Trong suốt cuộc đời hoạt động của Bác mặc dù bận trăm công nghìn việc của đất nước nhưng Bác vẫn thường xuyên quan tâm chăm sóc và giành tình thương yêu tới nhân dân các dân tộc Tây Bắc. Ngay từ những ngày đầu cách mạng Bác đã gửi thư khen đồng bào: "Từ nay về sau các dân tộc đã đoàn kết càng đoàn kết hơn, đã phấn đấu càng phấn đấu hơn nữa, để giữ gìn độc lập cho vững vàng, xây dựng một nước Việt Nam mới giàu mạnh, ấm no và hạnh phúc". Kháng chiến toàn quốc bùng nổ, mặc dù Bác chưa có điều kiện trực tiếp lên thăm Sơn La, nhưng Bác vẫn luôn biên thư, gửi điện thăm hỏi, khen ngợi, dõi theo từng bước đi và tiến bộ của đồng bào.
Trong bức thư gửi đồng bào nhân dịp hợp nhất hai tỉnh Sơn La và Lai Châu năm 1948 Bác viết: "Sơn Lai, tuy ở xa Chính phủ nhưng lòng Chính phủ vẫn gần Sơn Lai". Người còn gửi tặng đồng bào với lời dạy: "Thi đua thực hiện cần, kiệm, liêm, chính, trí công vô tư".
Ngày 1/1/1952, Bác gửi thư cho cán bộ, chiến sỹ Tây Bắc, Bác nhắc nhở "Chiến dịch Tây Bắc là chiến dịch rất quan trọng" Bác thường xuyên sát sao tình hình chiến sự, kịp thời động viên quân và dân Tây Bắc.
Sau ngày hoà bình lập lại Bác nhiều lần gửi thư thăm hỏi đồng bào Sơn La, khuyên răn đồng bào phải đoàn kết chặt chẽ, thường xuyên giúp đỡ nhau như anh em một nhà, thi đua tăng gia sản xuất, giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ biên giới, cảnh giác, sẵn sàng giúp đỡ bộ đội, công an chống mọi âm mưu của địch. Thư nào Bác cũng không quên gởi lời hỏi thăm các cụ phụ lão, các cháu thiếu niên nhi đồng. Trong các hội nghị có các bộ dân tộc về dự, Bác luôn giành thời gian gặp gỡ, trò chuyện, thăm hỏi đồng bào. Đáp lại tình cảm, sự quan tâm đặc biệt của Bác, nhân dân các dân tộc Sơn Lai đoàn kết, chung sức xây dựng quê hương và bảo vệ vững chắc vùng đất phía Tây Bắc của Tổ quốc.
Năm 1954, Chiến dịch Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu. Với khí thế chiến thắng, với niềm tin tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ kính yêu. Cùng với quân và dân cả nước, nhân dân các dân tộc Sơn La hăng hái bắt tay vào khôi phục kinh tế, thi đua sản xuất, sáng tạo cần cù lao động, quyết tâm vượt qua mọi thử thách xây dựng lại quê hương Sơn Lai và mơ ước được đón Bác lên thăm để chứng kiến sự đổi mới của đồng bào các dân tộc.
Ngày 7 - 5 - 1959, nhân dịp kỷ niệm 5 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ và kỷ niệm 4 năm thành lập Khu tự trị Thái - Mèo, Bác Hồ cùng Đoàn đại biểu Chính phủ đã lên thăm nhân dân các dân tộc Sơn La. Cả Sơn La đỏ rực cờ hoa, biểu ngữ, giăng khắp nẻo. Hơn một vạn đồng bào các dân tộc, bộ đội, cán bộ, công nhân, các cháu thiếu niên nhi đồng đại diện cho hơn 30 dân tộc trong khu dự mít tinh lớn diễn ra tại Kỳ đài Thuận Châu chào mừng Bác Hồ cùng Đoàn đại biểu Chính Phủ.
Trong không khí ấm áp của đại gia đình các dân tộc, Bác thân mật nói chuyện với đồng bào. Bác thay mặt Đảng và Chính phủ khen ngợi những thành tích của quân và dân Tây Bắc, Bác đại diện cho nhân dân Thủ đô Hà Nội trao cho nhân dân các dân tộc khu Tự trị bức trướng mang dòng chữ "Đoàn kết - Thi đua - Thắng lợi" được thêu bằng hai thứ chữ: Chữ Việt và chữ Thái. Giữa tiếng hô "Pú Hồ xen pi" (Bác Hồ muôn năm) Bác trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất cho toàn thể quân, dân, chính, Đảng khu Tự trị Thái - Mèo về những thành tích trong kháng chiến và những tiến bộ trong hoà bình.
