Chủ tịch Hồ Chí Minh với doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam (Phần 9)

Điện gửi Hội nghị liên hoan Chiến sĩ thi đua công, nông, binh Hải Phòng

Thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ, Bác thân ái chúc mừng Hội nghị liên hoan công, nông, binh Hải Phòng.

 Bác khen ngợi những thành tích của nhân dân lao động Hải Phòng đã đạt được.

Từ nay, công nhân cần nâng cao hơn nữa tinh thần làm chủ xí nghiệp, đẩy mạnh hơn nữa phong trào Duyên Hải, nhằm hoàn thành toàn diện và vượt mức kế hoạch năm 1961.

 Đồng bào nông dân và các hợp tác xã cần thi đua cấy tốt và kịp thời vụ, quyết tâm giành một vụ mùa thắng lợi.

 Bộ đội cần đẩy mạnh thi đua “ba nhất” và cố gắng giúp đỡ đồng bào nông dân sản xuất.

 Công, nông, binh đoàn kết, lôi cuốn đồng bào các giới thi đua làm cho Hải Phòng thành một địa phương gương mẫu trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, làm cơ sở vững mạnh cho sự nghiệp đấu tranh thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà.

 Đó là lời chúc mừng mà cũng là lòng mong ước Bác gửi đến Hội nghị.

 Nhân dịp này, một lần nữa Bác cảm ơn các cô, các chú đã gửi biếu Bác một bình hoa hồng rất đẹp.

 Chúc Hội nghị thành công tốt đẹp.

 Bài nói chuyện với đồng bào và cán bộ tỉnh Nghệ An

Thưa đồng bào,

 Chúng tôi thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ thân ái hỏi thăm đồng bào, bộ đội, cán bộ, các anh hùng, chiến sĩ thi đua, các cụ phụ lão, các cháu thanh niên và nhi đồng.

 Nhân dịp này, tôi vui lòng khen ngợi đồng bào và cán bộ về những thành tích đã thu được và nhắc nhở những việc mà đồng bào và cán bộ cần phải ra sức làm:

 - Về nông nghiệp:

 Đồng bào nông dân đã đấu tranh vượt qua những khó khăn do hạn và lụt năm ngoái để lại và đã đẩy mạnh sản xuất năm nay tiến lên. Đồng bào đã ra sức vỡ hoang (hơn 1 vạn 8 ngàn mẫu tây), tăng vụ, trồng xen, cải tiến nông cụ...

 Các nông trường quốc doanh đều cố gắng nhiều và đã thu được kết quả khá như Đông Hiếu, Tây Hiếu, v.v..

 Đó là những ưu điểm cần tiếp tục phát triển hơn nữa. Đồng thời, chúng ta phải ra sức sửa chữa những nhược điểm còn lại trong nông nghiệp như:

 Các hợp tác xã cần phải quản lý tốt hơn nữa về kế hoạch sản xuất, về lao động, về kỹ thuật, về tài vụ. Phải tăng số ngày công và hiệu suất lao động để tăng thu nhập cho xã viên. Phải chống tư tưởng bình quân. Các hợp tác xã phải làm đầy đủ nghĩa vụ đối với Nhà nước như: Nộp thuế, trả nợ, bán thóc thừa, v.v. để Nhà nước dùng tiền và thóc ấy vào những việc có lợi cho nhân dân, trước hết là có lợi cho nông dân.

 Về trồng trọt, phải chú trọng tăng năng suất. Sản xuất lúa là chính, đồng thời phải đẩy mạnh hơn nữa việc trồng trọt hoa màu và cây công nghiệp.

 Đẩy mạnh hơn nữa việc chăn nuôi gia súc (hiện nay số trâu có tăng, nhưng bò, lợn đều sụt kế hoạch), đẩy mạnh hơn nữa nghề cá, nghề biển.

 Phải đẩy mạnh hơn nữa nghề rừng (kế hoạch định hơn 10 vạn thước khối, mà 9 tháng đầu năm mới làm được hơn 78.000 thước khối). Phát triển hơn nữa phong trào trồng cây (kế hoạch định cả năm 12 triệu cây, nhưng đến nay mới trồng được non 4 triệu cây). Trồng cây nào phải săn sóc cho tốt cây ấy.

 Muốn phát triển nông nghiệp thì phải đẩy mạnh công tác thuỷ lợi (hiện nay mỗi đầu người 3 thước khối, như thế là quá ít), làm nhiều phân bón (trong vụ chiêm 28 phần trăm diện tích cấy chay), cày cấy kịp thời vụ (vụ mùa qua, 25 phần trăm diện tích không kịp thời vụ).

 Đây chỉ nói rất tóm tắt, Bác khuyên đồng bào và cán bộ nghiên cứu kỹ lưỡng và phấn khởi thực hiện Nghị quyết của Hội nghị Trung ương Đảng về kế hoạch 5 năm phát triển nông nghiệp và những tài liệu giải thích Nghị quyết ấy.

 - Về công nghiệp:

 Công nhân và cán bộ các xí nghiệp đều cố gắng hợp lý hoá sản xuất, phát huy sáng kiến, nâng cao năng suất lao động. Các xưởng cơ khí, phốt phát, lò cao, máy điện, v.v. đều có thành tích khá.

 Chúng ta cần phải nâng cao kỹ thuật hơn nữa, bảo đảm hơn nữa chất lượng tốt và giá thành hạ. Cần phải đẩy mạnh phong trào thi đua với Duyên Hải làm đúng khẩu hiệu: Nhiều, nhanh, tốt, rẻ.

