Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Công trình ý Đảng, lòng dân, nơi giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, nơi đón tiếp đồng bào trong nước và khách quốc tế đến thăm viếng, chiêm ngưỡng người con ưu tú nhất của dân tộc Việt Nam. Để thực hiện được nhiệm vụ chính trị đặc biệt đó, cùng với các nhiệm vụ khác, công tác kỹ thuật duy trì ổn định chính xác thông số nhiệt độ, độ ẩm môi trường không khí là một nhiệm vụ rất quan trọng trực tiếp góp phần hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị đặc biệt.
Hệ thống điều hoà trung tâm Công trình Lăng
Hệ thống điều hòa trung tâm Công trình Lăng bao gồm tổ hợp các hệ thống điều hòa công nghệ, điều hòa phục vụ thăm viếng, điều hòa phục vụ sinh hoạt và các hệ thống điều hòa khác.
Hệ thống điều hoà công nghệ: Là hệ thống điều hoà quan trọng nhất, làm việc 24/24 giờ, duy trì chính xác nhiệt độ, độ ẩm, độ sạch không khí trong các phòng y tế, phòng thăm viếng theo tiêu chuẩn môi trường của công tác y tế về bảo quản, làm thuốc nhằm giữ gìn tuyệt đối an toàn, lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Hệ thống điều hoà phục vụ thăm viếng: Là hệ thống làm việc khi phục vụ thăm viếng, với nhiệm vụ chính là khử toàn bộ lượng nhiệt thừa, ẩm thừa từ môi trường bên ngoài tràn vào khu vực phục vụ thăm viếng như cầu thang lên xuống, buồng thăm viếng, đồng thời loại bỏ toàn bộ nhiệt, ẩm và bụi do tác động từ bên ngoài, nhằm duy trì ổn định thông số nhiệt ẩm, độ sạch tại buồng thăm viếng.
Hệ thống điều hoà sinh hoạt: Là hệ thống có nhiệm vụ duy trì chế độ vi khí hậu trong toàn bộ các phòng khu trung tâm nhằm bảo đảm sức khoẻ cho nhân viên vận hành và tạo ra khu vực đệm không khí xung quanh các phòng y tế nhờ vậy mới duy trì được ổn định, chính xác thông số không khí trong các phòng chính, ngoài ra hệ thống điều hoà còn góp phần bảo vệ kiến trúc Công trình cũng như các thiết bị được lắp đặt trong Công trình.
Bên cạnh đó là các thống điều hòa phục vụ nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, thực nghiệm, trạm lạnh và thực hiện các nhiệm vụ của đơn vị.
Cấu tạo kỹ thuật, phương pháp duy trì chính xác thông số và bảo đảm sạch môi trường không khí của hệ thống điều hòa trung tâm Công trình Lăng
Khác với hệ thống điều hoà trung tâm thông thường, hệ thống điều hòa Công trình Lăng đòi hỏi phải có các yêu cầu rất cao về kỹ thuật mới đáp ứng được việc tạo ra và duy trì chính xác thông số nhiệt độ, độ ẩm môi trường không khí theo yêu cầu của công tác y tế. Vì vậy hệ thống điều hòa này có thiết kế rất đặc biệt, về cấu tạo có dàn lạnh cấp 1, dàn lạnh cấp 2, sấy cấp 1, sấy cấp 2, buồng phun tăng ẩm, sấy cục bộ, dàn lạnh cục bộ trên tuyến ống để bảo đảm việc duy trì chính xác thông số nhiệt độ và độ ẩm với dung sai cho các phòng y tế nhiệt độ ± 0,50C, độ ẩm ± 5%. Ngoài ra hệ thống phải bảo đảm bội số trao đổi không khí, độ ồn, độ sạch đáp ứng môi trường không khí phòng sạch theo yêu cầu.
Để duy trì chính xác thông số nhiệt độ, độ ẩm hệ thống điều hòa này thực hiện theo công nghệ điểm sương. Theo công nghệ này thì thông số trạng thái của không khí được xử lý để đưa về trạng thái trung gian bằng nhiệt độ điểm sương củatrạng thái không khí cần duy trì và thực hiện chạy các thiết bị công nghệ theo từng vùng không khí dựa vào biểu đồ của không khí ẩm. Nếu hạ nhiệt độ không khí với điều kiện giữ nguyên dung ẩm tới thời điểm không khí sẽ có độ ẩm tương đối bằng 100%, nhiệt độ ứng với trạng thái không khí đạt bão hoà gọi là nhiệt độ điểm sương. Nếu hạ nhiệt độ không khí xuống thấp hơn nhiệt độ điểm sương thì hơi nước trong không khí sẽ ngưng tụ.
