Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc đầu tiên được thành lập trong Quân đội nhân dân Việt Nam
Ngày 22 tháng 12 năm 1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân (Đội quân chủ lực đầu tiên của Quân đội Nhân dân Việt Nam) ra đời, đánh dấu bước phát triển về chất của quá trình đấu tranh và xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng của Đảng ta. Việc tổ chức cho Thanh niên Quân đội được sinh hoạt đoàn (Tổ chức của những người cộng sản trẻ tuổi trong Quân đội) là một đòi hỏi tất yếu của lịch sử xây dựng và phát triển đội quân cách mạng của Đảng.
Tháng 9/1951, thực hiện Chỉ thị của đồng chí Nguyễn Chí Thanh, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị kiêm Chủ tịch Liên đoàn Thanh niên Việt Nam, Tổng cục Chính trị thống nhất với Trung ương Đoàn lập tổ công tác nghiên cứu thành lập chi đoàn thanh niên cứu quốc trong Quân đội. Tổ công tác gồm 5 đồng chí, trong đó có 4 đồng chí cán bộ được Trung ương Đoàn cử sang Quân đội là các đồng chí Phạm Văn Lịch, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đoàn, đồng chí Vũ Hồ, phóng viên Báo Tiền phong, Lê Phấn Đới và Phạm Sinh, cán bộ Ban Thanh niên xung phong Trung ương Đoàn và một đồng chí cán bộ thuộc Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị là đồng chí Lê Phong. Tổ công tác đặt dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Lê Liêm, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị.
Sau một thời gian chuẩn bị về mọi mặt, ngày 08/02/1952, Đảng uỷ Trung đoàn 246 (Đoàn Tân Trào) đã ra quyết định thành lập thí điểm Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc đầu tiên trong Quân đội tại Đại đội 29, Tiểu đoàn 183, Trung đoàn 246, là đơn vị bảo vệ Trung ương Đảng, bảo vệ Bác Hồ và Bộ Tổng Tư lệnh (nay là Đại đội 9, Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 246, Sư đoàn 346, Quân khu 1). Chi đoàn có 32 đoàn viên, do đồng chí Phạm Ngọc Rao, Chi uỷ viên, Trung đội trưởng Trung đội 1 làm Bí thư Chi đoàn. Đến 9/1952, Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc được thành lập ở tất cả các đại đội và các ban chuyên môn của Trung đoàn 246, đánh dấu bước phát triển mới của công tác thanh niên trong Quân đội.
Ngay sau khi ra đời, Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc đầu tiên của Quân đội đã có nhiều hoạt động thiết thực trong công tác tập hợp giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện thanh niên; phát huy vai trò xung kích sáng tạo của tuổi trẻ vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Những đoàn viên đầu tiên của Chi đoàn Đại đội 29, với ý thức là những người cộng sản trẻ tuổi trong tổ chức cầu nối giữa Đảng với quần chúng, đã tạo nên khí thế sôi nổi thi đua học tập, rèn luyện và chiến đấu. Tiêu biểu là phong trào “Thi đua luyện quân - lập công” đã góp phần xây dựng động cơ phấn đấu; tạo ra môi trường và điều kiện thuận lợi cho tuổi trẻ học tập, rèn luyện cống hiến, trưởng thành. Nhiều đoàn viên thanh niên đã tiến bộ vượt bậc, lập được nhiều thành tích xuất sắc, được bầu là chiến sỹ thi đua. Những thanh niên chưa được kết nạp vào Đoàn đã nỗ lực rèn luyện, phấn đấu trở thành đoàn viên. Kể từ đó tổ chức Đoàn và phong trào thanh niên Quân đội dần được xây dựng và phát triển sâu rộng trong toàn quân.
Sự kiện Chi đoàn Thanh niên Cứu quốc trong Quân đội ra đời, khẳng định nguyên tắc Đảng luôn nắm chắc lực lượng quần chúng; liên hệ mật thiết với quần chúng; thấy rõ vai trò và sức mạnh của quần chúng để tổ chức tập hợp quần chúng, phát huy vai trò, tiềm năng to lớn của quần chúng trẻ tuổi vào thực hiện thắng lợi mục tiêu lý tưởng của Đảng.
