Ngày 18/7/1975, thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh được đưa về Lăng, ngôi nhà vĩnh hằng của Người giữa Quảng trường Ba Đình lịch sử. Từ đây “Bộ phận chạy máy" - đơn vị tiền thân của Đoàn 195 chính thức cùng với các chuyên gia Liên Xô quản lý, vận hành, khai thác hệ thống thiết bị kỹ thuật, trực tiếp bảo đảm thông số, môi trường để giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và phục vụ lễ viếng Bác. Ngày 18/7/1975 được lấy làm Ngày truyền thống của Đoàn 195.
Giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh là một lĩnh vực khoa học đặc biệt chưa từng có tiền lệ ở Việt Nam, do vậy cùng với công tác y tế, công tác kỹ thuật là một nhiệm vụ đặc biệt, rất quan trọng, trực tiếp bảo đảm thông số, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, môi trường phục vụ cho công tác y tế giữ gìn thi hài Bác và tổ chức thăm viếng, đồng thời còn bảo đảm phục vụ cho các hoạt động sinh hoạt chính trị văn hóa diễn ra tại Lăng và Quảng trường Ba Đình trong mọi điều kiện hoàn cảnh.
Sau khi Bác qua đời, nhận rõ trọng trách đặc biệt quan trọng, những cán bộ, nhân viên kỹ thuật đầu tiên thực hiện nhiệm vụ đã phát huy tinh thần độc lập, tự chủ, tích cực nghiên cứu và tìm ra được quy trình thao tác các thiết bị kỹ thuật hiện có để tạo ra và duy trì ổn định thông số nhiệt độ, độ ẩm, môi trường đáp ứng đúng yêu cầu cho nhiệm vụ gìn giữ thi hài Bác ngay từ những ngày đầu.
Trong những năm chiến tranh (1969 - 1975), nhiệm vụ giữ gìn thi hài Bác được thực hiện trong điều kiện rất phức tạp, thiếu thốn về cơ sở vật chất và phải di chuyển nhiều lần tới nhiều địa điểm khác nhau. Công tác kỹ thuật trong giai đoạn này không chỉ bảo đảm cho được ổn định thông số, môi trường tại các công trình đặc biệt, mà còn phải chống được tác động cơ học trong những lần di chuyển. Tuy nhiên với trách nhiệm chính trị cao và hơn hết là tình cảm đặc biệt đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật của đơn vị đã cùng với các chuyên gia Liên Xô hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo quản, giữ gìn thi hài Bác với 6 lần di chuyển bảo đảm tuyệt đối an toàn.
Sau khi đón Bác về Lăng, Đoàn 195 được giao nhiệm vụ quản lý, vận hành những thiết bị công trình rất hiện đại với nhiều hệ thống kỹ thuật khác nhau, bao gồm: Điện động lực, điện chiếu sáng, tự động điều khiển, điều hòa không khí, cấp lạnh, nước, cơ khí... Nhiệm vụ chính của Đoàn 195 là vận hành hệ thống các thiết bị để bảo đảm các thông số thích hợp đáp ứng yêu cầu về giữ gìn lâu dài thi hài Bác; thiết lập các điều kiện kỹ thuật phục vụ lễ viếng, các hoạt động sinh hoạt chính trị, văn hóa ở Lăng và Quảng trường Ba Đình một cách an toàn, chính xác, hiệu quả. Đặc điểm quan trọng nhất trong bảo đảm công tác kỹ thuật tại Công trình Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh là phải duy trì các thông số và môi trường với các yêu cầu nghiêm ngặt, thường xuyên liên tục, không có sai sót, do đó thiết bị công nghệ phải có hệ số dự phòng cao; hệ thống trực phải bảo đảm suốt ngày, đêm. Việc triển khai nhiệm vụ bảo dưỡng, sửa chữa, cải tạo nâng cấp được tiến hành trong điều kiện thiết bị vẫn phải hoạt động.
