Hội nghị Trung ương 8 (Khóa XII) đã thông qua Quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương.
Viết tiếp trang sử vẻ vang của Đảng
Lịch sử của cách mạng Việt Nam 89 năm qua từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đến nay đã khẳng định sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Từ một nước dân tộc thuộc địa trở thành một nước độc lập, nhân dân được tự do và giờ đây đang quyết tâm xây dựng đất nước ngày càng phát triển, ngày càng có vị thế quốc tế. Thắng lợi vĩ đại đó có sự cống hiến to lớn, sự hy sinh xương máu của nhiều cán bộ, đảng viên - những chiến sỹ cách mạng kiên trung của Đảng. Những tấm gương sáng ngời từ các lãnh tụ, cán bộ cấp cao của Đảng đến cán bộ, đảng viên cấp cơ sở trong mọi thời kỳ cách mạng, mọi lĩnh vực công tác đã thực sự lan tỏa, thu hút quần chúng noi theo, tạo niềm tin và truyền thống gắn bó máu thịt giữa Đảng với nhân dân, là sức mạnh to lớn của Đảng. Việc nêu gương của cán bộ, đảng viên trở thành một trong những phương thức lãnh đạo quan trọng của Đảng.
Trong điều kiện đảng cầm quyền, một bộ phận cán bộ, đảng viên giữ chức vụ quan trọng trong hệ thống chính trị đã mắc bệnh quan liêu, tham nhũng, làm suy giảm lòng tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng và trở thành một trong những nguy cơ đối với vai trò cầm quyền của Đảng. Đại hội XII của Đảng đã xác định phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm của công tác xây dựng đảng trong những năm tới là kiên quyết, kiên trì tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XI). Trong đó cấp bách nhất là đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp.
Nửa nhiệm kỳ Đại hội XII đã qua, các cấp ủy đảng tiếp tục phát huy vai trò lãnh đạo, thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, đất nước ta tiếp tục giành được những thành tựu to lớn trên lĩnh vực kinh tế - xã hội. Năm 2018, tình hình kinh tế - xã hội tiếp tục duy trì đà chuyển biến tích cực, hoàn thành tất cả các chỉ tiêu chủ yếu theo kế hoạch đề ra, tiếp tục khẳng định đường lối đổi mới, ghi nhận những cố gắng to lớn của các cấp ủy đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên. Những nhiệm vụ về công tác xây dựng đảng mà Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đề ra được thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả rõ rệt ngay từ đầu nhiệm kỳ.
Vấn đề xây dựng Đảng về đạo đức lần đầu tiên được xác định xứng tầm, trở thành một trong những nội dung về xây dựng Đảng được chú trọng triển khai thực hiện trong từng tổ chức đảng. Việc học tập nâng cao trình độ lý luận chính trị được duy trì thường xuyên trên cơ sở các quy định cụ thể và đồng bộ như chế độ học tập lý luận chính trị trong Đảng, chế độ bồi dưỡng cập nhật kiến thức hằng năm. Những dấu hiệu về sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” được xác định với 27 biểu hiện cụ thể trong Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XII). Đây là những căn cứ quan trọng để mỗi cán bộ, đảng viên tự phê bình và phê bình, điều chỉnh thái độ, hành vi, đồng thời có tác dụng răn đe, cảnh tỉnh, cảnh báo, phòng ngừa nguy cơ sai phạm. Hầu hết các tổ chức, cơ quan, đơn vị xây dựng và tổ chức thực hiện chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp cho phù hợp, tạo những chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành vi đạo đức của mỗi cán bộ, đảng viên.
Công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng có hiệu lực và hiệu quả rõ nét. Nhiều biện pháp như siết chặt kỷ cương của Đảng, đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực, suy thoái trong Đảng được đề cao và tập trung giải quyết đem lại hiệu quả thiết thực. Cuộc đấu tranh chống “giặc nội xâm” - “giặc trong lòng” hết sức cam go, phức tạp và đặc biệt khó khăn này được nhân dân đồng tình, ủng hộ và đạt được kết quả rất tích cực. Với sự chỉ đạo quyết liệt và trách nhiệm nêu gương từ các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Đảng, trước hết là các Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư Trung ương Đảng, đặc biệt là đồng chí Tổng Bí thư, hàng loạt các vụ tham nhũng lớn trên lĩnh vực kinh tế được giải quyết dứt điểm. Nhiều vụ vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật của Nhà nước được phát hiện và xử lý nghiêm minh. “Chỉ tính 2 năm gần đây, ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật hơn 490 tổ chức đảng và 35.000 đảng viên, trong đó có gần 1.300 đảng viên bị thi hành kỷ luật do tham nhũng, cố ý làm trái”1. Nhiều cán bộ lãnh đạo, trong đó có đến 59 cán bộ do Trung ương quản lý bị kỷ luật trong nửa nhiệm kỳ qua (trong đó có 13 cán bộ là ủy viên và nguyên ủy viên Ban Chấp hành Trung ương) đã tạo được sự ủng hộ của toàn Đảng và nhân dân, củng cố niềm tin đối với Đảng, nhất là cán bộ cấp cao của Đảng.