 - Về thủ công nghiệp:

 Thủ công nghiệp bao gồm một số ngành, nghề cần thiết cho đời sống của nhân dân và bảo đảm công việc làm ăn cho hơn 66 nghìn người. Chúng ta cần khuyến khích thủ công nghiệp phát triển đúng phương hướng và phát triển tốt.

 - Về các ngành khác:

 Văn hoá, giáo dục, y tế, giao thông, bưu điện, đều có tiến bộ; nhưng đều phải cố gắng để tiến bộ hơn nữa.

 Hiện nay tỉnh ta còn có gần 17.000 thanh niên mù chữ. Bình dân học vụ cần phải cố gắng thanh toán xong nạn mù chữ, càng sớm càng tốt.

 Ngành thương nghiệp phải mua bán công bằng, chớ nên ép cấp, ép giá. Cán bộ phải nắm vững và làm đúng chính sách, phải biết tuyên truyền, giải thích, dựa vào các tổ chức địa phương, tính toán thế nào cho Nhà nước và nhân dân đều có lợi; phải dựa vào lực lượng nhân dân quản lý thị trường cho tốt.

Các cấp uỷ đảng phải lãnh đạo chặt chẽ hơn nữa ngành thương nghiệp. Làm như thế thì nhất định hoàn thành tốt nhiệm vụ.

 Bộ đội, công an, dân quân tự vệ tỉnh ta đều hăng hái thi đua làm tròn nhiệm vụ, giữ gìn trật tự trị an, giúp đỡ nhân dân sản xuất. Chúng ta phải luôn luôn nâng cao cảnh giác và tinh thần yêu nước của nhân dân, dựa vào lực lượng của nhân dân, sẵn sàng đập tan âm mưu địch phá hoại.

 Cán bộ và nhân viên các cấp, các ngành đều cố gắng thi đua công tác, lao động và học tập, đã về nông thôn giúp đỡ các hợp tác xã sản xuất.

 Công nhân đều phấn khởi thi đua, phát huy sáng kiến, giúp đỡ đồng bào nông dân sản xuất, tăng cường liên minh công nông.

 Thanh niên và phụ nữ đều hăng hái xung phong tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm.

 Nói tóm lại, mọi người, mọi ngành đều có cố gắng và có tiến bộ. Như thế là tốt.

 Riêng về thanh niên và phụ nữ, Bác muốn nêu mấy điểm sau đây:

 Tỉnh ta có hơn 22 vạn thanh niên, mà Đoàn Thanh niên Lao động mới có non 6 vạn đoàn viên. Như thế là quá ít. Đoàn cần phải giáo dục và giúp đỡ thanh niên tiến bộ, chọn lọc những thanh niên tốt, hăng hái lao động và học tập, tổ chức họ vào Đoàn, để phát triển và củng cố hơn nữa đội ngũ của mình.

 Tỉnh ta có hơn 61 vạn phụ nữ, tức là một nửa số nhân dân. Phụ nữ ta là một lực lượng lớn trong công cuộc xây dựng Tổ quốc, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tuy vậy, so với nam giới thì địa vị của phụ nữ trong xã hội còn quá thấp kém. Ví dụ: Ở Hội đồng nhân dân các xã, phụ nữ chỉ được 15 phần trăm trong số đại biểu ở các hợp tác xã, trong các ban quản trị chỉ có non 7 phần trăm là phụ nữ. Ở các cấp đảng uỷ và chi uỷ có 5 phần trăm là nữ đồng chí. Chúng ta phải có phương pháp đào tạo và giúp đỡ để nâng cao hơn nữa địa vị của phụ nữ.

*

*  *

Để cải thiện không ngừng đời sống của nhân dân, để xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội, chúng ta phải động viên mọi lực lượng để tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm. Nhiệm vụ trước mắt là phấn đấu giành một vụ Đông - Xuân thắng lợi, nhằm tự túc lương thực (thóc, ngô, khoai, sắn) và có phần dự trữ; đồng thời phải chú trọng cây công nghiệp. Đó là nhiệm vụ của toàn Đảng và toàn dân ta.

 Để hoàn thành tốt nhiệm vụ đó, cần phải tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ đảng, trước hết là sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh uỷ.

 Các cấp bộ đảng, cần phải thấy hết khả năng của địa phương, nhận rõ trách nhiệm đối với đời sống nhân dân và đối với kế hoạch công nghiệp hoá của miền Bắc nước ta, để cố gắng hơn nữa phát triển kinh tế, trước hết là phát triển nông nghiệp, nhằm tự túc lương thực và cung cấp nhiều nguyên liệu cho công nghiệp.

 Lãnh đạo cần phải đi vào cụ thể và thiết thực trong tổ chức và chỉ đạo thực hiện:

 - Có phương hướng sản xuất đúng cho từng vùng. Có biện pháp cụ thể cho từng ngành, từng việc. Thường xuyên kiểm tra đôn đốc, tăng cường chỉ đạo kỹ thuật và chỉ đạo quản lý.

 Đi sâu vào thực tế, đi sát đến cơ sở, nắm chắc mọi tình hình.

 - Bồi dưỡng và phát huy tác dụng của điển hình, rút kinh nghiệm của điển hình mà chỉ đạo phong trào chung để tiến bộ đều.

 - Chống quan liêu mệnh lệnh.

 - Lãnh đạo cần phải chú trọng công tác tư tưởng, công tác xây dựng Đảng và củng cố chính quyền. Bồi dưỡng cán bộ cũ và đào tạo cán bộ mới. Phải giúp đỡ Đoàn Thanh niên Lao động củng cố và phát triển tốt.

 - Nội bộ phải đoàn kết chặt chẽ, mở rộng tự phê bình và phê bình. Tăng cường chế độ lãnh đạo tập thể và cá nhân phụ trách. Phải khiêm tốn học hỏi cán bộ, học hỏi quần chúng, học hỏi tỉnh bạn. Phải cố gắng học tập lý luận, văn hoá và kỹ thuật.

