Trong khi “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên tắc...”(1), thì việc bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh ở nước ta hiện nay là việc làm cấp bách.
Trong quá trình đấu tranh giành và giữ nước, Đảng Cộng sản Việt Nam đã vận dụng tư tưởng đạo đức cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo nhân dân tiến hành thắng lợi cách mạng giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đưa cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội. Trong điều kiện Đảng cầm quyền, việc bồi dưỡng đạo đức cách mạng theo năm đức tính “trí, tín, nhân, dũng, liêm” là vấn đề quan trọng và có ý nghĩa sống còn của chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Người ta ai cũng muốn ăn ngon mặc đẹp, nhưng muốn phải cho đúng thời, đúng hoàn cảnh. Trong lúc nhân dân ta còn thiếu thốn mà một người nào đó muốn riêng hưởng ăn ngon mặc đẹp, như vậy là không có đạo đức”(2). Vì vậy, việc bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh giúp chúng ta thực hiện tốt việc xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức trong tình hình mới, bởi vì, “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”(3); qua đó phát huy mặt tích cực, khắc phục mặt tiêu cực, mặt trái của nền kinh tế thị trường, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Mặt khác, thực hiện tốt công tác này cũng là để thực hiện tốt việc xây dựng và chỉnh đốn Đảng, qua đó nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, có ý nghĩa quyết định thắng lợi của sự nghiệp đổi mới đất nước vì mục tiêu: “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”(4).
Để bồi dưỡng đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho cán bộ, đảng viên trong điều kiện Đảng cầm quyền, cần thực hiện tốt các nội dung sau:
Một là, thường xuyên giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Đây là nội dung có ý nghĩa hết sức quan trọng, bởi vì: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”(5). Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên phải thường xuyên, liên tục và kiên trì trong đấu tranh tự phê bình và phê bình hàng ngày. Nội dung bồi dưỡng đạo đức cách mạng phải sát với từng đối tượng, có yêu cầu cụ thể, gắn với từng cấp, từng ngành, từng nhiệm vụ theo cương vị, chức trách. Trong đó, thường xuyên giáo dục, bồi dưỡng nâng cao nhận thức về mục tiêu, lý tưởng, lòng trung thành; rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, tình yêu thương con người, sống khiêm tốn giản dị, nói đi đôi với làm; bồi dưỡng trình độ trí tuệ và tác phong, phương pháp công tác của cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ có chức, có quyền. Đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo các cấp cần nêu gương về sự giác ngộ lý tưởng cộng sản, quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng, tổ chức đơn vị thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao; thực hiện dân chủ, đoàn kết và kỷ luật, phát huy cao độ hiệu lực của mọi tổ chức, mọi lực lượng trong thực hiện nhiệm vụ; gương mẫu trong công tác và lối sống, thương yêu cấp dưới, không quan liêu, độc đoán chuyên quyền, gia trưởng... Vì người cán bộ có đạo đức cách mạng phải: Suốt đời làm đày tớ trung thành của nhân dân.
