Cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh là một trang sử vàng của dân tộc Việt Nam và toàn thể những người yêu chuộng hòa bình trên thế giới. Người đã sống, cống hiến cho độc lập tự do của dân tộc, cho hòa bình hạnh phúc của nhân loại. Những di sản Người để lại, đặc biệt là bản Di chúc lịch sử không chỉ có ý nghĩa, giá trị to lớn với nhân dân Việt Nam mà còn mang ý nghĩa giá trị thời đại sâu sắc, được thế giới nhìn nhận và đánh giá cao.
1. Thế giới ca ngợi và thương tiếc Chủ tịch Hồ Chí Minh
Ít vị lãnh tụ nào ngay từ khi còn sống đã trở thành huyền thoại, nhưng Hồ Chí Minh là một người như vậy. Khi Người ra đi về cõi vĩnh hằng, đó là sự mất mát to lớn không chỉ của nhân dân Việt Nam mà còn của cả thế giới. Không chỉ những người đồng chí đứng cùng trận tuyến giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người mà ngay cả lực lượng đối lập, kẻ thù, những người bất đồng quan điểm cũng dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh một sự thán phục, trân trọng khi Người đi xa.
Với nhân dân thế giới, từ lâu, hai tiếng Việt Nam - Hồ Chí Minh đã trở nên quen thuộc và là biểu tượng bất diệt của tinh thần đấu tranh anh dũng cho những lý tưởng cách mạng cao đẹp nhất. Đánh giá cao những công lao Chủ tịch Hồ Chí Minh đã làm được cho cách mạng Việt Nam và cách mạng thế giới, trong bức điện chia buồn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô, Đoàn Chủ tịch Xô Viết tối cao và Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô, ngày 04/09/1969 viết: “Đồng chí Hồ Chí Minh đã cống hiến cả cuộc đời tuyệt vời và toàn bộ tài năng của người chiến sĩ cách mạng cho sự nghiệp đấu tranh vì tương lai xán lạn của nhân dân mình, vì thắng lợi của chủ nghĩa Mác - Lênin. Thật khó nói lên hết được cống hiến của đồng chí đã dựa trên những nguyên tắc của chủ nghĩa Mác - Lênin, xây dựng Đảng Lao động Việt Nam - người lãnh đạo từ lâu đã được nhân dân Việt Nam thừa nhận trong cuộc đấu tranh vì sự nghiệp giải phóng và vì chủ nghĩa xã hội… Nghị lực lớn lao, ý chí sắt đá, lòng dũng cảm và kiên cường, đức tính giản dị và nhân đạo của đồng chí Hồ Chí Minh làm cho nhân dân Việt Nam, nhân dân Liên Xô, những người cộng sản tiến bộ trên thế giới hết sức yêu mến và kính trọng đồng chí” .
Là một người cộng sản mẫu mực, suốt cuộc đời mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chiến đấu không mệt mỏi để phát triển, củng cố và đoàn kết phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Theo Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Pháp G.Mácse (George Marchais): “Hồ Chí Minh là một trong những nhân vật vĩ đại của thời kỳ quang vinh trong những năm đầu tiên của quốc tế thứ ba,… là một trong những chiến sĩ tiên phong của chủ nghĩa cộng sản, một trong những người đã tổ chức và phát triển phong trào cách mạng khắp năm châu, bốn biển” . Hồ Chí Minh đã nối sợi dây liên kết giữa Việt Nam với thế giới, thế giới với Việt Nam và giữa các quốc gia, dân tộc với nhau. Với nhân dân Liên Xô, những tháng năm Hồ Chí Minh hoạt động cách mạng ở đây, và sau này trong những chuyến thăm của Người trên cương vị Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhân dân Liên Xô biết rõ Chủ tịch Hồ Chí Minh là người chiến sĩ đấu tranh liên tục và không mệt mỏi cho sự thống nhất và đoàn kết của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, cho sự đoàn kết của tất cả các lực lượng tiến bộ của thời đại hiện nay, trong cuộc đấu tranh chung chống chủ nghĩa đế quốc vì hòa bình, dân chủ và chủ nghĩa xã hội. Xuất phát từ lợi ích của cuộc đấu tranh đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến việc củng cố sự đoàn kết thống nhất với Liên Xô, với Đảng Cộng sản Liên Xô, “toàn thể nhân dân Liên Xô đánh giá cao những cố gắng không mệt mỏi của đồng chí Hồ Chí Minh nhằm phát triển tình hữu nghị anh em giữa Đảng Lao động Việt Nam và Đảng Cộng sản Liên Xô. Nhân dân Liên Xô sẽ mãi mãi ghi nhớ hình ảnh trong sáng của đồng chí, người mácxít lêninnít kiên cường, người bạn trung thành của Đảng và đất nước chúng tôi” .