Để có được môi trường không khí sạch phải bảo đảm bội số trao đổi không khí, duy trì áp lực dương của phòng và phải có hệ thống lọc bụi. Hệ thống lọc bụi bao gồm nhiều cấp lọc như sử dụng bộ lọc băng, lọc tinh cấp, lọc tĩnh điện v.v. Trong đó bộ lọc băng và lọc tĩnh điện giữ vị trí quan trọng.
Bộ lọc băng (lọc thô) có chức năng giữ được hạt bụi đo kích thước lớn hơn 100 m.m. Để tăng độ giữ bụi trên bề mặt tấm lọc được phun dầu có độ nhớt cao. Thiết bị gồm bộ khung đỡ cuộn lọc, trên là thùng chứa cuộn băng lọc (phần sạch), phía dưới là thùng chứa phần băng lọc đã bẩn. Cuộn lọc có chiều rộng bằng chiều rộng khung bộ lọc, chiều dài cuộn lọc 20 m, độ dày tấm lọc từ 20 mm. Cuộn lọc ban đầu được đặt ở thùng chứa phía trên, 1 phần mặt phẳng tấm lọc được nối giữa thùng chứa cuộn lọc phần sạch và phần băng lọc sau khi bị bẩn. Bề mặt tiết diện giữa 2 thùng chứa là phần không khí đi qua gọi là bề mặt làm việc của cuộn lọc băng. Khi bề mặt làm việc bị bẩn tổn thất áp lực tăng đến trị số giới hạn thì phải chuyển bề mặt cuộn lọc sang vị trí mới. Phần băng lọc bẩn được cuốn vào thùng đựng cuộn lọc bẩn. Việc chuyển đổi vị trí cuộn lọc được thực hiện tự động.
Bộ lọc bụi tĩnh điện có thể giữ được các hạt bụi kích thước nhỏ hơn 10 m.m, nồng độ bụi sau khi lọc còn khoảng 1 ¸ 10 mg/m3. Cấu tạo gồm có khối ion và khối collector. Khối ion gồm các điện cực là các sợi dây Ion bằng volfram có đường kính 0,2 mm. Giữa chúng là các tấm bản cực được nối đất, tạo thành mạng lưới ion hóa với điện áp cao 12.000V. Các hạt bụi khi đi qua điện trường với điện áp cao 12.000 V sẽ bị ion hóa và được giữ lại trên bề mặt các bản cực của khối ion và khối collector. Bộ lọc tĩnh điện có trở lực nhỏ nhưng hiệu quả giữ bụi lại rất cao, hiệu quả lọc bụi khoảng 92 ¸ 95%.
Hướng phát triển của hệ thống điều hòa trung tâm Công trình Lăng
Sau hơn 40 năm vận hành liên tục, mặc dù được các cán bộ, công nhân viên trong đơn vị giữ gìn, bảo quản theo một quy trình chặt chẽ, song hệ thống điều hòa Công trình đã từng bước xuống cấp theo thời gian. Để thực hiện được nhiệm vụ chính trị đặc biệt mà Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân tin tưởng giao cho đơn vị, năm 2016, các cán bộ kỹ thuật của Bộ Tư lệnh, cùng với các đơn vị cung cấp đã thay thế thành công 2 tổ hợp hệ thống điều hòa trung tâm, hệ thống điều hòa phục vụ thăm viếng, hệ thống điều hòa phục vụ sinh hoạt; đây là bước ngoặt quan trọng đánh dấu sự chuyển giao về công nghệ, đồng thời cũng khẳng định bước trưởng thành đi lên của cán bộ, công nhân viên trong đơn vị, tiến tới làm chủ vững chắc hoàn toàn nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và phục vụ tốt nhất đồng bào, khách quốc tế về Lăng viếng Bác./.
Nguyễn Vĩnh Hạnh, Trịnh Bá Đông
