Đội ngũ cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược Quân đội nhân dân Việt Nam bao gồm những cán bộ lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ tham mưu ở các cơ quan, đơn vị cấp chiến dịch, chiến lược của Quân đội; làm nòng cốt trong tham mưu cho Đảng, Nhà nước và Quân đội hoạch định những chủ trương, chính sách về quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; trực tiếp lãnh đạo, chỉ huy và tổ chức thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Quân đội; xử trí các tình huống chính trị, quân sự có ý nghĩa chiến dịch, chiến lược nảy sinh trong thực tiễn; nghiên cứu phát triển khoa học và nghệ thuật quân sự; nghiên cứu phát triển đường lối, chiến lược quân sự, quốc phòng bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đội ngũ cán bộ chiến dịch, chiến lược là bộ phận cán bộ trọng yếu của Quân đội, trực tiếp quyết định hiệu quả thực hiện nguyên tắc và cơ chế Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với Quân đội, bảo đảm cho Quân đội thực sự là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành và tin cậy của Đảng, Nhà nước xã hội chủ nghĩa và của Nhân dân; luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống. Hoạt động lãnh đạo, chỉ huy của đội ngũ cán bộ chiến dịch, chiến lược không chỉ tác động trực tiếp, có ý nghĩa quyết định đối với sức mạnh chiến đấu của Quân đội và lực lượng vũ trang nhân dân, với xây dựng lực lượng và thế trận quốc phòng toàn dân, lực lượng và thế trận chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, mà còn ảnh hưởng rất lớn đến sự an nguy của đất nước và sự sống còn của chế độ xã hội chủ nghĩa.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng, quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ. Người chỉ rõ: “Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng. Vì vậy, cán bộ là cái gốc của mọi công việc. Vì vậy, huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”(1). Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành thời gian biên soạn và biên dịch tác phẩm “Cách huấn luyện cán bộ quân sự của Khổng Minh” chỉ rõ nhiều phẩm chất, tư cách, phương pháp công tác, hoạt động của một cán bộ quân sự. Đặc biệt, Người còn dạy cán bộ cao cấp lực lượng vũ trang về đạo làm tướng phải “Trí, Dũng, Nhân, Tín, Liêm, Trung” và “Công tác của người tướng” được thể hiện trong các mối quan hệ đối với kỷ luật, đối với binh sĩ, đối với nhân dân và đối với địch(2).
Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, trong đó có cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược thể hiện tập trung ở một số nội dung chủ yếu như: Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải toàn diện cả về phẩm chất đạo đức và năng lực công tác (cả đức và tài); học đi đôi với hành, lý luận phải gắn liền với thực tiễn; đề cao vai trò của người đi huấn luyện và người được huấn luyện; nội dung huấn luyện cần coi trọng lý luận Mác - Lênin, phương pháp công tác, văn hóa, chuyên môn; huấn luyện cốt thiết thực chu đáo hơn tham nhiều; huấn luyện từ dưới lên trên; huấn luyện phải nhằm đúng nhu cầu; huấn luyện phải chú trọng cải tạo tư tưởng;...
Thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quán triệt sâu sắc các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng về giáo dục và đào tạo nói chung, về đào tạo bồi dưỡng cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược nói riêng; từ ngày khai giảng khóa học đầu tiên (ngày 03/01/1977) đến nay, Học viện đã đào tạo được 11 khóa cán bộ chỉ huy - tham mưu chiến dịch, chiến lược dài hạn với hơn 250 đồng chí; 48 khóa cán bộ chỉ huy - tham mưu chiến dịch, chiến lược ngắn hạn với gần 2.500 đồng chí; 42 khóa cán bộ cao cấp ngắn hạn quân sự địa phương với 1.383 đồng chí; 19 khóa ngắn hạn tham mưu tác chiến chiến dịch, chiến lược với hơn 700 đồng chí; 12 khóa giảng viên chiến dịch, chiến lược với hơn 250 đồng chí; 89 khóa bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh đối tượng 1 diện Trung ương quản lý cho gần 6000 đồng chí; 30 khóa đào tạo cao học quân sự; 28 khóa đào tạo nghiên cứu sinh. Học viên qua đào tạo, bồi dưỡng tại Học viện Quốc phòng trở thành cán bộ cao cấp đã và đang giữ những cương vị chủ chốt của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng; các cơ quan, đơn vị cấp chiến dịch, chiến lược trong toàn quân; các ban, bộ, ngành của Trung ương; các tỉnh, thành phố;… đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trước những yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới, nhất là yêu cầu xây dựng xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại; đến năm 2025, cơ bản xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ(3), nhiệm vụ huấn luyện đào tạo của Học viện có bước phát triển mới. Tiếp tục đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, quán triệt sâu sắc và triển khai hiệu quả các nghị quyết của Đảng, của Quân ủy Trung ương về giáo dục đào tạo, Học viện cần tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược. Từ nay đến năm 2025 và những năm tiếp theo, Học viện tập trung thực hiện tốt một số nội dung sau:
Một là, tiếp tục nghiên cứu, học tập, quán triệt sâu sắc nội dung tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, các Nghị quyết của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác cán bộ, nhất là cấp chiến dịch, chiến lược; Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI; gắn với triển khai tổ chức thực hiện “Chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo của Bộ Quốc phòng giai đoạn 2021-2030”; Nghị quyết 109-NQ/QUTW ngày 11/02/2019 của Quân ủy Trung ương về xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội, nhất là cấp chiến dịch, chiến lược đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; Nghị quyết số 1657/NQ-QUTW của Quân ủy Trung ương về đổi mới công tác giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới; Nghị quyết số 1659-NQ/TW của Quân ủy Trung ương về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2023-2030 và những năm tiếp theo. Thực hiện tốt phương châm “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị” để tạo sự chuyển biến cơ bản, có chiều sâu, vững chắc về chất lượng huấn luyện đào tạo cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược thời kỳ mới.
