Ở phường Xuân La (Tây Hồ, Hà Nội) có một nơi mà những người dân vẫn gọi bằng cái tên "thôn Việt Triều", nơi người ta vẫn kể cho nhau nghe về lần Bác Hồ đưa nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Nhật Thành về thăm.
Nguồn gốc cái tên "thôn Việt Triều"
Trong những ngày Hà Nội đang náo nức chuẩn bị cho Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều và chuyến thăm chính thức Việt Nam của Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un, người dân ở Tổ dân phố Quán La (phường Xuân La, quận Tây Hồ, TP Hà Nội) lại tự hào nhắc tới chuyến thăm của nhà lãnh đạo tối cao Triều Tiên, Chủ tịch Kim Nhật Thành đến nơi này hơn nửa thế kỷ trước.
Bức ảnh Bác Hồ đưa nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Nhật Thành về thăm HTX Việt - Triều hữu nghị mà người dân nâng niu, gìn giữ
Ông Nguyễn Văn Ngư (77 tuổi) cho biết những người có tuổi như ông hiện vẫn gọi nơi này là thôn Việt Triều, bởi vì ở đây có Hợp tác xã Việt - Triều Hữu nghị, một biểu tượng cho tình hữu nghị giữa Việt Nam và Triều Tiên. Vào năm 1958, Bác Hồ về thăm tổ đổi công xã Xuân La, thấy bà con nông dân làm ăn tiến bộ, biết đổi công cho nhau để làm ăn tốt hơn, thấy có cơ hội phát triển, Bác đã trao đổi với phía Triều Tiên mời phía bạn về thăm.
Từ tháng 02-1964, phía Việt Nam đã đưa đoàn đại biểu cấp cao Triều Tiên về thăm xã Xuân La, sau đó đã kết nghĩa với một hợp tác xã ở Triều Tiên nhằm nhân điển hình lên. Ở Việt Nam, đã hình thành HTX Việt - Triều hữu nghị gồm cả 4 thôn ở xã Xuân La, còn ở Triều Tiên là Hợp tác xã Triều - Việt hữu nghị.
Sau đó, phía Triều Tiên đã gửi một số công cụ sang tặng HTX Việt - Triều hữu nghị như: Xe tải 2,5 tấn, máy cày, máy bơm nước…
Vào ngày 23-11-1964, ông Ngư khi đó mới 22 tuổi đã cùng các xã viên khác vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Nhật Thành đến thăm. Ông kể cả Họp tác xã không ai biết trước sự việc này. Sáng hôm đó mới có cán bộ thông báo sẽ có đoàn về thăm, người dân đã tập trung hai bên đường vẫy cờ Việt Nam - Triều Tiên và hoa chào mừng. Đường làng lúc đó vẫn là đường đất rải sỏi, bờ cỏ hai bên.
Ông Nguyễn Văn Ngư (phải), ông Nguyễn Văn Hải ôn lại những kỷ niệm về bức ảnh
Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà lãnh đạo Kim Nhật Thành đến đầu làng vào khoảng 10 giờ sáng. Hai lãnh tụ cùng đoàn cán bộ đã xuống xe từ cây gạo đầu làng, đi chung quanh có rất nhiều người làm nhiệm vụ phiên dịch và bảo vệ. Bác và Chủ tịch Kim Nhật Thành đi tham quan từ cánh đồng trước, trò chuyện với bà xon xã viên đang gặt lúa, tới thăm nhà trẻ của Hợp tác xã Việt - Triều, thăm trại chăn nuôi và trò chuyện với bà con ở sân đình làng.
Bà Nguyễn Thị Mầu (76 tuổi, giáo viên tại nhà trẻ lúc đó): Lúc đó từ già, trẻ, lớn bé ai cũng phấn khởi, tất cả nhân dân ra đón đại biểu về thăm trong không khí tưng bừng, vui vẻ. Vị trí nhà trẻ trước đó giờ đã trở thành trụ sở tuần tra nhân dân và khai báo tạm trú, tạm vắng khu dân cư số 5 phường Xuân La.
Nói chuyện với bà con tại sân đình, nhà lãnh đạo Kim Nhật Thành nói ông từ Triều Tiên sang thăm Việt Nam, nhân dịp này kết nghĩa 2 hợp tác xã của Việt Nam và Triều Tiên, có tặng phẩm tặng bà con, và sẽ có dịp mời bà con sang thăm Hợp tác xã Triều - Việt hữu nghị tại Triều Tiên. Ông cũng khen làng có nhiều cây to xanh tốt, bà con sản xuất nông nghiệp nhiều tiến bộ, chúc bà con sản xuất được nhiều lúa gạo cho tiền tuyến.
