Năm 1954, sau Hiệp định Giơnevơ được ký kết, Việt Nam tạm thời chia cắt làm hai miền Nam Bắc, đồng bào miền Nam sống đau khổ dưới ách chiếm đóng của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Trong đau khổ, đồng bào miền Nam luôn hướng về miền Bắc, về Đảng và Bác Hồ kính yêu.
Đầu mùa Xuân năm 1955, trên con tàu Kilinki (Ba Lan), đoàn cán bộ của Văn phòng Trung ương cục miền Nam tập kết ra miền Bắc. Đoàn vinh dự được mang cây vú sữa miền Nam ra biếu Bác Hồ với tấm lòng kính yêu vô hạn của đồng bào miền Nam đối với Bác. Bà mẹ liệt sỹ Lê Thị Sảnh (còn gọi là mẹ Tư Tố) ở Ranh Hạt thuộc ấp 10, xã Trí Phải, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau, là người đã trao cho đồng chí chỉ huy Đại đội 370 pháo binh, Tiểu đoàn 307 cây vú sữa cao 2 tấc được ươm trồng trong một chiếc bình tích bằng sành. Ngày mồng 3 Tết năm ấy, đồng chí Lê Đức Thọ và đồng chí Nguyễn Văn Kỉnh (người phụ trách đoàn) đã đưa cây vú sữa vào Phủ Chủ tịch kính tặng Bác Hồ.
Cây vú sữa được Bác Hồ trồng ngay gần bờ ao, bên cạnh ngôi nhà 1954, nơi Bác ở 4 năm đầu tiên trong Khu Phủ Chủ tịch. Cây vú sữa vốn là loài cây ưa khí hậu nóng ở miền Nam và ít chịu được lạnh ở miền Bắc, do vậy, những ngày đầu mới trồng, cây còn nhỏ và rất khó chăm sóc. Hàng ngày, mặc dù bận nhiều công việc, nhưng trước giờ làm việc buổi sáng, hay sau giờ làm việc buổi chiều, Bác đều dành thời gian tự tay chăm sóc, vun tưới cho cây vú sữa. Mùa Đông giá rét, Bác nhắc các đồng chí phục vụ bện rơm quấn quanh thân cây, lấy mùn tấp vào gốc để chống lạnh cho cây. Mùa mưa bão, Bác nhắc nhở anh em chằng chống cho cây khỏi đổ.
Tháng 5 năm 1958, Bác Hồ chuyển sang sống và làm việc tại ngôi Nhà sàn. Cuối năm đó, Bác đã đề nghị chuyển cây vú sữa trồng ở phía sau nhà sàn để Bác chăm sóc được thuận tiện hơn, dường như Bác muốn cây vú sữa miền Nam luôn ở gần bên Bác. Hàng ngày, làm việc tại Nhà sàn, Bác vẫn nhìn thấy cây vú sữa để hình ảnh miền Nam luôn trong trái tim Người.
Cây vú sữa lớn dần, cành lá sum sê và vươn cao, rễ đâm sâu vào lòng đất, đủ sức chống đỡ mưa to gió lớn, Bác căn dặn những người làm vườn rút kinh nghiệm để chăm sóc cây vú sữa ngày càng tốt. Khi cây vú sữa ra hoa, kết quả. Những lứa đầu cây ra quả, quả nhỏ và không sai. Thấy vậy, Bác nói với các đồng chí phục vụ: "Có lẽ mình chưa biết rõ cách chăm bón nên cây ra quả nhỏ và không nhiều". Các đồng chí phục vụ thưa với Bác là cây vú sữa này do không hợp với khí hậu miền Bắc nên cho quả ít và nhỏ. Bác suy nghĩ một lát rồi nói: "Các chú có nhớ, khi đi thăm Hồ Tây với Bác, các chú đã thấy cây vú sữa ở đó ra nhiều quả và quả lại to không? Các chú cần tìm các nhà chuyên môn làm vườn để học hỏi thêm kinh nghiệm trồng cây vú sữa".
Anh em phục vụ làm theo ý Bác, từ đó với những phương pháp chăm sóc mới, cây vú sữa cho quả nhiều và to hơn. Thấy vậy, Bác rất vui. Có lần, đồng chí phục vụ hái quả vú sữa chín cây mời Bác, Người nói: "Chú hãy chờ cho quả chín đều, hái một lần rồi chia cho mọi người".
Đến những năm tháng cuối cùng của cuộc đời, Bác càng mong muốn được một lần vào thăm đồng bào miền Nam, nhưng do tình hình chiến sự ác liệt và sức khoẻ Người đã giảm sút nhiều nên ước nguyện đó của Bác không thực hiện được. Có lẽ bởi thế nên sau những chuyến đi công tác xa lâu ngày trở về, Bác thường ra đứng ngắm cây vú sữa. Tình thương, nỗi nhớ của Bác đối với miền Nam tha thiết nhường nào!
Cùng với mỗi loài cây trong vườn Bác, cây vú sữa đã gắn liền với cuộc đời hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời gian Người sống và làm việc trong Khu Phủ Chủ tịch. Cây vú sữa mang một ý nghĩa lịch sử - văn hóa sâu sắc, gắn với quê hương đất nước, gắn với công việc, cuộc sống hàng ngày và đã trở thành biểu tượng tình cảm của đồng bào miền Nam đối với Bác Hồ và tình cảm của Bác Hồ đối với miền Nam. Giờ đây, đến với khu vườn trong Khu Phủ Chủ tịch được nhìn cây vú sữa của đồng bào miền Nam gửi tặng Bác đã vươn cao to lớn, vững chắc, cành lá sum sê tỏa bóng mát trên ngôi nhà sàn của Bác mà không khỏi bùi ngùi xúc động biết bao:
“Đầu vườn nghe động cánh ong
Kìa cây vú sữa Bác trồng năm nao!
Cành cây lá nắng xôn xao
Chim reo như đón Bác vào đâu đây.
Tay nghiêng thùng tưới bên cây
Rưng rưng... hoa tím uống đầy nắng tươi!
Ung dung Bác đứng ngắm cười
Cả trời Xuân ấm tình Người thương yêu…
(Trích bài thơ: Cây vú sữa trong vườn Bác - Quốc Tân)
Theo http://ditichhochiminhphuchutich.gov.vn
Đức Lâm (st)
