Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa kiệt xuất, không chỉ là lãnh tụ vĩ đại, kính yêu của nhân dân Việt Nam mà trên thế giới Người là một nhân cách lớn của tinh thần giải phóng dân tộc, tự do, bình đẳng, bác ái của nhân dân yêu chuộng hòa bình. Việc dựng tượng Người để tưởng nhớ tôn vinh và khẳng định tư tưởng nhân văn, hòa bình, tiến bộ là mong muốn, nguyện vọng của nhiều quốc gia trên thế giới. Những năm gần đây, theo đề nghị của các nước, chúng ta đã tiến hành việc dựng tượng chân dung Bác Hồ ở một số nước như: Singapo, Philippin, Mông Cổ, Srilanka, Argentina, Mexico, Chile, Dominicana… một số nước khác đã đặt tượng Bác từ những năm trước đó như: Pháp, Nga, Cuba, Madagasca, Ấn Độ…
Khánh thành tượng Bác Hồ ở Dominicana
Việc tiến hành xây dựng và dựng tượng Bác ở nước ngoài được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Bộ Ngoại giao giao cho Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, Bảo tàng Hồ Chí Minh (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) và sứ quán Việt Nam ở các nước triển khai thực hiện. Đoàn công tác của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đi triển khai công việc này gồm họa sỹ Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm; Tiến sỹ Chu Đức Tính và sau này là bà Nguyễn Thị Đức - Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh và họa sỹ Nguyễn Khắc Thịnh - Bảo tàng Hồ Chí Minh đi thực hiện. Công việc của Đoàn công tác là đi đến các nước có đề nghị với Nhà nước ta cho được dựng tượng Bác Hồ để tiền trạm, khảo sát và tìm địa điểm, thiết kế vị trí đặt tượng và triển khai thi công xây dựng với sự phối hợp của Sứ quán Việt Nam tại nước bạn. Mỗi chuyến đi đều để lại những tình cảm đặc biệt khó quên trong lòng anh em đoàn công tác, đó là sự kính trọng sâu sắc của nhân dân các nước đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, đó là niềm tự hào khi là người Việt Nam, con cháu của Bác Hồ, trước tình cảm trân trọng và nồng ấm của bạn bè quốc tế với Bác Hồ với Tổ quốc Việt Nam. Khi chúng tôi đến Thủ đô Buenos Aires, Argentina, đất nước ở Nam Mỹ xa xôi, đất nước mà khi làm thủy thủ để ra đi tìm đường cứu nước Bác Hồ đã đặt chân tới, chúng tôi cảm nhận được tình cảm sâu đậm của nhân dân Argentina dành cho Bác Hồ và nhân dân Việt Nam. Đoàn công tác đã đến làm việc với Lãnh đạo địa phương nơi có vườn hoa sẽ dựng tượng Bác, đến Hội Hữu nghị Việt Nam - Argentina đến Hội đồng nhân dân thành phố Buenos Aires và được đón tiếp như những sứ giả của tự do, độc lập dân tộc và yêu chuộng hòa bình. Hội Hữu nghị Argentina - Việt Nam đề nghị phải làm tượng Bác cả người, quy mô lớn mới xứng tầm của Bác. Chúng tôi phải nói khéo nhiều lần cho bạn khỏi buồn là làm tượng nhỏ thôi vì Bác vốn khiêm nhường, giản dị.
Khánh thành tượng Bác Hồ ở Argentina
Tượng Bác sau đó được đúc bằng đồng dựng ở một khuôn viên vườn hoa rất đẹp ở Trung tâm Thủ đô Buenos Aires - Argentina. Một kỷ niệm nữa cũng không thể quên, đó là chuyến đi trùng tu tượng Bác Hồ ở Madagasca. Khi chúng tôi còn ở trong nước được Sứ quán báo về là tượng Bác cần phải trùng tu một số hạng mục vì công trình này đã làm từ khá lâu, đặc biệt được thông tin là ở bên mắt phải của tượng Bác có một vết màu trắng to bằng đồng xu chưa rõ là gì và vì sao? Chúng tôi lên đường mà lòng nặng trĩu lo lắng không biết thế nào? Đến Madagasca vào 12 giờ trưa, trời nắng như đổ lửa cả đoàn đến xem tượng Bác ngay. Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm trực tiếp trèo lên để xem điểm trắng trong mắt ở tượng Bác là cái gì? Căng thẳng và lo lắng, mồ hôi ra như tắm. Giữa Quảng trường không có thang phải trèo theo kiểu trèo cây. Thì ra đó chỉ là tổ trứng của một con nhện, dùng tay gỡ nhẹ ra, bỗng lúc đó bầu trời như bừng sáng hơn, tượng Bác như khẽ cười, có lẽ Người cảm nhận được con cháu từ Việt Nam đã sang, cả Đoàn thở phào nhẹ nhõm như trút được gánh nặng.
Đi dựng tượng Bác ở Chile cũng có nhiều ấn tượng với chúng tôi, đến Chile mới biết ở thành phố Cero Navia thuộc Santiago có giải bóng đá của thanh thiếu niên mang tên Hồ Chí Minh. Khi đoàn Việt Nam đến được bạn mời dự khai mạc và trao huy chương cho vòng chung kết giải bóng đá Hồ Chí Minh. Thật cảm động thấy các thanh thiếu niên Chile chơi bóng và hô vang Hồ Chí Minh, chúng tôi trào nước mắt vì cảm động, thấy Bác mình vĩ đại quá, bạn bè ở xa nửa vòng trái đất vẫn dành cho Bác và Việt Nam tình cảm thật tốt đẹp. Tượng Bác Hồ ở Chile được xây dựng ở khu dân cư Hemida dela Victoria ngoại thành thủ đô, trong khuôn viên công viên nhỏ nơi sẽ đặt tượng Bác đã có một bức tranh rất đặc biệt ghép bằng gốm (là những mảnh bát, đĩa) do những người phụ nữ Chile ở khu Hemida dela Victoria thực hiện khi nghe tin Bác mất vào năm 1969. Xem tác phẩm này của các phụ nữ Chile, những người nội trợ làm từ năm 1969 mới thấy tình cảm sâu sắc của người dân Chile dành cho Bác và Việt Nam. Chúng tôi đã tìm phương án thiết kế vị trí đặt tượng Bác hợp lý nhất để tượng Bác bên cạnh bức tranh gốm của các phụ nữ Chile đã làm. Nhớ lại chuyến đi đến các nước, mỗi công trình tượng Bác được xây dựng, chúng tôi những người lặng lẽ đi trước về sau làm công việc âm thầm với thời gian rất eo hẹp để thực hiện những công trình tượng Bác theo mong muốn và nguyện vọng của nhân dân nước bạn, mỗi chuyến đi lại thêm tự hào mình là người Việt Nam con cháu của Bác Hồ.
Vi Kiến Thành
(Bài đăng trên Tạp chí Mỹ thuật Nhiếp ảnh số tháng 4/2016)
Theo http://ape.gov.vn
Thu Hiền (st)