Trong suốt cuộc đời mình, Hồ Chí Minh luôn dành một sự quan tâm đặc biệt tới các nước thuộc địa, đó là những nước đông dân, chìm ngập trong tăm tối, đói nghèo, dốt nát dưới chế độ phong kiến thực dân, Người đã hoạt động không mệt mỏi để thức tỉnh các dân tộc thuộc địa đứng lên nhận lấy sứ mệnh giải phóng mình, lật đổ ách áp bức thực dân. Trong bức điện chia buồn của Chủ tịch nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào Xuphanuvông (Souphanouvong) đã khẳng định “Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm tới cuộc đấu tranh cứu nước của nhân dân Lào, chăm lo vun đắp cho mối tình đoàn kết bền vững giữa nhân dân hai nước Việt Nam và Lào, góp phần làm cho sự nghiệp cứu nước của nhân dân Lào giành được thắng lợi to lớn và vẻ vang như ngày nay”, Chủ tịch Xuphanuvông cũng cho rằng “Sự nghiệp và tên tuổi của Chủ tịch Hồ Chí Minh đời đời bất diệt”. Báo Chiến sĩ tự do của quân đội Ba Lan khi nói về Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhìn nhận: Hồ Chí Minh là một trong những anh hùng của thời đại, của thế hệ chúng ta, là vị anh hùng dân tộc, đồng thời cũng là vị anh hùng của phong trào công nhân quốc tế. Người còn là vị anh hùng của cuộc đấu tranh cho tự do và tiến bộ của toàn thể loài người. Vì vậy nên, “chân dung của Người chẳng những được treo ở các cơ quan nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa mà còn được giương cao trong hàng ngũ những đoàn công nhân đấu tranh bảo vệ hòa bình, chống các công ty độc quyền ở Châu Âu và Châu Mỹ. Tên Người không chỉ được công nhân, nông dân, chiến sĩ Việt Nam nhắc đến với cả tấm lòng tôn kính và tình yêu thương sâu sắc, mà đồng thời là niềm cổ vũ đối với thanh niên tiến bộ toàn thế giới”. Hồ Chí Minh đã thực sự trở thành một tượng đài bất tử cho tinh thần đấu tranh chống bất công, áp bức, tinh thần đấu tranh đòi lại sự tự do, độc lập, bình đẳng trên toàn thế giới: “Người mất đi là thế giới thứ ba mất một người đứng đầu. Cuộc đời chiến đấu của Người cũng là cuộc chiến đấu của tất cả các dân tộc bị áp bức, của châu Phi, của Palextin, của Việt Nam, của châu Á và của thế giới thứ ba, để giành lại phẩm cách và danh dự cho mình. Cuộc chiến đấu đó sẽ còn tiếp tục cho đến thắng lợi hoàn toàn và sẽ vẫn là tượng trưng cao cả nhất cho cuộc đấu tranh này” .
Cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng ngời của người cộng sản tin tưởng chắc chắn vào thắng lợi cuộc cách mạng vĩ đại giải phóng nhân dân khỏi ách áp bức, bóc lột của tư bản, là mẫu mực về tính đảng, về con người anh hùng cách mạng đã rèn luyện trong đấu tranh, gian khổ. “Sự nghiệp của đồng chí Hồ Chí Minh là sự nghiệp của nhân dân Việt Nam, sự nghiệp đó đã chiến thắng bọn thực dân Pháp và phá tan cái xiềng xích đã trói buộc nhân dân Việt Nam từ bao đời nay”. Vì vậy mà “sự nghiệp của Người, cũng như nhân dân của Người, là một ngôi sao sáng ngời và cũng là thành tích của cách mạng thế giới. Nước Việt Nam luôn luôn đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng của dân tộc mình và sự tiến tới chủ nghĩa cộng sản trên thế giới” .
2. Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh - lời nhắn gửi dành cho tất cả các dân tộc
Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh về với thế giới người hiền, thế giới đặt ra nhiều câu hỏi lớn với Việt Nam: Sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước ai sẽ tiếp tục? Công tác xây dựng nền tảng cơ bản cho chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam sẽ tiến hành ra sao? Tình đoàn kết quốc tế giữa nhân dân Việt Nam với bạn bè quốc tế sẽ tiếp tục thực hiện như thế nào?... Tất cả những điều đó đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh dự liệu trong bản Di chúc lịch sử. Di chúc cùng với những di sản Hồ Chí Minh để lại cho dân tộc Việt Nam có ý nghĩa giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc, được nhân dân, bạn bè quốc tế đánh giá cao về những định hướng, quyết tâm và mong muốn của Người đối với cách mạng Việt Nam cũng như toàn thể nhân dân yêu chuộng hòa bình thế giới.
Báo Tự do nhân dân, cơ quan trung ương của Đảng Công nhân xã hội chủ nghĩa Hunggari, số ra ngày 18-5-1975 đã viết: “Năm 1969 lúc Người từ trần, không phải chỉ có nhân dân của Người thương tiếc. Cả thế giới có lương tri đều khóc trước linh cữu của Người. Chiến tranh tiếp tục. Người chưa được thấy ngày chiến tranh kết thúc. Trong Di chúc của mình, Người viết về những kế hoạch của mình, Người viết về những kế hoạch của mình sau ngày thắng Mỹ. Người muốn trước hết đi thăm hỏi hai miền Nam Bắc thân yêu, để chào những người làm nên chiến thắng, những cán bộ chính trị, những chiến sĩ quân đội, các cụ phụ lão, các cháu thanh niên và nhi đồng. Sau đó sẽ đi thăm bạn bè khắp năm châu để cảm ơn về sự giúp đỡ ủng hộ Việt Nam giành thắng lợi.
Lẽ ra Người cũng đến thăm nước ta - biết bao người Hunggari đã hiến máu, và bằng công sức của mình giúp đỡ Việt Nam, đáng lẽ bây giờ đã có thể bắt tay Người, và nay chỉ có thể tưởng nhớ Người trong ngày sinh của Người và vui ngày chiến thắng với nhân dân Việt Nam” .
Tiến sĩ Sử học, nhà nghiên cứu Nga E. Côbêlép, trong cuốn sách Đồng chí Hồ Chí Minh, đã cho rằng: “Bản Di chúc thấm đượm tinh thần lạc quan cách mạng và niềm tin vào tương lai tươi sáng của Việt Nam”, cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam nhất định sẽ hoàn toàn thắng lợi. Đế quốc Mỹ nhất định phải cút khỏi nước Việt Nam. Việt Nam nhất định sẽ thống nhất. Nhân dân hai miền Nam Bắc nhất định sẽ sum họp một nhà .
Trong Di chúc, khi nói về Đảng Lao động Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra những lời chỉ dạy sâu sắc, những yêu cầu để Đảng mãi “là đạo đức, là văn minh”, Người viết: “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hǎng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình.
Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau.
Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân” .
