Khu Di tích Pác Bó thuộc xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng, nằm sát biên giới Việt - Trung, cách thành phố Cao Bằng hơn 50km. Đây là đầu nguồn của cách mạng Việt Nam, được Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn làm nơi ở và làm việc khi mới trở về Tổ quốc. Khu Di tích Pác Bó có ý nghĩa lịch sử đặc biệt, nơi đây gắn liền với giai đoạn hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và của cách mạng Việt Nam vào những năm 1941 - 1945.
Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh giữa núi rừng Pác Bó, (ảnh: Internet)
Sau 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước, khi chuẩn bị trở về nước, Người nhận định: “Căn cứ địa Cao Bằng sẽ mở ra triển vọng lớn cho cách mạng ta, Cao Bằng có phong trào tốt từ trước, lại kề sát biên giới, lấy đó là cơ sở liên lạc với quốc tế rất thuận lợi. Nhưng từ Cao Bằng còn phải phát triển về Thái Nguyên và thông xuống nữa mới có thể tiếp xúc với toàn quốc được, có nối được phong trào với Thái Nguyên và toàn quốc thì khi phát lệnh đấu tranh vũ trang, lúc thuận lợi có thể tiến công và lúc khó khăn có thể giữ”. Người quyết định chọn Pác Bó - Cao Bằng, cơ sở trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng. Căn cứ địa Pác Bó -Cao Bằng là tiền đề mở ra Khu giải phóng rộng lớn gồm các tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hà Giang. Từ ngôi làng biên cương nhỏ bé này, ngọn lửa cách mạng âm ỉ cháy được thổi bùng lên từ hơi thở Già Thu và ngọn lửa đó cháy suốt từ Bắc chí Nam.
Khu Di tích Pác Bó có hơn 50 điểm di tích, trong đó có nhiều điểm di tích quan trọng gắn bó với Bác trong thời gian hoạt động cách mạng như: Suối Lê-nin, núi Các Mác, hang Cốc Bó, nền nhà ông Lý Quốc Súng, bàn ghế đá Bác ngồi làm việc,… đặc biệt tại lán Khuổi Nặm,Người đã chủ trì Hội nghị Trung ương 8 từ ngày 10 đến ngày 19-5-1941. Tại đây, Người đã có nhiều hoạt động thúc đẩy phong trào cách mạng phát triển. Sau khi thành lập Mặt trận Việt Minh (19-5-1941)và tờ báo Việt Nam độc lập - cơ quan ngôn luận của Mặt trận Việt Minh(01-8-1941), tuyên truyền cách mạng cho quần chúng, Người còn biên soạn nhiềutài liệu khác như: Cách đánh du kích, kính cáo đồng bào, nhi đồng cứu quốc, phụ nữ cứu quốc, thanh niên cứu quốc,… Đến cuối năm 1944, Người ra chỉ thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân - tiền thân quân đội nhân dân Việt Nam ngày nay.
Từ Cao Bằng, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã chỉ thị tổ chức các đội công tác xung phong hoạt động theo các hướng “Nam tiến”, “Tây tiến”, “Đông tiến”. Dùng phương pháp vũ trang tuyên truyền, phát triển Mặt trận Việt Minh xuống các tỉnh miền xuôi, tạo thành một hành lang chính trị lớn và căn cứ địa cách mạng vững chắc ở miền Bắc.
Từ năm 1941 đến năm 1945, Pác Bó là nơi đóng cơ quan “đại bản doanh” của cách mạng Việt Nam do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trực tiếp chỉ đạo. Đây là đầu mối thông tin liên lạc giữa phong trào cách mạng trong nước và ngoài nước, giữa miền núi và miền xuôi. Tại đây, Người tiến hành nhiều công việc quan trọng: Chủ trì Hội nghị Trung ương 8 (5-1941), xây dựng căn cứ địa cách mạng tại Cao Bằng, xây dựng Mặt trận Việt Minh và Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân,chuẩn bị các điều kiện về chính trị và vũ trang để tiến tới Tổng khởi nghĩa giành chính quyền.
Với những giá trị về lịch sử, văn hóa, khoa học, Khu Di tích lịch sử Pác Bó đã được Đảng, Nhà nước, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Cao Bằng bảo tồn, gìn giữ, tôn tạo để đón khách tới tham quan, học tập, nghiên cứu về Người. Năm 1971, Đảng và Nhà Nước ta đã xây dựngnhà Bảo tàng Pác Bó. Đến năm 1979, chiến tranh biên giới nổ ra, một số điểm di tích Pác Bó bị ảnh hưởng. Năm 1989, Khu Di tích mới có điều kiện mở cửa trở lại. Từ năm 1990 đến 1995, nhiều hạng mục trong Khu Di tích đã được trùng tu, tôn tạo tốt hơn để phục vụ khách đến tham quan. Khu Di tích được xếp hạng là Di tích quốc gia tại Quyết Định số 97/QĐ-VH ngày 21-02-1975 của Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa Thể thao Và Du lịch). Đến năm 2007, Đề án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu Di tích Pác Bó được Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1146/QĐ - TTg ngày 29-8-2007.Từ đó đến nay, Khu Di tích không ngừng được bảo tồn, tôn tạo và đầu tư nâng cấp. Năm 2009, nhân kỷ niệm 119 năm Ngày sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-5-1890 - 19-5-2009), Đảng và Nhà nước đãkhánh thành công trình trùng tu, tôn tạo hang Cốc Bó. Năm 2011, công trình Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Pác Bó được khánh thành.
Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Pác Bó tọa lạc trên ngọn núi “ linh thiêng”, (tiếng địa phương có tên gọi là Tếnh Chấy) thuộc khu vực trung tâm Khu Di tích Pác Bó. Đền thờ là hình ảnh cách điệu ngôi nhà sàn duyên dáng của người dân tộc Cao Bằng; giản dị, trang nghiêm, có tính biểu tượng cao và gây ấn tượng sâu sắc. Đền quay hướng Nam, phía Bắc tựa lưng vào núi tạo thế vững chãi cho công trình. Dưới chân núi là dòng suối Lê-nin trong xanh bắt nguồn từ đầu nguồn Cốc Bó ôm lấy núi Tếnh Chấy.
Từ sân trung tâm lên tới Đền qua 169 bậc, 100 bậc đầu tiên là kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (1890 – 1990); 69 bậc tiếp theo là năm 1969, Bác Hồ muôn vàn kính yêu của dân tộc ta đã đi xa, năm ghi dấu tình cảm tiếc thương của dân tộc ta với Bác.
Toàn bộ khuôn viên, cây xanh được thiết kế, bố trí trồng các loại cây gắn với những kỷ niệm sâu sắc về cuộc đời, quê hương của Người, về thành quả cách mạng to lớn của Trung ương Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cống hiến cho dân tộc ta.
Kết cấu, ý tưởng thiết kế của công trình và những hình khối như: đồ thờ, gạch, đá, khoảng cách kết cấu, bậc thang, … đều gắn với con số 9. Số 9 theo quan niệm của người phương Đông là trường tồn, vĩnh cửu. Suốt cuộc đời Người luôn mong muốn dân tộc Việt Nam mãi trường tồn và phát triển sánh vai với cường quốc năm châu.
Phía trên của Đền là biểu tượng lá cờ đỏ sao vàng 5 cánh - Ngọn đuốc soi đường chỉ lối cho cách mạng Việt Nam. Tại vị trí trang trọng nổi bật là bức hoành phi và đôi câu đối do Giáo sư, Anh hùng lao động Vũ Khiêu viết. Bức hoành phi “Hồng nhật cao minh” ví Chủ tịch Hồ Chí Minh như ánh mặt trời đỏ chiếu sáng soi đường cho cách mạng Việt Nam. Đôi câu đối:
“Lãnh tụ trở về, nhật nguyệt bừng lên trời Pác Bó
Anh hùng tụ lại, tinh hoa rực sáng đất Cao Bằng”.
Hàm ý:
- Khi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trở về Tổ quốc xây dựng căn cứ địa (về Pác Bó) từ đó núi rừng Pác Bó bừng lên rực sáng như ánh mặt trăng, mặt trời.
- Những nhà cách mạng xuất sắc tụ lại như những vị anh hùng làm tinh hoa đất trời Cao Bằng rực sáng.
Bức hoành phi và đôi câu đối được viết bằng chữ Việt chân phương toát lên đức tính giản dị, khiêm nhường của Bác.
Bốn bức tường là bốn bức phù điêu lớn thể hiện các sự kiện lịch sử trọng đại và các địa danh gắn liền với cuộc đời hoạt động vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh.Nổi bật là bức phù điêu hình ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân được thành lập ngày 22-12-1944, dưới sự chỉ đạo của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc; bức phù điêu hình ảnh lán Nà Lưa, cây đa Tân Trào thuộc huyện Sơn Dương, Tuyên Quang: Lán Nà Lưa nơi làm việc của Bác. Mái đình Tân Trào nơi triệu tập Quốc dân Đại hội quyết định Tổng khởi nghĩa Tháng Tám. Cây Đa Tân Trào là nơi làm lễ xuất quân của đội Việt Nam giải phóng quân tiến về Thủ đô.
Tượng Bác được đúc bằng hợp kim đồng có kích thước cao 1,8m, nặng 1,26 tấn được an tọatại linh thờ trung tâm của Đền; Tượng Bác tựa lưng vào núi rừng Pác Bó, nơi có dòng suối Lênin trong xanh, hiền hòa, ngọn núi Các Mác hùng vĩ.
Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh là nơi hội tụ nhiều giá trị tâm linh, giá trị về giáo dục truyền thống cách mạng của dân tộc ta dưới sự lãnh đạo tài tình của trung ương Đảng và Bác Hồ kính yêu; là nơi dâng hương về nguồn, báo công của các cá nhân và tổ chức trongvà ngoài nước.
Pác Bó đã trở thành một quần thể di tích lịch sử văn hóa vô giá của dân tộc Viêt Nam. Với nhiều cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, sơn thủy hữu tình, Pác Bó xứng đáng là địa chỉ đỏ trong việc giáo dục truyền thống lịch sử, tinh thần yêu nước cho các thế hệ người Việt Nam khi đến tham quan, học tập, tìm hiểu về cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh./.
Đào Văn Mùi
Giám đốc Khu Di tích Pác Bó
Nguồn http://lyluanchinhtri.vn
Trần Thanh Huyền (st)
