1. Cách đây 40 năm, với thắng lợi vĩ đại của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta đã giành thắng lợi hoàn toàn. Chiến công oanh liệt đó đã ghi vào lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam trang sử vàng chói lọi nhất và đi vào lịch sử thế giới như một sự kiện chính trị-quân sự mang tầm vóc thời đại.
Sau Hiệp định Pa-ri (27-1-1973), đế quốc Mỹ vẫn tiếp tục tiến hành chiến lược "Việt Nam hóa chiến tranh" với hy vọng dùng 71 vạn quân chính quy và 1,5 triệu bảo an dân vệ của chính quyền Sài Gòn đã được "hiện đại hóa" và "tinh nhuệ hóa", trắng trợn phá hoại Hiệp định, đẩy mạnh lấn chiếm, bình định, duy trì chế độ thực dân kiểu mới ở miền Nam Việt Nam. Trước tình hình đó, Đảng ta chủ trương: Kiên quyết thực hiện tư tưởng chiến lược chủ động tiến công, tạo thời cơ và nắm bắt thời cơ, tiến công quân địch, giành thắng lợi từng bước tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Năm 1974, cục diện chiến trường chuyển biến nhanh chóng, ngày càng có lợi cho ta, thời cơ giải phóng hoàn toàn miền Nam đã đến. Bộ Chính trị đề ra quyết tâm chính trị, kế hoạch chiến lược để tận dụng thời cơ lịch sử, sớm mở cuộc tiến công và nổi dậy kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Ngày 10-3-1975, với "đòn điểm huyệt" Buôn Ma Thuột, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy của quân và dân ta bắt đầu. Sau Chiến dịch Tây Nguyên, Chiến dịch Huế, Đà Nẵng thắng lợi nhanh chóng, 17 giờ ngày 26-4-1975, Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử bắt đầu. Thực hiện tư tưởng chỉ đạo chiến lược của Bộ Chính trị: "Thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng", 5 cánh quân chủ lực hùng mạnh của ta tiến hành tổng tiến công vào Sài Gòn cùng với sự phối hợp chiến đấu của lực lượng vũ trang địa phương và phong trào nổi dậy mạnh mẽ của quần chúng nhân dân, chúng ta đã đập tan sự kháng cự của địch, buộc nội các chính quyền Sài Gòn phải tuyên bố đầu hàng vô điều kiện. Đúng 11 giờ 30 phút ngày 30-4-1975, lá cờ của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam tung bay trên nóc Dinh Độc Lập, Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử kết thúc thắng lợi. Lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu trước lúc Người đi xa "Chúng ta phải quyết tâm đánh giặc Mỹ đến thắng lợi hoàn toàn" đã được quân và dân ta thực hiện trọn vẹn.
Các đơn vị bộ đội từ miền Bắc hành quân vào chiến trường miền Nam. Ảnh tư liệu.
Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 đã kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, hoàn thành vẻ vang sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc kéo dài liên tục trong 30 năm của quân và dân ta. Với thắng lợi vĩ đại này, dân tộc ta bước sang kỷ nguyên mới, kỷ nguyên cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, quân và dân Việt Nam phải đương đầu với cỗ máy chiến tranh khổng lồ, đối chọi với tên "sen đầm quốc tế" có tiềm lực quân sự hùng mạnh và giàu có nhất là đế quốc Mỹ và ngụy quyền tay sai. Để đánh bại kẻ thù hung bạo, chúng ta đã phát huy cao độ ưu thế tuyệt đối và sức mạnh của chiến tranh nhân dân; sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc; tăng cường đoàn kết quốc tế, nêu cao ý chí quyết tâm sắt đá và tinh thần quyết chiến, quyết thắng, không sợ hy sinh, gian khổ, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thử thách... giành thắng lợi cuối cùng.
