Quốc phòng, an ninh là lĩnh vực vô cùng quan trọng và là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân nên luôn được thể hiện sâu sắc và rõ nét trong Văn kiện các kỳ đại hội Đảng. Qua mỗi kỳ đại hội, những nhận định, đánh giá, định hướng chính sách về lĩnh vực quốc phòng, an ninh, tùy theo tình hình thực tế, đều có sự bổ sung, phát triển mới.
Đại hội XIII của Đảng sẽ diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, khó dự báo; đất nước đứng trước nhiều thuận lợi, thời cơ đan xen với những khó khăn, thách thức; nhiều vấn đề mới đặt ra phải giải quyết. Vì vậy, lĩnh vực quốc phòng, an ninh được Đảng ta đưa ra những quan điểm chỉ đạo và định hướng giải pháp xác thực. Trong Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIII của Đảng (Dự thảo) về quốc phòng, an ninh có những điểm mới nổi bật.
1. Về cách trình bày
Trong Báo cáo chính trị tại Đại hội XII của Đảng, phần Quốc phòng, an ninh được trình bày thành một mục riêng bao gồm các nội dung, như: đánh giá tình hình thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong nhiệm kỳ trước, cả ưu điểm, hạn chế, khuyết điểm, nêu rõ mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ của quốc phòng, an ninh trong tình hình mới. Bản Dự thảo trên tất cả các lĩnh vực trong đó có phần về quốc phòng, an ninh đều được đưa vào mục chung là: đánh giá kết quả thực hiện nghị quyết Đại hội XII của Đảng, nguyên nhân và kinh nghiệm. Sau đó, trong mục X - Tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, Dự thảo trình bày phương hướng, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong nhiệm kỳ tới.
2. Về đánh giá tình hình
Thứ nhất, nội dung đánh giá tổng quát về quốc phòng, an ninh trong Dự thảo cụ thể hơn và có điểm mới. Đánh giá tổng quát tình hình thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, Văn kiện Đại hội XII của Đảng đã nêu: “Trong bối cảnh quốc tế và khu vực có nhiều phức tạp, chúng ta vẫn giữ vững độc lập chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo đảm quốc phòng, an ninh và trật tự, an toàn xã hội”1. Dự thảo khẳng định: “Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến rất phức tạp, đã giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung thống nhất của Nhà nước đối với sự nghiệp quốc phòng, an ninh và lực lượng vũ trang, v.v. Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước”2.
Thứ hai, khẳng định những kết quả mới trong nhiệm kỳ vừa qua. Điểm mới của Dự thảo đề cập đến một số khía cạnh nổi bật, cũng là những yếu tố tạo nên bức tranh tổng thể tươi sáng trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh: (1). Tư duy về quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc có bước phát triển và ngày càng hoàn thiện, sự kết hợp giữa quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa và đối ngoại ngày càng hiệu quả. (2). Đã ban hành và triển khai đồng bộ các chiến lược quan trọng, như: Chiến lược Quốc phòng, Chiến lược Quân sự, Chiến lược Bảo vệ an ninh quốc gia, Chiến lược Bảo vệ biên giới quốc gia, Chiến lược Bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng. (3). Nhận thức và giải quyết các mối quan hệ về đối tác, đối tượng có bước chuyển biến quan trọng. (4). Chủ động đấu tranh kịp thời, hiệu quả, từng bước đẩy lùi các loại tội phạm và ứng phó kịp thời các mối đe dọa an ninh phi truyền thống.
Thứ ba, đánh giá mới và sâu hơn về sự lớn mạnh của Quân đội nhân dân và Công an nhân dân. Văn kiện Đại hội XII của Đảng nhận định: “Sức mạnh về mọi mặt của Quân đội nhân dân và Công an nhân dân được tăng cường”3. Dự thảo lần này thể hiện cụ thể hơn, sâu sắc hơn: “Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, có mặt tiến nhanh lên hiện đại, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”4.
Sức mạnh của Quân đội nhân dân và Công an nhân dân thể hiện tập trung nhất ở phẩm chất chính trị, bản lĩnh chính trị, lòng trung thành với Đảng, Nhà nước, Tổ quốc và Nhân dân. Trong những năm qua, tổ chức, biên chế của Quân đội được điều chỉnh hiệu quả hơn. Tổ chức của lực lượng Công an được tinh gọn một cách quyết liệt, tăng cường hiệu lực, hiệu quả, thiết thực. Lực lượng vũ trang được bổ sung vũ khí, trang thiết bị ngày càng hiện đại hơn, có một số lực lượng nhanh chóng được trang bị phương tiện vật chất, kỹ thuật hiện đại và làm chủ được công nghệ, kỹ thuật, tăng thêm chức năng tác chiến phòng thủ biển, đảo, thềm lục địa cũng như bảo đảm tốt nhất cho việc giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Quân đội nhân dân và Công an nhân dân đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong mọi tình huống, làm tốt vai trò tham mưu với Đảng và Nhà nước cũng như làm nòng cốt cho việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và bảo đảm an ninh đất nước. Khi đại dịch Covid-19 xảy ra, thực hiện hiệu triệu của Đảng, chủ trương của Chính phủ “chống dịch như chống giặc”, cùng với đội ngũ y tế trực tiếp chống dịch, lực lượng vũ trang đã xung kích trên tuyến đầu, trong mọi nhiệm vụ khó khăn nhất. Hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” tuần tra canh giữ nơi biên giới và hết lòng phục vụ ở những khu cách ly cũng như hình ảnh của các chiến sĩ Công an có mặt phục vụ ngày đêm ở vùng dịch, “đi từng ngõ, gõ từng nhà” mang lại niềm tin yêu nhất mực của Nhân dân với Đảng, Nhà nước và chế độ. Lực lượng vũ trang đã đóng góp xứng đáng vào thành công của nước ta trong việc đẩy lùi đại dịch, tô thắm giá trị cao đẹp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc và nâng tầm uy tín của nước ta trên trường quốc tế.