Đánh giá về lời căn dặn này, Giáo sư Nhật Bản Singô Sibata (Shingo Shibata) cho rằng: “Nếu một Đảng cầm quyền không chú trọng đến vấn đề này, nhất định có nguy cơ đảng đó sẽ bị rơi vào chủ nghĩa quan liêu, luôn luôn khuyên bảo về vấn đề này và thường xuyên nhấn mạnh vào việc xây dựng tác phong của đảng viên, xây dựng thái độ của Đảng đối với nhân dân cũng là một cống hiến quan trọng của Cụ Hồ Chí Minh” . Theo Giáo sư Singô Sibata, đó là những lý luận về Đảng, Nhà nước và đạo đức mácxít xứng đáng để cho mỗi người, các đảng phái chính trị học tập, làm theo.
Hoài bão lớn nhất của cả cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh là Tổ quốc được giải phóng, nhân dân được tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành. Chủ tịch Hồ Chí Minh thấy rằng, nhân dân lao động Việt Nam “bao đời chịu đựng gian khổ, bị chế độ phong kiến và thực dân áp bức bóc lột, lại kinh qua nhiều nǎm chiến tranh”, nhưng Người cũng khẳng định “nhân dân ta rất anh hùng, dũng cảm, hǎng hái, cần cù. Từ ngày có Đảng, nhân dân ta luôn luôn đi theo Đảng, rất trung thành với Đảng”.
Vì vậy, trong Di chúc Hồ Chí Minh yêu cầu “Đảng cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển kinh tế và vǎn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân” . Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Pháp G.Mácse (George Marchais) cho rằng: “Người viết như vậy, chính là vì Người hết lòng yêu mến nhân dân Việt Nam mà Người mong muốn sẽ được sung sướng. Và cũng chính vì đồng chí Hồ Chí Minh là người suốt đời phấn đấu cho hạnh phúc của nhân dân Việt Nam, cho độc lập và tự do, cho Đảng và cho chủ nghĩa xã hội”.
Trong sự nghiệp đấu tranh cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Nhân dân ta hiểu rõ rằng: “Chúng ta luôn luôn được sự đồng tình và ủng hộ của các nước anh em trong phe xã hội chủ nghĩa” vì vậy, “Mỗi thắng lợi của cách mạng trên thế giới đều thúc đẩy cách mạng Việt Nam tiến lên. Đồng thời, mỗi thắng lợi của cách mạng Việt Nam cũng góp sức đẩy mạnh cách mạng thế giới. Đoàn kết là sức mạnh, đoàn kết là thắng lợi. Bởi vậy, Đảng ta và nhân dân ta vô cùng quý trọng và luôn luôn cố gắng góp phần bảo vệ tình đoàn kết quốc tế vĩ đại”. Trước lúc đi xa, điều làm Chủ tịch Hồ Chí Minh trăn trở, đau lòng đó là mối bất hòa giữa các Đảng Cộng sản anh em, Người mong muốn Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ thay mình làm sợi dây gắn kết giữa các đảng và các dân tộc trên thế giới. Người chia sẻ: “là một người suốt đời phục vụ cách mạng, tôi càng tự hào với sự lớn mạnh của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế bao nhiêu, thì tôi càng đau lòng bấy nhiêu vì sự bất hoà hiện nay giữa các đảng anh em! Tôi mong rằng Đảng ta sẽ ra sức hoạt động, góp phần đắc lực vào việc khôi phục lại khối đoàn kết giữa các đảng anh em trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản, có lý, có tình. Tôi tin chắc rằng các đảng anh em và các nước anh em nhất định sẽ phải đoàn kết lại” .
