Từ chủ nghĩa yêu nước đến với Chủ nghĩa Mác - Lênin, được giác ngộ lý luận cách mạng và trở thành một người cộng sản chân chính, lãnh tụ của Đảng và của dân tộc - đó là con đường mà Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã đi và cùng với Đảng lãnh đạo cách mạng Việt Nam vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách, giành từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Với trí tuệ mẫn tiệp và tầm nhìn chiến lược, sắc sảo, nhạy bén về chính trị, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành nhiều công sức và tâm huyết để xây dựng, chỉnh đốn Đảng ta trở thành một Đảng cách mạng, chân chính, thực sự là “đạo đức, văn minh” được nhân dân tin yêu, mến phục.
Theo Người, để xứng đáng là một Đảng Mác xít chân chính, lãnh đạo sự nghiệp cách mạng của giai cấp và dân tộc, Đảng phải thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn, làm cho Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh (TSVM), xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của nhân dân. Hồ Chí Minh coi chỉnh đốn Đảng không phải là một giải pháp tình thế, một chủ trương thụ động mà là một việc làm thường xuyên để bảo đảm giữ vững được sự lãnh đạo của Đảng trong các giai đoạn cách mạng. Theo Người, lúc cách mạng gặp khó khăn cũng như cách mạng thuận lợi đều phải quan tâm tiến hành chỉnh đốn Đảng. Cách mạng gặp khó khăn, thách thức thì chỉnh đốn Đảng, nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực lãnh đạo để Đảng có đủ sức mạnh lãnh đạo cách mạng vượt qua thách thức, hiểm nguy. Khi cách mạng thuận lợi, thắng lớn, chỉnh đốn Đảng để chống “bệnh tự kiêu cộng sản”, say sưa trong ánh hào quang chiến thắng mà quên mất nhiệm vụ cách mạng.
Trước lúc đi xa, trong Di chúc thiêng liêng để lại cho toàn Đảng, toàn dân ta, Người căn dặn: “Việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng, làm cho mỗi đảng viên, đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ Đảng giao phó cho mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân"1. Bởi vì theo Người: “Một dân tộc, một Đảng và mỗi con người ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi. Nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân”2. Đó là lời cảnh tỉnh có giá trị rất lớn cho mọi tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên (CB, ĐV) trong điều kiện Đảng cầm quyền mà đến nay vẫn còn mang tính thời sự.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với đại biểu thanh niên xung phong dự Đại hội TNXP chống Mỹ,
cứu nước toàn miền Bắc, tháng 01/1967. Ảnh: TTXVN
Theo Hồ Chí Minh, “xây dựng” và “chỉnh đốn” là hai vấn đề có mối quan hệ biện chứng. Phải trên cơ sở xây dựng mà chỉnh đốn, chỉnh đốn cũng nhằm mục tiêu xây dựng Đảng TSVM. Mục đích của xây dựng và chỉnh đốn Đảng, theo Người là làm trong sạch và nâng cao chất lượng đội ngũ CB, ĐV; nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng, bảo đảm cho Đảng luôn xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ trung thành của nhân dân.
Để chỉnh đốn Đảng đạt kết quả tốt, khi tiến hành phải được chuẩn bị chu đáo, xác định rõ mục đích, yêu cầu, phương châm, nguyên tắc và hình thức, biện pháp đúng đắn, phù hợp; phải tiến hành trên trước, dưới sau; phải làm từ trong cấp ủy rồi đến đảng viên; phải coi trọng ở tất cả các cấp, hết sức chú ý đến cấp chi bộ, đảng bộ cơ sở; kết hợp chặt chẽ chỉnh đốn tư tưởng với củng cố, kiện toàn tổ chức; phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của đảng viên, cán bộ và vai trò của các cấp ủy, tổ chức đảng; dựa vào quần chúng ở cơ sở, động viên, tổ chức tạo điều kiện cho quần chúng tham gia có hiệu quả công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Đất nước ta đang đứng trước thời cơ, vận hội mới song cũng đối diện không ít nguy cơ thách thức, đòi hỏi vai trò lãnh đạo của Đảng phải không ngừng được củng cố, tăng cường. Đảng phải tiếp tục được xây dựng, đổi mới và chỉnh đốn thật sự TSVM theo tư tưởng Hồ Chí Minh trên tất cả các mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức.