Thường xuyên nắm chắc, vận dụng sáng tạo đường lối, chủ trương, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, an ninh, về công tác giáo dục và đào tạo nói chung, công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược tại Học viện Quốc phòng nói riêng nhằm đào tạo được đội ngũ cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược thực sự tiêu biểu, mẫu mực về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, năng lực và uy tín; có kiến thức toàn diện, tư duy đổi mới, tầm nhìn, phương pháp làm việc khoa học; có năng lực dự báo và khả năng tham gia hoạch định, tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các nhiệm vụ khác trong phạm vi chức trách, nhiệm vụ được giao; có hiểu biết về quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, xã hội và pháp luật, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo, chỉ huy và thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Hai là, bám sát sự phát triển của lý luận và thực tiễn, tiếp tục đổi mới toàn diện, bổ sung, hoàn thiện quy trình và hệ thống chương trình, nội dung, phương pháp tổ chức huấn luyện đào tạo cho các đối tượng phù hợp với các nguyên lý giáo dục, sự phát triển của khoa học giáo dục hiện đại. Đổi mới chương trình, nội dung đào tạo phải đảm bảo tính xuyên suốt, logic và chuẩn hóa phù hợp với xu thế phát triển của khoa học giáo dục hiện đại và các văn bản pháp quy phạm pháp luật, quy chế giáo dục - đào tạo của Nhà nước và Bộ Quốc phòng; đồng thời, phải phù hợp với sự phát triển về lý luận và thực tiễn của nghệ thuật quân sự Việt Nam, đáp ứng mục tiêu chung và mục tiêu đào tạo cho từng đối tượng, bảo đảm cân đối các khối kiến thức để đạt được mục tiêu của chương trình đào tạo cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược.
Đổi mới chương trình, nội dung đào tạo cán bộ chiến dịch, chiến lược cần chú trọng nâng cao kiến thức, trình độ toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Tập trung vào những vấn đề trong Chiến lược bảo vệ Tổ quốc, Chiến lược quốc phòng, Chiến lược quân sự,... Những vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân. Những vấn đề phát triển của Chiến lược bảo vệ Tổ quốc; về nghệ thuật chiến dịch, tác chiến chiến lược; công tác quân sự địa phương; lý luận công tác đảng, công tác chính trị trong các loại hình tác chiến; cơ chế lãnh đạo của Đảng, điều hành của Nhà nước đối với xây dựng nền quốc phòng toàn dân, Quân đội nhân dân trong tình hình mới.
Tập trung nghiên cứu, triển khai thực hiện hợp nhất 3 chương trình đào tạo cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược theo chỉ đạo của Bộ Quốc phòng. Chương trình sau khi được hợp nhất bảo đảm có tính kế thừa, hệ thống, thống nhất và chuyên sâu. Tiếp tục quán triệt và thực hiện có hiệu quả Chỉ thị 102 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, chú trọng mời chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ lãnh đạo, chỉ huy các ban, bộ, ngành Trung ương, lãnh đạo, chỉ huy các địa phương, đơn vị cấp chiến dịch, chiến lược đến giới thiệu chuyên đề và báo cáo kinh nghiệm, giúp học viên tích lũy kinh nghiệm thực tiễn trong lãnh đạo, chỉ huy đơn vị trong quá trình học tập, học viên khi ra trường đều đảm nhiệm tốt các cương vị theo chức trách, nhiệm vụ được phân công.