 Các cấp uỷ đảng lãnh đạo tốt, đồng bào và cán bộ đoàn kết nhất trí và phấn khởi thi đua, thì chúng ta nhất định hoàn thành và hoàn thành vượt mức mọi kế hoạch mà Đảng và Chính phủ giao cho.

***

 Tỉnh ta là một tỉnh lớn ở miền Bắc, có một vị trí rất quan trọng về kinh tế, chính trị, văn hoá và quốc phòng.

 Tỉnh ta có nhiều khả năng, đất rộng, người đông, tài nguyên phong phú, nhân dân có truyền thống anh dũng và cần cù. Đồng bào và cán bộ cần phải có quyết tâm phấn đấu xây dựng tỉnh ta thành một trong những tỉnh khá nhất ở miền Bắc. Làm được như thế là tỉnh ta góp phần xứng đáng trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, làm cơ sở vững mạnh thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà.

 Bác thay mặt Trung ương gửi lời thân ái hỏi thăm đồng bào, bộ đội và cán bộ các địa phương.

 Chúc đồng bào cố gắng và tiến bộ!

 Bài nói chuyện với cán bộ và công nhân Nhà máy Cơ khí Vinh

Hôm nay Bác đến thăm nhà máy và anh chị em công nhân, Bác thấy nhà máy cũng như nơi ăn, chỗ ngủ, tươm tất, sạch sẽ và hôm nay sạch sẽ hơn mọi lần.

 Bác mong khi nào cũng sạch sẽ như hôm nay.

 Bác nghe báo cáo nhà máy có nhiều ưu điểm:

 - Thực hiện kế hoạch nhà nước năm 1961 xong trước thời hạn 4 tháng 12 ngày và vượt mức gần 70 vạn đồng.

 Hạ giá thành lưỡi diệp cày 51. Năm 1959, 3 đồng 2 hào một bộ lưỡi diệp cày, nay đã hạ xuống 2 đồng 5 hào. Có đúng không?

 - Năng suất lao động tăng tốt. Năm 1959 bình quân một đầu người 1 nghìn 40 đồng. Năm 1961 tăng lên 8 nghìn 2 trăm 50 đồng.

 - Sáng kiến phát huy khá. Năm 1960, sử dụng được 36 sáng kiến. Năm 1961 sử dụng được 94 sáng kiến. Thế thì các cháu trai có sáng kiến nhiều hơn hay các cháu gái có sáng kiến nhiều hơn?

 Các cháu gái phải cố gắng để có nhiều sáng kiến hơn.

 - Công nhân có 243 người, đã có 74 người lao động tiên tiến. Như vậy là khá, nhưng chưa thật tiên tiến. Cần phải có nhiều tiên tiến hơn nữa.

 Đó là những thành tích Bác khen ngợi, nhưng còn nhiều khuyết điểm:

 - Lưỡi diệp cày 51 sản xuất ra hỏng 30 phần trăm, không dùng được; như vậy sản xuất để làm gì?

 - Máy cấy đại bộ phận không dùng được. Như thế là làm mất công.

 Giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo, phải làm thế nào xứng đáng là lãnh đạo để người ta tin cậy. Nếu ta sản xuất xấu, chẳng những mất công, tốn nguyên liệu mà lại mất cả uy tín nữa. Do đó, cần phải làm cho tốt. Có làm được không? Phải làm được. Công nông liên minh chứ không phải “nông công liên minh”.

 Bác đề nghị: Sản xuất ra máy cày, máy cấy... công nhân phải bảo đảm cho nông dân có thời gian sử dụng. Nếu không bảo đảm thời gian đó thì phải sửa lại cho nông dân. Ví dụ: Làm máy cấy, quy định cấy trong hai năm mà chỉ cấy được một năm đã hỏng, thì phải nhận chữa lại cho nông dân, không mất tiền sửa. Có làm được như thế mới có uy tín. Phải làm tốt bốn chữ: Nhiều, nhanh, tốt, rẻ. Nếu làm nhiều, làm nhanh mà không làm tốt có được không? Nếu làm tốt mà không rẻ có được không? Nếu làm không rẻ, nông dân không mua, hàng sản xuất ra sẽ ứ lại, ứ hàng lại thì không có việc làm.

 Cần phải thấy ưu điểm và khuyết điểm bây giờ như cái cân, khuyết điểm có khi còn nặng hơn. Ta phải làm cho nó thăng bằng, đi đến ưu điểm nặng hơn và cuối cùng, khuyết điểm bị xoá hết. Sản xuất cũng như vậy, không phải làm tốt một lúc, mà phải dần dần và phải quyết tâm làm tốt.

 Bác nói thêm điều này: Vì sao làm hỏng nhiều? Vì tư tưởng làm chủ xí nghiệp, làm chủ nước nhà chưa cao, còn bảo thủ. Cần phải khắc phục những tư tưởng đó.

 Cuối cùng, Bác thân ái thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ chúc các cô, các chú khoẻ để thi đua hơn nữa.

Bài nói chuyện tại Hội nghị truyền đạt Nghị quyết của Bộ Chính trị và Nghị quyết của Hội đồng Chính phủ về Kế hoạch nhà nước năm 1962

Các đồng chí,

 Mấy hôm nay chúng ta bàn kế hoạch năm 1962 của Nhà nước nhằm phát triển hơn nữa kinh tế và văn hoá và cải thiện hơn nữa đời sống của nhân dân. Bác nêu vài ý kiến để các đồng chí tham khảo:

 Trước hết, phải nhận rằng năm ngoái chúng ta có những bước tiến khá lớn. Đó là do nhân dân ta và cán bộ ta có những thành tích và sáng kiến tốt trong việc đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước. Nông nghiệp thì có cuộc thi đua với Đại Phong. Công nghiệp thì có phong trào thi đua với Duyên Hải. Thủ công nghiệp thì có phong trào thi đua với Thành Công, v.v.. Chúng ta cần phải phát triển những tiến bộ đó, đồng thời phải kiên quyết sửa chữa những nhược điểm và khuyết điểm để làm cho kế hoạch năm nay thắng lợi to lớn và toàn diện hơn nữa.