Hình thức giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên phải được vận dụng một cách phong phú, đa dạng. Trong đó, tiếp tục thực hiện các nghị quyết về xây dựng và chỉnh đốn Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) khoá VIII, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI); thực hiện tự phê bình và phê bình; giáo dục chính trị, tư tưởng; phát động phong trào tự giáo dục, tự rèn luyện đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong cán bộ, đảng viên để “kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, củng cố niềm tin của đảng viên và của nhân dân đối với Đảng”(6). Đồng thời, đẩy mạnh cuộc đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, bè phái, chủ nghĩa cá nhân để củng cố và phát triển những đức tính tốt đẹp của đạo đức cách mạng, làm trong sạch đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Hai là, xây dựng cho mỗi cán bộ, đảng viên lòng trung thành đối với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân. Sự trung thành đó trước hết phải thể hiện ở sự giác ngộ sâu sắc lý tưởng, mục tiêu cách mạng của Đảng, lấy đó làm mục đích hoạt động của mình. Sự trung thành đó thể hiện trong bất kỳ hoàn cảnh khó khăn nào cũng quyết tâm phấn đấu để thực hiện mục tiêu, lý tưởng của Đảng, suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng; hết lòng, hết sức phụng sự nhân dân, thương yêu giúp đỡ nhân dân, kiên quyết chống bệnh quan liêu, thói gia trưởng, cửa quyền, ức hiếp nhân dân và thói kiêu ngạo. Mọi cán bộ, đảng viên phải có ý thức cộng đồng, luôn biết đặt lợi ích của Đảng, Tổ quốc, cộng đồng lên trên lợi ích cá nhân; biết hy sinh lợi ích cá nhân cho lợi ích chung của Đảng; có lối sống “mình vì mọi người”; gương mẫu trước quần chúng. Mọi cán bộ, đảng viên phải: “Trung với nước, hiếu với dân, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, việc gì có lợi cho dân ta phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân, ta phải hết sức tránh, phải khổ trước thiên hạ, sướng sau thiên hạ, biết yêu thương con người, có tình cảm quốc tế trong sáng”(7). Mỗi cán bộ, đảng viên phải nâng cao tinh thần học tập lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, hiểu, nhận thức một cách đúng đắn, khoa học, đồng thời biết vận dụng một cách sáng tạo trong hoạt động thực tiễn góp phần vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ Đảng, bảo vệ nhân dân, bảo vệ thành quả cách mạng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa.
Ba là, xây dựng lối sống có tình, có nghĩa, có trước, có sau, nhân hậu, thủy chung, đoàn kết, thương yêu, tương trợ giúp đỡ lẫn nhau bằng chính những hành động của mình trong cuộc sống hàng ngày. Có thái độ nghiêm khắc đối với chính bản thân mình; khoan dung, độ lượng và tôn trọng đối với mọi người là yêu cầu đối với mỗi cán bộ, đảng viên. Giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên có đức tính: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, có nghĩa là phải tận tụy trong công việc, không lười biếng, không tham ô, lãng phí của công, sống trung thực thẳng thắn đối với mọi người, hết lòng, hết sức phục vụ sự nghiệp chung, tránh lối sống vị kỷ và chủ nghĩa cá nhân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Một người cán bộ tốt phải có đạo đức cách mạng. Muốn có đạo đức cách mạng phải có 5 điều sau đây: Trí - Tín - Nhân - Dũng - Liêm”(8). Phải thực hành tiết kiệm, không tham ô, lãng phí và biết tuyên truyền giáo dục để mọi người cùng làm theo. Vì vậy, dù ở cương vị nào, mỗi cán bộ, đảng viên đều phải thấm nhuần sâu sắc tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng, biết cụ thể hóa “trí, tín, nhân, dũng, liêm” cho phù hợp với nhiệm vụ chức trách của mình, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân.
Bốn là, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, thực hiện tự phê bình và phê bình, tăng cường kỷ luật, xây dựng môi trường dân chủ lành mạnh trong Đảng.
Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng nước ta. Vì vậy, phải không ngừng củng cố và chỉnh đốn Đảng, làm cho “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”(9). Đạo đức và văn minh của Đảng được thể hiện ở hành động, lối làm việc thấm đượm đạo đức, lý tưởng cách mạng và có trí tuệ cao. Đảng ta đã xác định: xây dựng chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống là một trong những lĩnh vực then chốt trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay. Vì "Nếu Đảng ta không thật vững vàng về chính trị, tư tưởng; không thống nhất cao về ý chí, hành động; không trong sạch về đạo đức, lối sống; không chặt chẽ về tổ chức; không được nhân dân ủng hộ thì không thể đứng vững và đủ sức lãnh đạo đất nước đi lên"(10). Để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, thực hiện chế độ tự phê bình và phê bình một cách thường xuyên với tinh thần nghiêm túc, thẳng thắn đi đôi với thực hiện dân chủ rộng rãi; giữ vững nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng; tăng cường công tác quản lý cán bộ, đảng viên; kiên quyết đưa ra khỏi Đảng và bộ máy nhà nước những phần tử cơ hội, thoái hoá biến chất, thiếu đạo đức cách mạng; kiên quyết xử lý những cán bộ, đảng viên vi phạm Điều lệ Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Để tăng cường và nâng cao tầm lãnh đạo của Đảng, cần phải chú trọng bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Để giữ vững độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, bất luận trong hoàn cảnh nào Đảng phải có đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự trong sạch, có phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng. Thực tiễn thời gian qua chứng minh, Đảng ta đã nhìn thẳng vào sự thật, sửa chữa, khắc phục những khuyết điểm, sai lầm để đáp ứng với yêu cầu của sự nghiệp cách mạng trong giai đoạn mới. Đảng xác định: “Chống nguy cơ sai lầm về đường lối, vi phạm nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, sai lầm về lựa chọn và bố trí cán bộ; tệ tham nhũng, lãng phí, quan liêu xa rời nhân dân, xa rời thực tế; xây dựng đạo đức, nhân cách đảng viên”(11). Do đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải tiên phong gương mẫu trước quần chúng, có uy tín, phẩm chất đạo đức cách mạng, lối sống trong sạch, lành mạnh, nói đi đôi với làm, vì quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước... Hô hào dân tiết kiệm mình phải tiết kiệm trước đã và “Đảng viên đi trước, làng nước theo sau”; “Vui sau thiên hạ, lo trước thiên hạ”, bởi gương mẫu là một nội dung, một phương thức trọng yếu trong công việc lãnh đạo của Đảng.
