"…Ngày 19 tháng 5 năm 1950, Bác Hồ tròn 60 tuổi. Khác với mọi năm, Trung ương và Chính phủ có ý định tổ chức lễ mừng sinh nhật Bác một cách trang trọng hơn. Chúng tôi, những anh em ở Ban ATK được giao nhiệm vụ chuẩn bị hội trường, nơi tiếp khách của Bác.
Anh Tuấn (Trưởng ban Ban ATK) nói: “Tiết kiệm, giản dị nhưng phải đàng hoàng và trang trọng đấy!”. Được phân công làm tốt công tác chuẩn bị cho Lễ mừng sinh nhật Bác, chúng tôi ai nấy đều rất phấn khởi. Tôi cũng là một trong những anh em được giao nhiệm vụ đến để phục vụ cho Lễ mừng sinh nhật Bác. Nhiệm vụ của tôi là lo chỗ đón tiếp khách. Khi khách đến chúc mừng Bác, tôi đón khách vào phòng và tiếp nước. Xong nhiệm vụ lại lui ra ngoài để Bác tiếp khách.
Đến lượt đồng chí Nguyễn Khánh Toàn vào chúc thọ Bác, cũng như mọi người, sau khi tiếp nước xong tôi đi ra ngoài để Bác nói chuyện. Bỗng thấy Bác gọi: “Này chú Nam vào đây lấy thêm nước mời chú Toàn uống để Bác nhờ chú ấy việc này!”. Tôi nhanh nhẹn rót nước mời anh Toàn uống. Tôi thấy anh Toàn nói: “Nước thì cháu đã uống rồi, cháu muốn Bác thưởng cái gì cho cháu cơ!”. Thấy vậy Bác bảo ngay: “Chú cứ làm đi, có kết quả Bác sẽ thưởng”. Bác cười, anh Toàn cũng cười, mặc dù tôi chẳng hiểu công việc mà Bác giao cho anh Toàn là việc gì nhưng không khí lúc đó rất đầm ấm, vui vẻ nên tôi cũng cười theo.
Trước khi diễn ra buổi Lễ chúc thọ, Bác ra kiểm tra địa điểm và hỏi: “Các chú cho Bác ngồi ở đâu? Cụ Phạm Bá Trực ngồi đâu? Bác Phan Kế Toại ngồi ở đâu?... Ngay sau đó từ Hội trường Chính phủ, các đoàn đại biểu đến chúc thọ Bác. Bác bước ra, bắt tay từng người trong đoàn và mời mọi người vào ngồi. Trước tiên là đoàn Chính phủ. Cụ Phan Kế Toại thay mặt Chính phủ chúc thọ Bác. Cụ chắp tay kính cẩn nói, đại ý: Thưa Cụ Chủ tịch Hồ Chí Minh! Cụ là vị lãnh đạo anh minh của Việt Nam, là đèn giời soi sáng cho dân tộc Việt Nam, dẫn dắt dân tộc ta đứng lên đấu tranh giành lại độc lập, tự do cho đất nước. Dân tộc Việt Nam đời đời nhớ ơn Chủ tịch. Nhân dịp Cụ Chủ tịch tròn 60 tuổi, thay mặt Chính phủ, tôi xin chúc thọ Cụ! Mong Cụ luôn mạnh khoẻ để dìu dắt dân tộc Việt Nam kháng chiến thắng lợi.
Các cháu Thiếu sinh quân mừng thọ Chủ tịch Hồ Chí Minh
tròn 60 tuổi tại chiến khu Việt Bắc, ngày 19-5-1950. (Ảnh tư liệu)
Sau đó là các đoàn Quốc hội, Mặt trận, Quân đội, đoàn miền Nam, các cháu thiếu nhi... Bác đứng dậy cảm ơn các đoàn và hứa cùng Chính phủ, Quân đội, Quốc hội và toàn dân ra sức phấn đấu kháng chiến trường kỳ mau thắng lợi, nước nhà mau độc lập, thống nhất...Rồi Bác chậm rãi đọc 4 câu thơ:
Sáu mươi tuổi vẫn còn xuân chán,
So với ông Bành vẫn thiếu niên.
Ăn khoẻ, ngủ khoẻ, làm việc khoẻ,
Trần gian như thế kém gì tiên.
Chúng tôi đứng phía xa mà vẫn nghe rõ từng lời Bác. Chỉ sau ít phút tự nhẩm, mỗi người một câu, ghép lại thế là thuộc được cả bài thơ của Bác.
Kết thúc buổi chúc thọ, tất cả mọi người cùng hát bài ca ngợi Hồ Chủ tịch: “Vừng trời đông, ánh hồng tươi sáng bừng lên, đàn bồ câu trắng bay về trong nắng mới...”
Sau đó, Bác ưu tiên dành thời gian cho các cháu thiếu nhi, con anh Trần Duy Hưng, Nguyễn Tấn Gi Trọng, Đoàn Trọng Huyến, Nguyễn Anh Tuấn cùng với mẹ các cháu được chụp ảnh kỷ niệm với Bác. Sau đó mấy đồng chí ở Ban Văn nghệ cũng xin chụp ảnh kỷ niệm với Bác. Bác đồng ý thế là tất cả mọi người xúm xung quanh Bác để được chụp ảnh. Cháu Quỳnh Dung, con gái anh Tuấn chưa đầy 2 tuổi, chẳng biết gì cứ cắm đầu chạy đi. Thấy vậy, Bác đang hút dở điếu thuốc vội thả tay xuống để giữ cháu lại. Đúng lúc đó thì ảnh được chụp. Bức ảnh chụp tuy không có tôi vì chúng tôi là đội ngũ phục vụ đang đứng ở ngoài, nhưng tôi vẫn cảm thấy vinh dự và tự hào vì mình đã được trực tiếp phục vụ cho Lễ mừng sinh nhật lần thứ 60 của Bác, được chứng kiến toàn bộ không khí buổi chúc thọ năm ấy.
Chủ tịch Hồ Chí Minh với các cháu thiếu nhi tại
Chiến khu Việt Bắc trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. (Ảnh tư liệu)
Sau buổi đó, anh Văn (tức Võ Nguyên Giáp) đã đến chỗ anh em phục vụ chúng tôi, anh đi một vòng bắt tay mọi người, khen ngợi sự chuẩn bị chu đáo của chúng tôi về việc tổ chức Lễ chúc thọ Bác Hồ. Trước sự quan tâm của anh Văn, chúng tôi vô cùng xúc động. Chính điều đó đã tiếp sức cho anh em chúng tôi, những người phục vụ trong Ban ATK vượt lên mọi khó khăn để hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao trong điều kiện kháng chiến đầy gian khổ.
Kỷ niệm về lần tổ chức sinh nhật Bác năm đó, đến nay tôi không thể nào quên và vẫn còn nhớ mãi…"
Ths. Nguyễn Thị Cẩm Phương
(Ghi theo lời kể của ông Nguyễn Nam,
Nguyên cán bộ Ban ATK thời kỳ 1946 - 1954)
Kim Yến (st)