Một là, tăng cường xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng. Vấn đề mấu chốt nhất của xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng là phải không ngừng củng cố và tăng cường bản chất giai cấp công nhân của Đảng. Đó là sự trung thành và vận dụng đúng đắn di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh; đồng thời là nhiệm vụ có ý nghĩa quan trọng hàng đầu trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, đòi hỏi Đảng phải “Kiên định Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội (CNXH); đường lối đổi mới vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; những nguyên tắc trong công tác xây dựng Đảng. Nâng cao bản lĩnh, năng lực dự báo của Đảng trong hoạch định đường lối, chính sách của Đảng”3.
Tăng cường nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, làm sáng tỏ một số vấn đề về Đảng cầm quyền, về CNXH, con đường đi lên CNXH ở nước ta và những vấn đề mới nảy sinh trong quá trình đổi mới, không ngừng phát triển lý luận, đề ra đường lối và chủ trương đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước; khắc phục một số mặt lạc hậu, yếu kém của công tác nghiên cứu lý luận. Tạo môi trường dân chủ thảo luận, tranh luận khoa học, khuyến khích tìm tòi, sáng tạo, phát huy trí tuệ của cá nhân và tập thể trong nghiên cứu lý luận.
Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hơn nữa tính chiến đấu, tính thuyết phục, hiệu quả của công tác tư tưởng, tuyên truyền, học tập Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, cổ vũ, động viên các nhân tố mới, điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt, giáo dục truyền thống yêu nước, cách mạng; không ngừng củng cố, tăng cường nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; khắc phục và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận xã hội.
Hai là, tăng cường giáo dục, rèn luyện nâng cao đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, lâu dài của CB, ĐV, của các cấp ủy, tổ chức đảng và các tầng lớp nhân dân. Mỗi CB, ĐV không ngừng tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, thực sự là tấm gương sáng về phẩm chất đạo đức, lối sống. Cán bộ cấp trên phải có trách nhiệm nêu gương trước cán bộ cấp dưới, đảng viên và nhân dân.
CB, ĐV phải nêu cao tinh thần trách nhiệm trước Tổ quốc, trước Đảng và nhân dân, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Các tổ chức đảng tạo điều kiện để đảng viên công tác, lao động có năng suất, chất lượng, hiệu quả, đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước. Đẩy mạnh tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt Đảng. Định kỳ lấy ý kiến nhận xét của nhân dân về tư cách, đạo đức của CB, ĐV. Xử lý nghiêm mọi CB, ĐV vi phạm về trách nhiệm, phẩm chất đạo đức, lối sống.
Ba là, củng cố Đảng về tổ chức, thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình. Có quy định cụ thể để mỗi CB, ĐV và tổ chức đảng thực hiện đầy đủ nội dung của nguyên tắc tập trung dân chủ. CB, ĐV phải có tính tổ chức, tính kỷ luật, chịu sự quản lý của chi bộ, tuân thủ kỷ luật của Đảng; thực hiện nghiêm túc chế độ tự phê bình và phê bình. Mọi hoạt động vô tổ chức, vô kỷ luật, cố tình không chấp hành chỉ thị, nghị quyết, gây chia rẽ, bè phái, làm suy yếu khối đoàn kết, thống nhất của Đảng phải được xử lý kỷ luật nghiêm túc; tiếp tục đẩy mạnh tinh gọn bộ máy của Đảng, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ giữa các tổ chức. CB, ĐV phải hết sức giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong Đảng trên cơ sở cương lĩnh, đường lối, tình thương yêu đồng chí và các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt Đảng; phát hiện và giải quyết dứt điểm tình trạng mất đoàn kết trong các tổ chức đảng và cơ quan, đơn vị, địa phương.