2. Đại thắng mùa Xuân năm 1975 là chiến thắng của bản lĩnh, sức mạnh và trí tuệ Việt Nam, chiến thắng của chiến tranh nhân dân Việt Nam, trong đó sức mạnh chính trị - tinh thần là nhân tố cơ bản, hàng đầu, quyết định. Sức mạnh chính trị-tinh thần của quân và dân ta đã làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975, là sự kết tinh, hội tụ sức mạnh của toàn dân tộc không chỉ trong hơn 20 năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước mà là sự phát huy đến đỉnh cao sức mạnh của cả dân tộc và thời đại vào cuộc quyết chiến chiến lược đánh bại kẻ thù xâm lược; là sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng với đường lối giương cao hai ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; là sức mạnh của hậu phương lớn miền Bắc xã hội chủ nghĩa và sức mạnh của tiền tuyến lớn miền Nam đã kiên trung, anh dũng, kiên quyết đứng lên chống kẻ thù xâm lược. Sức mạnh chính trị - tinh thần của quân và dân ta là sức mạnh tổng hợp của đất nước, của chế độ xã hội chủ nghĩa, kết hợp chặt chẽ với sức mạnh thời đại, được quy tụ và phát huy cao độ của Đại thắng mùa Xuân năm 1975.
V.I. Lênin từng nhấn mạnh: "Trong mọi cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường. Lòng tin vào cuộc chiến tranh chính nghĩa, sự giác ngộ rằng cần phải hy sinh đời mình cho hạnh phúc của những người anh em, là yếu tố nâng cao tinh thần của binh sĩ và làm cho họ chịu đựng được những khó khăn chưa từng thấy"(1). Vai trò quyết định của sức mạnh chính trị - tinh thần trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975 thể hiện trên các nội dung sau:
Thứ nhất, trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975, sức mạnh chính trị-tinh thần của quân và dân ta là động lực to lớn, ưu thế tuyệt đối so với đối phương.
Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, quân và dân ta đã anh dũng chiến đấu, hy sinh vì mục tiêu giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Đại thắng mùa Xuân năm 1975 là sự hội tụ sức mạnh chính trị-tinh thần của dân tộc, ý chí quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân hai miền Nam, Bắc nhằm thực hiện mục tiêu chính nghĩa cao cả, thiêng liêng mà Đảng và Bác Hồ đã vạch ra. Với lòng yêu nước nồng nàn, ý chí quyết tâm sắt đá, quân và dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, luôn tin tưởng tuyệt đối vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; giành độc lập cho dân tộc và tự do, ấm no, hạnh phúc cho nhân dân. Thắng lợi to lớn của nhân dân ta và sự rối loạn, dẫn đến thất bại nhanh chóng của quân địch trong Chiến dịch Tây Nguyên (3-1975), bắt đầu từ "đòn điểm huyệt" then chốt Buôn Ma Thuột là thực tế sinh động phản ánh "ưu thế tuyệt đối" về chính trị - tinh thần của quân và dân ta so với đối phương. Ưu thế đó ngay cả những người bên kia chiến tuyến cũng phải thừa nhận, ngưỡng mộ.
Trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975, ưu thế tuyệt đối về sức mạnh chính trị-tinh thần của quân và dân ta còn được thể hiện ở chỗ: Trước hết, đó là ưu thế về sức mạnh của những người chiến đấu vì mục tiêu, lý tưởng cao cả. Hai là, ưu thế về tinh thần, ý chí quyết tâm chiến đấu của những người dân yêu nước, khát vọng được sống trong hòa bình, độc lập, tự do, kiên quyết đấu tranh để giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, thể hiện rõ ở chân lý "không có gì quý hơn độc lập, tự do". Ba là, ưu thế sức mạnh tổng hợp của đất nước đang trên đà chiến thắng, hội tụ vào chiến dịch quyết chiến chiến lược cuối cùng nhằm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đoàn đại biểu Anh hùng, chiến sĩ thi đua các LLVT nhân dân giải phóng miền Nam ra thăm miền Bắc (tháng 11-1965). Ảnh tư liệu.
Sức mạnh chính trị - tinh thần của quân và dân ta không ngừng được tăng cường và chiếm ưu thế tuyệt đối trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, được phát huy cao độ, trở thành sức mạnh áp đảo kẻ thù trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975. Từ nhân tố chiếm ưu thế tuyệt đối đó, thế và lực của quân và dân ta không ngừng phát triển, trở thành ưu thế toàn diện áp đảo đối phương, giành thắng lợi hoàn toàn. Đó là quy luật vận động và phát triển của sức mạnh chính trị - tinh thần trong chiến tranh, nhất là trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975. Trong đó, sự lãnh đạo tài tình, đúng đắn, sáng tạo của Đảng là nhân tố quyết định sự phát triển và nhân lên sức mạnh chính trị - tinh thần to lớn của quân và dân ta trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975.
