Phần 1: Quá trình thành lập
Thấu hiểu sâu sắc và thể theo nguyện vọng thiết tha của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu của dân tộc Việt Nam trở về cõi vĩnh hằng (ngày 02/9/1969), trong phiên họp sáng ngày 29/11/1969, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã quyết định: “Với tấm lòng kính yêu vô hạn và đời đời nhớ ơn Hồ Chủ tịch, chúng ta phải thực hiện đến mức tốt nhất nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Hồ Chủ tịch và xây dựng Lăng mộ của Người”. Sau đây là các văn bản của Đảng và Nhà nước:
1. Thông báo số 11-TB/TW ngày 04/12/1969 của Bộ Chính trị về việc giữ gìn lâu dài thi hài Hồ Chủ tịch và xây dựng Lăng mộ của Người
Nội dung:
- Bảo đảm giữ gìn thi hài Hồ Chủ tịch nguyện vẹn và lâu dài, chống được các biến động có hại của khí hậu, thời tiết; có kế hoạch giữ gìn an toàn phòng chiến trang, địch phá…
- Thể hiện được tính cách hiện đại mà vẫn giữ màu sắc dân tộc, trang nghiêm nhưng giản dị.
- Bảo đảm sự thuận tiện cho nhân dân, cán bộ và khách nước ngoài đến viếng đông và liên tục; bảo đảm sự kiên cố, bền vững của công trình.
- Lăng Hồ Chủ tịch đặt ở khu Ba Đình lịch sử.
2. Quyết định số 16/CP ngày 19/01/1970 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Hội đồng Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa phê duyệt nhiệm vụ thiết kế Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh
3. Quyết định số 169/CP ngày 28/8/1975 của Hội đồng Chính phủ về việc đưa Công trình Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình vào hoạt động
Tại Điều 1: Đưa Công trình Lăng Hồ Chủ tịch và Quảng trường Ba Đình vào hoạt động chính thức kể từ ngày 29 tháng 8 năm 1975.
4. Thông báo số 14/TB-TW ngày 11/7/1976 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam về Quyết định của Bộ Chính trị tổ chức bảo đảm nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Hồ Chủ tịch, quản lý Lăng Hồ Chủ tịch và Quảng trường Ba Đình
5. Quyết định số 145/CP ngày 14/8/1976 của Hội đồng Chính phủ về tổ chức bảo đảm nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Hồ Chủ tịch, quản lý Lăng Hồ Chủ tịch và Quảng trường Ba Đình
Nội dung:
- Giao Bộ Quốc phòng nhiệm vụ:
+ Bảo đảm tốt việc giữ gìn nguyên vẹn và lâu dài thi hài Hồ Chủ tịch;
+ Quản lý, vận hành an toàn Lăng, trạm điều khiển các hệ thống kỹ thuật, hệ thống chiếu sáng, thông tin, truyền thanh, truyền hình;
+ Tổ chức chế độ gác danh dự ở Lăng và bảo vệ an toàn khu vực Lăng;
+ Hướng dẫn nhân dân và khách quốc tế đến viếng Hồ Chủ tịch từ cửa Lăng trở vào.
Bộ Quốc phòng thành lập tổ chức chuyên trách việc này và trực tiếp chỉ đạo tổ chức đó thực hiện tốt nhiệm vụ.
- Giao UBND thành phố Hà Nội nhiệm vụ:
+ Quản lý Quảng trường Ba Đình, bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống đường xá, hệ thống cấp và thoát nước, chăm sóc và tiếp tục hoàn chỉnh việc trồng cỏ, cây xanh, bảo đảm công tác vệ sinh trong khu vực Quảng trường;
+ Quản lý hai khu vực tập hợp nhân dân đến viếng Hồ Chủ tịch;
+ Bảo đảm cung cấp nước đủ, đúng tiêu chuẩn chất lượng cho Lăng và Quảng trường, trực tiếp quản lý vận hành trạm xử lý và cung cấp nước chuyên dùng của Lăng và Quảng trường.
+ Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội thành lập tổ chức chuyên trách và chỉ đạo tổ chức đó thực hiện tốt nhiệm vụ.
- Giao Bộ Nội vụ nhiệm vụ giữ gìn trật tự, bảo vệ an toàn khu vực Quảng trường, sắp xếp, hướng dẫn nhân dân và khách nước ngoài đến viếng Hồ Chủ tịch.
Bộ Nội vụ thành lập đơn vị chuyên trách việc này và chỉ đạo đơn vị đó thực hiện tốt nhiệm vụ.
