Bác Hồ với những ngày Tết cổ truyền của dân tộc

Sinh thời, cứ mỗi độ Tết đến, Xuân về, Bác Hồ luôn gửi tới đồng bào, chiến sỹ cả nước những bức thư, những dòng thơ chúc Tết với những tình cảm sâu sắc. Những dòng thư, những vần thơ chúc Tết của Bác Hồ được viết rất giản dị nhưng hàm súc, thể hiện rõ ràng đường lối cách mạng, bộc lộ sâu sắc lòng yêu nước, yêu dân, tin dân, tin cách mạng, tin vào thắng lợi, mang tính thời sự nóng hổi, bức thiết, rất giàu tình cảm và đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, biểu hiện tư tưởng, tình cảm cao đẹp của Bác.

1. Thơ chúc Tết năm 1942

"Tháng ngày thấm thoát chóng như thoi,

Năm cũ qua rồi, chúc năm mới:

Chúc phe xâm lược sẽ diệt vong!

Chúc phe dân chủ sẽ thắng lợi!

Chúc đồng bào ta đoàn kết mau!

Chúc Việt Minh ta càng tấn tới!

Chúc toàn quốc ta trong năm này,

Cờ đỏ ngôi sao bay phấp phới!

Năm này là năm rất vẻ vang,

Cách mệnh thành công khắp thế giới".

2. Bài viết chúc Tết đầu tiên của nước Việt Nam độc lập năm 1946

- Thư chúc Tết năm 1946:

"Dân tộc ta là một dân tộc giàu lòng đồng tình và bác ái. Trong lúc này toàn quốc đồng bào từ giàu đến nghèo, từ già đến trẻ, ai cũng sửa soạn ăn Tết mừng Xuân.

Tôi kêu gọi đồng bào và các đoàn thể làm thế nào để chia sẻ cuộc vui Xuân mừng Tết với:

Những chiến sĩ oanh liệt ở trước mặt trận,

Những gia quyến các chiến sĩ,

Những đồng bào nghèo nàn,

Sao cho mọi người đều được hưởng các thú vui về Tết Xuân đầu tiên của nước Việt Nam độc lập.

*

*          *

Nhân dịp Tết Bính Tuất, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư chúc Tết đồng bào, chiến sĩ cả nước. Trong thư có những vần thơ sau:

Trong năm Bính Tuất mới

Muôn việc đều tiến tới.

Kiến quốc chóng thành công,

Kháng chiến mau thắng lợi".

- Thư gửi đồng bào toàn quốc dịp đầu năm mới:

"Hôm nay, ngày mồng Một tháng Giêng năm 1946 là ngày Tết đầu năm, đồng thời là ngày Chính phủ lâm thời liên hiệp nhận thức. Tôi xin thay mặt Chính phủ chúc các bậc kỳ lão, các anh chị em thanh niên và thiếu niên, các trẻ em trai và gái mọi sự tốt lành.

Tôi lại xin thay mặt Chính phủ và đồng bào gửi tình nhiệt liệt và lời chào sốt sắng cho các chiến sĩ yêu quý của ta, đang gan góc tranh đấu ở các mặt trận, để giữ gìn nền tự do độc lập cho nước nhà.

Anh em Trung Quốc đến đất nước ta hoặc là quân nhân, hoặc Hoa kiều, đều đồng cam cộng khổ với ta. Tôi xin thay mặt đồng bào Việt Nam chúc các bạn Trung Quốc năm mới, và tôi chắc rằng từ nay hai dân tộc ta ngày càng hợp tác, ngày càng thân thiện.

Qua năm mới, chúng ta có nhiều công việc quan trọng phải làm:

1) Phải hăng hái tham gia cuộc tuyển cử để tổ chức một Quốc hội đủ tinh thần và lực lượng thay mặt cho toàn dân;

2) Ra sức giồng giọt, chăn nuôi, để cứu nạn đói hiện tại và tránh nạn sau này;

3) Ra sức giúp đỡ cuộc kháng chiến. Người có tiền giúp tiền, người có sức giúp sức, người có tài năng giúp tài năng, làm cho cuộc kháng chiến được đắc thắng;

4) Đoàn kết chặt chẽ, để giữ vững nền độc lập của Tổ quốc và quyền dân chủ cho đồng bào;

Tôi chắc rằng sang năm mới, đồng bào ta sẽ có lòng tin mới, quyết tâm mới, lực lượng mới, đoàn kết mới, để cùng nhau gánh vác công việc mới và tranh cuộc thành công mới.

Việt Nam độc lập muôn năm!

- Thư chúc Tết Việt kiều ở Lào, Xiêm:

"Cùng kiều bào yêu quý ở Lào và ở Xiêm,

Các đồng bào tuy mình trú ở nơi đất khách quê người, nhưng lòng vẫn yêu mến cố hương Tổ quốc.

