Không phải đến bây giờ Đảng ta mới đề ra các tiêu chuẩn, quy định về đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên mà vấn đề này đã được đề cập, chỉ rõ và yêu cầu người cán bộ, đảng viên của Đảng phải thực hiện từ rất sớm, trong nhiều văn bản như: Tại Điều 1, Điều 2 của Điều lệ Đảng; Quy định số 37-QĐ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về những điều đảng viên không được làm; 27 biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” được Ban Chấp hành Trung ương chỉ ra cụ thể tại Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng Đảng.
Tuy nhiên, nhằm hiện thực hóa hơn nữa chất lượng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, ngày 9-5-2024, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thay mặt Bộ Chính trị ký ban hành Quy định số 144-QĐ/TW “Về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới” (Quy định 144). Đây là một bước tiến trong việc cụ thể hóa hơn nữa các quy định đối với cán bộ, đảng viên mà Đảng ta đã ban hành trước đó. Với 19 nội dung rất ngắn gọn, súc tích, cô đọng và cụ thể, được thể hiện trong 5 điều, nhưng đã bao hàm một cách toàn diện các nội dung quy định đối với người cán bộ, đảng viên phải thực hiện đối với nhân dân, với Đảng, với Tổ quốc cho đến các yêu cầu cụ thể về phẩm chất đạo đức của người cán bộ, đảng viên.
Trước thực tiễn, mặt trái cơ chế kinh tế thị trường đang diễn biến hết sức phức tạp, tác động trực tiếp trên nhiều bình diện xã hội, đã và đang là một trong những nguyên nhân dẫn tới làm tha hóa, biến chất về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên. Như Đảng ta đã đánh giá: Việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên, một số suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; vẫn còn tình trạng nói không đi đôi với làm; không tuân thủ nguyên tắc của Đảng; quan liêu, tham nhũng, lãng phí, cá nhân chủ nghĩa, cơ hội, thực dụng, bè phái, gây mất đoàn kết nội bộ... Một số cán bộ vi phạm đến mức phải kỷ luật, xử lý hình sự, trong đó có cả ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương.
Đấu tranh với những hiện tượng này cũng chính là một cuộc đấu tranh cách mạng, như Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn thường nói: Đó là cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa đạo đức cách mạng với chủ nghĩa cá nhân, đòi hỏi mỗi con người phải có tính chiến đấu cao, sự nỗ lực rất lớn trong khắc phục khó khăn, thử thách và phải có sự giúp đỡ của tập thể, của tổ chức và cộng đồng, đặc biệt là vai trò của cấp ủy, tổ chức đảng để giúp cho mỗi người có thêm nghị lực, niềm tin, đủ sức vượt qua mọi khó khăn, thử thách.
Thực tiễn hoạt động lãnh đạo của Đảng cho thấy, ở đâu, nơi nào phát huy tốt vai trò của tổ chức đảng thì ở nơi đó kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị đạt được cao hơn; việc khắc phục tình trạng suy thoái về đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên và quần chúng có kết quả tốt hơn; ngược lại, nơi nào vai trò của cấp ủy, tổ chức đảng chưa được phát huy thì chất lượng, hiệu quả các mặt công tác ở đó còn hạn chế, những biểu hiện tự do, vô kỷ luật có cơ hội phát sinh, phát triển.