Đây cũng chính là điều các Đảng Cộng sản anh em và nhân dân thế giới rất quan tâm, đồng chí Miyamôtô Kêngi (Miyamoto Kenji), Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Nhật Bản trong bài viết đăng trên báo Acahata, cơ quan trung ương của Đảng Cộng sản Nhật Bản, số ra ngày 10-9-1969 cho rằng: “Đồng chí Hồ Chí Minh đã có công lao to lớn trong việc phát triển phong trào cộng sản quốc tế… Đồng chí Hồ Chí Minh và Đảng Lao động Việt Nam đã phấn đấu nhằm khôi phục sự thống nhất quốc tế chống đế quốc và tổ chức mặt trận thống nhất quốc tế phản đối chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ. Lập trường ấy lại được nhấn mạnh trong Di chúc của Đồng chí Hồ Chí Minh. Vì lẽ đó, đồng chí Hồ Chí Minh không những là lãnh tụ lỗi lạc của nhân dân Việt Nam mà còn là một chiến sĩ lỗi lạc, một nhà hoạt động tài năng của phong trào cộng sản quốc tế” . Xã luận báo Tự do nhân dân, cơ quan trung ương của Đảng công nhân xã hội chủ nghĩa Hunggari số ra ngày 11-9-1969, đã đặc biệt nhấn mạnh: “Trên trái đất hiếm có người nào mà tự mình có thể nêu lên được những lời mạnh mẽ hơn và có nhiều ý nghĩa hơn lời của đồng chí Hồ Chí Minh: “Về phong trào cộng sản thế giới - Là người suốt đời phục vụ cách mạng…”. Thật là hiếm có bởi vì không những ý chí và ước mơ cách mạng của Đồng chí Hồ Chí Minh trong sáng mà những hành động của Người đã được thể hiện ở câu: “…Tôi càng đau lòng bấy nhiêu vì sự bất hòa hiện nay giữa các đảng anh em!”.
Mỗi lời trong Di chúc đều toát lên ý của Đồng chí Hồ Chí Minh rất mong muốn phong trào công nhân quốc tế được đoàn kết và thống nhất. Bằng những hành động, những người cộng sản Việt Nam đã chứng minh là họ hiểu như thế nào về sự thống nhất trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản. Vì vậy mà những người cộng sản trên thế giới tin tưởng là Đảng Lao động Việt Nam đang đấu tranh một cách bền bỉ và có hiệu quả cho sự đoàn kết trong tương lai cũng như chiến đấu một cách bền bỉ và có hiệu quả cho nền độc lập và tự do của Tổ quốc mình.
Qua lời Di chúc của mình, Đồng chí Hồ Chí Minh đã chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của nhân dân thế giới đối với cuộc đấu tranh yêu nước của nhân dân Việt Nam. Theo tinh thần đó, chúng ta sẽ phải làm những việc mà Đồng chí Hồ Chí Minh đã làm: Chúng ta sẽ phục vụ sự nghiệp giải phóng của tất cả các dân tộc bị áp bức, cho thắng lợi của chủ nghĩa quốc tế vô sản trên toàn thế giới” .
Đồng chí Phơrăngxoa Biu (Francois Billoux), người đã được tiếp xúc với Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh từ những năm 20 của thế kỷ XX, chứng kiến từng bước phát triển trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc Việt Nam do Hồ Chí Minh đứng đầu, sau này nhiều lần gặp gỡ Hồ Chí Minh trên cương vị Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đã chia sẻ câu chuyện khi Ông đến dự lễ tang của Người: “Tuần lễ mới đây tôi lại được gặp người đồng chí, người bạn thân thiết Hồ Chí Minh của tôi lần cuối cùng, đồng chí không thể nói chuyện với tôi được nữa, song nghe đọc lời Di chúc của Người, ở từng câu, từng chữ, tôi cảm thấy Người còn sống, Người rất gần chúng ta!
Trước đó mấy giờ, đồng chí Lê Duẩn, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam đã nói với đồng chí Lêô Phighe (Léo Figuères) và tôi: “Cho đến những giây phút cuối cùng, Hồ Chủ tịch còn nói với chúng tôi về những mối quan hệ hữu nghị không gì lay chuyển nổi giữa hai Đảng chúng ta. Người căn dặn chúng tôi phải chú ý bảo vệ mối quan hệ đó và chúng tôi sẽ thực hiện lời dặn của Người!” .