- Thành lập “Ban Phụ trách quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình” làm nhiệm vụ:
+ Thống nhất kế hoạch hoạt động, điều hòa phối hợp công tác của ba đơn vị nói trên nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ và giữ gìn nguyên vẹn, lâu dài thi hài Hồ Chủ tịch, vận hành an toàn các công trình, bảo đảm tốt mọi mặt hoạt động trong khu vực Lăng và Quảng trường;
+ Quan hệ chặt chẽ với các bộ, tổng cục có liên quan để giải quyết kịp thời những việc cần thiết trong quản lý và vân hành các công trình;
+ Làm kế hoạch tiếp tục hoàn thiện, tu bổ, sửa chữa khi cần thiết các công trình trong khu vực Lăng và Quảng trường, chỉ đạo thực hiện các kế hoạch đó;
+ Tổng hợp dự trù ngân sách, vật tư cần thiết để giữ gìn thi hài Hồ Chủ tịch, quản lý vận hành và sửa chữa Lăng và Quảng trường, phân phối ngân sách, vật tư đã được duyệt cho các đơn vị quản lý, đôn đốc việc thanh toán chi tiêu với các cơ quan Nhà nước theo đúng chế độ hiện hành.
+ Thường kỳ báo cáo với Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Thường vụ Hội đồng Chính phủ về tình hình thực hiện nhiệm vụ giữ gìn thi hài Hồ Chủ tịch, quản lý và vận hành Lăng và Quảng trường.
Ban này trực thuộc Thường vụ Hội đồng Chính phủ, Bộ Quốc phòng chỉ định một đồng chí cấp tướng làm Trưởng ban, chuyên trách công tác này, không kiêm nhiệm việc khác. Các đồng chí phụ trách ba đơn vị nói trên ở các điều 1, 2, 3 làm Phó Trưởng ban và Ủy viên Ban.
- Bộ Điện và Than có nhiệm vụ bảo đảm cung cấp điện đủ và đúng tiêu chuẩn chất lượng cho Lăng, Quảng trường và các công trình có liên quan; trực tiếp quản lý vận hành các trạm biến thế, hệ thống đường dẫn điện vào công trình, các trạm điện dự phòng của Lăng và Quảng trường.
Các bộ, tổng cục có liên quan có nhiệm vụ theo dõi, hướng dẫn các tổ chức vận hành Lăng và các công trình có liên quan về các mặt kỹ thuật, nghiệp vụ thuộc ngành mình phụ trách, giải quyết kịp thời những việc cần thiết cho việc quản lý và vận hành công trình.
6. Quyết định số 163-HĐBT ngày 29/12/1983 của Hội đồng Bộ trưởng về việc tổ chức lễ viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh và các hoạt động chính trị, văn hóa tại khu vực Lăng
Nội dung:
- Hàng tuần, lễ viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh được tổ chức vào các buổi sáng thứ Ba, thứ Tư, thứ Năm, thứ Bảy và Chủ nhật. Ngày thứ Hai và thứ Sáu nghỉ viếng; hàng năm nghỉ viếng một đợt làm công tác bảo dưỡng định kỳ.
- Hàng năm, lễ viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh được tổ chức trọng thể vào các dịp 19/5, 2/9 và Tết Nguyên đán, do Văn phòng Hội đồng Bộ trưởng và Ban Quản lý Lăngphối hợp với các cơ quan có liên quan tổ chức.
- Nhân dịp những ngày lễ lớn, ngày truyền thống, những ngày sinh hoạt có ý nghĩa chính trị quan trọng khác…các ngành, các địa phương, các cơ quan đoàn thể, xí nghiệp và nhân dân đến Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh, được phép tổ chức các hoạt động chính trị, văn hóa và tham quan phong cảnh xung quanh Lăng, được chụp ảnh, quay phim, vẽ phong cảnh khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
- Để bảo đảm tính tôn nghiêm và giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, nghiêm cấm việc chụp ảnh, quay phim, vẽ phòng đặt thi hài trong Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nghiêm cấm việc đưa những ảnh, phim và bản vẽ phòng đặt thi hài trong Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh lên sách báo, màn hình, đèn chiếu và truyền hình.
- Ban Phụ trách quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình có trách nhiệm quy định cụ thể và hướng dẫn thi hành.
7. Nghị định 276/HĐBT ngày 07/12/1985 của Hội đồng Bộ trưởng về nhiệm vụ của các ngành trong việc bảo đảm giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình
8. Quyết định số 374-CT ngày 07/12/1985 của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng về việc đổi tên Ban Phụ trách Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình thành Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh
Nội dung:
- Đổi tên “Ban Phụ trách quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình thành Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh”
Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh có nhiệm vụ giúp Thường vụ Hội đồng Bộ trưởng thống nhất kế hoạch hoạt động, điều hòa phối hợp công tác của các đơn vị thuộc các bộ, các ngành và quan hệ với các cơ quan hữu quan của Liên Xô nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ và giữ gìn nguyên vẹn, lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh; quản lý vận hành, bảo vệ an toàn Công trình Lăng và các công trình có liên quan; tổ chức đón tiếp nhân dân và khách nước ngoài đến viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh và tham quan khu vực Lăng, bảo đảm tốt mọi mặt hoạt động trong khu vực Lăng và Quảng trường.
