Điều 8 Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012 quy định:“Ngày 09 tháng 11 hằng năm là Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ngày Pháp luật được tổ chức nhằm tôn vinh Hiến pháp, pháp luật, giáo dục ý thức thượng tôn pháp luật cho mọi người trong xã hội”. Cụ thể hóa Điều này, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 28/2013/NĐ-CP ngày 04/4/2013 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật phổ biến, giáo dục pháp luật, trong đó quy định cụ thể nội dung, hình thức và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong tổ chức triển khai thực hiện Ngày Pháp luật.
Ảnh: https://pbgdpl.moj.gov.vn/
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng Nhà nước pháp quyền, Người từng viết trong “An Nam yêu cầu ca” (1920): “Bảy xin Hiến pháp ban hành. Trăm điều phải có thần linh pháp quyền”1. Ngay sau khi đọc bản Tuyên ngôn độc lập 02/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh ngày 20/9/1945 thành lập Ban dự thảo Hiến pháp. Ngày 09/11/1946, tại kỳ họp thứ hai Quốc hội khóa I đã thông qua bản Hiến pháp 1946 - Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Phát biểu trước Quốc hội, Người nhấn mạnh: “Chính phủ sẽ cố gắng làm theo đúng 3 chính sách: Dân sinh, dân quyền và dân tộc”2 trong thực hiện Hiến pháp 1946.
Theo tư tưởng lập hiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Cương lĩnh của Đảng, Hiến pháp năm 2013 được Quốc hội thông qua đã mở ra không gian hiến pháp mới để chúng ta xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa với tinh thần thượng tôn pháp luật; mọi quyết định của Nhà nước đều phải minh bạch, theo đúng quy định của pháp luật; Nhà nước có trách nhiệm bảo đảm, bảo vệ quyền dân chủ, tự do, quyền con người, quyền công dân; người dân có nghĩa vụ tuân thủ pháp luật và được quyền làm những gì pháp luật không cấm, sử dụng pháp luật để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Những năm qua, trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, với vai trò là cầu nối giữa hoạt động xây dựng pháp luật và thực thi pháp luật, là khâu đầu tiên của quy trình triển khai thực hiện pháp luật và đưa pháp luật vào cuộc sống, góp phần nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý Nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đã và đang khẳng định vị trí, vai trò rất quan trọng trong đời sống xã hội. Ngày 20/6/2012, Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 3 đã thông qua Luật phổ biến, giáo dục pháp luật, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2013. Một trong những nội dung nổi bật đó chính là Điều 8 của Luật đã quy định: Ngày 09 tháng 11 hằng năm là Ngày Pháp luật nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (gọi ngắn gọn là Ngày Pháp luật). Đây là ngày được tổ chức nhằm tôn vinh Hiến pháp, pháp luật, giáo dục ý thức thượng tôn pháp luật cho mọi người trong xã hội và đây cũng là ngày ban hành Hiến pháp năm 1946 - đạo luật cơ bản đầu tiên, sợi chỉ đỏ xuyên suốt tất cả các bản Hiến pháp sửa đổi và toàn bộ hệ thống pháp luật của Nhà nước ta.
Theo Điều 6 Nghị định số 28/2013/NĐ-CP ngày 04/4/2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật phổ biến, giáo dục pháp luật; Ngày Pháp luật được tổ chức với các nội dung sau đây:
(1) Khẳng định vị trí, vai trò của Hiến pháp, pháp luật trong quản lý nhà nước và đời sống xã hội; (2) Giáo dục cán bộ, công chức, viên chức và người dân ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật; ý thức bảo vệ pháp luật; lợi ích của việc chấp hành pháp luật; (3) Tuyên truyền, phổ biến các quy định của Hiến pháp, pháp luật thiết thực với đời sống của nhân dân, gắn với chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị; (4) Vận động nhân dân nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật; (5) Biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân tiêu biểu trong xây dựng pháp luật, thực thi pháp luật, phổ biến, giáo dục pháp luật, gương người tốt, việc tốt trong thực hiện pháp luật;
Ngày Pháp luật có thể được tổ chức dưới các hình thức sau đây: (1) Mít tinh; hội thảo; tọa đàm; (2) Thi tìm hiểu pháp luật; (3) Tuyên truyền, phổ biến pháp luật lưu động; triển lãm; (4) Các hình thức khác theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp.
Để triển khai thực hiện bảo đảm thiết thực, hiệu quả Ngày Pháp luật, trách nhiệm của các bộ, ban, ngành, địa phương cũng đã được quy định cụ thể:
(1) Hằng năm, Bộ Tư pháp hướng dẫn nội dung, hình thức tổ chức Ngày Pháp luật trong phạm vi cả nước. Trên cơ sở hướng dẫn tổ chức Ngày Pháp luật của Bộ Tư pháp, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các cấp hướng dẫn về nội dung, hình thức tổ chức Ngày Pháp luật; Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hướng dẫn nội dung, hình thức tổ chức Ngày Pháp luật cho các tổ chức thành viên. (2) Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm tổ chức Ngày Pháp luật. Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và người đứng đầu cơ quan trung ương của các tổ chức thành viên của Mặt trận trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của mình tổ chức Ngày Pháp luật cho các hội viên, đoàn viên của tổ chức mình.