Từ năm 1975 đến năm 1991 là giai đoạn cán bộ, nhân viên của đơn vị tiến hành quản lý, khai thác hệ thống thiết bị kỹ thuật và kiến trúc công trình dưới sự hướng dẫn, huấn luyện thường xuyên của các chuyên gia Liên Xô, tập trung vào học tập, nghiên cứu, khai thác vận hành an toàn các thiết bị hiện có, từng bước khắc phục những khó khăn bảo đảm tốt thông số, môi trường cho nhiệm vụ; biên soạn tài liệu, quy trình, hướng dẫn kỹ thuật, huấn luyện thợ. Năm 1991, sau khi Liên Xô tan rã, Công trình Lăng không còn nhận được nguồn viện trợ to lớn về vật tư, thiết bị; các chuyên gia kỹ thuật không còn làm việc tại Lăng. Thiết bị kỹ thuật công trình nhiều năm khai thác đã xuống cấp, công nghệ đã bắt đầu lạc hậu. Nhiều thiết bị không còn được sản xuất nữa, trong đó có cả các thiết bị đặc chủng. Đây cũng là giai đoạn rất khó khăn của Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng và Đoàn 195. Quán triệt quan điểm “Giữ tốt dùng bền, an toàn, tiết kiệm”, một mặt đơn vị triển khai ứng dụng các kết quả nghiên cứu khoa học, sáng kiến cải tiến kỹ thuật để kéo dài thời gian khai thác, sử dụng các thiết bị, mặt khác đề xuất với Bộ Tư lệnh nghiên cứu, thử nghiệm thay thế dần các thiết bị cũ bằng những thiết bị mới hiện đại hơn, có tính năng ưu việt hơn, thân thiện với môi trường và từng bước đáp ứng yêu cầu tự động hóa. Phát huy những kinh nghiệm được tích lũy trong quá trình làm việc cùng với các chuyên gia và bằng tính toán, thực nghiệm, đơn vị đã xác lập được một chế độ nhiệt - ẩm tổng thể, hợp lý, từ đó phân vùng thông số nhiệt, ẩm theo thứ tự ưu tiên, vừa giảm bớt nhu cầu về công suất của các hệ thống thiết bị vừa bảo đảm ổn định cho các nhiệm vụ ưu tiên. Trên cơ sở đó kiến nghị và xây dựng quy trình vận hành bảo đảm thông số ổn định, tiết kiệm, an toàn và tin cậy hơn.
Cán bộ, nhân viên Đoàn 195 kiểm tra hệ thống mái che đường viếng
Từ năm 1995 đến nay, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quân đội, Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng đã tiến hành thay thế các tổ hợp máy lạnh mới có khả năng điều chỉnh công suất hợp lý, kết hợp với quy trình khai thác đã bảo đảm ổn định nguồn nước lạnh cho các điều hòa trung tâm, tiết kiệm điện năng tiêu thụ và môi chất lạnh. Tuy nhiên đó cũng là những thử thách lớn đối với Đoàn 195, trong điều kiện hệ thống thiết bị kỹ thuật của công trình cũ, mới đan xen, vừa tổ chức vận hành bảo đảm thông số, vừa phối hợp phục vụ cải tạo, thay thế thiết bị mới, nhưng với nỗ lực, quyết tâm, tinh thần trách nhiệm cao đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật của đơn vị đã phối hợp với các lực lượng hoàn thành tốt các nhiệm vụ, đồng thời tiếp nhận và vận hành an toàn hệ thống thiết bị mới không để xảy ra sai sót.
Đoàn 195 tham gia thực hiện nhiệm vụ tu bổ định kỳ
Công trình Lăng là công trình kiến trúc hiện đại, được thi công xây dựng với chất lượng rất cao. Tuy nhiên, do tác động thời tiết, khí hậu, định kỳ công trình được duy tu, tôn tạo, bảo quản và sửa chữa. Để góp phần tôn tạo cảnh quan khu vực Lăng “sáng, xanh, sạch, đẹp”, đơn vị đã thường xuyên làm tốt công tác bảo quản, vệ sinh kiến trúc công trình, đồng thời phối hợp cải tạo, thay thế hệ thống chiếu sáng góp phần tăng thêm vẻ đẹp hài hòa của Lăng Bác, Quảng trường Ba Đình và cảnh quan khu trung tâm Thủ đô Hà Nội.
