Ngày 02/9/1969, cả dân tộc Việt Nam sống trong niềm tiếc thương vô hạn khi Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu vĩnh biệt chúng ta để đi về cõi vĩnh hằng. Thấu hiểu sâu sắc và thể theo nguyện vọng rất thiết tha của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, trong phiên họp sáng ngày 29/11/1969, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã bàn và quyết định: “Với tấm lòng kính yêu vô hạn và đời đời nhớ ơn Hồ Chủ tịch, chúng ta phải thực hiện đến mức tốt nhất nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Hồ Chủ tịch và xây dựng Lăng mộ của Người...”.
Sau khi khánh thành Công trình Lăng (29/8/1975), thời gian đầu nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, quản lý Công trình Lăng, Quảng trường Ba Đình và các công trình có liên quan được giao cho một số cơ quan, đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Ủy ban Hành chính thành phố Hà Nội đảm nhiệm. Nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý điều hành thống nhất của Chính phủ đối với các lực lượng làm nhiệm vụ tại Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình. Ngày 11/7/1976, Bộ Chính trị ra Quyết định số 14-TB/TW về tổ chức bảo đảm nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quản lý Lăng và Quảng trường Ba Đình. Đồng thời Bộ Chính trị cũng quyết nghị về việc thành lập Ban Phụ trách Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình.
Thực hiện Quyết nghị của Bộ Chính trị, ngày 14/8/1976, Thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng đã thay mặt Hội đồng Chính phủ ký Quyết định số 145/CP về tổ chức bảo đảm nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Hồ Chủ tịch, quản lý Lăng Hồ Chủ tịch và Quảng trường Ba Đình; trong đó, Điều 4 của Quyết định đã quy định việc thành lập “Ban Phụ trách Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình”. Ngày 07/12/1985, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng đã ký Quyết định số 374-CT về việc đổi tên Ban Phụ trách Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình thành Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Ngày 07/12/1985, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Nghị định số 276/HĐBT vềnhiệm vụ của các ngành trong việc giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình.
Ngày 31/10/2003, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 128/2003/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Về tổ chức, Ban Quản lý Lăng hiện nay bao gồm:
- Các đơn vị phối thuộc: Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh (Bộ Quốc phòng) và Trung đoàn 375 thuộc Bộ Tư lệnh Cảnh vệ (Bộ Công an).
- Các đơn vị trực thuộc: Cơ quan Văn phòng, Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình và Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ và môi trường.
Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và phát huy ý nghĩa chính trị, văn hóa của Công trình Lăng trong giai đoạn mới, ngày 01/4/2008, Chính phủ ban hành Nghị định số 37/2008/NĐ-CPthay thế Nghị định số 128/2003/NĐ-CP,quy định Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh có chức năng chỉ đạo, phối hợp các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc giữ gìn nguyên vẹn, lâu dài và bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh; quản lý, bảo đảm an ninh, trật tự và tổ chức một số hoạt động tại Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quảng trường Ba Đình, Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ, Khu đón tiếp nhân dân và các công trình có liên quan theo quy định của pháp luật.
Trải qua 40 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, công nhân viên, chiến sỹ Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vượt qua muôn vàn khó khăn thử thách, trung hiếu vẹn toàn, đoàn kết hiệp đồng, tự lực, tự cường, chủ động sáng tạo, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân giao phó, thi hài Bác sau 47 năm giữ gìn được Hội đồng khoa học cấp Nhà nước đánh giá:“Thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn được giữ gìn ở trạng thái tốt nhất”.Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng với Bảo tàng Hồ Chí Minh, Khu Di tích Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch đã thực sự trở thành nơi hội tụ những tình cảm thiêng liêng, biết ơn cội nguồn, niềm kính yêu vô hạn của đồng bào, chiến sỹ cả nước và bè bạn quốc tế đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Từ ngày mở cửa Lăng đến nay đã đón tiếp hơn 52 triệu lượt người đến viếng Bác, trong đó có 8,5 triệu lượt khách nước ngoài đến viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh và tham quan khu vực; nhiều sự kiện chính trị trọng đại của đất nước và dân tộc, sinh hoạt chính trị, văn hóa của Trung ương và địa phương được tổ chức trọng thể tại Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình. Những kết quả đó đã góp phần giữ gìn tư tưởng, đạo đức, sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, giáo dục truyền thống cách mạng, lòng tôn kính và đời đời nhớ ơn Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, nguyện đi theo con đường cách mạng mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân đã lựa chọn, đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; khơi dậy và phát huy niềm vinh dự, tự hào, trách nhiệm của cán bộ, công nhân viên, chiến sỹ Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thực hiện nhiệm vụ chính trị đặc biệt.