Sân đình, nơi Bác Hồ đưa nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Nhật Thành nói chuyện với bà con được tôn tạo thành khu lưu niệm
Sau đó, đã mang máy bơm do Triều Tiên tặng ra hồ bầu dục của xã bơm trực tiếp, cả Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Kim Nhật Thành, đoàn đại biểu cùng bà con trong Hợp tác xã xem máy bơm hoạt động, người dân trực tiếp thấy trong vòng hơn 1 tiếng máy bơm đã hút nước lên cạn hồ đã hoan hô reo mừng rất phấn khởi.
Câu chuyện về bức ảnh đá
Trong nhà ông Nguyễn Văn Hải (63 tuổi) có treo bức ảnh bằng đá có hình Bác Hồ và Chủ tịch Kim Nhật Thành đang được người dân Xuân La chào đón. Đứng bên cạnh Bác Hồ là cha của ông, cụ Nguyễn Văn Vượng (tên thường gọi là Viên, hiện đã qua đời). Lúc đó, cụ Vượng là Bí thư Đảng bộ đầu tiên của xã Xuân La, là người trực tiếp ra đón đoàn.
Ông Nguyễn Văn Hải và bức ảnh bố ông chụp cùng Bác Hồ và nhà lãnh Triều Tiên Kim Nhật Thành
Ông Hải cho biết năm đó ông mới 7 tuổi nhưng đến giờ vẫn nhớ như in sự việc. Lúc đó sau khi nói chuyện, Chủ tịch Kim Nhật Thành đã ngỏ ý muốn vào thăm nhà Bí thư Hợp tác xã Việt - Triều hữu nghị xem như thế nào, và đoàn đã đến thăm nhà ông. Cũng như mọi nhà khác trong thôn, nhà ông lúc đó là nhà tranh vách đất. Đoàn vào nhà lúc trưa, ông đi học về và đang ăn cơm. Nhà lãnh đạo Kim Nhật Thành đã tặng gia đình ông một bức tranh lụa thêu hình Bác Hồ rất đẹp của Triều Tiên và gia đình vẫn luôn gìn giữ, nâng niu.
Khi đoàn ra về, phía HTX đã tặng đoàn nhà lãnh đạo Kim Nhật Thành một buồng dừa thật to, buồng chuối thật đẹp của bà con trồng.
Lúc đó, đời sống còn khó khăn. Ông Hải kể chiếc áo vest mà bố ông mặc để ra đón khách quý là áo đi mượn của đơn vị bộ đội đóng quân trong làng.
Bây giờ nhắc lại câu chuyện, ông Hải vẫn xúc động rơm rớm nước mắt vì trong lúc Việt Nam khó khăn, Triều Tiên có những công nghệ, ủng hộ Việt Nam, cũng như sau này Chủ tịch Cuba Fidel Castro nói "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình". Những tặng phẩm của Triều Tiên đã đưa Hợp tác xã Việt - Triều hữu nghị trở thành Hợp tác xã đầu tiên của miền Bắc có máy cày, máy kéo, ô tô, có thể nói là hiện đại nhất lúc đó.
Từ đó đến nay, thi thoảng người của Đại sứ quán Triều Tiên vẫn về thăm nơi này. Đặc biệt, năm 2013, nhiều cán bộ Đại sứ quán có về thu thập tư liệu, thăm lại những địa điểm nhà lãnh đạo Kim Nhật Thành đã thăm: Cánh đồng, nhà trẻ, nơi gặp gỡ ở sân đình…
Vị trí nhà trẻ trước đó giờ đã trở thành trụ sở tuần tra nhân dân và khai báo tạm trú, tạm vắng khu dân cư số 5 phường Xuân La.
Còn ông Ngư cho biết 10 năm qua ông và người dân nơi đây ấp ủ mong muốn xây dựng khu lưu niệm về sự kiện này. Ngày nay, sân đình đã được người dân góp công sức, tiền của tôn tạo thành khu lưu niệm địa điểm Bác Hồ và nhà lãnh đạo Kim Nhật Thành về thăm, đã dựng tượng Bác bằng đồng đỏ mạ vàng và dự kiến sẽ dựng phù điêu đá mô tả bức ảnh chụp Bác và Chủ tịch Kim Nhật Thành. Tuy thôn Việt Triều xưa đã có quá nhiều thay đổi, những cây cổ thụ nơi đây vẫn được lưu giữ che bóng mát sân đình như ngày Bác Hồ và Chủ tịch Kim về thăm.
Ông Hải chia sẻ ông hết sức vui mừng khi Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un sẽ thăm chính thức Việt Nam dịp này, thắt chặt quan hệ truyền thống giữa hai nước qua những thăng trầm. Ông cũng mong nhân dịp này, đoàn của Đại sứ quán Triều Tiên tại Việt Nam sẽ tới thăm và thấy địa điểm lịch sử này đã được người dân tôn tạo lại khang trang, như một minh chứng cho tình hữu nghị giữa hai nước./.
Dương Ngọc
Theo Báo Người lao động
Đức Lâm (st)