Còn Tổ quốc và Chính phủ cũng luôn luôn nhớ thương các đồng bào, như bố mẹ thương nhớ những người con đi vắng. Đó là nhân tâm thiên lý, đó là tình nghĩa một nhà như thế.

Ngày nay, tuy nhờ sự đoàn kết của toàn dân mà nước nhà đã tranh lại quyền độc lập, nhưng chúng ta hãy còn nhiều sự khó khăn, hãy còn phải hy sinh, phấn đấu, mới đi đến sự nghiệp độc lập hoàn toàn. Muốn đạt mục đích đó, chúng ta phải kiên quyết nữa, phải đoàn kết nữa.

Đồng bào Việt Nam ở Lào,

Lào và Việt là hai nước anh em. Mối quan hệ giữa hai dân tộc rất là mật thiết. Đối với kiều bào ta làm ăn sinh sống ở đất nước Lào thì Lào lại như là một Tổ quốc thứ hai. Tục ngữ có câu: “Bán bà con xa, mua láng giềng gần” ý nghĩa là như thế.

Vậy nên sự đoàn kết chẳng những bao gồm đồng bào Việt, mà bao gồm cả đồng bào Việt với đồng bào Lào. Đoàn kết chặt thì lực lượng to. Lực lượng to thì quyết thắng lợi.

Bây giờ, hai dân tộc ta tuy còn phải khó nhọc, nhưng tương lai của chúng ta rất là vẻ vang. Đến ngày Việt - Lào được quyền hoàn toàn độc lập, anh em ta sẽ cùng hưởng phúc thái bình.

Tôi thay mặt Chính phủ và đồng bào trong nước, gửi lời chào thân ái cho toàn thể kiều bào, chúc các kiều bào gắng sức và thắng lợi.

Đồng bào Việt Nam ở Xiêm,

Trong những năm qua, ở bên nước láng giềng, đồng bào đã có những hoạt động cho công cuộc giải phóng nước nhà, tuy bị sống trong những hòan cảnh khó khăn.

Nay nước nhà đã giành được chính quyền, đồng bào ở Xiêm cũng hăng hái ủng hộ nền độc lập và cuộc kháng chiến ở Nam Bộ. Năm 1946 tới đây sẽ là năm mà dân tộc ta phải chiến đấu quyết liệt để giành độc lập hoàn toàn.

Tôi mong rằng các đồng bào ở Xiêm trong năm mới sẽ góp vào công cuộc cứu quốc một cách nhiệt liệt cùng với toàn thể đồng bào trong nước và ở hải ngoại. Tôi chúc đồng bào ở Xiêm một năm đầy hạnh phúc và vượt được mọi khó khăn, góp phần một cách có hiệu quả vào việc giữ vững nền độc lập của Tổ quốc.

3. Lời kêu gọi đồng bào dịp Tết năm 1947

- Lời kêu gọi đầu năm mới:

"Hỡi toàn thể đồng bào Nam, Trung, Bắc!

Hôm nay mồng Một tháng Giêng năm 1947, tôi thay mặt Chính phủ chúc toàn thể đồng bào, và kiều bào ở hải ngoại,

Chúc các bộ đội, tự vệ và dân quân,

Chúc các em thanh niên, phụ nữ và các cháu thiếu nhi, năm mới, một năm mới đoàn kết, một năm mới kiên quyết kháng chiến, một năm mới thắng lợi.

Đến năm nay, thực dân Pháp cướp nước ta đã 85 năm trường. Trong 85 năm sỉ nhục đó, đồng bào ta cha truyền con nối đã chịu biết bao nhiêu nỗi đắng cay.

Trong 85 năm đó, thực dân Pháp làm chết dân ta ít nhất cũng đến bảy, tám triệu người, chết vì chúng hãm đói, chết vì chúng khủng bố, chết vì chúng đem đi chiến trường. Năm ngoái chỉ ở Bắc Bộ và miền Bắc Trung Bộ đã hơn hai triệu đồng bào chết đói. Người bị chúng làm chết đã rồi, còn những người sống thì lầm than dưới ách nô lệ, thân ngựa mình trâu!

Từ năm nay trở đi, đồng bào ta, con cháu Hai Bà Trưng, con cháu Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Nguyễn Huệ, Nùng Trí Cao, có chịu để nước non Hồng Lạc cho thực dân Pháp giày xéo, có chịu để nòi giống Rồng Tiên cho thực dân Pháp giày đạp nữa không?

Không, quyết không!

Chúng ta đem lực lượng của 20 triệu đồng bào, chống lại mấy vạn thực dân Pháp. Chúng ta nhất định thắng lợi.