Thực hiện đổi mới chương trình, nội dung theo hướng giảm thời gian lý thuyết, tăng thời gian thảo luận, hội thảo, tập bài và nghiên cứu thực tế… phát huy tính chủ động, sáng tạo; nâng cao khả năng tư duy cho người học theo hướng đồng bộ, thống nhất trong các hoạt động quân sự, quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc. Qua đó, đào tạo đội ngũ cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược có kiến thức toàn diện, tư duy đổi mới, tầm nhìn, phương pháp làm việc khoa học; có năng lực dự báo và khả năng tham gia hoạch định, tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các nhiệm vụ khác trong phạm vi chức trách, nhiệm vụ được giao; có hiểu biết về quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, xã hội và pháp luật, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo, chỉ huy và thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Ba là, đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng phát huy tính năng động, sáng tạo, khơi dậy tư duy sáng tạo của người học. Tăng cường tọa đàm, trao đổi, tương tác giữa người dạy và người học, nhất là trong thảo luận, tập bài, luyện tập,… Kết hợp chặt chẽ giữa sử dụng phương pháp dạy học tích cực với ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ mô phỏng, từng bước ứng dụng trí tuệ nhân tạo để nâng cao chất lượng, hiệu quả huấn luyện - đào tạo. Thực hiện đầy đủ, chặt chẽ quy trình huấn luyện đào tạo, chấp hành nghiêm các khâu, các bước trong quá trình huấn luyện đào tạo như: thông qua giáo án, bài giảng, thục luyện, dự giảng, rút kinh nghiệm sau mỗi hình thức tổ chức dạy học để không ngừng nâng cao chất lượng dạy và học. Đổi mới hình thức, phương pháp nghiên cứu, học tập thực tế ở các đơn vị, địa phương. Kết hợp chặt chẽ giữa nội dung học tập lý luận, lý thuyết với thực tiễn, thực hành phong phú trong lãnh đạo, chỉ huy, quản lí, điều hành của cán bộ địa phương, đơn vị, góp phần thiết thực nâng cao kiến thức và năng lực cho học viên. Tiếp tục đổi mới phương pháp đánh giá kết quả học tập, nghiên cứu khoa học của học viên. Kiên quyết, kiên trì thực hiện bathực chất(dạy thực chất; học thực chất; thi, kiểm tra, đánh giá kết quả thực chất) và hai thiết thực (nội dung thiết thực, phương pháp thiết thực) nhằmđánh giá khách quan, trung thực kết quả giảng dạy của giảng viên và kết quả học tập của học viên. Không ngừng nâng cao nghiệp vụ quản lý, điều hành huấn luyện của cơ quan, cán bộ chuyên trách, bảo đảm phối hợp hiệp đồng chặt chẽ, đồng bộ giữa các cơ quan, khoa, hệ, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả huấn luyện đào tạo của Học viện.
Bốn là, xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên có số lượng đủ theo biên chế, cơ cấu hợp lý, chuẩn hóa về chất lượng; thực sự mẫu mực tiêu biểu về bản lĩnh chính trị vững vàng, về năng lực, trí tuệ, tâm huyết với sự nghiệp đào tạo cán bộ của Đảng, Nhà nước, lực lượng vũ trang nhân dân, gắn bó với Học viện, có tư duy tầm chiến dịch, chiến lược và có chuyên môn sư phạm tốt, thực sự mẫu mực về phẩm chất đạo đức, lối sống. Học viện tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác quy hoạch, cụ thể hóa và thực hiện tiêu chuẩn chức danh cán bộ, giảng viên. Kết hợp chặt chẽ giữa tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ, giảng viên. Thực hiện tốt chính sách đãi ngộ đối với cán bộ, giảng viên, chủ động tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách thu hút cán bộ đủ tiêu chuẩn về công tác tại Học viện Quốc phòng. Phát huy vai trò đội ngũ cán bộ, giảng viên nêu cao trách nhiệm, năng lực công tác, giảng dạy và tự học tập, tự nghiên cứu để rèn luyện bản lĩnh chính trị, nâng cao kiến thức, năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao của Học viện.
Năm là, tiếp tục quản lý, khai thác, sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện có phục vụ công tác giáo dục, đào tạo. Tích cực hoàn thiện và khai thác hiệu quả Trung tâm phức hợp; đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án xây dựng Học viện thông minh tiếp cận công nghệ 4.0… Chủ động đổi mới, tăng cường khai thác, sử dụng hiệu quả các trang thiết bị dạy học hiện đại nhằm nâng cao chất lượng huấn luyện đào tạo và nghiên cứu khoa học của Học viện. Tích cực nghiên cứu tình hình thực tiễn, biên soạn tài liệu theo hướng chuẩn hóa, thống nhất và đồng bộ phục vụ cho giảng dạy và nghiên cứu khoa học phù hợp với xu hướng phát triển của khoa học công nghệ, khoa học quân sự, sát tình hình thực tiễn thế giới, khu vực và trong nước.
Quá trình xây dựng, trưởng thành và phát triển của Học viện Quốc phòng là quá trình liên tục học tập, quán triệt, thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quán triệt sâu sắc các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về giáo dục và đào tạo, nhất là đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược, xây đắp nên truyền thống “Trung thành, Tận tụy, Đoàn kết, Sáng tạo”, được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý “Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kì đổi mới”. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kì mới, Học viện tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện đồng bộ các nội dung giải pháp, không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược theo tư tưởng và di nguyện của Bác kính yêu, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc./.
Chú thích:
(1) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5,Sđd, tr. 309.
(2) Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Sđd, tr. 594.
(3) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, tr.157-158.
Trung tướng, TS Lê Xuân Thành
Phó Giám đốc Học viện Quốc phòng
