Ít địa phương nào ở vùng Tây Bắc được Bác Hồ dành tình cảm đặc biệt như Lào Cai. Bác thường xuyên quan tâm dõi theo từng bước đi, chia sẻ với những khó khăn, chung vui với những chiến thắng, động viên kịp thời những chiến công của quân và dân các dân tộc Lào Cai. Qua dịp Bác lên thăm tháng 9/1958 cùng các bức thư, bài báo Chủ tịch Hồ Chí Minh viết biểu dương, định hướng cho Lào Cai vươn lên mạnh mẽ như hôm nay.
Được vinh danh là do làm theo lời Bác
Nhân dịp kỷ niệm 110 năm du lịch Sa Pa (1903 – 2013) sắp tới, vùng du lịch nổi tiếng Việt Nam và thế giới lại có vinh dự đặc biệt được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch công nhận Ruộng bậc thang Sa Pa là “Danh thắng cấp quốc gia”.
Ruộng bậc thang Sa Pa hôm nay đã trở thành Danh thắng quốc gia và là điểm du lịch nổi tiếng của vùng Tây Bắc
Thung lũng ruộng bậc thang Mường Hoa bao gồm các xã Lao Chải, Tả Van, Hầu Thào, Sử Pán cũng là địa danh nổi tiếng thế giới sau khi Tạp chí Du lịch Lonely Planet (Anh) năm 2011 đánh giá: “Sa Pa là 1 trong 10 địa điểm tuyệt vời trên thế giới cho môn du lịch đi bộ” càng làm cho người dân Sa Pa thêm tự hào về quê hương của mình.
Một số cán bộ lão thành ở Sa Pa cho rằng, địa phương mình có niềm vinh dự đó chính là nhờ ơn Đảng và Bác Hồ động viên phải tích cực làm ruộng bậc thang.
Nhiều người cao tuổi ở Lao Chải còn nhớ mãi hình ảnh ngày 16/11/1963 xã có vinh dự được đón Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng phụ trách nông nghiệp lên làm việc tại tỉnh Lào Cai đã lội rừng xuống thăm đồng bào xã Lao Chải đang hăng hái làm ruộng bậc thang để định canh, định cư lâu dài theo lời huấn thị của Hồ Chủ tịch khi Người lên thăm tỉnh Lào Cai ngày 24/9/1958.
Trong chuyến thăm này, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã khen ngợi cán bộ, đảng viên và nhân dân xã Lao Chải giỏi làm ruộng bậc thang nhất huyện Sa Pa và tặng địa phương tấm ảnh chân dung Hồ Chủ tịch cùng 17 chiếc Huy hiệu Bác Hồ để xã làm giải thưởng tặng cho những xã viên có thành tích xuất sắc trong khai phá ruộng bậc thang. Cũng trong dịp này, cụ Lù A Páo và cụ Thào Thị Dinh cùng ở xã Lao Chải, thọ 100 tuổi cũng vinh dự được Bác Hồ gửi tặng thưởng Huy hiệu của Người.
Năm 1963 và các năm tiếp theo, xã Lao Chải luôn là lá cờ đầu làm ruộng bậc thang của huyện Sa Pa và cả tỉnh Lào Cai. Do đó, Báo Lào Cai đổi mới ra ngày 15/1/1964 đã có bài xã luận “Noi gương xã Lao Chải, ra sức đẩy mạnh làm ruộng, nương bậc thang và cày ải trước Tết”. Trước đó, trên trang nhất số báo Lào Cai đổi mới ra ngày 10/1/1964 trang trọng đăng thư khen của Ủy ban hành chính tỉnh Lào Cai gửi cán bộ và nhân dân xã Lao Chải làm ruộng bậc thang giỏi và bài viết đăng hết trang 2 với đầu đề “Mấy kinh nghiệm khai hoang và làm ruộng bậc thang của xã Lao Chải”.
Nghiêm túc làm theo lời huấn thị của Bác Hồ phải đoàn kết các dân tộc anh em và tích cực tăng gia sản xuất, cải thiện cuộc sống đồng bào vùng cao Lào Cai, từ kinh nghiệm hay của xã Lao Chải, đầu tháng 11/1964, Tỉnh ủy Lao Cai đã ra Chỉ thị “Quy định một số điểm cụ thể khuyến khích nhân dân các dân tộc đẩy mạnh phong trào làm ruộng bậc thang”. Chỉ thị của Tỉnh ủy Lao Cai đã đi vào cuộc sống và được đông đảo đồng bào các dân tộc trong toàn tỉnh hưởng ứng. Kết quả là ngày nay không chỉ huyện Sa Pa mà các huyện vùng cao khác như Bát Xát, Mường Khương, Bắc Hà, Si Ma Cai đã có thêm hàng ngàn ha ruộng bậc thang tạo ra vẻ đẹp mới cho quê hương thu hút ngày càng đông khách du lịch tới thăm và làm nên sự trù phú cho nhiều làng bản vùng cao tỉnh Lào Cai.
