Trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của Đảng và dân tộc ta đã căn dặn: “Đảng ta là một đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ trung thành của nhân dân”1.Là người sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng Cộng sản Việt Nam, trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Hồ Chí Minh không ngừng chăm lo xây dựng, rèn luyện Đảng ta thành một đảng thật sự trong sạch, vững mạnh, tiêu biểu cho trí tuệ, đạo đức, lương tâm và danh dự của dân tộc.
Chủ đề Đại hội XII của Đảng cũng đã xác định yếu tố hàng đầu là “Tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; phát huy sức mạnh toàn dân tộc, dân chủ xã hội chủ nghĩa; đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”nhằm nhấn mạnh vai trò, tầm quan trọng của công tác xây dựng Đảng trong tình hình hiện nay.
Có thể nói, từ ngày thành lập Đảng, vận mệnh của dân tộc luôn gắn liền với vận mệnh của Đảng. Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh là điều kiện quyết định thắng lợi của sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Phải đổi mới, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, xây dựng Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; phải đoàn kết nhất trí cao, gắn bó mật thiết với nhân dân; có phương thức lãnh đạo khoa học, có đội ngũ cán bộ, đảng viên đủ phẩm chất và năng lực, đạo đức và lối sống…Đây thực sự là nhiệm vụ then chốt và cấp bách, có ý nghĩa sống còn đối với Đảng và sự nghiệp đổi mới hiện nay.
Trong tình hình hiện nay, phát huy tinh thần của Đại hội XII, để xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, dân chủ xã hội chủ nghĩa cần làm tốt những vấn đề sau:
Thứ nhất, là làm cho hệ thống lý luận của chủ nghĩa Mác -Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thật sự trở thành nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của toàn Đảng.
Muốn vậy, trước hết cần nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận, cần tập trung vào những nội dung chủ yếu như: Tăng cường nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận về đảng cầm quyền, về chủ nghĩa xã hội, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta và những vấn đề mới nảy sinh trong quá trình đổi mới, không ngừng phát triển lý luận, đề ra đường lối và chủ trương đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước... tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hơn nữa tính chiến đấu, tính thuyết phục, hiệu quả của công tác tuyên truyền, học tập chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước...
Sau nữa là phải kiên quyết đấu tranh, làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch. Những âm mưu và thủ đoạn của chúng thường là xuyên tạc, bôi nhọ chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh hòng làm lung lay, dao động hệ tư tưởng; chúng rêu rao rằng Đảng cộng sản Việt Nam chọn đường sai, không thể có chủ nghĩa xã hội, rằng phải thực hiện tư nhân hoá, đa nguyên hoá chính trị, đa đảng đối lập, tức là phải thay đổi mục tiêu, lý tưởng, phải từ bỏ lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, kích động chia rẽ Đảng với Nhà nước, Đảng, Nhà nước với nhân dân; lợi dụng cuộc đấu tranh của ta chống quan liêu, tham nhũng, chúng bôi nhọ nói xấu Đảng, Nhà nước; lôi kéo tách quần chúng khỏi ảnh hưởng của Đảng. Nhất là đồng bào dân tộc ít người và vùng tôn giáo; sử dụng triệt để các con bài như: “Đầu tư kinh tế’, “tự do hoá chính trị”, “hợp tác về văn hoá”, “dân chủ”, “nhân quyền”, “đào tạo cán bộ”…để làm chuyển hoá dần chế độ của chúng ta theo hướng ngả sang con đường tư bản chủ nghĩa.
Trước những âm mưu, thủ đoạn thâm độc của kẻ địch, nếu không chăm lo xây dựng Đảng, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức thì tổn thất đối với cách mạng là không thể lường hết được. Chủ động phòng ngừa, đấu tranh, phê phán những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ; khắc phục sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội là góp phần xây dựng Đảng trong sạch và vững mạnh.
Thứ hai, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh là phải giữ vững bản chất giai cấp công nhân và nêu cao tính tiền phong của Đảng, tăng cường sức chiến đấu của Đảng từ Trung ương đến cơ sở.
Điều đó có nghĩa là Đảng phải tuyệt đối trung thành với lợi ích giai cấp và dân tộc; tồn tại và hoạt động vì lợi ích giai cấp và dân tộc. Khi hoạch định, đề ra đường lối, cương lĩnh Đảng luôn đứng trên lập trường giai cấp công nhân, nắm vững quy luật khách quan, phản ánh đúng lợi ích giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Đồng thời phấn đấu xây dựng được một đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp, trước hết là cán bộ cấp chiến lược thực sự kiên định, vững vàng, tiêu biểu cho đường lối chính trị, phẩm chất trí tuệ và bản lĩnh của giai cấp công nhân.