Dù ta cần phải hy sinh bốn triệu hay tám triệu người, mà nước ta được độc lập, dân ta được tự do, tổ tiên ta được vẻ vang, con cháu ta được hạnh phúc, cũng còn hơn chịu cúi đầu mà làm nô lệ cho thực dân Pháp muôn đời.

Hỡi toàn thể đồng bào!

Hỡi nam nữ chiến sĩ!

Tôi xin thay mặt toàn quốc gửi lời chào năm mới cho nhân dân Pháp, là bạn của nhân dân ta.

Hỡi toàn thể đồng bào, toàn thể chiến sĩ!

Năm mới chúng ta phải đem lực lượng mới, quyết tâm mới để giành lấy thắng lợi mới, để xây dựng một đời sống mới, một nước non mới.

Việt Nam độc lập, thống nhất muôn năm!

Kháng chiến thắng lợi muôn năm!

- Lời kêu gọi nhân ngày Tết Nguyên đán:

"Tết đã đến gần.

Theo tục lệ thường, thì đồng bào từ Nam chí Bắc, từ thành thị đến thôn quê, ai cũng sắm sửa ăn Tết.

Song Tết năm nay, phải là một Tết kháng chiến. Chiến sĩ ở tiền phương đang chịu đói chịu rét, xông pha bom đạn, đem xương máu để giữ gìn Tổ quốc, để bảo vệ cho đồng bào hậu phương được an toàn.

Đồng bào các chiến khu thì nhà tan của mất, lưu lạc, tản cư, ăn đói mặc rét, cực khổ điêu linh.

Trước tình trạng đó, đồng bào các nơi khác có nỡ lòng ăn Tết linh đình không?

Chắc là không!

Vậy tôi kêu gọi toàn thể đồng bào:

1. Phải hết sức tiết kiệm, để dành tiền bạc, cơm gạo, cho cuộc kháng chiến lâu dài.

2. hân dịp Tết kháng chiến, mọi người thi nhau đào hầm trú ẩn và làm những việc cần kíp, để phòng trước bọn địch tấn công.

3. Ra sức thi nhau tăng gia sản xuất.

4. Rủ nhau gửi đồ uý lạo cho chiến sĩ ở tiền phương, có gì gửi nấy, quà bánh và thư từ, để tỏ tình thân ái. Nhất là phụ nữ, thanh niên và thiếu nhi, nên phụ trách tổ chức việc này.

Chúng ta phải làm sao cho Tết này thật là một Tết kháng chiến.

Bao giờ kháng chiến thắng lợi, độc lập thành công, chúng ta sẽ cùng nhau ăn Tết linh đình".

- Thơ chúc Tết Bác Hồ đọc vào lúc gần 24 giờ ngày 21-01-1947 (tức ngày 30 Tết Nguyên đán) tại Đài phát thanh Tiếng nói Việt Nam đặt tại Chùa Trầm (huyện Chương Mỹ, tỉnh Hà Đông, nay thuộc Hà Nội):

"Cờ đỏ sao vàng tung bay trước gió,

Tiếng kèn kháng chiến vang dậy non sông.

Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến,

Chí ta đã quyết, lòng ta đã đồng.

Tiến lên chiến sĩ! Tiến lên đồng bào!

Sức ta đã mạnh, người ta đã đông.

Trường kỳ kháng chiến, nhất định thắng lợi!

Thống nhất độc lập, nhất định thành công!".

4. Thơ chúc Tết năm 1948

Tết năm 1948, Bác Hồ có thơ chúc Tết đồng bào:

"Năm Hợi đã đi qua,

Năm Tý vừa bước tới.

Gửi lời chúc đồng bào,

Kháng chiến được thắng lợi;

Toàn dân đại đoàn kết,

Cả nước dốc một lòng;

Thống nhất chắc chắn được,

Độc lập quyết thành công".

5. Thư Bác dịp Tết năm 1949

- Ngày 01-01-1949, Bác Hồ gửi thư mừng năm mới đến đồng bào và chiến sĩ cả nước:

"Cùng toàn thể đồng bào,

Cùng toàn thể chiến sĩ,

Tôi vui mừng thay mặt Chính phủ chúc đồng bào và chiến sĩ năm mới dương lịch.

Sang năm mới, chúng ta sẽ làm những gì, sẽ được những gì?

Sang năm mới,

Các chiến sĩ sẽ thi đua xung phong giết nhiều giặc, cướp nhiều súng, lập nhiều công.

Đồng bào sẽ xung phong thi đua tăng gia sản xuất về mọi nghề, mọi ngành, diệt giặc đói, diệt giặc dốt.

Các cụ phụ lão xung phong đốc thúc con cháu thi đua.

Các cán bộ thi đua thực hành cần, kiệm, liêm, chính.

Các cháu thanh niên và nhi đồng xung phong thi đua học và hành.

