Trước yêu cầu nhiệm vụ của quân đội hiện nay, càng đòi hỏi phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, xây dựng các cấp ủy trong quân đội trong sạch, vững mạnh; nâng cao tính tiên phong, gương mẫu, phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đó vừa là vấn đề có tính nguyên tắc, vừa thể hiện trách nhiệm, tình cảm và cũng là nhiệm vụ quan trọng của các cấp ủy, của đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Đòi hỏi khách quan
Trong Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, Mác và Ăngghen chỉ rõ: “Về mặt thực tiễn, những người cộng sản là bộ phận kiên quyết nhất trong các đảng công nhân ở tất cả các nước, là bộ phận luôn luôn thúc đẩy phong trào tiến lên; về mặt lý luận, họ hơn bộ phận còn lại của giai cấp vô sản ở chỗ là họ hiểu những điều kiện và kết quả chung của phong trào vô sản”(1). Trong suốt quá trình xây dựng và hoạt động, Đảng ta luôn xác định Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam. Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng yêu cầu: “Tăng cường giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống, nâng cao tính tiên phong gương mẫu, phẩm chất năng lực đội ngũ cán bộ, đảng viên”.
Trong quân đội, bồi dưỡng tính tiên phong, gương mẫu cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là mục tiêu tiên quyết để xây dựng đảng bộ quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vững mạnh, có bản lĩnh chính trị vững vàng vượt qua mọi khó khăn, thử thách, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Đồng thời còn là biện pháp quan trọng để ngăn ngừa, khắc phục tác động mặt trái của cơ chế thị trường, chủ nghĩa cá nhân, tệ quan liêu, tham nhũng, hạn chế thấp nhất tác động tiêu cực cám dỗ về vật chất của cuộc sống hằng ngày, để họ thực sự là hạt nhân lãnh đạo, chỗ dựa tin cậy cho quần chúng, chiến sĩ trong mọi thử thách.
Nhận thức đúng đắn về vai trò của tính tiên phong, gương mẫu, những năm qua, các cấp ủy trong đảng bộ quân đội thường xuyên quan tâm, chăm lo bồi dưỡng tính tiên phong, gương mẫu cho đội ngũ cán bộ, đảng viên; có nhiều chủ trương, giải pháp bồi dưỡng nâng cao tính tiên phong, gương mẫu cho đội ngũ cán bộ, đảng viên phù hợp với từng thời kỳ, từng nhiệm vụ của cách mạng. Theo đánh giá chung “tuyệt đại bộ phận cán bộ trong quân đội vẫn giữ được lối sống trung thực, giản dị bằng sức lao động của mình, luôn gắn bó với
Đảng, giữ vững lập trường quan điểm giai cấp công nhân, tin tưởng tuyệt đối vào chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, rèn luyện giữ gìn được phẩm chất đạo đức cách mạng của người đảng viên cộng sản, vai trò tiên phong, gương mẫu luôn được phát huy, tự giác chấp hành kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội”(2).
Nhiều tổ chức đảng trong quân đội đã phát huy tinh thần tích cực, chủ động của đảng viên trong tự tu dưỡng, tự rèn luyện; bồi dưỡng tính tiên phong, gương mẫu của Đảng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đã có rất nhiều tấm gương đảng viên vượt khó vươn lên làm giàu chính đáng cho gia đình, quê hương, đảng viên trẻ tài năng chinh phục các tiến bộ khoa học công nghệ, cán bộ, đảng viên vững vàng nơi biên giới, đảo xa,... Đó chính là những hình ảnh tiêu biểu của tinh thần, nghị lực và ý chí vươn lên, giữ vững và phát huy tính tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong quân đội.
Tuy nhiên, nghiêm túc xem xét, trong những năm qua, việc bồi dưỡng tính tiên phong, gương mẫu của Đảng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên ở một số cấp ủy chưa được thường xuyên, thậm chí có lúc, có nơi còn coi nhẹ.