Sức mạnh vô địch của quân và dân ta trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975 đã được những người bên kia chiến tuyến thừa nhận, dù rằng sự thừa nhận đó là muộn và chưa đầy đủ. Bơ-ran-man, Giám đốc Cơ quan nghiên cứu kế hoạch chiến tranh không quân của Mỹ đã phải thừa nhận: "Trong khi các nhà lãnh đạo nước Mỹ càng ngày càng đặt nhiều hy vọng vào kỹ thuật để khuất phục Đông Dương, thì các lực lượng kháng chiến lại tìm thấy sức mạnh chủ yếu của họ ở chỗ khác: Trong tiềm lực văn hóa và tinh thần của nhân dân họ"(2).
Thứ hai, sức mạnh chính trị-tinh thần của quân và dân ta trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975 là nhân tố quyết định làm chuyển hóa tình hình, lực lượng, tạo thế và lực áp đảo quân địch, giành thắng lợi cuối cùng.
Trong chiến tranh, để giành chiến thắng, nhất thiết phải tạo ra được sức mạnh hơn hẳn kẻ thù. Trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975, quân và dân ta đã phát huy cao độ ưu thế tuyệt đối là tinh thần yêu nước nồng nàn, tình yêu quê hương tha thiết, khát vọng cháy bỏng và ý chí quyết tâm giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân cả nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp hơn hẳn đối phương.
Trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975, sức mạnh chính trị-tinh thần của quân và dân ta thực sự là "chất keo" dính kết tất cả các nhân tố khác, làm nên sức mạnh tổng hợp để nâng cao sức mạnh chiến đấu và chiến thắng kẻ thù. Sự giác ngộ sâu sắc mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; lòng yêu nước nồng nàn, khát vọng độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc; tinh thần quyết chiến quyết thắng... là nội dung cốt lõi trong sức mạnh chính trị - tinh thần của quân và dân ta, được phát huy cao độ tỏa sáng trong Đại thắng mùa Xuân năm 1975.
Quân và dân ta đã không quản khó khăn, gian khổ, ác liệt, phát huy cao nhất tinh thần chủ động, sáng tạo trong chiến đấu, nâng cao hiệu quả sử dụng vũ khí, trang bị để tìm ra cách đánh phù hợp, hiệu quả, giành thắng lợi. Lý tưởng, lẽ sống "cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến đánh quân thù", tinh thần "cả nước ra quân, toàn dân đánh giặc" của quân và dân ta trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước được nâng lên thành cao trào cách mạng, thể hiện rõ ở hành động dũng cảm trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu của cán bộ, chiến sĩ và các tầng lớp nhân dân trên khắp mọi miền Tổ quốc, đặc biệt là của đồng bào miền Nam, trở thành biểu trưng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh và là nét độc đáo của chiến tranh nhân dân Việt Nam, huy động được mọi nguồn lực, sức mạnh chính trị-tinh thần của quân và dân ta trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
3. Sức mạnh chính trị - tinh thần là nhân tố quyết định làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975. Đây là cơ sở để chúng ta khẳng định: Một dân tộc đã từng đánh thắng hai đế quốc to là Pháp và Mỹ, đã từng làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975, thì dân tộc ấy nhất định sẽ có đầy đủ ý chí, quyết tâm và sức mạnh để làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch, kể cả chúng có liều lĩnh gây chiến tranh xâm lược bằng vũ khí công nghệ cao.
Trong bối cảnh tình hình mới, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân vẫn là quan điểm cơ bản, xuyên suốt của Đảng ta cho công cuộc bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, trong đó, sức mạnh cơ bản và vũ khí sắc bén của chiến tranh nhân dân Việt Nam bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa vẫn là sức mạnh chính trị-tinh thần. Xây dựng, củng cố và phát huy sức mạnh chính trị - tinh thần là nhiệm vụ cơ bản, cấp thiết của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục xây dựng, động viên, khuyến khích và nâng lên tầm cao mới.