Bốn là, đổi mới và nâng cao chất lượng công tác cán bộ. Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ công tác cán bộ; thực hiện tốt chiến lược công tác cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; đổi mới tư duy, cách làm, khắc phục những yếu kém trong từng khâu của công tác cán bộ; xây dựng và thực hiện nghiêm các cơ chế, chính sách phát hiện, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; trọng dụng những người có đức, có tài; nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; khắc phục tình trạng chạy theo bằng cấp; làm tốt công tác quy hoạch và tạo nguồn cán bộ; đánh giá và sử dụng đúng cán bộ trên cơ sở những tiêu chuẩn, quy trình đã được bổ sung, hoàn thiện, lấy hiệu quả công tác thực tế và sự tín nhiệm của nhân dân làm thước đo chủ yếu; không bổ nhiệm cán bộ không đủ đức, đủ tài, cơ hội chủ nghĩa; thực hiện nghiêm quy chế thôi chức, miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý; kịp thời thay thế cán bộ yếu kém về phẩm chất, năng lực, không hoàn thành nhiệm vụ, uy tín giảm sút; tăng cường hiệu quả kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, kiên quyết chống chạy chức, chạy quyền; thực hiện luân chuyển cán bộ lãnh đạo và quản lý theo quy hoạch ở các cấp, các ngành; khắc phục tư tưởng cục bộ, khép kín; tăng cường công tác giáo dục, quản lý cán bộ; chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo và quản lý các cấp, đội ngũ chuyên gia đầu ngành; đổi mới, trẻ hóa đội ngũ cán bộ lãnh đạo và quản lý, kết hợp các độ tuổi, bảo đảm tính liên tục, kế thừa và phát triển.
Năm là, tăng cường mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng với nhân dân. Đặc biệt, trong điều kiện Đảng cầm quyền, Đảng phải luôn gắn bó mật thiết với nhân dân, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng; phải xây dựng các thiết chế mở rộng và phát huy dân chủ, bảo đảm các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đều có sự tham gia xây dựng của nhân dân, phản ánh ý chí, lợi ích của nhân dân, của quốc gia, dân tộc. CB, ĐV và công chức phải thật sự là công bộc của nhân dân.
Sáu là, đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát. Các cấp ủy, tổ chức đảng phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, thực hiện tốt hơn nhiệm vụ kiểm tra, giám sát theo Điều lệ Đảng; tập trung kiểm tra, giám sát việc chấp hành Điều lệ, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, luật pháp, chính sách của Nhà nước; việc chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, chế độ công tác, thực hiện dân chủ trong Đảng, giữ gìn đoàn kết nội bộ; việc thực hành tiết kiệm, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống của CB, ĐV; việc chỉ đạo và tổ chức thực hiện cải cách hành chính…
Bảy là, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị, đặc biệt là với Nhà nước trong điều kiện mới. Tập trung rà soát, bổ sung, điều chỉnh, ban hành mới, xây dựng đồng bộ hệ thống các quy chế, quy định, quy trình công tác để tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị; khắc phục tình trạng Đảng bao biện, làm thay hoặc buông lỏng lãnh đạo các cơ quan quản lý nhà nước; đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) và các tổ chức chính trị - xã hội, tôn trọng nguyên tắc hiệp thương dân chủ trong tổ chức và hoạt động của MTTQ Việt Nam; đổi mới phong cách, lề lối làm việc của các cơ quan lãnh đạo của Đảng từ Trung ương đến cơ sở; thực hiện tốt chế độ lãnh đạo tập thể đi đôi với phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo và trách nhiệm cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu; phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức đảng, đảng viên, cấp ủy viên hoạt động trong các cơ quan nhà nước, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội. Đổi mới cách ra nghị quyết, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện, kiểm tra, sơ kết, tổng kết việc thực hiện nghị quyết của Đảng; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong Đảng, khắc phục tình trạng rườm rà, bất hợp lý về thủ tục, giảm bớt giấy tờ, hội họp; sâu sát thực tế, cơ sở; nói đi đôi với làm.
Đại tá, PGS, TS. Đặng Sỹ Lộc,
Viện trưởng Viện Khoa học xã hội nhân văn quân sự
Theo Báo Quân đội nhân dân điện tử
Đức Lâm (st)
1. Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 15, tr. 616.
2. Sđd, tr.672.
3. Đ.C.S.V.N. Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng, Tháng 2-2020, tr.35.