Là cơ quan thuộc Chính phủ, có chức năng chỉ đạo, phối hợp các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh; quản lý, bảo đảm an ninh, trật tự và tổ chức một số hoạt động tại Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quảng trường Ba Đình, Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ, Khu đón tiếp nhân dân và các công trình có liên quan theo quy định của pháp luật, 40 năm qua, cán bộ, công nhân viên, chiến sỹ các cơ quan, đơn vị trong Ban Quản lý Lăng đã không ngừng nỗ lực, khắc phục khó khăn vươn lên làm chủ nhiệm vụ, nhiều tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc được Đảng, Nhà nước ghi nhận. Một số thành tích tiêu biểu của các cơ quan, đơn vị trong Ban Quản lý Lăng đó là:
- Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh: Huân chương Hồ Chí Minh (năm 1985, 2000), Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất (2015)...
- Trung đoàn 375, Bộ Tư lệnh Cảnh vệ: Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì (2015)...
- Văn phòng Ban Quản lý Lăng: Huân chương Lao động hạng Nhì (2016)...
- Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình: Huân chương Độc lập hạng Ba (2010)...
Trong giai đoạn hiện nay, Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đang tập trung triển khai các nội dung trong Đề án 2341 và Nghị quyết số 122/NQ-QU về“Lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và phát huy ý nghĩa chính trị, văn hóa của Công trình Lăng trong giai đoạn mới” đòi hỏi cán bộ, công nhân viên, chiến sỹ các cơ quan, đơn vị trong Ban Quản lý Lăng tiếp tục phát huy truyền thống, nêu cao ý chí độc lập tự chủ, tự lực tự cường, chủ động sáng tạo trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, mở rộng quan hệ hợp tác với những cơ sở nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác nghiên cứu khoa học, hoàn thiện những lý luận cơ bản và thực nghiệm về công tác y tế, vươn lên làm chủ vững chắc nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Bác. Quản lý, vận hành an toàn, hiệu quả hệ thống thiết bị kỹ thuật, thay thế, đổi mới các hệ thống thiết bị kỹ thuật với công nghệ hiện đại, đồng bộ, tiêu hao ít năng lượng, tôn tạo Công trình Lăng ngày càng khang trang, sạch đẹp xứng đáng là công trình có ý nghĩa chính trị, văn hóađặc biệt của cả nước.
Với ý nghĩa trên, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 1589/QĐ-TTg ngày 11/8/2016, lấy ngày 14/8 hằng năm là Ngày Truyền thống của Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu việc tổ chức Ngày Truyền thống của Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh phải bảo đảm thiết thực, tiết kiệm, có hiệu quả và tránh hình thức; giáo dục truyền thống, động viên phong trào thi đua lao động, công tác, nâng cao ý thức tổ chức kỷ luật, tuân thủ luật pháp, khơi dậy và phát huy niềm vinh dự, tự hào, trách nhiệm trong thi hành nhiệm vụ, công vụ và đạo đức cách mạng của cán bộ, công nhân viên, chiến sỹ các cơ quan, đơn vị trong Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh; biểu dương, khen thưởng bằng các hình thức phù hợp với quy định của pháp luật đối với tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị đặc biệt, gương mẫu thực hiện chủ trương đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Trước đó, sáng ngày 12/8/2016, Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 40 năm Ngày Truyền thống và đón nhận Huân chương Độc lập hạng Nhì. Đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ đã đến dự, trao Huân chương Độc lập hạng Nhì cho Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và phát biểu ý kiến. Cùng dự, có đại diện các bộ, ban, ngành ở Trung ương, địa phương, các cơ quan, đơn vị trong và ngoài quân đội./.
Huyền Trang