Xuất phát từ vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của cấp ủy, tổ chức đảng trong việc đưa Quy định 144 của Bộ Chính trị vào thực tiễn cuộc sống và ăn sâu vào tiềm thức, trở thành trách nhiệm chính trị thường xuyên của mỗi cán bộ, đảng viên trước Đảng, trước nhân dân, cần nắm vững và thực hiện tốt một số vấn đề cơ bản sau:
Trước hết, đưa công tác lãnh đạo, chỉ đạo việc quán triệt, triển khai thực hiện thành nền nếp thường xuyên. Yêu cầu hàng đầu là cấp ủy, tổ chức đảng các cấp phải đưa nội dung quán triệt Quy định 144 của Bộ Chính trị một cách thường xuyên vào nghị quyết lãnh đạo ở cấp mình. Các nội dung về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới phải được quán triệt đầy đủ, sâu sắc tới toàn thể cán bộ, đảng viên, xác định rõ những chủ trương, biện pháp lãnh đạo phù hợp với đặc điểm, tình hình, nhiệm vụ của địa phương, cơ quan, đơn vị. Hằng năm, căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, các cấp ủy, tổ chức đảng nên lựa chọn, xác định những nội dung cụ thể trong quy định mang tính đột phá, nhằm làm chuyển biến thực chất về đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên và góp phần vào việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị. Muốn vậy, đòi hỏi các cấp ủy, tổ chức đảng phải xác định đúng, trúng các biện pháp lãnh đạo để thực hiện tốt nội dung đột phá; phải có sự phân công phụ trách từng nội dung, từng mặt công tác rõ ràng, cụ thể, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ tới từng khâu, từng bước và phải thường xuyên rút kinh nghiệm để đưa việc quán triệt, thực hiện chuẩn mực đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên trở thành nội dung sinh hoạt thường kỳ ở mỗi cấp ủy, tổ chức đảng.
Những nội dung quy định chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên mà liên quan đến của quần chúng nhân dân trong khi thi hành nhiệm vụ thì cấp ủy, tổ chức đảng cần nghiên cứu để xây dựng thành quy chế, quy định cụ thể mang tính bắt buộc, yêu cầu cán bộ, đảng viên phải cam kết tuân thủ và phấn đấu thực hiện cho được. Đồng thời, cấp ủy, tổ chức đảng phải giáo dục cho mọi người thấu suốt và thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở cán bộ, đảng viên thực hiện những quy định đó. Chính quá trình thực hiện những quy định khắt khe, bắt buộc đó sẽ dần tạo nên thói quen tự giác cho cán bộ, đảng viên trong thực hiện các chuẩn mực đạo đức cách mạng trong thời kỳ mới theo Quy định 144 của Bộ Chính trị.
Hai là, phải xác định được mục tiêu phấn đấu cho từng loại hình cơ quan, đơn vị và từng nhóm cán bộ, đảng viên. Để các nội dung trong Quy định 144 của Bộ Chính trị đi vào thực tiễn cuộc sống, làm chuyển biến thực chất về nhận thức và hành động chuẩn mực đạo đức cụ thể của mỗi cán bộ, đảng viên trên từng cương vị công tác thì các cấp ủy, tổ chức đảng phải lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ việc xác định mục tiêu phấn đấu chung của tập thể cơ quan, đơn vị trong việc thực hiện các nội dung cụ thể về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên; nhất là khi xác định mục tiêu và nội dung đột phá cần bám sát vào chức năng, nhiệm vụ, tình hình cụ thể của địa phương, cơ quan, đơn vị; đồng thời, có sự chỉ đạo thực hiện thống nhất từ trên xuống dưới.
Ở cấp chi bộ phải xác định rõ tiêu chí phấn đấu cho từng nhóm cán bộ, đảng viên trong cơ quan, đơn vị. Sau khi cấp ủy, tổ chức đảng xây dựng được tiêu chí phấn đấu cho từng nhóm, cần lãnh đạo, chỉ đạo và hướng dẫn các cá nhân đối chiếu tiêu chí đó với chức trách, nhiệm vụ của mình, để tự đánh giá nhận rõ những mặt mạnh, những hạn chế trên mỗi nội dung; thông qua đánh giá ưu, khuyết điểm từng cá nhân xác định mục tiêu phấn đấu và xây dựng kế hoạch cụ thể để thực hiện các tiêu chí đó.