Tình trạng “đảng viên đông nhưng không mạnh” vẫn chưa được cải thiện một cách cơ bản. Tỷ lệ đảng viên thể hiện được vai trò tiên phong, gương mẫu chưa được cao. Cá biệt đã có biểu hiện tình trạng cơ hội, dao động, giảm sút niềm tin. Một bộ phận cán bộ, đảng viên còn vi phạm tính tiên phong, gương mẫu, thiếu kiên định, thiếu ý chí vươn lên, ngại khó khăn gian khổ, thiếu gương mẫu về đạo đức lối sống, quan liêu xa rời quần chúng. Những hạn chế đó làm ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín của Đảng đối với quần chúng, chiến sĩ, làm hạn chế đến kết quả lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ của đơn vị.
Do đó, trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, trước yêu cầu của cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng, các tổ chức đảng trong quân đội cần phải nâng cao chất lượng bồi dưỡng tính tiên phong, gương mẫu của Đảng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đây là vấn đề cơ bản trong công tác xây dựng Đảng, đồng thời là nhiệm vụ thường xuyên, cấp bách nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Nâng cao tính tiên phong, gương mẫu
Hiện nay, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên nói chung, công tác bồi dưỡng tính tiên phong, gương mẫu của Đảng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trong quân đội nói riêng chịu sự tác động của nhiều yếu tố, cả tích cực và tiêu cực. Để nâng cao tính tiên phong gương mẫu cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trong quân đội, cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:
Một là, tăng cường giáo dục toàn diện, chú trọng xây dựng, bồi dưỡng các tiêu chí, chuẩn mực của tính tiên phong, gương mẫu.
Đây là giải pháp rất quan trọng vì các chuẩn mực là cơ sở để đảng viên phấn đấu, tu dưỡng rèn luyện, là căn cứ để các cấp ủy trong quân đội đánh giá, phân loại tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên. Các cấp ủy cần xây dựng, cụ thể hóa các tiêu chí, chuẩn mực về tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên cho phù hợp với tình hình đảng bộ, chi bộ mình trên các mặt chính trị, tư tưởng, trí tuệ, tổ chức và hành động. Theo đó, tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong quân đội cần xác định trên các góc độ:
Tiên phong, gương mẫu về chính trị, tư tưởng: Đòi hỏi đội ngũ cán bộ, đảng viên trong quân đội phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối tin tưởng, trung thành với Đảng, Tổ quốc, nhân dân; sẵn sàng xả thân vì Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân; không quản hy sinh, gian khổ; chấp hành và gương mẫu đi đầu trong những nơi khó khăn vất vả, từ biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa; có lối sống trong sạch, lành mạnh, không tham nhũng, đi đầu trong đấu tranh chống tham nhũng, chống tham ô, hối lộ.
Tiên phong, gương mẫu về tổ chức: Cán bộ, đảng viên trong quân đội phải luôn đi đầu gương mẫu trong chấp hành mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, điều lệnh, điều lệ của quân đội, nghị quyết của đảng bộ, chi bộ, quy định của đơn vị. Chấp hành nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, đề cao tự phê bình và phê bình, không bao che, che giấu khuyết điểm.
Tiên phong, gương mẫu về trí tuệ: đòi hỏi đội ngũ cán bộ, đảng viên trong quân đội phải tiên phong, gương mẫu làm chủ tri thức khoa học nghệ thuật quân sự hiện đại trên thế giới, nghệ thuật quân sự Việt Nam, nâng cao kiến thức, trình độ kỹ thuật, chiến thuật, làm chủ vũ khí trang bị và kỹ thuật hiện đại, có năng lực nghiên cứu, phân tích đánh giá tình hình, xác định kế hoạch, phương án, năng lực lãnh đạo, chỉ huy, tổ chức, kiểm tra thực hiện nhiệm vụ. Tính tiên phong của đội ngũ cán bộ, đảng viên phải là kết quả hoàn thành tốt nhiệm vụ theo chức trách, có trình độ, năng lực chuyên môn theo yêu cầu nhiệm vụ.