Như một lẽ ngẫu nhiên, ngày này trở thành Ngày truyền thống của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Ngày 20 tháng 6 năm 2016, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam đã ký Quyết định số 1034/QĐ-CT về việc công nhận Ngày truyền thống của Thanh niên Quân đội và Ban Thanh niên Quân đội là ngày 08 tháng 02 năm 1952 (ngày thành lập Chi đoàn cứu quốc đầu tiên trong Quân đội).
Thanh niên Quân đội 65 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành
Trải qua 65 năm xây dựng, chiến đấu, cống hiến và trưởng thành dưới sự lãnh đạo của Quân uỷ Trung ương, sự chỉ đạo của Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam và Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh; tổ chức đoàn trong Quân đội nhanh chóng lớn mạnh, sớm trở thành tổ chức của những người cộng sản trẻ tuổi, hạt nhân chính trị của phong trào thanh niên, lực lượng nòng cốt tổ chức, tập hợp, đoàn kết, giáo dục, rèn luyện thanh niên, phát huy vai trò của thanh niên vào sự nghiệp cách mạng vẻ vang cuả Đảng, của Quân đội.
Trong các cuộc kháng chiến trường kỳ gian khổ chống thực dân, đế quốc giành độc lập dân tộc, thống nhất nước nhà, hòa chung khí thế sục sôi của cách mạng, Thanh niên Quân đội đã dấy lên phong trào thi đua: “Giết giặc lập công” kịp thời cổ vũ động viên tuổi trẻ vững chắc tay súng chiến đấu anh dũng, vượt lên tất cả mọi hy sinh; với tinh thần và ý chí nghị lực lớn “Khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt, máu trộn bùn non, gan không núng, chí không mòn”, với lý tưởng chiến đấu “Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, Thanh niên Quân đội đã sát cánh cùng toàn quân và toàn dân đưa cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đến thắng lợi hoàn toàn, đưa đất nước ta bước vào giai đoạn lịch sử mới tiến hành cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân ở miền Nam để thống nhất nước nhà.
Chiến sĩ Đoàn 275 giúp người khuyết tật vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh
Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi. Nhưng đất nước ta còn bị chia cắt hai miền Nam, Bắc. Chủ nghĩa thực dân kiểu mới của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai Ngô Đình Diệm đang tàn sát, dày xéo đồng bào miền Nam ruột thịt. Theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, Thanh niên Quân đội lại bước vào cuộc chiến đấu mới, cùng với toàn quân và toàn dân cầm súng chiến đấu “Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”. Phong trào thi đua “Giết giặc lập công” của Thanh niên Quân đội được phát triển lên tầm cao mới. Phong trào “Thi đua 3 nhất”; phong trào “Thanh niên 5 tốt” (Chính trị, tư tưởng tốt - Kỹ thuật nghiệp vụ tốt - Kỷ luật điều lệnh tốt - Rèn luyện thể lực tốt và sản xuất, tiết kiệm tốt); phong trào “3 sẵn sàng, 5 xung phong” (sẵn sàng chiến đấu - Sẵn sàng nhập ngũ - Sẵn sàng đi bất cứ nơi đâu Tổ quốc cần đến)… đã kịp thời giáo dục, bồi dưỡng, cổ vũ động viên tuổi trẻ toàn quân ra sức thi đua học tập, rèn luyện, chắc