Nơi lưu giữ nhiều tư liệu quý về Bác Hồ với Lào Cai
Trong truyền thống vẻ vang 50 năm xây dựng và phát triển (10/4/1963 – 10/4/2013), Báo Lào Cai có vinh dự đặc biệt nhiều lần được Bác Hồ quan tâm đọc, từ lúc còn là Báo Lao Cai đổi mới (trước đó là Bản tin Lao Cai) tiền thân của Báo Lào Cai hiện nay.
Qua đọc Bản tin Lao Cai và Báo Lao Cai đổi mới cùng nhiều tờ báo khác của Trung ương thời kỳ đó, Hồ Chủ tịch đã quyết định tăng thưởng Huy hiệu của Người cho hàng chục gương “Người tốt, việc tốt” của tỉnh Lào Cai.
Hình ảnh Bác Hồ nói chuyện với quân và dân tỉnh Lào Cai trong dịp Người lên thăm tỉnh ngày 24/9/1958 đăng trên báo Lào Cai đổi mới
Xin nêu một số các gương đã được lưu danh trên Bản tin Lào Cai và Báo Lào Cai đổi mới năm xưa: Đó là gương chị Triệu Thị Sinh, dân tộc Dao ở xã Bản Cái (Bắc Hà) có thành tích trong thực hiện sạch làng, tốt ruộng được Hồ Chủ tịch tặng Huy hiệu của Người (Bản tin Lao Cai ra ngày 14/11/1958); Anh bộ đội phục viên Lìu Dín Phù ở Bản Lầu (Mường Khương) thâm canh lúa mùa cao nhất tỉnh Lao Cai đã được Bác Hồ tặng thưởng Huy hiệu của Người (Bản tin Lao Cai ra ngày 21/11/ 1958).
Báo Lào Cai đổi mới ra ngày 5/8/1964 đăng trang trọng tin trên trang nhất: “Hồ Chủ tịch đọc báo Lào Cai đổi mới có các gương đồng chí Trần Đức Thảo là giáo viên miền xuôi lên dạy học ở xã Mường Vi (Bát Xát) có thành tích tổ chức và dạy học tốt, đặc biệt là cõng em Lý A Man bị liệt đi học ròng rã mấy tháng liền; ông Nùng A Ly ở hợp tác xã Lùng Vai (Mường Khương) tuy mù hai mắt nhưng khắc phục khó khăn chăn nuôi trâu cho hợp tác xã béo khỏe để phục vụ sản xuất; hai em Mùi và Ngữ ở thôn Đồng Tâm (Mường Khương) đã dũng cảm, mưu trí cứu bạn khỏi chết đuối. Qua Ủy ban Hành chính tỉnh Lào Cai và huyện Mường Khương, Bác Hồ đã gửi tặng Huy hiệu của Người cho thầy giáo Trần Đức Thảo, ông Nùng A Ly và hai em Mùi và Ngữ”.
Hiện nay, cơ quan báo Lào Cai có vinh dự đặc biệt đang lưu giữ bản in lần đầu tại nhà in Vũ Bích (Lào Cai) tháng 9/1958 “Lời huấn thị của Hồ Chủ tịch đối với cán bộ, đảng viên, chiến sỹ và đồng bào các dân tộc tỉnh Lào Cai khi Người lên thăm địa phương ngày 24/9/1958”.
Ngày 16/11/1963, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng lên thăm và tặng ảnh chân dung Hồ Chủ tịch cùng 17 Huy hiệu Bác Hồ cho xã Lao Chải là lá cờ đầu khai hoang ruộng bậc thang của huyện Sa Pa
Dù trải qua mấy cuộc chiến tranh phải đưa tài liệu, báo chí đi sơ tán, sau đó là thay đổi địa chỉ làm việc của tòa soạn do khó khăn ngày mới chia tách tỉnh nhưng cơ quan Báo Lào Cai đổi mới – Báo Hoàng Liên Sơn và hôm nay là Báo Lào Cai vẫn cố gắng lưu giữ hầu hết các số Bản tin Lào Cai và Báo Lào Cai đổi mới, trong đó có những số báo đặc biệt đăng bài, ảnh chụp về chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh lên thăm Lào Cai ngày 23 và 24/9/1958, có những bức ảnh, tư liệu đặc biệt quý về Bác Hồ đối với tỉnh Lào Cai chỉ có in trên Báo Lào Cai đổi mới.
