Mùa Xuân hội tụ ngày lành tháng tốt. Các hoạt động thăm viếng, động thổ, khai trương, gặp mặt, tri ân khách hàng… diễn ra khắp nơi. Người dân (trong đó có cả gia đình, thân nhân cán bộ, đảng viên) tham gia các lễ hội rất đông. Bên cạnh lan tỏa nét đẹp văn hóa phong tục, không tránh khỏi việc một số doanh nghiệp, cá nhân, tổ chức lợi dụng môi trường này để thúc đẩy các mối quan hệ “với động cơ không trong sáng”.
Nếu trách nhiệm, bổn phận nêu gương của cán bộ, đảng viên không được phát huy, quan hệ cá nhân đặt không đúng nơi, đúng chỗ, sẽ rất dễ sa vào những biểu hiện suy thoái đạo đức, lối sống mà Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII của Đảng đã chỉ ra…
Suy thoái từ “động cơ không trong sáng”
Đầu năm, chúng tôi được mời tham dự chương trình gặp mặt, tri ân khách hàng của một doanh nghiệp, được tổ chức trang trọng tại Khách sạn Tân Sơn Nhất (TP Hồ Chí Minh). Trong thành phần khách mời có đại diện lãnh đạo một số ban, ngành, địa phương. Trước khi vào buổi lễ, một đồng chí đến gặp người dẫn chương trình, đề nghị không giới thiệu tên các đồng chí lãnh đạo tham dự. Kết thúc buổi lễ, mặc dù đại diện doanh nghiệp nhiệt tình mời vào phòng VIP để tặng quà riêng, nhưng đại diện lãnh đạo địa phương đã khéo léo từ chối, vui vẻ bắt tay mọi người và chỉ nhận phần quà dành cho tất cả đại biểu tham dự.
Hành động ấy tuy nhỏ, nhưng được anh chị em báo chí tham dự sự kiện hôm đó ghi nhận. Khi chúng tôi hỏi chuyện thì các đồng chí này tâm sự rằng, doanh nghiệp đứng chân trên địa bàn, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền và cơ quan chức năng địa phương là phải tạo điều kiện thuận lợi nhất để các doanh nghiệp phát triển sản xuất, kinh doanh theo pháp luật. Dịp Tết vừa qua, cộng đồng doanh nghiệp trên địa bàn đã có nhiều đóng góp cho an sinh xã hội, công tác chính sách, đền ơn đáp nghĩa và giúp đỡ người nghèo. Các chương trình hoạt động của doanh nghiệp đều có sự đồng hành, phối hợp của cấp ủy, chính quyền địa phương. Tùy theo tính chất của sự kiện để cử lãnh đạo đến tham dự cho phù hợp. Chương trình tri ân khách hàng thì khách hàng và các đối tác của doanh nghiệp mới là thành phần chính, nên không nhất thiết phải giới thiệu đích danh lãnh đạo trong thành phần tham dự.
Dẫn một câu chuyện như vậy để thấy, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là ở cơ sở, trong các mối quan hệ với doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân được biểu hiện rất sinh động, thông qua hành vi ứng xử của mỗi người, trong mỗi hoàn cảnh cụ thể.
Ảnh minh họa. Nguồn: qdnd.vn.
Thực tế cũng cho thấy, việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ và Quy định số 08-QĐi/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương (gọi tắt là Quy định số 08) đang từng bước đi vào cuộc sống.
Chúng ta đều biết, phẩm chất nêu gương của cán bộ, đảng viên không phải là sự hô hào chung chung mà được thể hiện thông qua suy nghĩ, việc làm cụ thể, có tác động đến tập thể, tổ chức đảng, cộng đồng và xã hội. Đứng trước những cám dỗ, tham gia vào các mối quan hệ xã hội, nhất là quan hệ kinh tế với doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, mỗi cán bộ, đảng viên phải có hành vi ứng xử đúng mực, đúng quy định. Bài học từ những vụ án kinh tế lớn bị đưa ra xét xử và những sai phạm của một bộ phận cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng ở một số địa phương trên cả nước vừa qua cho thấy, những nguyên nhân dẫn đến sai phạm đều có dấu hiệu đồng lõa, bao che, thiếu trách nhiệm nêu gương của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Những trường hợp địa phương bị doanh nghiệp thao túng, lấn chiếm, sử dụng đất công sai quy định, sản xuất kinh doanh trái pháp luật nhưng không bị xử lý hoặc xử lý không đến nơi đến chốn… đều xuất phát từ sự buông lỏng quản lý, bao che của một bộ phận cán bộ ở địa phương. Nhiều vụ việc sai phạm, khiếu kiện kéo dài ở cơ sở, khi cơ quan chức năng của Trung ương vào kiểm tra, xử lý, kết luận đã cho thấy rõ hơn vấn đề này. Nguyên nhân của thực trạng này đã được chỉ rõ trong Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII: “… Do bản thân những cán bộ, đảng viên đó thiếu tu dưỡng, rèn luyện; lập trường tư tưởng không vững vàng, hoang mang, dao động trước những tác động từ bên ngoài; sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, hẹp hòi, bị cám dỗ bởi các lợi ích vật chất, không làm tròn trách nhiệm, bổn phận của mình trước Đảng, trước dân”.
