Thành phố Newhaven (Anh) là điểm đặt chân đầu tiên của người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành khi đến Anh vào năm 1913. Từ đây, Người đã bắt đầu 04 năm gắn bó với nước Anh. Đây chính là khoảng thời gian có ý nghĩa với việc hình thành tư tưởng của Người và tạo tiền đề cho mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước Việt Nam và Anh ngày nay.
Tháng 5/1913, sau một thời gian làm việc trên những con tàu buôn lớn lênh đênh giữa các nước đế quốc châu Âu và các thuộc địa ở châu Phi, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã rời cảng La Havre của Pháp đến nước Anh. Tại London, trung tâm của đế quốc lớn nhất thế giới thời bấy giờ, Người đã phải làm rất nhiều việc nặng nhọc như cào tuyết trong trường học, điều khiển hệ thống nước nóng rồi phụ bếp trong khách sạn nhỏ Drayton Court, rửa bát đĩa trong khách sạn danh tiếng Carlton ở thủ đô London.
Trong khoảng thời gian ở Anh, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đã lần đầu tiên đọc các tác phẩm của hai nhà triết học Đức Karl Marx và Friendrich Engels. Điều này đã tạo một bước đệm trên con đường tìm hiểu thế giới, để Người có thể mang về những điều tìm hiểu được, có lợi cho đồng bào của mình, góp phần quan trọng hình thành nên tư tưởng Hồ Chí Minh, một tài sản vô giá trong công cuộc giải phóng dân tộc khỏi nô lệ áp bức và là kim chỉ nam của nhân dân Việt Nam trên con đường đi tới tự do, dân chủ, xã hội công bằng, văn minh.
Khách sạn Carlton ở London (Anh), nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc trong thời gian sống ở nước Anh. (Ảnh: Tư liệu/TTXVN)
Tại London có nhiều địa danh đã ghi dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những năm đầu thế kỷ 20, như công viên Hyde Park, hay khu Soho, Thư viện Marx... Nổi bật, Tòa nhà New Zealand, bắt đầu xây dựng năm 1959 và hoàn thành vào năm 1963 trên nền của khách sạn Carlton, hiện có gắn tấm biển màu xanh ghi: “Hồ Chí Minh (1890-1969) - Người khai sinh ra nước Việt Nam ngày nay - đã làm việc tại khách sạn Carlton, tòa nhà cũ trên nền đất này, năm 1913”. Dưới tầng hầm của Tòa nhà New Zealand cũng lưu giữ lại một căn phòng nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh từng làm việc để làm di tích lịch sử.
| Nhà sử học John Callow, cựu Giám đốc Trung tâm lưu trữ, Bảo tàng Thư viện Marx tại London nhận định: “Trong quá trình bôn ba, Người đã học được nhiều bài học quý báu nhằm thay đổi cuộc sống cho người dân Việt Nam tốt đẹp hơn. Nhưng chính tại Anh, Người đã tìm thấy mầm ươm cho con đường giải phóng dân tộc”... |
Tại Bảo tàng Newhaven, nơi lưu giữ rất nhiều tư liệu và hình ảnh về lịch sử hàng hải của địa phương, có hình ảnh về chiếc phà hơn 100 năm trước được cho là từng in dấu chân của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bảo tàng này hiện trưng bày một bức tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh, ghi dấu mối quan hệ lịch sử giữa Newhaven với Chủ tịch Hồ Chí Minh và với Việt Nam; mô hình thu nhỏ nhà sàn Bác Hồ, món quà tỉnh Nghệ An trao tặng Bảo tàng vào dịp chính quyền hai địa phương ký thỏa thuận kết nghĩa tại Newhaven năm 2014.
Đại diện chính quyền Newhaven và đại diện Đại sứ quán Việt Nam tại Anh cùng các đoàn công tác bày tỏ thành kính trước tượng Bác Hồ. Ảnh: Hải Vân/TTXVN.
Đặc biệt, Bức tượng đồng Bác Hồ là món quà Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, thông qua Đại sứ quán Việt Nam tại Anh, gửi tặng Bảo tàng Newhaven vào năm 2013 nhân kỷ niệm 100 năm ngày Người đến Anh trong hành trình tìm đường cứu nước.
Mới đây, ngày 25/10/2023, nhân kỷ niệm 110 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đến Anh (1913 - 2023) và 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Anh (1973 - 2023), Đại sứ quán Việt Nam tại Anh đã phối hợp với chính quyền và Bảo tàng thành phố Newhaven đã tổ chức Lễ khánh thành công trình tôn tạo tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Bảo tàng Newhaven. Công trình tôn tạo bức tượng do Đại sứ quán Việt Nam tại Anh thực hiện với sự phối hợp và hỗ trợ của Bảo tàng Newhaven và cộng đồng người Việt tại Anh.
| Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Vương quốc Anh, ông Graham Amy, nguyên Thị trưởng Newhaven đã từng khẳng định: "Hồ Chí Minh là một phần lịch sử của Newhaven và Hồ Chí Minh đã đưa hai đất nước đến với nhau.Trước kia lịch sử Newhaven chưa có gì liên quan đến Việt Nam, Hồ Chí Minh đã mang chúng ta đến với nhau, và ngày càng có nhiều người Anh đến Việt Nam, thăm Thành phố Hồ Chí Minh và địa đạo Củ Chi và chúng tôi cũng có nhiều người Việt Nam đến thăm Newhaven hơn." |
Phát biểu tại buổi Lễ, ông Graham Amy, Giám đốc Bảo tàng Newhaven, bày tỏ sự biết ơn đối với Việt Nam đã tặng Bảo tàng bức Tượng đồng Bác Hồ. Ông cho biết công trình tôn tạo bức tượng góp phần bảo tồn và làm đẹp bức tượng, khẳng định sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong quan hệ giữa Việt Nam và Anh nói chung và Newhaven nói riêng.
Đại diện Đại sứ quán và các đoàn công tác chụp ảnh lưu niệm tại bia kỷ niệm Bác Hồ được đặt tại bến cảng thị trấn Newhaven. Ảnh: Hải Vân/TTXVN.
Phát biểu tại buổi Lễ, Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Anh Nguyễn Hoàng Long chỉ ra mối liên hệ đặc biệt giữa Bác Hồ và thành phố Newhaven; đồng thời, hy vọng trong thời gian tới, chính quyền Newhaven tiếp tục hỗ trợ việc gìn giữ các di tích này, cũng như có các dự án xây mới hoặc tôn tạo các công trình tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Newhaven, qua đó góp phần thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ tốt đẹp Việt Nam - Anh cũng như giữa các địa phương của Việt Nam với Newhaven./.
Thanh Huyền (Tổng hợp)