Không ít tư liệu quý, ảnh đặc biệt do Báo Lào Cai cung cấp để biên tập cuốn sách “Lào Cai làm theo lời Bác” do UBND tỉnh Lào Cai phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia xuất bản, phát hành nhân dịp kỷ niệm 40 năm Hồ Chủ tịch lên thăm Lào Cai (23/9/1958 – 23/9/1998) và được bạn đọc đánh giá cao.
Nơi được tặng thưởng nhiều Huy hiệu Bác Hồ nhất
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký quyết định khen thưởng nhiều Huân chương, Huy chương và Bằng khen tặng các đơn vị tập thể và cá nhân của tỉnh Lào Cai lập chiến công trong tiễu phí bảo vệ quê hương và vượt qua nhiều khó khăn, gian khổ, hoàn thành nhiệm vụ xuất sắc được giao, góp phần xây dựng cuộc sống mới.
Ngoài ra, Hồ Chủ tịch còn tặng thưởng 86 Huy hiệu của Người cho các cá nhân của tỉnh Lào Cai là “Người tốt, việc tốt tiêu biểu”, trong đó huyện Mường Khương vinh dự nhất có tới 38 người được Bác tặng thưởng.
Trong số đó, tiêu biểu là dòng họ Lục của người dân tộc Giáy ở xã Bản Lầu có tới 5 người của ba thế hệ được Bác Hồ tặng thưởng Huy hiệu. Đó là cụ Lục Vĩnh Tường cùng các con của mình là các ông: Lục Bình Quyền, Lục Bình Thủy, Lục Bình Lợi và cháu gái Lục Thị Kim Hồng. Đặc biệt, ông Lục Bình Quyền có hai lần vinh dự được gặp trực tiếp Hồ Chủ tịch và 4 lần được Bác tặng Huy hiệu vì hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Ông Lục Bình Lợi (người đeo kính) ở xã Bản Lầu, huyện Mường Khương, người từng được thưởng Huy hiệu Bác Hồ
Huyện Mường Khương còn có ông Tráng Văn Mìn ở xã Lùng Vai cũng có vinh dự hai lần được gặp Bác Hồ và 3 lần được Bác tặng Huy hiệu, 2 lần Bác tặng quà, trong đó có chiếc ca men rất đẹp in dòng chữ “Kiên quyết hoàn thành nhiệm vụ” và “Quyết chiến, quyết thắng”.
Hai ông bà thông gia là Vàng Ngấn Dù và Ly Thị Chấn đều ở xã Tung Chung Phố (Mường Khương) có thành tích xuất sắc trong tiễu phỉ ở huyện Bát Xát nên năm 1956 hai người đều được tặng thưởng Huy hiệu Bác Hồ trong dịp đi dự hội nghị mừng công do tỉnh tổ chức tại Trường Đảng tỉnh Lào Cai.
Một điển hình khác sau ngày hòa bình lập lại được Hồ Chủ tịch biểu dương đích danh tại Hội nghị cán bộ phụ nữ miền núi tổ chức từ ngày 17 đến 19/3/1964 tại Thủ đô Hà Nội, hiện đang sinh sống cùng con cháu tại phường Lào Cai, đó là bà Vi Thị Hóa, dân tộc Thái, nguyên Tỉnh ủy viên, Chủ tịch Hội Phụ nữ tỉnh Nghĩa Lộ và sau đó là Tỉnh ủy viên, Chủ tịch Hội Phụ nữ tỉnh Hoàng Liên Sơn.
Bà Vi Thị Hóa cũng đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý đánh giá công sức đóng góp của cá nhân bà với phong trào phụ nữ địa phương, nhưng theo bà, quý nhất, nhớ nhất là ba lần có vinh dự được Bác Hồ trực tiếp thăm hỏi, khích lệ trong bước đường công tác của mình./.
Phạm Ngọc Triển
Theo Báo Lào Cai
Bùi Hảo (st)