Đi từ căn nguyên của vấn đề, chúng ta thấy tất cả đều bắt nguồn từ các mối quan hệ “với động cơ không trong sáng” giữa cán bộ, đảng viên với doanh nghiệp hoặc cá nhân, tổ chức có ý đồ làm trái. Bắt đầu là những lời mời, những món quà tặng kiểu “tình cảm”, tiếp đến là đút lót, hối lộ, là “lợi ích nhóm”… và con đường tất yếu sẽ dẫn đến suy thoái về đạo đức, lối sống. Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII đã chỉ rõ biểu hiện của sự suy thoái này là: “Tham ô, tham nhũng, lợi dụng chức vụ, quyền hạn cấu kết với doanh nghiệp, với đối tượng khác để trục lợi. Lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn được giao để dung túng, bao che, tiếp tay cho tham nhũng, tiêu cực...”.
Nêu gương thực chất và văn hóa ứng xử
Trả lời phỏng vấn báo chí đầu năm mới, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng dẫn lời Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, đã nhấn mạnh về tính hiệu quả và thực chất của các chương trình hành động trong năm 2019, nhằm thực hiện thắng lợi phương châm “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, bứt phá, hiệu quả” của Chính phủ. Rõ ràng, để hiện thực hóa các chủ trương, chính sách, quy định… của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, đòi hỏi phải có sự chuyển động thực chất từ cơ sở. Trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt ở các cấp, các ngành, các địa phương phải được đặt lên hàng đầu, nhằm tạo sự chuyển biến thực chất. Muốn vậy, hành động nêu gương phải đi vào thực chất, cụ thể, không nói chung chung, không làm qua loa, đại khái.
Thời điểm này, đời sống văn hóa - xã hội của nhân dân đang mang đậm không khí, sắc màu lễ hội và các hoạt động khai trương, động thổ, gặp mặt, giao lưu… Đó là những nét đẹp văn hóa phong tục, tín ngưỡng truyền thống của dân tộc. Tuy nhiên, trong môi trường ấy, rất dễ xảy ra tình trạng lợi dụng lòng tin, mối quan hệ thân quen để mưu cầu mục đích không trong sáng. Những năm trước, đây đó vẫn xảy ra tình trạng cán bộ sử dụng xe công đưa người nhà đi lễ chùa, tham gia lễ hội. Với sự “săm soi” của truyền thông và mạng xã hội, tình trạng này đã giảm dần, nhưng rất có thể sẽ có những tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp nhân cơ hội này sẵn sàng điều xe, hỗ trợ kinh phí, tặng quà, biếu xén… cho cán bộ và người nhà cán bộ. Đây là cách tiếp cận để tạo dựng, củng cố các mối quan hệ “vì động cơ không trong sáng” nhằm “chạy” dự án hoặc tìm kiếm sự ưu tiên, ưu đãi khác trong quan hệ kinh tế. Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII trong mục “Cơ chế, chính sách” để thực hiện các nhóm giải pháp chống suy thoái phẩm chất đạo đức, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đã quy định rất cụ thể đối với cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng: “Khắc phục ngay tình trạng ăn uống, chè chén, "liên hoan", "gặp mặt" không lành mạnh, với động cơ không trong sáng…”. Điều 3 của Quy định số 08 cũng đã quy định rất cụ thể những biểu hiện cần phải kiên quyết chống, đó là: “Tham nhũng, hối lộ dưới mọi hình thức; tặng quà, nhận quà vì vụ lợi… Lợi dụng doanh nghiệp hoặc để doanh nghiệp lợi dụng nhằm vụ lợi. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, uy tín để sử dụng, vay, mượn tiền, tài sản, phương tiện của tổ chức, cá nhân trái quy định. Để vợ (chồng), bố, mẹ, con, anh chị em ruột lợi dụng chức vụ, quyền hạn, uy tín của mình để vụ lợi…”.
Từ Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII đến Quy định số 08 cho thấy, Đảng ta đã “bắt đúng bệnh”, “kê đúng thuốc” đối với những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên trong giải quyết các mối quan hệ về kinh tế và liên quan đến kinh tế theo chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Tính nêu gương của cán bộ, đảng viên không còn là giáo dục, vận động, mà là yêu cầu bắt buộc. Chỉ có như vậy mới ngăn chặn, phòng ngừa suy thoái có hiệu quả. Để có sự nêu gương thực chất, đòi hỏi cán bộ, đảng viên phải luôn trau dồi văn hóa ứng xử. Trong các mối quan hệ xã hội, những mối quan hệ về kinh tế và liên quan đến lợi ích kinh tế là quan hệ nhạy cảm nhất, dễ bị lợi dụng và dễ sa ngã nhất. Ranh giới giữa mối quan hệ “tình cảm” với “động cơ không trong sáng” là rất mong manh. Trách nhiệm và bổn phận nêu gương của cán bộ, đảng viên là phải có tâm và dũng khí để xác định, phân biệt được lằn ranh mong manh ấy. Trong thực tiễn cuộc sống, nó đòi hỏi mỗi cá nhân chúng ta phải có hành vi ứng xử theo những chuẩn mực văn hóa của cán bộ, đảng viên trên cơ sở nhận thức và quán triệt sâu sắc những nội dung trong các nghị quyết, quy định của Đảng.
Phan Tùng Sơn
Theo Báo Quân đội nhân dân điện tử
Trần Thanh Huyền (st)