Muốn vậy, cần chú ý:
Một là, bản chất giai cấp công nhân thể hiện không phải chỉ ở số lượng đảng viên xuất thân từ thành phần công nhân nhiều hay ít (mặc dù vấn đề tăng số lượng đảng viên xuất thân từ công nhân là rất quan trọng) mà chủ yếu và quyết định hơn là lập trường, quan điểm, thế giới quan, đường lối chính trị, nguyên tắc tổ chức… của Đảng có thực sự là của giai cấp công nhân hay không.
Hai là, không nên hiểu bản chất giai cấp một cách máy móc, cứng nhắc. Mà trong hoàn cảnh cụ thể nước ta, lợi ích giai cấp thống nhất với lợi ích dân tộc, sự nghiệp của Đảng gắn liền sự nghiệp dân tộc.Đảng chẳng những phải giữ vững và nâng cao bản chất giai cấp công nhân mà còn phải tiếp thu phát triển tinh hoa và truyền thống dân tộc, giữ gìn và phát huy bản sắc Việt Nam.
Ba là, một Đảng có bản chất cách mạng và khoa học, thấm đượm tính giai cấp và tính dân tộc như thế phải được cả xã hội thừa nhận; chúng ta lại có các đoàn thể chính trị xã hội và mặt trận tổ quốc Việt Nam - một tổ chức liên minh chính trị đại biểu rộng rãi cho ý chí, nguyện vọng và lợi ích của các tầng lớp nhân dân, đại đoàn kế toàn dân thì không có lý do gì phải áp dụng “đa nguyên chính trị” “đa đảng đối lập” như các thế lực đối lập đang kích động.
Thứ ba, phải quan tâm xây dựng về mặt đạo đức, phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện tư cách đạo đức cho cán bộ, đảng viên.
Đạo đức cách mạng là một nội dung đặc sắc trong tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản việt Nam, là bước phát triển sáng tạo của Hồ Chí Minh đối với học thuyết của V.I.Lênin về đảng kiểu mới của giai cấp vô sản.
Để Đảng ta thực sự “là đạo đức, là văn minh”, Hồ Chí Minh chỉ rõ Đảng phải rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên và Người yêu cầu cán bộ, đảng viên cần phải:
Một là, về phẩm chất, tư cách phải suốt đời phấn đấu hy sinh cho lý tưởng của Đảng; tuyệt đối trung thành với Đảng, với sự nghiệp của Đảng; đặt quyền lợi của Đảng, của Tổ quốc lên trên hết, lên trước hết; có đời tư trong sáng, là một tấm gương sáng trong cuộc sống để nhân dân tin và noi theo.
Hai là, về năng lực phải có trí tuệ minh mẫn, sáng suốt, có trình độ chuyên môn và nghiệp vụ giỏi, có năng lực lãnh đạo, tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể nhân dân.
Ba là, phải có mối liên hệ mật thiết với nhân dân, phải luôn luôn học tập với động cơ “học để làm việc, làm người, làm cán bộ”, “học để phụng sự đoàn thể, giải cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại”.
Đi đôi với công tác giáo dục, cần coi trọng công tác kiểm tra, xử lý nghiêm minh và kịp thời những đảng viên vi phạm về phẩm chất, đạo đức và lối sống. Tại Hội nghị lần thứ Tư Ban chấp hành Trung ương khoá XI đã xác định: Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tệ tham nhũng, lãng phí, hư hỏng trong một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên, kể cả ở cấp cao, chưa được đẩy lùi mà thậm chí ngày càng cao, có chiều hướng nghiêm trọng hơn, làm xói mòn lòng tin của dân đối với Đảng.
Cũng chính sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên mà nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lí đã, đang và sẽ làm xói mòn niềm tin của nhân dân với Đảng. Sức mạnh của Đảng và mọi thắng lợi của cách mạng đều bắt nguồn từ chỗ Đảng luôn luôn gắn bó mật thiết với quần chúng nhân dân. Mọi hành động của cán bộ, đảng viên đều có ảnh hưởng đến lợi ích của nhân dân. Tình cảm là điều kiện cần, nhưng lợi ích mới là điều kiện đủ, chỉ khi nào Đảng đảm bảo được lợi ích của nhân dân, đáp ứng được yêu cầu, nguyện vọng của quần chúng thì khi đó, niềm tin mới trở thành sức mạnh, mới trở thành động lực...phải coi trọng việc củng cố mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống cách mạng, quyền làm chủ và lợi ích thiết thực của nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng. Dựa vào quần chúng và vận động quần chúng tham gia xây dựng và chỉnh đốn Đảng, nhất định sẽ nâng cao được sức chiến đấu của các tổ chức Đảng, củng cố mối liên hệ giữa Đảng và quần chúng, nâng cao uy tín của Đảng. Đó là nhiệm vụ then chốt, là cội nguồn thắng lợi của sự nghiệp cách mạng nước ta. Đó cũng chính là nền tảng cho tình cảm, niềm tin vững chắc của dân đối với Đảng, giúp Đảng vững bước chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam phát triển và hội nhập với thế giới.
