Với địa thế hiểm yếu, phong trào cách mạng vững chắc, nhân dân một lòng đi theo Đảng, Tân Trào trở thành trung tâm căn cứ địa của cách mạng Việt Nam, là Thủ đô khu giải phóng, Thủ đô kháng chiến. Tại Tân Trào đã có nhiều địa điểm được chọn làm nơi ở, làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh như: Lũng Tẩu, Khấu Lấu, Hang Bòng, lán Nà Nưa... Trong đó Hang Bòng là địa điểm Bác Hồ đã ở tới ba lần.
Bác Hồ ở Hang Bòng (Tân Trào, Sơn Dương) trong thời kỳ kháng chiến
Tháng 5-1945, trước những chuyển biến mau lẹ của tình hình và yêu cầu của cách mạng, Bác Hồ quyết định rời Pác Bó (Cao Bằng) về Tân Trào, Sơn Dương (Tuyên Quang). Tân Trào - Kim Long không những là nơi có cảnh thiên nhiên đẹp mà còn là nơi dễ cơ động “tiến khả dĩ công, thoái khả dĩ thủ”, vì thế có câu ca: “Kim Long đất hiểm tứ bề/Kẻ địch muốn chết thì về Kim Long”. Sau cuộc hành trình 16 ngày, ngày 21-5-1945 - một ngày đã đi vào lịch sử cách mạng nước ta, ngày Bác Hồ về tới Tân Trào. Bác đi cùng đồng chí Võ Nguyên Giáp. Bác mặc áo chàm, vai vắt chiếc khăn mặt trắng, dáng người mảnh dẻ, nước da rám nắng. Nhân dân trong vùng gọi Bác là “Ông Ké áo chàm”. Bốn tiếng "Ông Ké áo chàm" như tiếng vang của một huyền thoại. Người dừng chân nghỉ ở đình Hồng Thái. Bác bước vào đình, nhìn bao quát khung cảnh và các đồng chí xung quanh với đôi mắt ấm áp. Bác bắt đầu câu chuyện bằng những lời hỏi thăm ân cần. Sau nghỉ chân ở đình Hồng Thái một tiếng, Bác về làng Kim Long, xã Tân Trào, ở nhà ông Nguyễn Tiến Sự, thôn Tân Lập. Một tuần sau, Bác chuyển lên ở trong lán Nà Nưa.
Tại Tân Trào, đầu tháng 6-1945, Bác Hồ chỉ đạo thành lập Khu giải phóng, lấy Tân Trào làm trung tâm, xây dựng chính quyền và quân đội cách mạng. Tân Trào trở thành Thủ đô Khu giải phóng và sau đó là Thủ đô lâm thời của nước Việt Nam mới, trái tim và khối óc cách mạng của cả nước. Từ Tân Trào, những chủ trương, chỉ thị của Bác, của Đảng đã tỏa đi khắp các miền trong cả nước. Tại đây, Trung ương Đảng và Bác Hồ đã có những quyết định quan trọng, lãnh đạo thành công cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước, tháng 8-1945. Người chủ trì Hội nghị cán bộ toàn quốc của Đảng họp từ ngày 13 đến ngày 15-8-1945, quyết định chớp thời cơ Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, cử ra Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc. Quốc dân đại hội Tân Trào - tiền thân của Quốc hội nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (họp tại đình Tân Trào ngày 16, 17-8-1945), đã thảo luận nhất trí thông qua chủ trương của Việt Minh và cử ra Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam tức Chính phủ lâm thời do Bác Hồ làm Chủ tịch. Bác xuất hiện với cái tên Hồ Chí Minh ở Tân Trào từ ngày ấy. Ngày 17-8-1945, trước đình Tân Trào, đứng trên Hòn đá thề, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc lời thề kiên quyết lãnh đạo nhân dân chiến đấu chống quân thù, giành lại độc lập cho Tổ quốc. Quốc dân đại hội Tân Trào thể hiện lòng tin sâu sắc của nhân dân cả nước đối với Đảng, Bác Hồ, sự đoàn kết nhất trí của toàn dân trong giờ phút quyết định vận mệnh đất nước.