Thực hiện các văn kiện của Đảng và pháp luật của Nhà nước về phổ biến, giáo dục pháp luật, thời gian qua, các cấp uỷ Đảng, Lãnh đạo Ban Quản lý Lăng, Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị đã chỉ đạo, tổ chức triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có trọng tâm, trọng điểm, gắn với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị. Ngày 29/10/2021, Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ban hành Văn bản số 1551/BQLL-VP về tổ chức hưởng ứng Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2021 với chủ đề: “Nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật, xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao”. Các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam được tổ chức thường xuyên, liên tục trong cả năm, trong đó tập trung vào đợt cao điểm từ ngày 01/11/2021 đến ngày 15/11/2021.
Nội dung tổ chức Ngày Pháp luật Việt Nam gắn với quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp và tập trung quán triệt, phổ biến nội dung chính sách, quy định mới, nhất là nội dung các Luật được Quốc hội thông qua trong năm 2020, 2021; kết hợp chặt chẽ với giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; củng cố vững chắc niềm tin của cán bộ, công chức, viên chức, chiến sỹ, người lao động vào chế độ, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp giữ gìn lâu dài và bảo vệ tuyệt đối, an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, phát huy ý nghĩa chính trị, văn hóa của Công trình Lăng; tăng cường đoàn kết, tập hợp, vận động cán bộ, công chức, viên chức, chiến sỹ, người lao động thực hiện tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật, trọng tâm là:
(1) Quán triệt, phổ biến sâu rộng nội dung chính sách trong các văn bản pháp luật, các hành vi bị nghiêm cấm và chế tài xử lý; các quy định mới được sửa đổi, bổ sung, thay thế; các chính sách, nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung, ban hành mới; những vấn đề dư luận, xã hội quan tâm hoặc cần định hướng dư luận xã hội, trọng tâm là các lĩnh vực: Phòng, chống tham nhũng, lãng phí; cải cách hành chính; bảo vệ môi trường; đất đai; xử lý vi phạm hành chính... Kịp thời phản ánh, lan tỏa các nhân tố tích cực, góp phần củng cố niềm tin, tạo đồng thuận trong toàn xã hội; đồng hành cùng cả nước chung tay đẩy lùi dịch COVID-19.
(2) Đẩy mạnh giáo dục ý thức tuân thủ và chấp hành pháp luật; tuyên truyền gương người tốt, việc tốt, điển hình tiên tiến trong xây dựng, thực hiện và bảo vệ pháp luật; các mô hình hay, cách làm hiệu quả trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; phê phán, đấu tranh với hành vi vi phạm pháp luật hoặc lệch chuẩn xã hội; nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức, chiến sỹ, người lao động trong chủ động tìm hiểu, học tập pháp luật gắn với xây dựng văn hóa pháp lý; tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức, nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Các cơ quan, đơn vị chủ động lựa chọn hình thức hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam phù hợp, thiết thực, hiệu quả, gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao; chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới, đa dạng các hình thức hưởng ứng một cách linh hoạt, tiết kiệm và có sức lan tỏa sâu rộng, tập trung vào một số hoạt động sau:
(1) Tập trung tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; hướng dẫn các biện pháp phòng, chống dịch bệnh COVID-19 (viết tin, bài, phổ biến các văn bản, chính sách mới….) trên Trang tin điện tử Ban Quản lý Lăng và hệ thống truyền thanh nội bộ của cơ quan, đơn vị.
(2) Treo các pa-nô, áp phích, băng rôn, cờ, phướn tại của cơ quan, đơn vị với nội dung cổ động, tuyên truyền về Ngày Pháp luật Việt Nam.
(3) Tổ chức Lễ hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam hoặc lồng ghép hưởng ứng thông qua hội nghị, hội thảo, tọa đàm, qua hoạt động chính trị, chuyên môn phù hợp với điều kiện thực tiễn; lồng ghép trong triển khai hoạt động xây dựng, thi hành, bảo vệ pháp luật; biên soạn, in ấn, cung cấp tài liệu pháp luật; các cuộc thi tìm hiểu pháp luật cho toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, chiến sỹ, người lao động tại cơ quan, đơn vị; lồng ghép hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam kết hợp với các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao...
(4) Khuyến khích các đơn vị tổ chức hoạt động đối thoại chính sách - pháp luật, giải đáp pháp luật…
(5) Tổng kết, đánh giá, tôn vinh tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; vận động cán bộ, công chức, viên chức, chiến sỹ, người lao động và nhân dân tuân thủ, chấp hành chính sách, pháp luật; xây dựng, phát hiện, nhân rộng mô hình hay, cách làm mới, hiệu quả phù hợp với điều kiện, tình hình thực tiễn và yêu cầu nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị.
Trong đợt cao điểm hưởng ứng, triển khai Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2021, Ban Quản lý Lăng sẽ tổ chức lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (Pháp lệnh của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Nghị định của Chính phủ) nhằm quán triệt, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, nâng cao nhận thức, kiến thức, kỹ năng về soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật cho Lãnh đạo các cấp, đội ngũ công chức, viên chức các cơ quan, đơn vị, nhất là cán bộ trực tiếp tham gia Ban Soạn thảo, Tổ Biên tập, Tổ công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật của Ban Quản lý Lăng./.
Huyền Trang
-----------------------
1. Việt Nam yêu cầu ca - Nguyễn Ái Quốc 1920
2. Báo điện tử Đảng CSVN, http://123.30.190.43/tiengviet/tulieuvankien/4lanhtu/details.asp?topic=3&subtopic=91&leader_topic=11&id=BT29100332162