 Những điểm tốt các ngành, các nghề, các địa phương đã đạt được, các đồng chí đều biết rồi. Ở đây, Bác chỉ tóm tắt nêu những thiếu sót cần phải kiên quyết sửa chữa, để giành kết quả to hơn.

 Về nông nghiệp - vụ chiêm năm ngoái diện tích có tăng, nhưng năng suất lại kém. Vì sao? Vụ mùa thì nhiều nơi kỹ thuật cày cấy còn kém; nhiều nơi còn cấy chay, việc trừ sâu kém, không kịp thời vụ, v.v..

 Lấy Nghệ An làm ví dụ: Năm ngoái 28% diện tích chiêm còn cấy chay, 25% diện tích cấy không kịp thời vụ. Theo báo cáo của tỉnh ngày 6-l-1962 thì: Hiện nay, Nghệ An mới cấy được 40%, cây công nghiệp chưa trồng được mấy. Công việc thu mua lương thực mới đạt 1 phần 3. Nói tóm lại là mọi việc còn chậm.

 Ngành chăn nuôi còn yếu, thế mà trong mùa đông này nhiều nơi để trâu bò chết rét. Tình hình nhiều tỉnh cũng giống như Nghệ An.

 Hợp tác xã Đại Phong mỗi người làm được 262 ngày công và thu được 1.120 cân thóc, sao các hợp tác xã khác không làm được như thế?

 Về thủ công nghiệp - nhiều địa phương chưa lãnh đạo một cách tích cực, chưa giải quyết tốt vấn đề nguyên liệu, vấn đề tiêu thụ, v.v. cho thủ công nghiệp.

 Về công nghiệp - thì giá thành còn cao, chất lượng còn kém, còn nhiều hàng hỏng và chưa phục vụ tốt cho nông nghiệp.

 Ngành gỗ thì vì Trung ương và địa phương quản lý kém cho nên không đạt mức kế hoạch. Ví dụ như lâm trường Nghĩa Đàn thiếu phương tiện vận chuyển, mãi đến quý III, Tổng cục lâm nghiệp mới cho một số dây song không thấm vào đâu. Nhưng do sự cố gắng của cán bộ và công nhân lâm trường mà quý IV đã chuyển biến tốt. Trước kia mỗi ngày chỉ chuyển được 2 chuyến và làm được 110 thước khối thì nay đã tăng lên 6 chuyến và 225 thước khối.

 Vì sao không tổng kết những kinh nghiệm tốt ấy và phổ biến cho nơi khác làm theo?

 Về xây dựng cơ bản - cũng không đạt mức kế hoạch, nhiều chỗ chất lượng còn kém, giá thành còn cao. Có khuynh hướng phô trương lãng phí.

 Về biên chế - từ các bộ, các ngành và các địa phương, bộ máy đều quá cồng kềnh và càng ngày càng phình ra. Vì vậy mà sinh ra quan liêu, lãng phí.

 Một nhược điểm nữa là từ các cơ quan Trung ương đến các địa phương chưa thật nhất trí , trên dưới chưa thật thông suốt, đang còn khuynh hướng bản vị, cục bộ...

  Từ nay, chúng ta phải có một chuyển biến thật mạnh. Từ trên đến dưới, từ Trung ương đến địa phương đều phải chuyển mạnh để hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch 1962. Các bộ, các tỉnh, các ngành, các nghề đều phải nâng cao tinh thần trách nhiệm, phải có biện pháp cụ thể, thiết thực, toàn diện và kịp thời.

 Chúng ta phải thực hành tiết kiệm về các mặt để thêm vốn vào công cuộc xây dựng. Chúng ta phải phấn đấu để tự lực cánh sinh.

 Mọi người, mọi ngành phải có quyết tâm vượt mọi khó khăn gian khổ để xây dựng nước nhà. Chúng ta còn có nhiều khó khăn tạm thời, nhưng chúng ta có nhiều điều kiện thuận lợi: Đảng ta lãnh đạo đúng đắn, dân ta hăng hái thi đua, các nước anh em giúp đỡ.

 Chương trình xây dựng chủ nghĩa cộng sản của Liên Xô và kế hoạch hoàn thành xây dựng chủ nghĩa xã hội của các nước anh em khác khuyến khích và cổ vũ chúng ta.

Công việc trước mắt là: Cán bộ, các ngành, các địa phương phải có kế hoạch cân đối, phải quyết tâm thực hiện cho kỳ được kế hoạch đó; phải quản lý tốt sức lao động; đẩy mạnh việc thu mua lương thực, đẩy mạnh việc sản xuất Đông - Xuân.

 Toàn Đảng, toàn dân, đồng tâm nhất trí, trên dưới quyết chí, chuyển mạnh, chuyển nhanh, vượt mức hoàn thành kế hoạch 1962, chuẩn bị tiến dài cho cả kế hoạch 5 năm.

Như vậy, chúng ta nhất định xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, làm cơ sở vững mạnh cho sự nghiệp đấu tranh thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà.

1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.10, tr.382-383.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.10, tr.448-453.
3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.10, tr.458-459.
4. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.10, tr.493-495.