- Ban có Trưởng ban, một số Phó Trưởng ban và một Ủy viên thường trực.
+ Trưởng ban là một cán bộ cấp tướng do Bộ Quốc phòng đề nghị, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng bổ nhiệm.
+ Các Phó Trưởng ban là các cán bộ phụ trách các đơn vị chuyên trách công tác ở Lăng thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Nội vụ và UBND thành phố Hà Nội do các cơ quan đề nghị, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng bổ nhiệm.
+ Ủy viên thường trực do Bộ Quốc phòng đề nghị, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng bổ nhiệm.
- Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh được thành lập Văn phòng để giúp Ban thực hiện các nhiệm vụ được giao.
9. Quyết định số 930/QĐ-TTg ngày 14/12/1996 của Thủ tướng Chính phủ về việc giao Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh quản lý Quảng trường Ba Đình
Nội dung:
- Giao cho Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh quản lý Quảng trường Ba Đình, bảo dưỡng, sửa chữa hệ thống hè đường, thoát nước, chăm sóc cây, cỏ, vườn hoa, đảm bảo vệ sinh công cộng trong khu vực Quảng trường, Lăng và các khu tiếp khách.
- Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội có trách nhiệm bàn giao tổ chức, biên chế, toàn bộ tài sản, cơ sở vật chất cần thiết để Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục thực hiện nhiệm vụ nói trên.
10. Quyết định số 28/2000/QĐ-TTg ngày 25/2/2000 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Ban Chỉ đạo phối hợp hoạt động Cụm Di tích lịch sử - văn hóa Ba Đình
Nội dung:
- Thành lập Ban Chỉ đạo phối hợp hoạt động Cụm Di tích lịch sử - văn hóa Ba Đình để chỉ đạo thống nhất các hoạt động của các đơn vị: Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Khu Di tích Phủ Chủ tịch và Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội nhằm tổ chức phục vụ chu đáo và bảo đảm an ninh, trật tự cho nhân dân trong nước và khách quốc tế đến viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh, tham quan Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch và Bảo tàng Hồ Chí Minh.
- Thành phần của Ban Chỉ đạo gồm có: Trưởng ban, do Trưởng ban Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, kiêm nhiệm; Ủy viên là Thủ trưởng các đơn vị: Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng, Bộ Tư lệnh cảnh vệ, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Khu Di tích Phủ Chủ tịch và đại diện Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội.
- Trưởng ban và các ủy viên Ban Chỉ đạo làm việc theo chế độ kiêm nhiệm.
Ban Chỉ đạo phối hợp hoạt động Cụm Di tích lịch sử - văn hóa Ba Đình có nhiệm vụ, quyền hạn được quy định tại Quyết định này.
11. Nghị định số 128/2003/NĐ-CP ngày 31/10/2003 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh
12. Nghị định số 37/2008/NĐ-CP ngày 01/4/2008 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh (thay thế Nghị định số 128/2003/NĐ-Cp ngày 31/10/2003)
Nội dung:
- Vị trí và chức năng
Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh là cơ quan thuộc Chính phủ, có chức năng chỉ đạo, phối hợp các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc giữ gìn nguyên vẹn, lâu dài và bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh; quản lý, bảo đảm an ninh, trật tự và tổ chức một số hoạt động tại Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quảng trường Ba Đình, Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ, Khu đón tiếp nhân dân và các công trình có liên quan theo quy định của pháp luật.
- Nhiệm vụ và quyền hạn
Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh (sau đây gọi tắt là Ban) thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:
Trình Chính phủ dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế nghị định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh; các dự thảo nghị định, nghị quyết thuộc thẩm quyền của Chính phủ theo quy định của pháp luật về các lĩnh vực quản lý của Ban và tổ chức thực hiện sau khi được ban hành.
Trình Thủ tướng Chính phủ chiến lược, quy hoạch, kế hoạch dài hạn, năm năm, hàng năm, các đề án, dự án quan trọng về lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Ban; các dự thảo quyết định, chỉ thị và các văn bản khác thuộc thẩm quyền chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng Chính phủ theo quy định của pháp luật và tổ chức thực hiện sau khi được phê duyệt hoặc ban hành.
Ban hành, hướng dẫn và kiểm tra việc tổ chức thực hiện các tiêu chuẩn, quy trình, quy phạm chuyên môn, nghiệp vụ được áp dụng trong các tổ chức, đơn vị trực thuộc và các đơn vị có liên quan theo quy định của pháp luật.