Tiên phong, gương mẫu về hành động: đây là sự biểu hiện rõ nét nhất về tính tiên phong, gương mẫu của đội ngũ đảng viên trong quân đội mà quần chúng, chiến sĩ dễ nhận biết để học tập. Do đó, yêu cầu đội ngũ cán bộ, đảng viên trong quân đội phải luôn đi đầu trong thực hiện nhiệm vụ, nói đi đôi với làm, tư tưởng gắn với động tác, tác phong, lý luận liên hệ với thực tiễn; hành động phải chuẩn mực từ lời nói đến việc làm, cử chỉ, thái độ, hành vi, ứng xử; gương mẫu trong mọi lúc, mọi nơi, ở nơi công sở, cơ quan, đơn vị cũng như nơi cư trú.
Hai là, đa dạng hóa các hình thức, phương pháp bồi dưỡng tính tiên phong, gương mẫu.
Để bồi dưỡng tính tiên phong, gương mẫu của Đảng cho cán bộ, đảng viên trong quân đội, cần đa dạng hóa hình thức, phương pháp bồi dưỡng. Vì nội dung, hình thức, phương pháp có mối quan hệ rất chặt chẽ với nhau, sự phù hợp 3 yếu tố nội dung, hình thức, phương pháp là điều kiện nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động bồi dưỡng. Công tác bồi dưỡng là hoạt động nhằm xây dựng phẩm chất chính trị, tư tưởng nhằm làm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên có lập trường, bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, tin tưởng tuyệt đối và suốt đời phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng. Quá trình đa dạng hóa các hình thức, phương pháp bồi dưỡng phải phù hợp với từng đối tượng đảng viên ở từng cương vị công tác khác nhau. Cấp ủy các cấp và chủ thể bồi dưỡng phải đánh giá được những điểm mạnh, điểm yếu của mỗi cán bộ, đảng viên về tính tiên phong, gương mẫu để xác định cho phù hợp. Đồng thời, bảo đảm tính phát triển, tính yêu cầu cao để từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Quá trình đổi mới hình thức bồi dưỡng tính tiên phong, gương mẫu của Đảng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trong đảng bộ quân đội cần làm tốt một số nội dung: mở rộng, nâng cao chất lượng các hình thức giáo dục chính trị cơ bản, như nâng cao chất lượng hình thức lên lớp chính trị, các buổi thảo luận về chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên ở các tổ chức đảng trong quân đội; đẩy mạnh việc bồi dưỡng bằng cách giáo dục thuyết phục tác động vào tâm tư, tình cảm con người; kết hợp chặt chẽ với việc duy trì có chất lượng các chế độ nền nếp sinh hoạt đảng để bồi dưỡng tính tiên phong, gương mẫu của Đảng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Ba là, nêu cao tính tự tu dưỡng, phấn đấu rèn luyện tính tiên phong, gương mẫu.
Biến quá trình đào tạo, bồi dưỡng thành quá trình tự đào tạo, bồi dưỡng là một trong những nguyên lý giáo dục của Đảng. Tính tiên phong, gương mẫu của Đảng được hình thành trong cán bộ, đảng viên bởi nhiều yếu tố, cả khách quan và chủ quan. Trong đó, sự tích cực, chủ động, sáng tạo trong tự học tập, tự tu dưỡng rèn luyện của cán bộ, đảng viên trong quân đội giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Bởi vì, tính tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên chỉ có được thông qua lăng kính chủ quan của họ, từ nhận thức đến hành động và trở thành nhu cầu cuộc sống hằng ngày. Vì vậy, người cán bộ, đảng viên trong quân đội phải luôn tự ý thức rằng: mọi suy nghĩ, việc làm, hành động phải đi trước và là tấm gương cho quần chúng, chiến sĩ noi theo, học tập. Người cán bộ, đảng viên phải tự học tập để nâng cao trình độ mọi mặt, tự giác chấp hành và thực hiện theo chức trách, nhiệm vụ, tự đề ra kế hoạch phấn đấu cho bản thân, tự điều chỉnh hành vi của mình, sai đến đâu sửa đến đấy, phải tự giác nhận khuyết điểm và tự sửa chữa, không tranh công, đổ lỗi cho người khác, vin vào tập thể, thực hiện tốt lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “đảng viên đi trước làng nước theo sau”.