Còn nữa

Huyền Trang (tổng hợp)

Điện gửi Hội nghị liên hoan Chiến sĩ thi đua công, nông, binh Hải Phòng

Thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ, Bác thân ái chúc mừng Hội nghị liên hoan công, nông, binh Hải Phòng.

 Bác khen ngợi những thành tích của nhân dân lao động Hải Phòng đã đạt được.

Từ nay, công nhân cần nâng cao hơn nữa tinh thần làm chủ xí nghiệp, đẩy mạnh hơn nữa phong trào Duyên Hải, nhằm hoàn thành toàn diện và vượt mức kế hoạch năm 1961.

 Đồng bào nông dân và các hợp tác xã cần thi đua cấy tốt và kịp thời vụ, quyết tâm giành một vụ mùa thắng lợi.

 Bộ đội cần đẩy mạnh thi đua “ba nhất” và cố gắng giúp đỡ đồng bào nông dân sản xuất.

 Công, nông, binh đoàn kết, lôi cuốn đồng bào các giới thi đua làm cho Hải Phòng thành một địa phương gương mẫu trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, làm cơ sở vững mạnh cho sự nghiệp đấu tranh thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà.

 Đó là lời chúc mừng mà cũng là lòng mong ước Bác gửi đến Hội nghị.

 Nhân dịp này, một lần nữa Bác cảm ơn các cô, các chú đã gửi biếu Bác một bình hoa hồng rất đẹp.

 Chúc Hội nghị thành công tốt đẹp.

 Bài nói chuyện với đồng bào và cán bộ tỉnh Nghệ An

Thưa đồng bào,

 Chúng tôi thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ thân ái hỏi thăm đồng bào, bộ đội, cán bộ, các anh hùng, chiến sĩ thi đua, các cụ phụ lão, các cháu thanh niên và nhi đồng.

 Nhân dịp này, tôi vui lòng khen ngợi đồng bào và cán bộ về những thành tích đã thu được và nhắc nhở những việc mà đồng bào và cán bộ cần phải ra sức làm:

 - Về nông nghiệp:

 Đồng bào nông dân đã đấu tranh vượt qua những khó khăn do hạn và lụt năm ngoái để lại và đã đẩy mạnh sản xuất năm nay tiến lên. Đồng bào đã ra sức vỡ hoang (hơn 1 vạn 8 ngàn mẫu tây), tăng vụ, trồng xen, cải tiến nông cụ...

 Các nông trường quốc doanh đều cố gắng nhiều và đã thu được kết quả khá như Đông Hiếu, Tây Hiếu, v.v..

 Đó là những ưu điểm cần tiếp tục phát triển hơn nữa. Đồng thời, chúng ta phải ra sức sửa chữa những nhược điểm còn lại trong nông nghiệp như:

 Các hợp tác xã cần phải quản lý tốt hơn nữa về kế hoạch sản xuất, về lao động, về kỹ thuật, về tài vụ. Phải tăng số ngày công và hiệu suất lao động để tăng thu nhập cho xã viên. Phải chống tư tưởng bình quân. Các hợp tác xã phải làm đầy đủ nghĩa vụ đối với Nhà nước như: Nộp thuế, trả nợ, bán thóc thừa, v.v. để Nhà nước dùng tiền và thóc ấy vào những việc có lợi cho nhân dân, trước hết là có lợi cho nông dân.

 Về trồng trọt, phải chú trọng tăng năng suất. Sản xuất lúa là chính, đồng thời phải đẩy mạnh hơn nữa việc trồng trọt hoa màu và cây công nghiệp.

 Đẩy mạnh hơn nữa việc chăn nuôi gia súc (hiện nay số trâu có tăng, nhưng bò, lợn đều sụt kế hoạch), đẩy mạnh hơn nữa nghề cá, nghề biển.

 Phải đẩy mạnh hơn nữa nghề rừng (kế hoạch định hơn 10 vạn thước khối, mà 9 tháng đầu năm mới làm được hơn 78.000 thước khối). Phát triển hơn nữa phong trào trồng cây (kế hoạch định cả năm 12 triệu cây, nhưng đến nay mới trồng được non 4 triệu cây). Trồng cây nào phải săn sóc cho tốt cây ấy.

 Muốn phát triển nông nghiệp thì phải đẩy mạnh công tác thuỷ lợi (hiện nay mỗi đầu người 3 thước khối, như thế là quá ít), làm nhiều phân bón (trong vụ chiêm 28 phần trăm diện tích cấy chay), cày cấy kịp thời vụ (vụ mùa qua, 25 phần trăm diện tích không kịp thời vụ).

 Đây chỉ nói rất tóm tắt, Bác khuyên đồng bào và cán bộ nghiên cứu kỹ lưỡng và phấn khởi thực hiện Nghị quyết của Hội nghị Trung ương Đảng về kế hoạch 5 năm phát triển nông nghiệp và những tài liệu giải thích Nghị quyết ấy.

 - Về công nghiệp:

 Công nhân và cán bộ các xí nghiệp đều cố gắng hợp lý hoá sản xuất, phát huy sáng kiến, nâng cao năng suất lao động. Các xưởng cơ khí, phốt phát, lò cao, máy điện, v.v. đều có thành tích khá.

 Chúng ta cần phải nâng cao kỹ thuật hơn nữa, bảo đảm hơn nữa chất lượng tốt và giá thành hạ. Cần phải đẩy mạnh phong trào thi đua với Duyên Hải làm đúng khẩu hiệu: Nhiều, nhanh, tốt, rẻ.

 - Về thủ công nghiệp:

 Thủ công nghiệp bao gồm một số ngành, nghề cần thiết cho đời sống của nhân dân và bảo đảm công việc làm ăn cho hơn 66 nghìn người. Chúng ta cần khuyến khích thủ công nghiệp phát triển đúng phương hướng và phát triển tốt.