Tổ chức giao lưu thể dục thể thao với đơn vị bạn
Cùng với thực hiện nhiệm vụ chính trị, Đoàn 195 luôn luôn chú trọng xây dựng đảng bộ vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Cấp ủy, tổ chức đảng luôn giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt của đảng uỷ, chi bộ, nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phóng cách Hồ Chí Minh; Cuộc vận động phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”. Đề cao vai trò nêu gương của cán bộ các cấp nhất là cán bộ chủ trì, xây dựng đảng bộ vững mạnh. Trong nhiều năm Đảng bộ Đoàn 195 được Thường vụ Đảng uỷ Đoàn 969 tin tưởng, lựa chọn chỉ đạo làm điểm nhiều nội dung về công tác xây dựng Đảng. Coi trọng làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, tổ chức phong trào thi đua quyết thắng với nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu khoa học. Nhiều đề tài, sáng kiến cải tiến kỹ thuật của cán bộ, nhân viên được áp dụng vào thực tiễngóp phần hợp lý hoá quy trình vận hành, triệt để khai thác có hiệu quả công suất của thiết bị, tiết kiệm năng lượng, giảm chi phí vận hành và bảo dưỡng, kéo dài tuổi thọ, tăng cường độ dự phòng và sẵn sàng phục vụ những tình huống có thể xảy ra. Trong điều kiện còn khó khăn, song đơn vị đã quan tâm chăm lo bảo đảm tốt đời sống vật chất, tinh thần và thực hiện công tác chính sách trong đơn vị, góp phần động viên cán bộ, nhân viên, chiến sĩ nêu cao tinh thần trung thành, tận tuỵ, đoàn kết hiệp đồng, chủ động, sáng tạo sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Với tấm lòng kính yêu vô hạn và đời đời nhớ ơn Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, 45 năm qua được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Thường vụ, Đảng uỷ Đoàn 969 và Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh; sự hướng dẫn, giúp đỡ, phối hợp của các cơ quan, đơn vị trong Bộ Tư lệnh, Ban Quản lý Lăng; cấp uỷ, chính quyền, nhân dân trên địa bàn đóng quân, các thế hệ cán bộ, nhân viên, chiến sĩ Đoàn 195 nối tiếp nhau, nhận thức sâu sắc nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Bác và Công trình Lăng của Người là nhiệm vụ đặc biệt hết sức vinh quang mà Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân đã tin cậy trao cho. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, cán bộ, nhân viên, chiến sĩ trong đơn vị cũng tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân, với nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh; nêu cao niềm vinh dự, tự hào được hàng ngày sống và làm việc bên Bác, yên tâm công tác, gắn bó với nhiệm vụ, với công trình. Phát huy tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường “càng khó khăn, càng sáng tạo” để hoàn thành nhiệm vụ với các yêu cầu kỹ thuật rất cao trong từng giai đoạn.
Với những thành tích đạt được, đơn vị đã được Đảng, Nhà nước, Quân đội và lãnh đạo, chỉ huy các cấp tặng nhiều huân chương, bằng khen, giấy khen, cờ thi đua và các phần thưởng cao quý khác; đặc biệt năm 2000, đơn vị vinh dự được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kỳ đổi mới.
Phát huy truyền thống 45 năm xây dựng và trưởng thành, những năm tới toàn thể cán bộ, nhân viên, chiến sĩ Đoàn 195 phấn khởi, tự hào, nhận rõ yêu cầu nhiệm vụ, vững bước đi lên xứng danh đơn vị Anh hùng, quản lý an toàn, làm chủ vững chắc các trang thiết bị kỹ thuật, nhất là các thiết bị mới, hiện đại, vận hành bảo đảm thông số đáp ứng tốt các yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ, cùng với các cơ quan, đơn vị trong Bộ Tư lệnh hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ “Giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và phát huy ý nghĩa chính trị, văn hóa của Công trình Lăng trong giai đoạn mới”, tô thắm thêm truyền thống “Trung hiếu vẹn toàn, đoàn kết hiệp đồng, tự lực tự cường, chủ động sáng tạo” của Bộ đội Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Hải Tiếp