Nhà sử học Pháp Sáclơ Phuốcniô (Charles Fourniau) trong bài viết đăng trên báo Nhân đạo, cơ quan trung ương của Đảng Cộng sản Pháp, số ra ngày Chủ nhật 21-9-1969, nhận xét: “Trong lời Di chúc của mình Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Cuộc chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hy sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn. Đó là một điều chắc chắn”. Niềm tin vào sự tất thắng đó, đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh truyền lại trọn vẹn cho nhân dân Việt Nam và cho toàn thể nhân loại tiến bộ “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, khẩu hiệu đó do Bác Hồ đưa ra ngày 17-7-1966, từ nay trở thành lời kêu gọi đoàn kết đối với tất cả những ai đang đấu tranh chống đế quốc.
Trong lời Di chúc, Người còn nói: “Nước ta sẽ có vinh dự lớn là một nước nhỏ mà đã anh dũng đánh thắng hai đế quốc to - là Pháp và Mỹ; và đã góp phần xứng đáng vào phong trào giải phóng dân tộc”.
Ai có thể đoán trước được ý nghĩa và hậu quả của việc Mỹ thất bại ở Việt Nam? Nhưng điều chắc chắn là chiến thắng của nhân dân Việt Nam, chiến thắng do sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà có, sẽ có nhiều tác dụng lớn sau này. Như vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh sẽ là người khởi đầu một giai đoạn mới trong đời sống của nhân dân Việt Nam, chẳng những thế, Người sẽ còn là người khởi đầu một thời kỳ mới trong cuộc đấu tranh chung chống đế quốc” .
Giai cấp công nhân và nhân dân yêu chuộng hòa bình và những người tiến bộ thế giới đều nhìn nhận: Toàn bộ cuộc đời của vị lãnh tụ, nhà cách mạng Hồ Chí Minh đã hiến dâng cho sự nghiệp đấu tranh và đã đề ra cương lĩnh chiến đấu cho nhân dân. Sau khi đã hiểu rõ Người, nhân dân tập hợp xung quanh Người và cùng với Người tiến hành cuộc đấu tranh; Người đã lãnh đạo toàn dân chiến đấu hết mặt trận này đến mặt trận khác. Những cương lĩnh và việc thực hiện những cương lĩnh đó đã đưa nước Việt Nam từ một nước đói khổ, tối tăm dưới ách thực dân lên hàng đầu các dân tộc đang đấu tranh nhằm cải tạo xã hội, giành độc lập và tự do. Những di sản của Người để lại, đặc biệt là “Di chúc của Người hiện nay cũng như sau này không những chỉ là của nhân dân Việt Nam mà còn dành cho tất cả các dân tộc, các đảng đang đấu tranh vì chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản, dù ở châu Á, châu Âu hay ở bất cứ nơi nào trên các lục địa” .
Bà Katherine Muller Marin - Trưởng Đại diện Văn phòng UNESCO tại Hà Nội, khi nghiên cứu và tìm hiểu về Hồ Chí Minh đã cảm thấy “rất ấn tượng với hình ảnh của Người, một con người kiên cường trong bộ quân phục đơn sơ giản dị, chỉ huy các đoàn quân nam nữ vượt qua những hoàn cảnh đầy khó khăn gian khổ, cùng với đó là hình ảnh một con người quan tâm chu đáo, ân cần đối với chim muông, vạn vật vốn được Người coi là báu vật của thiên nhiên” .
