Ngay từ tháng 1 năm 1959, trong ngày đầu tiên khánh thành Bảo tàng Cách mạng Việt Nam (nay là Bảo tàng Lịch sử Quốc gia), tấm ảnh Bác Hồ đang phát biểu tại Đại hội Đảng Xã hội Pháp lần thứ XVIII họp ở Thành phố Tours tháng 12 năm 1920 đã được phóng to đặt trong một khung kính bày tại một vị trí trang trọng ở Phòng trưng bày về sự kiện thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1930.
Hơn 50 năm qua, tấm hình đó đã trở nên rất quen thuộc với đông đảo quần chúng nhân dân ta qua các thế hệ.
Năm 1920, Bác sống và hoạt động ở Paris. Người là Đảng viên Đảng Xã hội Pháp. Lúc đó trong nội bộ Đảng Xã hội Pháp đang diễn ra cuộc đấu tranh gay gắt về chính trị: Tán thành Lênin, tán thành Quốc tế III để thành lập Đảng Cộng sản Pháp hay vẫn duy trì Đảng Xã hội Pháp đi theo Đệ nhị Quốc tế? Bác đã tham gia cuộc đấu tranh này từ Đại hội Đảng Xã hội Pháp lần thứ XVII họp ở Xtratbua (tháng 2-1920) đến Đại hội Đảng Xã hội Pháp lần thứ XVIII họp ở Thành phố Tours (tháng 12-1920). Tại Đại hội Tours, Bác đã cùng với Marcel Cachin, Paul Vaillant couturier và những người cánh tả Pháp bỏ phiếu tán thành việc thành lập Đảng Cộng sản đi theo Lênin, đi theo Quốc tế thứ III. Sự kiện thành Tours là một bước ngoặt quyết định rất quan trọng trong quá trình đi tìm đường cứu nước, cứu dân của Bác. Tấm ảnh Bác đang phát biểu tại Đại hội Tours là một dấu tích rất quí đối với chúng ta.
Hơn 50 năm qua, chúng ta đã quá quen với tấm hình này nên ít quan tâm đến chi tiết: Làm thế nào Việt Nam có được tấm ảnh đó? Chúng tôi xin cung cấp đến bạn đọc những thông tin tóm tắt về chi tiết này.
Năm 1953, Đại hội Liên hoan Thanh niên, Sinh viên thế giới lần thứ tư (Festival 4) được tổ chức tại Bucharest Thủ đô Rumani. Đoàn Đại biểu Thanh niên, Sinh viên Việt Nam đi dự Festival 4 có 39 người do đồng chí Vũ Quang làm Trưởng đoàn. Trong Đoàn có các đồng chí Nguyễn Khánh (sau này là Phó Thủ tướng Chính phủ nước ta), Ngô Long Minh (sau này là Đại tá, kỹ sư, Tổng Giám đốc Xí nghiệp Liên hiệp Ba Son), Huỳnh Văn Leo, Giáp Văn Khương...
Trong suốt thời gian Đại hội, Đoàn đại biểu Thanh niên, Sinh viên Pháp với Raymont Diel, Henri Martin, Hesleine... đã thường xuyên gặp gỡ Đoàn ta để bày tỏ tình hữu nghị đoàn kết, ủng hộ cuộc chiến đấu của nhân dân Việt Nam. Những ngày đầu Festival, trong các buổi gặp đoàn ta, các bạn Pháp cho biết đang tổ chức sưu tầm cho bằng được tấm ảnh Bác Hồ tại Đại hội Tours năm 1920 để kịp chuyển đến Bucharest nhờ Đoàn Việt Nam mang về kính tặng Bác Hồ.
Mãi đến ngày Festival 4 sắp bế mạc, các bạn Pháp mới có được bức ảnh đó từ bên Pháp gửi sang.
Vào một buổi chiều ở Bucharest, tại trụ sở Đoàn Đại biểu Thanh niên, Sinh viên Việt Nam, chị Raymont Diel cùng một số bạn trẻ Pháp đến gặp Đoàn ta để trao tấm ảnh Bác Hồ - Người mà các anh, các chị vô cùng kính yêu nhờ Đoàn mang về nước kính tặng Bác. Đồng chí Nguyễn Khánh lúc đó phụ trách bộ phận Tuyên truyền Đối ngoại, quản lý tài liệu, giấy tờ, tặng phẩm của Đoàn đã giao cho Ngô Long Minh trực tiếp chịu trách nhiệm giữ gìn tấm ảnh này.
Festival 4 bế mạc, Đoàn rời Bucharest qua Hunggari, Tiệp Khắc đến Vacsava Thủ đô Ba Lan để dự Đại hội Sinh viên thế giới, rồi qua Liên Xô, Trung Quốc và về nước. Cuộc hành trình hàng vạn cây số của Đoàn đi bằng tàu hỏa. Suốt cuộc hành trình, tấm ảnh luôn bất ly thân với anh Ngô Long Minh.
Tháng 10-1953, Đoàn về nước. Cuộc kháng chiến của nhân dân ta chống Thực dân Pháp xâm lược đang đi vào giai đoạn cuối. Chiến sự diễn ra rất ác liệt. Một đêm cuối tháng 10-1953 tại Chiến khu Việt Bắc, thay mặt Đoàn Đại biểu Thanh niên, Sinh viên Việt Nam, Trưởng đoàn Vũ Quang đã trực tiếp gặp và báo cáo với Bác về chuyến đi và hoạt động của Đoàn, đồng thời kính chuyển Bác tấm ảnh của Thanh niên, Sinh viên Pháp gửi tặng Người.
Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi. Tấm ảnh Bác tại Đại hội Tours năm 1920 được chuyển đến Bảo tàng Cách mạng Việt Nam (nay là Bảo tàng Lịch sử quốc gia) để lưu giữ và trưng bày rộng rãi cho đông đảo công chúng đến tham quan./.
Trần Thu Hà
Theo baotanglichsu.vn
Minh Thu (st)