Đồng chí Lò Văn Hặc, Chủ tịch khu Tự trị Thái - Mèo thay mặt nhân dân các dân tộc trong khu đọc diễn văn chào mừng Bác cùng đoàn đại biểu Chính phủ, cán bộ, nhân dân, các em thiếu niên nhi đồng phấn khởi vui mừng đón Bác, dâng lên những sản phẩm địa phương do chính bàn tay lao động sáng tạo của bà con, từ những thứ rất bình dị như: Rau, quả, gà, vịt, đôi đũa, chiếc chiếu, chiếc gối, vải thổ cẩm, ngà voi,… Bác thân mật nói chuyện với các đại biểu phụ nữ các dân tộc, các cháu thiếu nhi, xem đoàn văn công biểu diễn.
Mặc dù chuyến thăm Tây Bắc của Bác không dài nhưng Bác vẫn giành thời gian viếng Nghĩa trang liệt sĩ, Nhà tù Sơn La, Bác thăm và nói chuyện với đồng bào huyện Mộc Châu, Mai Sơn và Mường La.
Ngày 8 - 5 - 1959, sau khi thăm huyện Yên Châu. Bác đã đến thăm và nói chuyện với nhân dân các dân tộc Mộc Châu. Tại sân vận động Uỷ ban Hành chính huyện, từ 5h sáng tất cả các ngả đường, cán bộ, bộ đội, công nhân, học sinh ăn mặc quần áo đẹp nhất, ai cũng mang theo cờ hoa, biểu ngữ đi đón Bác. Theo lời kể của cô giáo Phan Thị Lý nguyên là giáo viên trường Tiểu học Mường Sang (Mộc Châu) (Người được giao nhiệm vụ đưa các em học sinh Mường Sang đi đóng Bác: Trong đó tốp học sinh tiêu biểu được chọn trong đội dâng hoa đón Bác có: Ngô Thị Tuyết Lâm, Lữ Thị Xuyến, Nguyễn Văn Thắng, Hà Văn Bến, Lường Văn Kít, Lò Thị Tắm lúc đó là học sinh cấp I, Trường Mường Sang).
Thời tiết hôm đó trời nắng to, gió lộng. Nơi đón Đoàn cán bộ Chính phủ được tổ chức tại khu làm việc của Uỷ ban Hành chính huyện (Nay thuộc Tiểu khu 11 thị trấn Mộc Châu), kỳ đài được kê cao bằng gỗ ván, có trang trí các khẩu hiệu, cờ, phông rực rỡ "Đảng Lao động Việt Nam", "Ra sức thi đua hoàn thành vượt mức kế hoạch để chào mừng Bác Hồ lên thăm Tây Bắc".
Khoảng 9h30 sáng ngày 8 - 5 - 1959, niềm hạnh phúc lớn lao và giây phút thiêng liêng ấy đã đến. Rừng người, rừng cờ sôi động hẳn lên khi thấy đoàn xe con xuất hiện. Những tràng pháo tay vang lên không ngớt khi Bác Hồ từ trên xe bước xuống tiến về kỳ đài. Mọi người rưng rưng nước mắt xúc động vừa vỗ tay vừa hô to "Bác Hồ muôn năm, Bác Hồ muôn năm", Bác giơ tay vẫy chào mọi người rồi đi nhanh lên kỳ đài. Sau lời giới thiệu của các đồng chí lãnh đạo huyện, Bác ân cần thăm hỏi sức khoẻ của cán bộ, nhân dân và thầy cô giáo cùng toàn thể các em học sinh, Bác đã ân cần dặn dò cán bộ, nhân dân Mộc Châu: Tây Bắc có vị trí rất quan trọng, trong đó Mộc Châu là cửa ngõ của Tây Bắc, Mộc Châu phải phấn đấu xây dựng Mộc Châu phát triển hơn nữa. Muốn vậy, cán bộ và nhân dân các dân tộc Mộc Châu phải: Đoàn kết các dân tộc, phát triển kinh tế, văn hoá, giáo dục và chăm lo sức khoẻ cho nhân dân.