Tháng 12-1946, kháng chiến toàn quốc bùng nổ, một lần nữa Chủ tịch Hồ Chí Minh trở lại Tuyên Quang để lãnh đạo toàn dân kháng chiến kiến quốc. Ngày 2-4-1947, Người về đến làng Sảo, xã Hợp Thành, Sơn Dương. Tuyên Quang - Thủ đô Khu giải phóng xưa đã trở thành Thủ đô kháng chiến, là nơi ở, làm việc của Trung ương Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận, các bộ ngành, cơ quan trung ương. 11 bộ, 65 cơ quan trung ương đặt trụ sở làm việc tại các huyện, thị xã trong tỉnh. Theo suốt chiều dài cuộc kháng chiến, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ở, làm việc tại Tuyên Quang với thời gian trên 6 năm tại 22 địa điểm. Trong thời gian này, Bác Hồ đã cùng Trung ương Đảng tổ chức thành công nhiều đại hội, hội nghị, phiên họp quan trọng của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận… quyết định những quyết sách lớn để đẩy mạnh kháng chiến thắng lợi như: Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ II tại Kim Bình (Chiêm Hóa); Đại hội toàn quốc thống nhất Việt minh - Liên Việt; Hội nghị liên minh nhân dân ba nước Việt Nam - Lào, Campuchia; Đại hội chiến sỹ thi đua toàn quốc; Quốc hội khóa I, thông qua Luật cải cách ruộng đất. Kim Quan, Yên Sơn là nơi Bác Hồ ở, làm việc, trực tiếp chỉ đạo cuộc tấn công Chiến lược Đông xuân 1953 - 1954 và Chiến dịch Điện Biên Phủ. Người dự Hội nghị lần thứ sáu BCH Trung ương Đảng (khóa III), chuyển cách mạng nước ta sang giai đoạn mới. Cũng tại đây Người lên đường về Thủ đô Hà Nội.
Tại Tuyên Quang, Bác Hồ đã có những hoạt động ngoại giao quan trọng như: Làm việc với Chính phủ kháng chiến Lào và Mặt trận Lào yêu nước Ítxala, đoàn cố vấn Trung Quốc; đại diện các Đảng Cộng sản: Pháp, Thái Lan, Liên Xô…
Vinh dự là nơi chở che cho cách mạng, Tuyên Quang cũng vinh dự là nơi ghi dấu nhiều bài viết, bài phát biểu về đạo đức cách mạng, rèn luyện lối sống cho cán bộ, đảng viên; các sáng tác thơ văn của Bác. Đặc biệt là 9 bài thơ và thư chúc mừng năm mới của Bác Hồ.
Ngày 20-3-1961, một niềm hạnh phúc lớn lao đối với cán bộ, nhân dân các dân tộc tỉnh Tuyên Quang là được đón Bác Hồ về thăm. Bác đã đến thăm Trung đoàn 246, Nông trường Sông Lô, Trường thiếu nhi vùng cao; nói chuyện với Đại hội Đảng bộ tỉnh, đại biểu các gia đình ân nhân cách mạng, đại biểu các huyện; nói chuyện với cán bộ, đồng bào các dân tộc và về thăm Tân Trào, nơi Người cùng Trung ương ở, làm việc, lãnh đạo cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc ta chống thực dân Pháp xâm lược. Nói chuyện với Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: "Đại hội phải bàn bạc kỹ lưỡng, quyết định những nhiệm vụ lớn của địa phương. Muốn xây dựng CNXH, phải có con người mới, con người XHCN. Phải yêu quê hương, bảo vệ quê hương xứ sở. Phải tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, trồng trọt, chăn nuôi tốt. Phải bảo vệ rừng, phải đoàn kết, phải phát triển đảng viên. Phải phấn đấu thanh toán nạn mù chữ. Mỗi đảng viên phải gương mẫu, đầu tàu, chịu khó học tập văn hóa, học tập kỹ thuật, nói đi đôi với làm. Không được ngại gian khổ. Cấp ủy phải đoàn kết, gắn bó, hăng hái làm việc và làm việc thật tốt". Người còn chỉ rõ: "Mọi người đều làm chủ thì mọi người phải ra sức xây dựng CNXH, tức là phải thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm, tức là phải thực hiện khẩu hiệu "Cần kiệm xây dựng Tổ quốc".
Thấm nhuần lời dặn dò của Bác khi Người lên thăm Tuyên Quang, Đảng bộ, nhân dân Tuyên Quang đã phấn đấu không ngừng, xây dựng Tuyên Quang thành một tỉnh có tiềm năng kinh tế phát triển, đời sống nhân dân ngày một ấm no.
Theo dulichtantrao.com.vn
Kim Yến (st)
