Đầu năm 1973, trong một lần về Xiêng Khoảng, Tổng Bí thư Đảng Nhân dân Cách mạng Lào Cay-xỏn Phôm-vi-hản đến thăm Đại đội nữ cối 120mm duy nhất của Quân đội giải phóng nhân dân Lào đã khen ngợi: “Nhiệt liệt hoan nghênh tinh thần dũng cảm của chị em phụ nữ Lào của chúng ta, trong đó có các con, cháu ở đây đã phát huy và giữ vững truyền thống anh hùng, không chịu khuất phục, các chị em phải giữ gìn truyền thống đó mãi mãi sau này”.
Đồng chí Sa Mạn thay mặt Bộ Chỉ huy tối cao Pa-thét Lào trao cờ cho Quân tình nguyện Việt Nam trong dịp Tổng kết hoàn thành nhiệm vụ chiến dịch 1972. Ảnh tư liệu
Cuộc chiến đấu giữa ta và địch trên Cánh Đồng Chum giữa mùa mưa và ngày càng ác liệt. Bầu trời luôn mọng nước như muốn đổ sập xuống đất, mưa tầm tã, buốt lạnh kéo dài. Các sông, suối nước dâng, tràn, đục ngầu, chảy xiết, réo ầm ầm. Đây là thời điểm thử thách lòng can đảm, ý chí vượt lên chính mình của những chiến sỹ quân tình nguyện Việt Nam và những chiến sỹ Pa-thét Lào. Vì chiến đấu liên tục dài ngày và lăn lộn trên các trận địa phòng ngự nên phần lớn quần áo, giày, tất của bộ đội bị rách, nát. Nhiều chiến sỹ của ta và bạn Lào đã phải đi chân không hoặc phải bọc giẻ vào chân. Bệnh lở loét, sốt mò và sốt rét phát triển. Các chiến sỹ trên chốt kể cả quân tình nguyện Việt Nam và lực lượng vũ trang Pa-thét Lào cùng chung cảnh ngộ người và vũ khí trang bị luôn ướt sũng, lấm lem bùn, đất, hầm hào sụt lở do mưa và bom đạn địch. Trước tình hình đó, từ Tư lệnh, Chính ủy, cơ quan Chính trị, cơ quan Hậu cần Chiến dịch đã chỉ đạo và động viên kịp thời các đơn vị khắc phục khó khăn. Ưu tiên hàng đầu là sửa chữa hầm hào, khâu vá quần áo, tìm lốp xe hỏng làm dép, quân y Trung đoàn, Tiểu đoàn tự pha chế thuốc chữa bệnh. Các đơn vị làm nhiệm vụ tuyến hai tích cực trồng rau, chăn nuôi gà, lợn tiếp tế cho tuyến phòng ngự. Mỗi khi có nguồn cung cấp từ phía sau dù đó là đạn dược, lương thực, thực phẩm hoặc thuốc men, quân tình nguyện Việt Nam đều sẻ chia cho các đơn vị bạn Lào đang phòng ngự ở Xiêng Khoảng. Nghĩa cử ấy làm cho bạn Lào hết sức xúc động.
Không những thế, trong những trận phối hợp chiến đấu phản đột kích quyết liệt, quân tình nguyện Việt Nam vừa phối hợp chiến đấu, ngăn chặn địch thọc sườn đội hình bạn, vừa giúp bạn Lào tổ chức tuyến Quân y từ đội phẫu, Quân y tiền phương, đến hậu phương. Những ca bị thương sọ não, chấn thương nặng, ta đón các thương binh nặng của bạn Lào để cứu chữa, đồng thời hướng dẫn bạn cách xử lý những ca phức tạp.
Nhận được tin này, đồng chí Xi-xa-vạt Kẹo-bun-phăn - một trong những lãnh đạo của Quân đội giải phóng nhân dân Lào có mặt ở Xiêng Khoảng suốt trong chiến dịch đã điện cho Tư lệnh chiến dịch Vũ Lập: “Xin cảm ơn Bộ Tư lệnh và các chiến sỹ quân tình nguyện Việt Nam về sự hy sinh to lớn này với cách mạng Lào”.
Sau hơn 5 tháng tiến công lớn ra Cánh Đồng Chum, với nỗ lực cao nhất, nhưng quân địch đã hoàn toàn thất bại do chiến dịch phòng ngự có chuẩn bị chu đáo của ta. Ngụy quân và lính đánh thuê Thái Lan buộc phải rút chạy khỏi các bàn đạp ở Cánh Đồng Chum. Ta chủ động kết thúc chiến dịch ngày 15-12-1972.
Sau 179 ngày đêm của chiến dịch phòng ngự (từ 21-5 đến 15-12-1972), các đơn vị tình nguyện Việt Nam và lực lượng Quân đội giải phóng nhân dân Lào đã đánh 244 trận lớn nhỏ, loại khỏi vòng chiến đấu 5.985 tên địch, bắt 179 tên, đánh thiệt hại nặng 3GM (21, 23, 26) và 3 Tiểu đoàn lính đánh thuê, đánh thiệt hại 5 GM (15, 22, 24, 30, 32).
Chiến dịch phòng ngự Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng mùa mưa năm 1972 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chiến lược, thắng lợi có ý nghĩa chiến lược quan trọng. Ta đã đánh bại hoàn toàn cuộc tiến công quy mô lớn, có tính chất chiến lược của Mỹ - ngụy Lào, đập tan âm mưu của chúng đánh chiếm địa bàn chiến lược trọng yếu Cánh Đồng Chum, nhằm tạo thế khi có giải pháp chính trị và mở ra một hướng chiến lược để thu hút, giam chân, phân tán chủ lực ta có lợi cho các chiến trường khác, đặc biệt là chiến trường Nam Việt Nam trong thời điểm 1972.
Quân tình nguyện Việt Nam và lực lượng Quân đội giải phóng nhân dân Lào thành công trong nhiệm vụ bảo vệ vùng giải phóng trọng yếu có ý nghĩa chiến lược, tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch, góp phần làm thay đổi cục diện chiến trường chung, tạo thế liên hoàn vững chắc cho căn cứ địa bạn Lào.
Lần đầu tiên trong lịch sử quân đội, chúng ta tiến hành một chiến dịch phòng ngự hoàn chỉnh và giành thắng lợi có ý nghĩa lớn và sẽ là bài học lớn về phòng thủ đất nước, bảo vệ lãnh thổ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Chúng ta đã đúng khi kiên quyết dừng lại và tổ chức phòng thủ khu vực Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng trong mùa mưa và Cánh Đồng Chum - Xiêng Khoảng đã vĩnh viễn trở thành căn cứ địa trọng yếu, cùng với Sầm Nưa trở thành vùng đất thánh của Cách mạng Lào.
Trong quá trình thực hành chiến dịch phòng ngự quân tình nguyện Việt Nam và lực lượng Quân đội giải phóng nhân dân Lào đã đoàn kết kề vai, sát cánh, chia lửa, vận dụng sáng tạo cách đánh trong phòng ngự, phòng ngự với phản kích liên tục, biết lấy ít đánh nhiều, biết tập trung lực lượng đánh lớn, đánh hiệp đồng binh chủng ở những trận then chốt. Điều đó đã củng cố thêm một bước về mối quan hệ đặc biệt giữa hai Đảng, hai dân tộc, hai Quân đội trong sự nghiệp cách mạng.
Thiếu tướng Lê Mã Lương
Theo Báo Quân đội nhân dân
Tâm Trang (st)