Bác nói rất nhanh nhưng rõ ràng, cụ thể, sau đó Bác đi xuống bắt tay các cụ già và ân cần thăm hỏi sức khoẻ. Bác đến chỗ có các cháu học sinh đại diện cho con em đồng bào các dân tộc trong huyện đang đứng dưới kỳ đài đón Bác, đến gần các cháu học sinh Bác nói: Thầy cô giáo của các cháu đâu? Cô giáo Phan Thị Lý đứng cạnh đó liền bước đến bên Bác và trả lời: Thưa Bác cháu là cô giáo của các em đây ạ! Bác Hồ bắt tay cô giáo và nói: Cháu lên lâu chưa? Thưa Bác cháu mới lên ạ! Cháu dạy học ở đây có thấy khó khăn không? Thưa Bác có ạ! Bởi vì ngôn ngữ bất đông, cháu chưa hiểu tiếng dân tộc. Nghe cô giáo trả lời xong Bác ân cần nói với cô giáo: Cháu phải học nói tiếng dân tộc để khi giảng dạy nếu học sinh không hiểu tiếng phổ thông thì mình nói luôn tiếng dân tộc học sinh sẽ hiểu ngay. Bác nói tiếp: Quê cháu ở đâu? Thưa Bác quê cháu ở Hà Nội ạ! Bác lại hỏi: Lên đây có thấy khổ không? Thưa Bác chắc dần cháu cũng quen ạ. (Theo lời kể của cô giáo Phan Thị Lý - nguyên là giáo viên có mặt tại buổi đón Bác Hồ đến thăm Mộc Châu tại Uỷ ban Hành chính huyện Mộc Châu).
Với phong cách giản dị, với lời so sánh dễ hiểu, tình cảm giữa lãnh tụ và nhân dân, các thầy cô giáo các em học sinh đã trở nên gần gũi, thân thiết. Bác đi đến từng hàng các em học sinh nhẹ nhàng căn dặn: Các cháu phải cố gắng chăm ngoan học thật giỏi vâng lời thầy cô, tương lai của đất nước phụ thuộc vào các cháu. Học sinh miền xuôi cũng như miền ngược đều là con, là cháu của Bác, phải thương yêu lấy nhau, đoàn kết học tập lẫn nhau coi nhau như anh em một nhà và cùng nhau xây dựng quê hương. (Theo lời kể của các nhân chứng lịch sử nguyên là học sinh lớp 3 Trường Mường Sang (Mộc Châu).
Kết thúc buổi mít tinh, Bác bắt nhịp cho toàn thể cán bộ, nhân dân, các thầy cô giáo cùng toàn thể các em học sinh hát bài "Kết đoàn".
Ngày 8 - 5 - 1959, đã thực sự trở thành một mốc son lịch sử, một kỷ niệm sâu sắc trong đời sống của nhân dân các dân tộc Mộc Châu. Nơi Bác Hồ đứng nói chuyện với cán bộ, nhân dân vẫn còn đây, hình ảnh và những lời dặn dò chỉ bảo ân cần của Bác mãi còn in đậm trong lòng cán bộ, nhân dân, các thầy cô giáo và các em học sinh Mộc Châu đó là niềm cổ vũ lớn lai đối với Đảng bộ, chính quyền, vượt qua mọi khó khăn thử thách, thực hiện triệt để chủ trương đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước đưa Mộc Châu vững bước tiến lên.
Cảm động trước tình yêu thương và sự quan tâm sâu sắc của Bác ai cũng ghi lòng tạc dạ những lời dạy bảo quý báu của Bác thầm hứa quyết tâm thực hiện bằng được những điều Bác mong.
Đất nước thống nhất, cả nước đi lên xây dựng Chủ nghĩa xã hội sau hai mươi năm đổi mới Mộc Châu đã có những bước trưởng thành toàn diện về mọi mặt: Kinh tế - Văn hoá - An ninh quốc phòng.
Thực hiện lời dạy của Bác Hồ kính yêu, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Mộc Châu đã đoàn kết, nỗ lực phấn đấu quyết tâm xây dựng quê hương phát triển ngày càng giàu mạnh./.
Theo Báo Sơn La
Kim Yến (st)