Nhắc đến bản Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, có những điều làm Bà Katherine Muller Marin đặc biệt ấn tượng, những suy nghĩ đi trước, vượt tầm thời đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh như vấn đề bình đẳng giới và vấn đề bảo vệ môi trường. Theo Bà Katherine Muller Marin: “Người cũng quan tâm đến quyền và vai trò của Phụ nữ trong xã hội. Trong Di chúc, Người dặn rằng: Đảng và Chính phủ cần phải có kế hoạch thiết thực để bồi dưỡng, cất nhắc và giúp đỡ để ngày thêm nhiều phụ nữ phụ trách mọi công việc kể cả công việc lãnh đạo. Bản thân phụ nữ thì phải cố gắng vươn lên”. Đối với UNESCO, bình đẳng giới là một điều kiện cần thiết để đạt tới các mục tiêu phát triển quốc tế” . Về vấn đề bảo vệ môi trường, Bà Katherine Muller Marin cho rằng: “Sự quan tâm của Người đối với việc trồng cây và bảo vệ môi trường đã vượt qua biên giới tới mức, trong các chuyến thăm nước ngoài, hoặc mỗi khi tiếp khách ngoại quốc, Người hay tổ chức lễ trồng cây và gọi những cây này là cây hữu nghị, biểu tượng cho quan hệ giữa Việt Nam và thế giới. Tôi có thể hiểu được tại sao chúng tôi luôn được mời tới các lễ trồng cây. Ngay cả trong Di chúc của mình, Hồ Chí Minh khuyến nghị những người viếng thăm trồng cây tưởng niệm. Người còn kêu gọi mọi người “trồng và bảo vệ rừng như bảo vệ ngôi nhà của mình. Để nêu gương, Người đã tạo ra một môi trường tự nhiên tuyệt vời xung quanh nơi ở của mình chăm sóc cây cối, hồ cá và chim chóc, nhấn mạnh là chúng cần được bảo vệ bởi chúng là những báu vật của thiên nhiên”. Và, “với nhãn quan siêu việt của mình, Người đã tiên đoán ý nghĩa quan trọng của việc bảo vệ môi trường và tăng cường mối quan hệ hòa hợp giữa con người và thiên nhiên vì sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia” .
Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh thực sự đã trở thành “kim chỉ nam của hành động đối với những bạn chiến đấu của Người trong Đảng, đối với toàn thể nhân dân Việt Nam, những người đã giành được thắng lợi tuyệt vời trong cuộc đấu tranh vì độc lập và tự do. Và giờ đây, sau cuộc đấu tranh lâu dài đầy hy sinh quyên mình, cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ đã thắng lợi trên toàn bộ lãnh thổ miền Nam Việt Nam. Từ nay, thành phố Sài Gòn sẽ mang tên Hồ Chí Minh. Tất cả những người yêu nước Việt Nam từ Lạng Sơn đến Cà Mau có quyền tự hào rằng họ đã thực hiện một cách vinh dự những lời di huấn của vị lãnh tụ, người thầy vĩ đại Hồ Chí Minh của mình. Sự nghiệp của Đồng chí Hồ Chí Minh sống mãi và đang chiến thắng” . Xem xét toàn diện những nội dung của bản Di chúc “ta có thể nhận thấy Chủ tịch Hồ Chí Minh đã toàn tâm, toàn trí yêu nước, yêu giống nòi, yêu dân. Người thương yêu đồng bào như người anh cả trong gia đình yêu thương, chăm sóc các em của mình” .
45 năm đã qua nhưng những ánh sáng chỉ đường từ bản Di chúc lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn mang tính thời đại sâu sắc, từ những lời căn dặn về những vấn đề mang tầm dân tộc như xây dựng Đảng, chăm lo đào tạo thế hệ trẻ, giải phóng phụ nữ, xây dựng khối đại đoàn kết vững chắc,… đến những nội dung mang tầm nhân loại như vấn đề môi trường, tư tưởng nhân văn, yêu thương con người, triết lý đạo đức, tư tưởng yêu chuộng hòa bình, đoàn kết quốc tế,… đó không đơn thuần chỉ là bản Di chúc của một người đã đi xa mà trở thành một lời hiệu triệu, một bản tuyên ngôn cho sự phát triển của thế giới, đúng như mong ước trong suốt cuộc đời của Người đó là “hữu nghị và hòa bình giữa nhân dân toàn thế giới”.
Ths. Đào Tuấn Anh
http://www.baotanghochiminh.vn/
Huyền Trang (st)