3. Về phương hướng, nhiệm vụ
Trong việc xác định phương hướng, nhiệm vụ của quốc phòng, an ninh, Dự thảo thể hiện có mặt đậm nét hơn và có những điểm mới:
Thứ nhất, bổ sung nội dung trọng yếu của quốc phòng, an ninh. Khi trình bày mục tiêu trọng yếu của quốc phòng, an ninh, Dự thảo đã thống nhất về cơ bản với nội dung của Văn kiện Đại hội XII, nhưng có bổ sung thêm một đoạn mới để nhấn mạnh những nhiệm vụ mới nổi lên cần giải quyết. Đó là: “Giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an ninh quốc gia, an ninh con người, xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, lành mạnh để phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa”5. Đồng thời, Dự thảo còn nhấn mạnh thêm: “Có kế sách ngăn ngừa xung đột, chiến tranh và giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế”6.
Thứ hai, trình bày về xây dựng tiềm lực quốc phòng và an ninh rõ nét hơn, toàn diện hơn. Văn kiện Đại hội XII khái quát: “Tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh vững chắc”7. Dự thảo thể hiện vấn đề này một cách đầy đủ hơn: “Tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh, xây dựng và củng cố vững chắc nền quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân, xây dựng “thế trận lòng dân” gắn với thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân, v.v. Cụ thể hóa và thực hiện hiệu quả quan hệ giữa nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh trong các vùng, miền, địa bàn chiến lược và trong từng nhiệm vụ, chương trình, kế hoạch cụ thể”8.
Thứ ba, về xây dựng lực lượng, Dự thảo có nội dung mới và cụ thể hơn. Giống như nội dung trong Văn kiện Đại hội XII của Đảng là “xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, Dự thảo đã bổ sung mới nhiệm vụ “xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu và dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp trên các vùng, miền, trên biển. Quan tâm xây dựng lực lượng trị an cơ sở đủ mạnh để đáp ứng đòi hỏi của nhiệm vụ giữ gìn trật tự, trị an cơ sở”9. Dự thảo còn nhấn mạnh điểm mới: “Tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách, nâng cao chất lượng thu hút, đào tạo nhân tài, nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”10.
Thứ tư, về xây dựng, hoàn thiện các chiến lược, cơ chế, chính sách về quốc phòng, an ninh. Văn kiện Đại hội XII của Đảng nhấn mạnh: “Hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách về quốc phòng, an ninh”. Đến nay các chiến lược về quốc phòng, an ninh đã được hoàn thiện nên Dự thảo nhấn mạnh điểm mới là: “Tiếp tục triển khai thực hiện toàn diện đồng bộ Chiến lược quốc phòng, Chiến lược quân sự, Chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng, Chiến lược an ninh mạng quốc gia và các chiến lược quốc phòng, an ninh chuyên ngành khác”11.
Để thực hiện tốt phương hướng, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, Dự thảo xác định: “Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước đối với Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và sự nghiệp quốc phòng, an ninh. Nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị trong Quân đội nhân dân và Công an nhân dân đáp ứng yêu cầu xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân vững mạnh về chính trị, làm nòng cốt cho sự nghiệp quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”12.
GS, TS. Vũ Văn Hiền,
Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương
Theo Tạp chí Quốc phòng toàn dân
Tâm Trang (st)
_____________
1. ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQG, H. 2016, tr. 145, 146.
2. ĐCSVN – Dự thảo các Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, Văn phòng Trung ương Đảng, tháng 4/2020, tr. 07.
3. ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQG, H. 2016, tr. 146.
4. ĐCSVN – Dự thảo các Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, Văn phòng Trung ương Đảng, tháng 4/2020, tr. 07.
5. ĐCSVN – Dự thảo các Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, Văn phòng Trung ương Đảng, tháng 4/2020, tr. 49.
6. ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQG, H. 2016, tr. 148.
7. ĐCSVN – Dự thảo các Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, Văn phòng Trung ương Đảng, tháng 4/2020, tr. 49.
8. Sđd, tr. 50.
9. Sđd, tr. 50.
10. Sđd, tr. 51.
11. Sđd, tr. 51.
12. Sđd, tr. 51.
