chọn ngẫu nhiên được thực hiện công khai bằng hình thức bốc thăm, được lập thành biên bản với sự chứng kiến, giám sát của đại diện Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Đoàn 969; đại diện Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình, Trung tâm Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Văn phòng Ban Quản lý Lăng. Kết quả đã lựa chọn được 02 người để xác minh tài sản, thu nhập trong năm 2022.
Căn cứ kết quả lựa chọn ngẫu nhiên, Trưởng ban Ban Quản lý Lăng đã ban hành Quyết định số 1965/QĐ-BQLL ngày 12/10/2022 về việc xác minh tài sản, thu nhập đối với 02 cá nhân và thành lập Tổ xác minh tài sản, thu nhập gồm 07 thành viên. Hiện nay, Tổ xác minh tài sản, thu nhập năm 2022 của Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đang triển khai các bước theo trình tự, thủ tục quy định./.
Huyền Trang