Quản lý, tôn tạo Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ, Quảng trường Ba Đình và các công trình, kiến trúc có liên quan; chăm sóc vườn hoa, cây cảnh, thảm cỏ, vệ sinh môi trường; quy hoạch tổng thể và chi tiết các hệ thống kỹ thuật hạ tầng khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quảng trường Ba Đình, Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ, Khu đón tiếp nhân dân phù hợp với quy hoạch tổng thể, chi tiết của khu Trung tâm chính trị Ba Đình.
Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan, tổ chức và địa phương có liên quan trong việc bảo đảm giữ gìn nguyên vẹn, lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và trong việc quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quảng trường Ba Đình, Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ và các công trình có liên quan.
Chủ trì, phối hợp với Bảo tàng Hồ Chí Minh, Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch tổ chức đón tiếp, phục vụ nhân dân và khách quốc tế đến tham quan, sinh hoạt văn hoá, chính trị tại Cụm Di tích lịch sử - văn hoá Ba Đình.
Chủ trì, phối hợp với Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội tổ chức đón tiếp nhân dân, khách quốc tế đến viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh, tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ.
Quyết định và tổ chức thực hiện chương trình cải cách hành chính của Ban theo mục tiêu và nội dung chương trình cải cách hành chính nhà nước đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Quản lý tổ chức bộ máy, biên chế; thực hiện chế độ tiền lương và các chế độ, chính sách đãi ngộ; tuyển dụng, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, nghỉ hưu, thôi việc; khen thưởng, kỷ luật đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuộc quyền quản lý theo quy định của pháp luật; đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuộc thẩm quyền.
Quản lý và thực hiện các dự án đầu tư thuộc thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
Thực hiện hợp tác quốc tế về lĩnh vực được phân công theo quy định của pháp luật.
Tổ chức nghiên cứu khoa học, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ trong các lĩnh vực chuyên ngành phục vụ nhiệm vụ được giao.
Tổ chức thực hiện một số hoạt động dịch vụ công theo quy định của pháp luật.
Kiểm tra việc chấp hành chính sách, pháp luật và nhiệm vụ được giao đối với tổ chức, cá nhân, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuộc thẩm quyền của Ban; phối hợp với các cơ quan có liên quan giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuộc thẩm quyền theo quy định của pháp luật; tổ chức phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, hách dịch đối với cá nhân và các đơn vị thuộc Ban.
Thực hiện chế độ báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
Quản lý, sử dụng ngân sách, tài sản được giao và các nguồn tài chính khác theo quy định của pháp luật.
Thực hiện nhiệm vụ khác do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao hoặc theo quy định của pháp luật.
- Cơ cấu tổ chức
+ Các tổ chức trực thuộc:
. Văn phòng Ban (Văn phòng Ban được tổ chức phòng để thực hiện nhiệm vụ tham mưu, giúp việc và các công việc khác theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao).
. Ban Quản lý Quảng trường Ba Đình;
. Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng Khoa học, Công nghệ và Môi trường.
+ Các tổ chức chuyên trách phối thuộc:
. Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bộ Quốc phòng;
. Trung đoàn 375 Bộ Tư lệnh Cảnh vệ, Bộ Công an.
Trưởng banban hành quy chế làm việc của Ban, quy chế phối hợp hoạt động của các tổ chức chuyên trách phối thuộc sau khi thống nhất với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng Bộ Công an; chỉ đạo, kiểm tra các tổ chức chuyên trách phối thuộc và tổ chức trực thuộc trong việc thực hiện quy chế và nhiệm vụ được giao.
Trưởng ban quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức và bổ nhiệm, miễn nhiệm cấp trưởng, cấp phó (không quá 03 người) của các tổ chức quy định tại khoản 1 Điều này.
- Lãnh đạo Ban
+ Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh có Trưởng ban và không quá 03 Phó trưởng ban.
+ Trưởng ban do Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và theo quy định của pháp luật; các Phó trưởng ban do Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức theo đề nghị của Trưởng ban, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng hoặc Bộ trưởng Bộ Công an.
+ Trưởng ban là cán bộ cấp tướng Quân đội nhân dân Việt Nam, chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và pháp luật về toàn bộ hoạt động của Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
+ Các Phó trưởng ban là Thủ trưởng của các tổ chức chuyên trách phối thuộc, làm việc theo chế độ kiêm nhiệm, giúp Trưởng ban chỉ đạo một số lĩnh vực công tác theo sự phân công của Trưởng ban và chịu trách nhiệm trước Trưởng ban và trước pháp luật về nhiệm vụ được phân công.
Phần tiếp theo: Thực hiện nhiệm vụ chính trị đặc biệt