tay súng, sát cánh cùng với toàn quân, toàn dân bước vào trận tuyến mới với tinh thần lạc quan cách mạng “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước, mà lòng phơi phới dậy tương lai”, “Cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến chống quân thù”, với ý chí “Nước còn giặc, còn đi đánh giặc”, “Tất cả vì miền Nam ruột thịt, tất cả để chiến thắng”, “Nhằm thẳng quân thù mà bắn” v.v. với quyết tâm chiến đấu và chiến đấu mưu trí, dũng cảm, Thanh niên Quân đội đã lập được nhiều chiến công oanh liệt, góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân hoàn thành sứ mệnh thiêng liêng, giành lại độc lập thống nhất hoàn toàn cho Tổ quốc, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Với những thành tích và chiến công đạt được, Thanh niên Quân đội luôn tự hào và trân trọng với những đóng góp to lớn của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong quân đội, của các thế hệ Thanh niên Quân đội. Trong thử thách khắc nghiệt của chiến tranh, trên mọi mặt trận đã sản sinh ra hàng vạn dũng sĩ và chiến sĩ thi đua, chiến sĩ quyết thắng, hàng nghìn anh hùng lực lượng vũ trang ở lứa tuổi thanh niên; tuổi trẻ Quân đội đã hiến dâng cho Tổ quốc hàng triệu đoàn viên thanh niên ưu tú. Biết bao đồng chí đã ngã xuống trong các cuộc chiến tranh, lặng lẽ hy sinh, quên mình, cống hiến trọn vẹn tuổi thanh xuân cho nghĩa lớn, cho sự nghiệp vinh quang của Tổ quốc, cho hiện tại và tương lai của dân tộc, nhiều cán bộ, đoàn viên thanh niên đã trở thành cán bộ cao cấp của Quân đội, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; tiêu biểu như: Phan Đình Giót lấy thân mình lấp lỗ châu mai; Tô Vĩnh Diện hy sinh thân mình để cứu pháo; Bế Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng; La Văn Cầu đã dũng cảm nhờ đồng đội chặt đứt cánh tay bị thương để khỏi vướng, rồi tiếp tục đánh bộc phá mở đường cho đơn vị xung phong; Anh hùng liệt sỹ Nguyễn Viết Xuân với lời hô "Nhằm thẳng quân thù mà bắn!" đã trở thành hiệu lệnh thúc giục quân và dân ta xông lên tiêu diệt quân thù; dũng sỹ diệt Mỹ - Anh hùng Lê Mã Lương với lẽ sống "Cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến chống quân thù"; đoàn viên Anh hùng LLVT Đỗ Văn Dũng sau này là Thiếu tướng, Phó Tư lệnh Quân khu Thủ đô; Đoàn viên Nguyễn Hữu Quyền đã anh dũng chiến đấu lập nhiều chiến công xuất sắc trên chiến trường Khe Sanh - Quảng Trị được Đảng, Nhà nước phong tặng Anh hùng LLVT ở tuổi 24… Ghi nhận những chiến công của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đội, Đảng và Nhà nước đã tuyên dương hơn 1000 Anh hùng lực lượng vũ trang, trong đó có gần 900 Anh hùng khi tuyên dương ở độ tuổi thanh niên và hàng chục anh hùng ở độ tuổi thiếu niên. 65 năm qua, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong Quân đội đã bồi dưỡng, giới thiệu kết nạp được hơn một triệu đoàn viên ưu tú vào Đảng; có hàng vạn đoàn viên thanh niên trở thành sĩ quan Quân đội và cán bộ của các bộ, ban ngành, đoàn thể địa phương trên khắp mọi miền Tổ quốc.