 - Về các ngành khác:

 Văn hoá, giáo dục, y tế, giao thông, bưu điện, đều có tiến bộ; nhưng đều phải cố gắng để tiến bộ hơn nữa.

 Hiện nay tỉnh ta còn có gần 17.000 thanh niên mù chữ. Bình dân học vụ cần phải cố gắng thanh toán xong nạn mù chữ, càng sớm càng tốt.

 Ngành thương nghiệp phải mua bán công bằng, chớ nên ép cấp, ép giá. Cán bộ phải nắm vững và làm đúng chính sách, phải biết tuyên truyền, giải thích, dựa vào các tổ chức địa phương, tính toán thế nào cho Nhà nước và nhân dân đều có lợi; phải dựa vào lực lượng nhân dân quản lý thị trường cho tốt.

Các cấp uỷ đảng phải lãnh đạo chặt chẽ hơn nữa ngành thương nghiệp. Làm như thế thì nhất định hoàn thành tốt nhiệm vụ.

 Bộ đội, công an, dân quân tự vệ tỉnh ta đều hăng hái thi đua làm tròn nhiệm vụ, giữ gìn trật tự trị an, giúp đỡ nhân dân sản xuất. Chúng ta phải luôn luôn nâng cao cảnh giác và tinh thần yêu nước của nhân dân, dựa vào lực lượng của nhân dân, sẵn sàng đập tan âm mưu địch phá hoại.

 Cán bộ và nhân viên các cấp, các ngành đều cố gắng thi đua công tác, lao động và học tập, đã về nông thôn giúp đỡ các hợp tác xã sản xuất.

 Công nhân đều phấn khởi thi đua, phát huy sáng kiến, giúp đỡ đồng bào nông dân sản xuất, tăng cường liên minh công nông.

 Thanh niên và phụ nữ đều hăng hái xung phong tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm.

 Nói tóm lại, mọi người, mọi ngành đều có cố gắng và có tiến bộ. Như thế là tốt.

 Riêng về thanh niên và phụ nữ, Bác muốn nêu mấy điểm sau đây:

 Tỉnh ta có hơn 22 vạn thanh niên, mà Đoàn Thanh niên Lao động mới có non 6 vạn đoàn viên. Như thế là quá ít. Đoàn cần phải giáo dục và giúp đỡ thanh niên tiến bộ, chọn lọc những thanh niên tốt, hăng hái lao động và học tập, tổ chức họ vào Đoàn, để phát triển và củng cố hơn nữa đội ngũ của mình.

 Tỉnh ta có hơn 61 vạn phụ nữ, tức là một nửa số nhân dân. Phụ nữ ta là một lực lượng lớn trong công cuộc xây dựng Tổ quốc, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tuy vậy, so với nam giới thì địa vị của phụ nữ trong xã hội còn quá thấp kém. Ví dụ: Ở Hội đồng nhân dân các xã, phụ nữ chỉ được 15 phần trăm trong số đại biểu ở các hợp tác xã, trong các ban quản trị chỉ có non 7 phần trăm là phụ nữ. Ở các cấp đảng uỷ và chi uỷ có 5 phần trăm là nữ đồng chí. Chúng ta phải có phương pháp đào tạo và giúp đỡ để nâng cao hơn nữa địa vị của phụ nữ.

*

*  *

Để cải thiện không ngừng đời sống của nhân dân, để xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội, chúng ta phải động viên mọi lực lượng để tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm. Nhiệm vụ trước mắt là phấn đấu giành một vụ Đông - Xuân thắng lợi, nhằm tự túc lương thực (thóc, ngô, khoai, sắn) và có phần dự trữ; đồng thời phải chú trọng cây công nghiệp. Đó là nhiệm vụ của toàn Đảng và toàn dân ta.

 Để hoàn thành tốt nhiệm vụ đó, cần phải tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ đảng, trước hết là sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh uỷ.

 Các cấp bộ đảng, cần phải thấy hết khả năng của địa phương, nhận rõ trách nhiệm đối với đời sống nhân dân và đối với kế hoạch công nghiệp hoá của miền Bắc nước ta, để cố gắng hơn nữa phát triển kinh tế, trước hết là phát triển nông nghiệp, nhằm tự túc lương thực và cung cấp nhiều nguyên liệu cho công nghiệp.

 Lãnh đạo cần phải đi vào cụ thể và thiết thực trong tổ chức và chỉ đạo thực hiện:

 - Có phương hướng sản xuất đúng cho từng vùng. Có biện pháp cụ thể cho từng ngành, từng việc. Thường xuyên kiểm tra đôn đốc, tăng cường chỉ đạo kỹ thuật và chỉ đạo quản lý.

 Đi sâu vào thực tế, đi sát đến cơ sở, nắm chắc mọi tình hình.

 - Bồi dưỡng và phát huy tác dụng của điển hình, rút kinh nghiệm của điển hình mà chỉ đạo phong trào chung để tiến bộ đều.

 - Chống quan liêu mệnh lệnh.

 - Lãnh đạo cần phải chú trọng công tác tư tưởng, công tác xây dựng Đảng và củng cố chính quyền. Bồi dưỡng cán bộ cũ và đào tạo cán bộ mới. Phải giúp đỡ Đoàn Thanh niên Lao động củng cố và phát triển tốt.

 - Nội bộ phải đoàn kết chặt chẽ, mở rộng tự phê bình và phê bình. Tăng cường chế độ lãnh đạo tập thể và cá nhân phụ trách. Phải khiêm tốn học hỏi cán bộ, học hỏi quần chúng, học hỏi tỉnh bạn. Phải cố gắng học tập lý luận, văn hoá và kỹ thuật.

