Trong lịch sử văn học dân tộc và thế giới, chưa có danh nhân nào được ''ca dao hóa'' nhiều như Bác Hồ kính yêu của chúng ta. Nhà thơ Lê Anh Xuân đã từng viết: "Điệu lục bát, khúc dân ca / Việt Nam là Bác, Bác là Việt Nam".
Bác Hồ với đại biểu phụ nữ các dân tộc Việt Bắc (năm 1959) (Ảnh tư liệu).
Hình ảnh Bác Hồ trong ca dao của đồng bào các dân tộc thiểu số được thể hiện trước hết là ở chỗ: Bác Hồ là hiện thân của sự đoàn kết dân tộc.
Đồng bào Tây Nguyên đã có bài ca dao về Bác Hồ với những so sánh liên tưởng thật xúc động:
Hồ Chí Minh - Người là con sông lớn
Người là mặt trời, Người là mặt trăng
Mùa lạnh nhắc tên Hồ Chí Minh – cái bụng ấm
Mùa nắng nhắc tên Hồ Chí Minh – mây thêu mặt trời hồng
Mùa thu nhắc tên Hồ Chí Minh – mây lắng trời trong
Mùa xuân nhắc tên Hồ Chí Minh – cây cỏ đâm nhựa trổ bông.
Người Hơ-rê chất phác, nói ''bụng Bác Hồ'' đẹp hơn cả hoa Ê-pan nhất buôn, nhất rừng. Người Ê đê ca ngợi:
Người cứu dân tộc mình
Cho suối đánh đàn, cho hoa Gơ- ma nở
Cho nương đầy lúa, rẫy đầy khoai
Cho núi sông đầy cá nước hoa ngàn
Đồng bào dân tộc Ê đê, J'rai, Bahnar cũng thường hát:
Lên rừng nhắc tên Hồ Chí Minh/quên cả chân chồn, leo dốc nhanh
Xuống đồng nhắc tên Hồ Chí Minh/cấy lúa suốt ngày không thấy mệt
Bữa ăn nhắc tên Hồ Chí Minh/đôi đũa và cơm như và ngọc
Nằm ngủ nhắc tên Hồ Chí Minh/ trời tan bóng tối, ấm năm canh.
Đồng bào Hơ rê thấy được tấm lòng của Bác, thấy ''bụng Bác Hồ đẹp hơn nhiều'':
Hỡi hoa Ê pang soi mình bến nước
Mày đẹp nhất rừng, mày đẹp nhất buôn
Nhưng bụng Bác Hồ còn đẹp hơn nhiều
- Bụng Bác Hồ đẹp hơn hoa Ê pang
Bác Hồ dạy khắp nơi đoàn kết.
Và đồng bào đã thể hiện một lòng theo Bác:
Người Xơ đăng không theo con cú vọ
Người Nơ ngao không theo con diều hâu
Chúng ta theo hoa đỏ/ Chúng ta theo Cụ Hồ.
''Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một. Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý đó không bao giờ thay đổi''. Lời Bác rất thấm thía. Biết nói làm sao hết những lời ca cất lên từ đáy lòng của đồng bào các dân tộc thiểu số đối với Bác./.
Trần Xuân Toàn
Hội Nhà văn tỉnh Bình Định
Theo Dân trí
Tâm Trang (st)