Một số hình ảnh hoạt động của tuổi trẻ Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Đoàn viên, thanh niên Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng tham gia biểu diễn văn nghệ
trong Chương trình Hát mãi khúc quân hành
Bước vào thời kỳ đổi mới, quán triệt và thực hiện nghị quyết của Đảng về công tác thanh niên; dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân uỷ Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị; của cấp uỷ Đảng, người chỉ huy, cán bộ chính trị (nay là chính uỷ, chính trị viên) và cơ quan chính trị các cấp, công tác đoàn và phong trào Thanh niên Quân đội có sự phát triển cơ bản, toàn diện, luôn khẳng định là lá cờ đầu về công tác đoàn và phong trào thanh niên cả nước. Phong trào "Phấn đấu xứng danh Bộ đội Cụ Hồ" đánh dấu sự phát triển của công tác đoàn và phong trào Thanh niên Quân đội với các chương trình, mô hình phương thức mới, được tổ chức sâu rộng trên mọi lĩnh vực hoạt động của Quân đội. Từ định hướng phong trào "Phấn đấu xứng danh Bộ đội Cụ Hồ", được cụ thể hoá thành phong trào xây dựng "Chi đoàn văn hoá" với 3 yêu cầu: "Đẹp người - Đẹp doanh trại - Đẹp tình quân dân", phát triển thành phong trào "3 đỉnh cao quyết thắng", với: "Lý tưởng đẹp - Trách nhiệm cao; Học tập tốt - Hành động giỏi; Đoàn kết tốt - Kỷ luật nghiêm" đã tạo ra môi trường và động lực mới cho Thanh niên Quân đội thi đua học tập, rèn luyện, cống hiến trưởng thành.
Phong trào thi đua "Thanh niên Quân đội thi đua rèn đức luyện tài, xung kích, sáng tạo xứng danh Bộ đội Cụ Hồ" góp phần xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh. Nhiều tấm gương tiêu biểu của Thanh niên Quân đội trên các lĩnh vực, góp phần làm ngời sáng phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới.
Phong trào "Thanh niên Quân đội vươn tới những đỉnh cao" và phong trào “Thanh niên Quân đội tiến quân vào khoa học và công nghệ”đã tập trung được mọi nỗ lực của tổ chức Đoàn và tuổi trẻ toàn quân xung kích vươn lên chiếm lĩnh, xác lập những đỉnh cao mới, kỷ lục mới trong học tập, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, lao động sản xuất, rèn luyện kỷ luật, xây dựng chính quy…Thông qua phong trào xuất hiện nhiều công trình khoa học, sáng kiến, cải tiến kỹ thuật có hàm lượng khoa học và tính ứng dụng cao, góp phần quan trọng vào sự nghiệp hiện đại hóa Quân đội, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Từ phong trào thi đua, những năm qua, đã có hàng vạn lượt tổ chức đoàn và đoàn viên, thanh niên đạt danh hiệu "Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác”; hàng ngàn gương mặt thanh niên điển hình, tiên tiến xuất sắc trên các lĩnh vực từ cơ sở đến toàn quân. Hàng năm, Thanh niên Quân đội đều có đại biểu được bình chọn là một trong 10 gương mặt trẻ tiêu biểu của cả nước.
Qua 65 năm truyền thống vẻ vang, Thanh niên Quân đội vừa thể hiện nét tiêu biểu của truyền thống Quân đội nhân dân Việt Nam và Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, đồng thời thể hiện rõ nét truyền thống tiêu biểu của mình là “Trung thành, trí tuệ, mẫu mực, quả cảm, xung kích, sáng tạo, quyết thắng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”. Với những thành tích đạt được Thanh niên Quân đội nhiều năm liên tục được Trung ương Đoàn tặng Cờ Đơn vị xuất sắc công tác Đoàn và phong trào thanh, thiếu nhi; vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng Huân chương Hồ Chí Minh và nhiều phần thưởng cao qúy khác.
Cán bộ, đoàn viên thanh niên Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn tự hào được thay mặt cho tuổi trẻ cả nước làm nhiệm vụ chính trị đặc biệt “Giữ yên giấc ngủ của Người”. Tự hào về truyền thống vẻ vang 65 năm qua của Thanh niên Quân đội, nhận thức sâu sắc về nhiệm vụ được giao, mỗi cán bộ, đoàn viên thanh niên luôn ra sức học tập, rèn luyện cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kiến thức văn hóa - xã hội. Phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của tuổi trẻ trong thực hiện nhiệm vụ, đẩy mạnh thực hiện các phong trào, các cuộc vận động trong thanh niên; xây dựng tổ chức đoàn vững mạnh, góp phần xây dựng Đảng bộ TSVM, đơn vị VMTD, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao./.
Nguyễn Tử Phương Thành (tổng hợp)