 Các cấp uỷ đảng lãnh đạo tốt, đồng bào và cán bộ đoàn kết nhất trí và phấn khởi thi đua, thì chúng ta nhất định hoàn thành và hoàn thành vượt mức mọi kế hoạch mà Đảng và Chính phủ giao cho.

***

 Tỉnh ta là một tỉnh lớn ở miền Bắc, có một vị trí rất quan trọng về kinh tế, chính trị, văn hoá và quốc phòng.

 Tỉnh ta có nhiều khả năng, đất rộng, người đông, tài nguyên phong phú, nhân dân có truyền thống anh dũng và cần cù. Đồng bào và cán bộ cần phải có quyết tâm phấn đấu xây dựng tỉnh ta thành một trong những tỉnh khá nhất ở miền Bắc. Làm được như thế là tỉnh ta góp phần xứng đáng trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, làm cơ sở vững mạnh thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà.

 Bác thay mặt Trung ương gửi lời thân ái hỏi thăm đồng bào, bộ đội và cán bộ các địa phương.

 Chúc đồng bào cố gắng và tiến bộ!

 Bài nói chuyện với cán bộ và công nhân Nhà máy Cơ khí Vinh

Hôm nay Bác đến thăm nhà máy và anh chị em công nhân, Bác thấy nhà máy cũng như nơi ăn, chỗ ngủ, tươm tất, sạch sẽ và hôm nay sạch sẽ hơn mọi lần.

 Bác mong khi nào cũng sạch sẽ như hôm nay.

 Bác nghe báo cáo nhà máy có nhiều ưu điểm:

 - Thực hiện kế hoạch nhà nước năm 1961 xong trước thời hạn 4 tháng 12 ngày và vượt mức gần 70 vạn đồng.

 Hạ giá thành lưỡi diệp cày 51. Năm 1959, 3 đồng 2 hào một bộ lưỡi diệp cày, nay đã hạ xuống 2 đồng 5 hào. Có đúng không?

 - Năng suất lao động tăng tốt. Năm 1959 bình quân một đầu người 1 nghìn 40 đồng. Năm 1961 tăng lên 8 nghìn 2 trăm 50 đồng.

 - Sáng kiến phát huy khá. Năm 1960, sử dụng được 36 sáng kiến. Năm 1961 sử dụng được 94 sáng kiến. Thế thì các cháu trai có sáng kiến nhiều hơn hay các cháu gái có sáng kiến nhiều hơn?

 Các cháu gái phải cố gắng để có nhiều sáng kiến hơn.

 - Công nhân có 243 người, đã có 74 người lao động tiên tiến. Như vậy là khá, nhưng chưa thật tiên tiến. Cần phải có nhiều tiên tiến hơn nữa.

 Đó là những thành tích Bác khen ngợi, nhưng còn nhiều khuyết điểm:

 - Lưỡi diệp cày 51 sản xuất ra hỏng 30 phần trăm, không dùng được; như vậy sản xuất để làm gì?

 - Máy cấy đại bộ phận không dùng được. Như thế là làm mất công.

 Giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo, phải làm thế nào xứng đáng là lãnh đạo để người ta tin cậy. Nếu ta sản xuất xấu, chẳng những mất công, tốn nguyên liệu mà lại mất cả uy tín nữa. Do đó, cần phải làm cho tốt. Có làm được không? Phải làm được. Công nông liên minh chứ không phải “nông công liên minh”.

 Bác đề nghị: Sản xuất ra máy cày, máy cấy... công nhân phải bảo đảm cho nông dân có thời gian sử dụng. Nếu không bảo đảm thời gian đó thì phải sửa lại cho nông dân. Ví dụ: Làm máy cấy, quy định cấy trong hai năm mà chỉ cấy được một năm đã hỏng, thì phải nhận chữa lại cho nông dân, không mất tiền sửa. Có làm được như thế mới có uy tín. Phải làm tốt bốn chữ: Nhiều, nhanh, tốt, rẻ. Nếu làm nhiều, làm nhanh mà không làm tốt có được không? Nếu làm tốt mà không rẻ có được không? Nếu làm không rẻ, nông dân không mua, hàng sản xuất ra sẽ ứ lại, ứ hàng lại thì không có việc làm.

 Cần phải thấy ưu điểm và khuyết điểm bây giờ như cái cân, khuyết điểm có khi còn nặng hơn. Ta phải làm cho nó thăng bằng, đi đến ưu điểm nặng hơn và cuối cùng, khuyết điểm bị xoá hết. Sản xuất cũng như vậy, không phải làm tốt một lúc, mà phải dần dần và phải quyết tâm làm tốt.

 Bác nói thêm điều này: Vì sao làm hỏng nhiều? Vì tư tưởng làm chủ xí nghiệp, làm chủ nước nhà chưa cao, còn bảo thủ. Cần phải khắc phục những tư tưởng đó.

 Cuối cùng, Bác thân ái thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ chúc các cô, các chú khoẻ để thi đua hơn nữa.

Bài nói chuyện tại Hội nghị truyền đạt Nghị quyết của Bộ Chính trị và Nghị quyết của Hội đồng Chính phủ về Kế hoạch nhà nước năm 1962

Các đồng chí,

 Mấy hôm nay chúng ta bàn kế hoạch năm 1962 của Nhà nước nhằm phát triển hơn nữa kinh tế và văn hoá và cải thiện hơn nữa đời sống của nhân dân. Bác nêu vài ý kiến để các đồng chí tham khảo:

 Trước hết, phải nhận rằng năm ngoái chúng ta có những bước tiến khá lớn. Đó là do nhân dân ta và cán bộ ta có những thành tích và sáng kiến tốt trong việc đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước. Nông nghiệp thì có cuộc thi đua với Đại Phong. Công nghiệp thì có phong trào thi đua với Duyên Hải. Thủ công nghiệp thì có phong trào thi đua với Thành Công, v.v.. Chúng ta cần phải phát triển những tiến bộ đó, đồng thời phải kiên quyết sửa chữa những nhược điểm và khuyết điểm để làm cho kế hoạch năm nay thắng lợi to lớn và toàn diện hơn nữa.