Trong công tác tổ chức - cán bộ, một trong những vấn đề nhạy cảm và bức xúc, kéo dài nhất được đặc biệt quan tâm và đã hạn chế được nhiều yếu kém, khuyết điểm. Đảng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn nhằm khắc phục những kẽ hở của quy chế, quy định dễ bị lợi dụng về công tác tổ chức - cán bộ. Đặc biệt, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ sáu (Khóa XII) ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25-10-2017 “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” và Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19-5-2018 của Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ bảy (Khóa XII) “Về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”. Đó là các văn bản chính trị, pháp lý quan trọng để thực hiện tốt việc tinh giản bộ máy, biên chế, khắc phục những khuyết điểm kéo dài trong công tác cán bộ và tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy luân chuyển, chạy bằng khen, chạy tuổi... gây nhức nhối xã hội trong những năm qua.
Coi trọng vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên
Những chuyển biến trong công tác xây dựng đảng nêu trên có nhiều nguyên nhân, trong đó có vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ cấp chiến lược. Thấm nhuần những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Tự mình phải chính trước, mới giúp được người khác chính. Mình không chính, mà muốn người khác chính là vô lý”2. Đảng ta đã coi việc nêu gương của cán bộ, đảng viên trở thành một trong những phương thức lãnh đạo quan trọng của Đảng.
Đảng ta luôn nhận thức sâu sắc rằng: Cán bộ, đảng viên phải nêu gương trước quần chúng; cán bộ càng cao càng phải gương mẫu nêu gương trước đảng viên và nhân dân. Do đó, Đảng đã ban hành Quy định số 08-QĐi/TW ngày 25 10-2018 về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”. Việc quy định rõ trách nhiệm nêu gương của các cán bộ cấp cao nhất đã có sức lan tỏa mạnh mẽ trong toàn Đảng, tạo hiệu ứng tích cực trong toàn xã hội và là nhân tố quan trọng, có tính quyết định để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế - xã hội của địa phương, đất nước. Sự nêu gương đó phải thể hiện ở việc nghiêm chỉnh chấp hành Cương lĩnh, Điều lệ, nghị quyết, chỉ thị, quy định, quy chế của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Nhân dân mong đợi cán bộ, đảng viên, trước hết là các Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương nêu gương về mọi mặt, nói đi đôi với làm, không tham nhũng và thật tâm chống tham nhũng. Đây cũng là những cam kết chính trị đối với chính mình, đối với toàn Đảng và toàn dân, cùng với sự giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, góp phần củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng.
Nửa nhiệm kỳ cuối của Đại hội XII, một mặt, toàn Đảng phải tiếp tục thực hiện thành công mục tiêu, giải pháp trong công tác xây dựng đảng của cả nhiệm kỳ, mặt khác phải chuẩn bị và hoàn thiện dự thảo các văn kiện quan trọng, nhất là vấn đề nhân sự cấp cao cho nhiệm kỳ XIII của Đảng. Trong khi đó, một số nhiệm vụ về xây dựng Đảng chưa có những chuyển biến rõ rệt, thậm chí có xu hướng cầm chừng, thiếu quyết liệt, hiệu quả thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra. Đó là tình trạng chậm phân định rõ quyền và trách nhiệm của người đứng đầu, chưa có biện pháp khả thi để miễn nhiệm, cho từ chức đối với họ khi không hoàn thành nhiệm vụ, yếu về năng lực, kém về phẩm chất đạo đức, tín nhiệm thấp. Vẫn còn tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”, một số vụ tham nhũng, lãng phí lớn, phức tạp, kéo dài qua nhiều nhiệm kỳ rất khó giải quyết, gây thất thoát lớn nguồn lực của Nhà nước và xã hội, có nguy cơ bùng phát trong nhân dân, nhất là lĩnh vực đất đai, giải phóng mặt bằng, đầu tư và trên lĩnh vực kinh tế. Việc kê khai tài sản, thu nhập vẫn chưa có chuyển biến đáng kể và còn lúng túng về phương hướng khắc phục bệnh hình thức, đối phó. Nhiều cấp ủy đảng vẫn chưa có giải pháp cụ thể để thực hiện các quyết định của Trung ương về phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Báo chí vẫn là lực lượng tích cực nhất trong thực hiện và phát huy vai trò phản biện xã hội, chưa phải là Mặt trận Tổ quốc các cấp có chức năng, nhiệm vụ này. Tội phạm và tệ nạn xã hội còn diễn biến phức tạp; đạo đức xã hội có mặt xuống cấp nghiêm trọng vẫn đang là một trong những nguy cơ đe dọa đến vai trò lãnh đạo của Đảng, sự tồn vong của chế độ.
Cho dù còn những khuyết điểm nhưng năm 2018 đã minh chứng những kết quả đáng ghi nhận về công tác xây dựng đảng, tạo thêm nền tảng vững chắc để thực hiện “nhiệm vụ then chốt” này trong năm 2019 và những năm tiếp theo, tạo dấu ấn quan trọng khi kết thúc nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng. Các cấp ủy đảng sẽ tiếp tục thực hiện những giải pháp đồng bộ xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thực hiện tốt công tác dân vận nhằm tạo ra những chuyển biến quan trọng. Đặc biệt, nếu thực hiện tốt Quy định số 08-QĐi/TW ngày 25-10-2018 về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương” thì công tác xây dựng đảng sẽ có bước chuyển biến mới, đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”3.
1. Ban Tuyên giáo Trung ương, Tài liệu nghiên cứu văn kiện Hội nghị lần thứ tám, BCH Trung ương Đảng Khóa XII, Nxb Chính trị quốc gia, H.2018, tr.114.
2, 3. Hồ Chí Minh toàn tập, NXB CTQG, H.2002, tập 1, tr.263.
PGS, TS. Nguyễn Minh Tuấn,
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Theo Tạp chí Xây dựng Đảng
Phương Thúy (st)