Các nội dung tiêu chí phấn đấu của cá nhân được xây dựng phải ngắn gọn, dễ nhớ, dễ thực hiện và phải phù hợp với chức trách, nhiệm vụ, điều kiện công tác của từng nhóm đối tượng cán bộ, đảng viên. Cấp ủy, tổ chức đảng phải thẩm định kết quả tự đánh giá và thông qua bản tự đăng ký phấn đấu về chuẩn mực đạo đức của từng người để làm căn cứ theo dõi, giúp đỡ và kiểm tra việc thực hiện Quy định 144 của Bộ Chính trị.
Ba là, đề cao vai trò của cán bộ chủ trì các cấp trong thực hiện Quy định của Bộ Chính trị về chuẩn mực đạo đức của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới. Chúng ta cần ghi nhớ và thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải là người mực thước cho người ta bắt chước”. Trong thực hiện nêu gương, cần áp dụng đúng nguyên tắc “trên trước, dưới sau, trong trước, ngoài sau”.
Cán bộ lãnh đạo, quản lý ở các địa phương, cơ quan, đơn vị phải luôn có sự thống nhất cao trong cả lời nói và việc làm; trong chỉ đạo thực tiễn luôn có sự phân công rõ ràng, thường xuyên trao đổi, rút kinh nghiệm việc triển khai thực hiện ở địa phương, cơ quan, đơn vị mình; luôn có tinh thần trách nhiệm cao, có ý thức rèn luyện các chuẩn mực đạo đức tốt; thực sự gương mẫu, mẫu mực trong thực hiện các tiêu chí phấn đấu của địa phương, cơ quan, đơn vị đề ra, kế hoạch phấn đấu về chuẩn mực đạo đức của cán bộ lãnh đạo, quản lý phải làm trước tiên, mục tiêu phấn đấu cao hơn để làm gương cho cấp dưới. Đó là một trong những nhân tố quan trọng để đưa Quy định 144 của Bộ Chính trị về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới vào thực tiễn cuộc sống.
Bốn là, xây dựng cơ quan, đơn vị điểm về đạo đức cách mạng; xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh, đội ngũ đảng viên vững mạnh nhằm đưa Quy định 144 của Bộ Chính trị vào thực tiễn đời sống. Mỗi địa phương, mỗi ngành, lĩnh vực nên lựa chọn mô hình xây dựng cơ quan, đơn vị điểm về thực hiện chuẩn mực đạo đức cách mạng theo Quy định 144 của Bộ Chính trị. Theo đó, cấp ủy, tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ ở các cơ quan, đơn vị được xác định làm điểm cần chủ động, tích cực trong việc xây dựng kế hoạch, xác định nội dung điểm và triển khai thực hiện quy định về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên ở cơ quan, đơn vị mình; quá trình thực hiện phải phát huy tốt vai trò chủ động, sáng tạo của các tổ chức, các lực lượng trong cơ quan, đơn vị nhằm tìm ra những cách làm hay, cách làm mới, những điển hình về chuẩn mực đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên để nhân rộng ra toàn cơ quan, đơn vị, có như vậy mới tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ và thực chất về chuẩn mực đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Đối với tổ chức cơ sở đảng, cần tập trung xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh, xây dựng đội ngũ đảng viên vững mạnh, chấp hành nghiêm nguyên tắc, chế độ sinh hoạt đảng. Các chi bộ đảng phải tiến hành tốt hơn nữa công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên, chú ý đến tất cả mối quan hệ xã hội, thực hiện nghiêm chỉnh chế độ tự phê bình và phê bình. Tự phê bình và phê bình phải gắn với công tác kiểm tra và xử lý kỷ luật, giúp phát hiện và xử lý chính xác, kịp thời những cán bộ, đảng viên vi phạm Quy định 144 của Bộ Chính trị về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới./.
Đại tá, TS NGUYỄN VĂN PHƯƠNG
Theo Báo Quân đội nhân dân
Thanh Huyền