Năm là, đánh giá đúng cán bộ, đảng viên, gắn đào tạo, bồi dưỡng với quy hoạch, sử dụng cán bộ. Trong tình hình hiện nay, Đảng phải có cơ chế, chính sách đúng đắn, phù hợp trong đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch và sử dụng cán bộ. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc. Vì vậy, huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”(12). Chuẩn hóa tiêu chuẩn chức danh cán bộ; bố trí, đề bạt, sử dụng cán bộ phải đúng người, đúng việc, đúng chỗ, đúng sở trường, đúng phẩm chất, năng lực. Đồng thời, phải kiên quyết đấu tranh đưa ra khỏi bộ máy của Đảng, Nhà nước những người thoái hóa biến chất theo đúng tinh thần: “Định kỳ kiểm tra, đánh giá chất lượng cán bộ, công chức, kịp thời thay thế những cán bộ, công chức yếu kém và thoái hóa”(13).
Sáu là, nâng cao trình độ mọi mặt cho cán bộ, đảng viên. Bất cứ một quốc gia, dân tộc nào muốn phát triển đất nước đều phải quan tâm đào tạo con người. Bởi “Dốt thì dại, dại thì hèn. Vì không chịu dại, không chịu hèn, cho nên thanh toán nạn mù chữ là một trong những việc cấp bách và quan trọng của nhân dân các nước dân chủ mới”(14). Cho nên, ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, Đảng ta đã phát động phong trào diệt giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm. Trong đó, việc chống giặc dốt được đặc biệt quan tâm, bắt đầu từ việc xoá nạn mù chữ trong toàn dân. Có như vậy, cách mạng mới phát triển và giành thắng lợi. Qua đó, phát huy được trí tuệ, tài năng và sức sáng tạo và của cả dân tộc. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Nay chúng ta đã giành được quyền độc lập. Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc ngay trong lúc này là nâng cao dân trí”(15); “Muốn giữ nền độc lập, muốn làm cho nước mạnh, dân giàu... mọi người Việt Nam phải có kiến thức mới để tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà”(16). Nước nhà cần phải kiến thiết, kiến thiết thì phải có nhân tài cho đất nước, muốn có nhân tài cho đất nước phải giáo dục để họ vừa có “đức” vừa có “tài” để phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Con người đó phải có tư tưởng xã hội chủ nghĩa, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; con người đó phải được gột rửa tư tưởng cá nhân chủ nghĩa, có kiến thức toàn diện, có đủ đức, đủ tài, vừa “hồng” vừa “chuyên”. Người viết: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu. Vì vậy tôi đề nghị mở một chiến dịch để chống nạn mù chữ”(17). Để đào luyện những con người mới phục vụ cho sự nghiệp sáng tạo ra xã hội mới cần đẩy mạnh sự nghiệp giáo dục, đào tạo của nước nhà và đặc biệt chú ý, quan tâm đến việc bồi dưỡng thế hệ trẻ, bởi đó chính là tương lai của đất nước. Người cho rằng: “Đoàn viên thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng viên phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”(18). Đồng thời, coi trọng việc xây dựng đời sống mới cho cán bộ, đảng viên mà cốt lõi là cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; truyền thống yêu nước thương nòi, tinh thần đoàn kết, cố kết cộng đồng; tinh thần nhân ái khoan dung, trọng nghĩa tình, đạo lý; đức tính cần cù sáng tạo trong lao động sản xuất; tinh thần dũng cảm, kiên cường bất khuất, mưu trí, gan dạ trong chống giặc ngoại xâm; bồi dưỡng chủ nghĩa anh hùng cách mạng, có tư tưởng, tình cảm, lẽ sống, lối sống, đạo đức và phong cách mới, những con người đủ đức, đủ tài phục vụ sự nghiệp cách mạng, phục vụ Tổ quốc và nhân dân.