Bên cạnh đó, để việc tự học tập, tự rèn luyện tu dưỡng phấn đấu của cán bộ, đảng viên có chất lượng và hiệu quả tốt, các chủ thể và lực lượng tham gia bồi dưỡng cần làm tốt công tác kiểm tra, giám sát. Quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo việc đánh giá kết quả tự học tập, tự tu dưỡng, rèn luyện nâng cao tính tiên phong, gương mẫu của Đảng. Thông qua đó, chủ thể và lực lượng nắm vững tình hình để phát hiện, chấn chỉnh kịp thời những hạn chế, khuyết điểm. Quá trình đó đòi hỏi phải khách quan, toàn diện, đặt ra yêu cầu cao. Sau kiểm tra phải có rút kinh nghiệm, chỉ rõ những ưu điểm và hạn chế, đề ra phương hướng. Đồng thời, cần làm tốt việc động viên, khen thưởng đối với các cá nhân có kết quả cao trong tự học tập, tự tu dưỡng, rèn luyện phấn đấu.
Bốn là, kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục rèn luyện với đấu tranh khắc phục sự suy thoái về tư tưởng chính trị và phẩm chất đạo đức, lối sống.
Quá trình bồi dưỡng tính tiên phong, gương mẫu của Đảng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là hoạt động xây dựng con người, là sự tác động tổng hợp làm chuyển biến nhận thức của đội ngũ cán bộ, đảng viên, trên cơ sở đó chỉ đạo mọi hành vi hoạt động của họ. Đồng thời, quá trình đó luôn diễn ra trong sự đấu tranh giữa cái mới và cái cũ, cái tích cực và cái tiêu cực, bảo thủ trì trệ ở các cơ quan, đơn vị trong toàn quân và trong chính bản thân từng cán bộ, đảng viên. Do đó, một mặt các cấp ủy, tổ chức đảng, người cán bộ chủ trì, các cơ quan chức năng trong toàn quân cần nắm vững tính tất yếu khách quan đó, thường xuyên làm tốt công tác giáo dục, quán triệt mọi đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, phương hướng xây dựng quân đội cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại và yêu cầu nhiệm vụ cụ thể của từng cơ quan, đơn vị. Mặt khác, phải kiên trì thực hiện đấu tranh, khắc phục những hạn chế, yếu kém trong suốt quá trình bồi dưỡng tính tiên phong của Đảng và triển khai thực hiện chủ trương, biện pháp lãnh đạo và tổ chức hoạt động bồi dưỡng; phải hướng dẫn, động viên và đặt ra yêu cầu cao để đội ngũ cán bộ, đảng viên biết chủ động đấu tranh khắc phục các biểu hiện yếu kém về trách nhiệm, hời hợt, công thức, rập khuân, máy móc, biểu hiện kinh nghiệm chủ nghĩa, chạy theo thành tích, phong trào, kiên quyết phản bác lại các quan điểm sai trái, thù địch, bôi nhọ, nói xấu trong quá trình tiến hành bồi dưỡng.
Các giải pháp trên có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động qua lại làm tiền đề cơ sở cho nhau. Thực hiện tốt các giải pháp bồi dưỡng tính tiên phong, gương mẫu của Đảng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động của các chủ thể, lực lượng tham gia bồi dưỡng, góp phần hoàn thành công cuộc đổi mới, xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao sức chiến đấu và năng lực lãnh đạo của hệ thống tổ chức cơ sở đảng trong quân đội, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó./.
(1) C. Mác và Ph. Ăngghen: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 4, tr 614615.
(2) Tổng cục Chính trị: Nâng cao chất lượng, hiệu quả việc chấp hành kỷ luật Đảng của các tổ chức đảng và đảng viên trong Đảng bộ Quân đội thời kỳ mới, Nxb. Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2000, tr.24.
Lê Việt Thắng
Học viện Hậu cần Bộ Quốc phòng
Theo Tạp chí Cộng sản
Thanh Liễu (st)