 Những điểm tốt các ngành, các nghề, các địa phương đã đạt được, các đồng chí đều biết rồi. Ở đây, Bác chỉ tóm tắt nêu những thiếu sót cần phải kiên quyết sửa chữa, để giành kết quả to hơn.

 Về nông nghiệp - vụ chiêm năm ngoái diện tích có tăng, nhưng năng suất lại kém. Vì sao? Vụ mùa thì nhiều nơi kỹ thuật cày cấy còn kém; nhiều nơi còn cấy chay, việc trừ sâu kém, không kịp thời vụ, v.v..

 Lấy Nghệ An làm ví dụ: Năm ngoái 28% diện tích chiêm còn cấy chay, 25% diện tích cấy không kịp thời vụ. Theo báo cáo của tỉnh ngày 6-l-1962 thì: Hiện nay, Nghệ An mới cấy được 40%, cây công nghiệp chưa trồng được mấy. Công việc thu mua lương thực mới đạt 1 phần 3. Nói tóm lại là mọi việc còn chậm.

 Ngành chăn nuôi còn yếu, thế mà trong mùa đông này nhiều nơi để trâu bò chết rét. Tình hình nhiều tỉnh cũng giống như Nghệ An.

 Hợp tác xã Đại Phong mỗi người làm được 262 ngày công và thu được 1.120 cân thóc, sao các hợp tác xã khác không làm được như thế?

 Về thủ công nghiệp - nhiều địa phương chưa lãnh đạo một cách tích cực, chưa giải quyết tốt vấn đề nguyên liệu, vấn đề tiêu thụ, v.v. cho thủ công nghiệp.

 Về công nghiệp - thì giá thành còn cao, chất lượng còn kém, còn nhiều hàng hỏng và chưa phục vụ tốt cho nông nghiệp.

 Ngành gỗ thì vì Trung ương và địa phương quản lý kém cho nên không đạt mức kế hoạch. Ví dụ như lâm trường Nghĩa Đàn thiếu phương tiện vận chuyển, mãi đến quý III, Tổng cục lâm nghiệp mới cho một số dây song không thấm vào đâu. Nhưng do sự cố gắng của cán bộ và công nhân lâm trường mà quý IV đã chuyển biến tốt. Trước kia mỗi ngày chỉ chuyển được 2 chuyến và làm được 110 thước khối thì nay đã tăng lên 6 chuyến và 225 thước khối.

 Vì sao không tổng kết những kinh nghiệm tốt ấy và phổ biến cho nơi khác làm theo?

 Về xây dựng cơ bản - cũng không đạt mức kế hoạch, nhiều chỗ chất lượng còn kém, giá thành còn cao. Có khuynh hướng phô trương lãng phí.

 Về biên chế - từ các bộ, các ngành và các địa phương, bộ máy đều quá cồng kềnh và càng ngày càng phình ra. Vì vậy mà sinh ra quan liêu, lãng phí.

 Một nhược điểm nữa là từ các cơ quan Trung ương đến các địa phương chưa thật nhất trí , trên dưới chưa thật thông suốt, đang còn khuynh hướng bản vị, cục bộ...

  Từ nay, chúng ta phải có một chuyển biến thật mạnh. Từ trên đến dưới, từ Trung ương đến địa phương đều phải chuyển mạnh để hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch 1962. Các bộ, các tỉnh, các ngành, các nghề đều phải nâng cao tinh thần trách nhiệm, phải có biện pháp cụ thể, thiết thực, toàn diện và kịp thời.

 Chúng ta phải thực hành tiết kiệm về các mặt để thêm vốn vào công cuộc xây dựng. Chúng ta phải phấn đấu để tự lực cánh sinh.

 Mọi người, mọi ngành phải có quyết tâm vượt mọi khó khăn gian khổ để xây dựng nước nhà. Chúng ta còn có nhiều khó khăn tạm thời, nhưng chúng ta có nhiều điều kiện thuận lợi: Đảng ta lãnh đạo đúng đắn, dân ta hăng hái thi đua, các nước anh em giúp đỡ.

 Chương trình xây dựng chủ nghĩa cộng sản của Liên Xô và kế hoạch hoàn thành xây dựng chủ nghĩa xã hội của các nước anh em khác khuyến khích và cổ vũ chúng ta.

Công việc trước mắt là: Cán bộ, các ngành, các địa phương phải có kế hoạch cân đối, phải quyết tâm thực hiện cho kỳ được kế hoạch đó; phải quản lý tốt sức lao động; đẩy mạnh việc thu mua lương thực, đẩy mạnh việc sản xuất Đông - Xuân.

 Toàn Đảng, toàn dân, đồng tâm nhất trí, trên dưới quyết chí, chuyển mạnh, chuyển nhanh, vượt mức hoàn thành kế hoạch 1962, chuẩn bị tiến dài cho cả kế hoạch 5 năm.

Như vậy, chúng ta nhất định xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, làm cơ sở vững mạnh cho sự nghiệp đấu tranh thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà.

1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.10, tr.382-383.

2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.10, tr.448-453.

3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.10, tr.458-459.

4. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.10, tr.493-495.

Còn nữa

Huyền Trang (tổng hợp)