Bảy là, đấu tranh không khoan nhượng với những hành vi thiếu đạo đức cách mạng. Muốn xây dựng được con người mới, phải thường xuyên tu dưỡng đạo đức cách mạng, kiên quyết chống những biểu hiện thoái hóa đạo đức, cần có biện pháp nhằm khắc phục sự suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ có chức, có quyền. Sự suy thoái đó có biểu hiện như: hoài nghi về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thiếu tin tưởng và nhất trí với đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước; tham ô, lãng phí, bè cánh, hủ hoá, lối sống thực dụng, quan liêu, trù dập, thiếu dân chủ, vi phạm nguyên tắc, không yêu thương con người; không thực hiện cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư.
Đồng thời, phải xây dựng cho cán bộ, đảng viên lòng dũng cảm, ý chí kiên cường trong đấu tranh ngăn chặn những biểu hiện sai trái, tiêu cực trong cuộc sống và những hành động chống phá của các thế lực thù địch đối với cách mạng nước ta trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội; đấu tranh không khoan nhượng với chủ nghĩa duy tâm, xét lại, các thế lực thù địch chống phá cách mạng nước ta trên mặt trận tư tưởng, lý luận bằng chiến lược “diễn biến hòa bình” làm tha hóa đội ngũ cán bộ, đảng viên, xa rời mục tiêu lý tưởng cách mạng. Xây dựng và nâng cao bản lĩnh chính trị cho cán bộ, đảng viên, có lập trường, quan điểm vững vàng, thế giới quan khoa học, có kiến thức sâu rộng, năng lực, phương pháp tư duy khoa học, sắc bén về lý luận, nhạy cảm trong thực tiễn, cảnh giác cách mạng cao, dũng cảm, có đạo đức cách mạng trong sáng nhằm tạo ra các giá trị đạo đức cách mạng mới, giữ vững nền tảng tinh thần của xã hội. Cần đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp đấu tranh; chủ động đoàn kết phối hợp chặt chẽ với các lực lượng tham gia có hiệu quả vào cuộc đấu tranh chống chiến lược “diễn biến hòa bình”, đập tan mọi âm mưu phá hoại và gây bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, đảng viên, đó là sự chuẩn bị tốt về mọi mặt để bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
TS. Dương Quang Hiển
- Viện Khoa học Xã hội Nhân văn Quân sự, Bộ Quốc phòng
Ghi chú:
(1), (6), (10) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, Nxb CTQG, H. 2012, tr.22; tr.26; tr.95-96.
(2), (9) Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 8, Nxb CTQG, H. 2002, tr. 392; tr.5.
(3), (8), (12) Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, H.1995, tr. 269; tr.9; tr.269.
(4) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, H. 2011, tr.70.
(5) Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 9, Nxb CTQG, H.1995, tr.293.
(7) Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 1, Nxb CTQG, H.2001, tr.18.
(11) “Đổi mới và phát triển ở Việt Nam - một số vấn đề lý luận và thực tiễn”, Báo Nhân Dân, ngày 13/6/2006, tr.3.
(13) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb CTQG, H. 2001, tr.135.
(14), (15), (16), (17), (18) Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 4, Nxb CTQG, H.1995, tr. 64; tr.36; tr.36; tr.8; tr.498.
Theo http://tcnn.vn
Thu Hiền (st)