Thứ tư, xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh không thể không thực hiện đúng đắn nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; kết hợp với nâng cao tinh thần tự phê bình và phê bình; kỷ luật nghiêm minh, tự giác góp phần tạo sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng.
Hồ Chí Minh chỉ rõ tập trung dân chủ là nguyên tắc quan trọng nhất trong học thuyết về Đảng cộng sản. Trong nguyên tắc này, tập trung và dân chủ thống nhất biện chứng với nhau, “Tập trung trên nền tảng dân chủ”, “dân chủ dưới sự chỉ đạo tập trung”.
Tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và sinh hoạt đảng, thể hiện ngay trong bản chất của Đảng. Là một tiêu chí để phân biệt chính đảng kiểu mới của giai cấp công nhân, đảng cách mạng chân chính với các đảng khác. Chính vì vậy, nếu phủ nhận nguyên tắc này là phủ nhận đảng cộng sản từ bản chất, xoá bỏ nguyên tắc này là phá hoại sức mạnh của Đảng từ gốc. Nói đến nguyên tắc tập trung dân chủ là nói đến mối quan hệ thiểu số và đa số, cá nhân và tổ chức, cấp dưới và cấp trên, là mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng, rất nhạy cảm và tế nhị. Thực tiễn cho thấy ở đâu và lúc nào Đảng xa rời nguyên tắc tập trung dân chủ thì Đảng không còn sức mạnh rơi vào độc đoán hoặc trở thành một câu lạc bộ, mở đường cho chủ nghĩa cơ hội, bè phái, vô chính phủ đủ loại hoạt động, cuối cùng làm tan rã đảng về mặt tổ chức, cũng tức là thủ tiêu bản thân đảng.
Muốn thực hiện tốt nguyên tắc này, nhằm góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh cần phải nhận thức đúng và thống nhất nội dung, bản chất nguyên tắc tập trung dân chủ, mối quan hệ biện chứng giữa hai mặt tập trung và dân chủ. Nâng cao chất lượng sinh hoạt của cấp uỷ và của chi bộ, quản lý chặt chẽ đảng viên. Mỗi cán bộ, đảng viên phải không ngừng rèn luyện nâng cao tính tổ chức, tính kỷ luật, tự giác đặt mình trong sự quản lý của chi bộ, tham gia sinh hoạt chi bộ đầy đủ, tự khép mình vào khuôn khổ kỷ luật của Đảng. Thực hiện nghiêm túc chế độ tự phê bình và phê bình từ trên xuống dưới, không trấn áp, trù dập người phê bình cũng như hiện tượng lợi dụng phê bình để đả kích cá nhân, gây rối nội bộ. Đề cao tính đảng, trách nhiệm của đảng viên đối với nhiệm vụ được giao, đối với xây dựng tổ chức Đảng. Và mọi hành động vô tổ chức, vô kỷ luật, cố tình không chấp hành chỉ thị nghị quyết của Đảng gây chia rẽ bè phái, làm mất đoàn kết thống nhất trong Đảng phải bị xử lý kỷ luật.
Đất nước ta đang đứng trước thời cơ lớn và thách thức lớn của sự phát triển, bối cảnh trong nước và thế giới có nhiều thuận lợi và khó khăn; công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng càng là vấn đề quan trọng hàng đầu mà cán bộ, đảng viên và nhân dân ta hết sức quan tâm.Để thực hiện thành công chủ đề Đại hội XII, để lãnh đạo đất nước trong điều kiện mới, Đảng ta phải tiếp tục tự đổi mới, tự chỉnh đốn, nâng cao được năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, nắm bắt thời cơ, chấp nhận và vượt qua thách thức, nguy cơ, nâng cao tầm trí tuệ. Đối mới mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi tổ chức đảng, cấp uỷ đảng, chung tay dựng Đảng ta thực sự là một Đảng trong sạch, vững mạnh./
Chú thích
(1) Hồ Chí Minh toàn tập, NXBCTQG, H.2001, tập 12, tr.510
Th.s Phan Thị Tâm, Th.s Dương Quốc Thành
Khoa Xây dựng Đảng & CQNN, Học viện An ninh nhân dân