Hiện nay, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa có những thuận lợi mới, song cũng đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố bất trắc, khó lường. Đông Nam Á trở thành địa bàn cạnh tranh quyết liệt về thị trường và tài nguyên; tranh chấp lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo của các nước lớn. Việc xuất hiện một số loại hình chiến tranh kiểu mới, như chiến tranh thông tin, chiến tranh mạng, sử dụng sức mạnh mềm thông qua các hoạt động kinh tế, ngoại giao, văn hóa kết hợp với "diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ... là sức mạnh nguy hiểm. Trong nước, sự nghiệp đổi mới, phát triển kinh tế-xã hội, bên cạnh những kết quả, thành tựu đã đạt được, vẫn còn không ít hạn chế, yếu kém, xuất hiện những vấn đề phức tạp mới, ảnh hưởng tới việc thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Tác động mặt trái của kinh tế thị trường và mở cửa, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và gay gắt hơn. Những biểu hiện suy thoái về chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống cùng với sự xuống cấp của các giá trị văn hóa, tình trạng phân cực giàu nghèo... diễn biến phức tạp; các nguy cơ mà Đảng ta đã từng cảnh báo không những không suy giảm mà có mặt còn trầm trọng hơn.
Tình hình trên đòi hỏi chúng ta càng phải coi trọng xây dựng, phát huy sức mạnh chính trị - tinh thần, tạo nên sức mạnh tổng hợp để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Đây là vấn đề lớn, đặc biệt hệ trọng hiện nay, nhất là trong việc hoạch định đường lối và thực hiện chiến lược quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc, trong xây dựng, động viên và phát huy sức mạnh chính trị - tinh thần.
Hội nghị Trung ương 8, Khóa XI của Đảng khẳng định: Bất luận trong điều kiện hoàn cảnh nào, chúng ta đều phải thấy rõ tính phức tạp của diễn biến tình hình thế giới, khu vực và trong nước hiện nay để nêu cao ý chí quyết tâm và có biện pháp hữu hiệu để giữ vững an ninh quốc gia, bảo vệ Tổ quốc. Tiếp tục thực hiện mục tiêu, quan điểm, phương hướng, phương châm chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc mà Nghị quyết Trung ương 8, khóa IX đã đề ra. Đồng thời, phải nắm vững và vận dụng nhuần nhuyễn bài học của ông cha ta: "Dựng nước đi đôi với giữ nước"; "giữ nước từ khi nước chưa nguy"; có kế sách ngăn ngừa, loại bỏ các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa. Thực hiện cho bằng được: "Kinh tế phải vững, quốc phòng phải mạnh, thực lực phải cường, lòng dân phải yên, chính trị - xã hội ổn định, cả dân tộc là một khối đoàn kết thống nhất"(3).
Từ bài học Đại thắng mùa Xuân năm 1975, chúng ta cần thực hiện tốt chiến lược xây dựng, động viên và phát huy nhân tố chính trị - tinh thần trong tình hình mới. Chiến lược đó phải kết hợp chặt chẽ và nằm trong tổng thể chiến lược quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc, là một bộ phận hợp thành sức mạnh tổng hợp quốc gia, gắn bó chặt chẽ với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, chiến lược xây dựng đất nước. Vấn đề cơ bản hiện nay là phải ra sức củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, với chế độ, chăm lo và bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân, làm "yên" lòng dân, tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, củng cố "thế trận lòng dân" vững chắc.
Sự nghiệp xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam "cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại" trong giai đoạn mới của cách mạng đặt ra cho chúng ta nhiều vấn đề mới cần giải quyết trong xây dựng và phát huy nhân tố chính trị-tinh thần, nhân tố cơ bản góp phần làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975. Chúng ta cần thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ xây dựng quân đội về chính trị, làm cơ sở xây dựng quân đội vững mạnh về mọi mặt. Tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước đối với quân đội; nâng cao hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị; nâng cao chất lượng và phát huy vai trò đội ngũ cán bộ, đặc biệt là cán bộ chính trị, chính ủy, chính trị viên; tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa quân đội với nhân dân; đồng thời, chủ động đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch, nhất là âm mưu "phi chính trị hóa" quân đội ta của các thế lực thù địch để bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng, bảo vệ chế độ, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới./.
Thượng tướng NGÔ XUÂN LỊCH - Bí thư Trung ương Đảng,
Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương,
Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam
Theo http://www.qdnd.vn
Thu Hiền (st)
(1).V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến Bộ, Mátxcơva, 1977, t.41, tr.147.
(2).Việt Nam - Lương tâm của thời đại, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1985, tr.307.
(3). Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2013, tr.168-169. Văn kiện Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XI