Sang năm mới, chúng ta mọi người đều ra sức thi đua với tinh thần mới, lực lượng mới để đưa kháng chiến và kiến quốc đến nhiều thắng lợi mới và thành công mới".

- Thư chúc Tết đồng bào trong vùng tạm bị địch chiếm:

"Đồng bào yêu quý,

Nhân dịp Nguyên đán năm Kỷ Sửu, tôi nhân danh Chính phủ, quân đội và đồng bào toàn quốc, gửi lời thân ái chúc các đồng bào năm mới.

Trong ngày trời xuân tươi ấm, Tết nhất vui vẻ, đại gia đình Việt Nam ở vùng tự do sum họp vui vầy, để tưởng nhớ đến tổ tiên và hân hoan cùng con cháu, tôi ngậm ngùi nghĩ đến đồng bào.

…

Mắt tôi như trông thấy các cụ tuổi cao tóc bạc đang đau xót, tức giận trước một cảnh tượng điêu tàn.

Mắt tôi như trông thấy những gia đình túng thiếu khổ sở, đã vất vả về vật chất, càng cay đắng về tinh thần.

Mắt tôi như trông thấy các cháu nam nữ thanh niên đau xót, hoặc bị trụy lạc, hoặc bị giày vò, đang ngóng đợi ngày mai tươi sáng.

Mắt tôi như trông thấy các cháu nhi đồng, đang run rẩy bồi hồi như những đàn chim con bị mưa sa gió bão.

Tôi rất đau lòng thương xót đồng bào tạm lâm vào hòan cảnh ấy, vì lũ thực dân hung ác, nhưng một phần cũng vì tôi, người phụ trách số phận đồng bào, chưa lập tức xua đuổi được loài thú dữ và cứu vớt ngay đồng bào ra khỏi địa ngục thực dân.

Nhân dịp năm mới, tôi trịnh trọng hứa với đồng bào rằng:

Chính phủ và quân đội ta kiên quyết kháng chiến đến cùng, để tranh lại thống nhất và độc lập cho Tổ quốc, để mau mau giải phóng đồng bào ra khỏi cảnh lầm than...

Năm mới, tôi chúc đồng bào mạnh khỏe, cố gắng và sẵn sàng để đón tiếp ngày giải phóng vẻ vang.

Còn với các cháu thanh niên và nhi đồng, Bác không có quà Tết gì, chỉ gửi các cháu nhiều cái hôn âu yếm.

Chào thân ái và quyết thắng

Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa".

- Thư chúc Tết các cháu nhi đồng toàn quốc của Bác Hồ:

"Các cháu yêu quý,

Tết này là Tết kháng chiến thứ ba của các cháu. Tết kháng chiến thứ tư của các cháu miền Nam.

Các cháu đã lớn thêm ba, bốn tuổi. Trong những năm vừa qua, các cháu khổ sở, nhưng các cháu tiến bộ nhiều.

Có những cháu đã oanh liệt hy sinh cho Tổ quốc. Nước Pháp chỉ có hai em Bara và Viala hy sinh cho Cách mạng 1789. Nước ta có hàng trăm em oanh liệt như Bara và Viala.

Có những cháu đã lập chiến công, đã được thưởng Huân chương.

Có hàng nghìn cháu giúp việc rất hăng hái cho các bộ đội và các cơ quan.

Toàn thể các cháu đều sốt sắng tham gia Thi đua ái quốc. 95 phần trăm các cháu từ bảy, tám tuổi trở lên đều biết đọc biết viết.

Các cháu đã xứng đáng là dòng dõi Phù Đổng Thiên Vương, Trần Quốc Toản. Thật xứng đáng là nhi đồng nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Bác rất bằng lòng các cháu.

Tết này, có lẽ các cháu không có bánh chưng con, áo mới, và pháo. Nhưng các cháu vẫn vui. Vui vì các cháu tiết kiệm bánh con, áo đẹp để giúp các chiến sĩ. Còn thế cho pháo, thì các cháu nghe những tiếng súng bộ đội ta đang bắn giặc ở tiền phương. Vui vì các cháu biết năm nay kháng chiến gần đến thắng lợi.

Năm mới, Bác chúc các cháu vui vẻ, mạnh khỏe, và tiến bộ nhiều hơn năm ngoái.

Bác không có quà Tết biếu các cháu, Bác chỉ gửi các cháu nhiều cái hôn".

Tâm Trang (tổng hợp)

 

7. Tết Canh Dần 1950

- Thư chúc mừng năm mới:

"Cùng đồng bào toàn quốc,

Cùng toàn thể chiến sĩ,

Cùng tất cả cán bộ,

Cùng các cháu thanh niên và nhi đồng,

Nhân dịp Tết dương lịch, tôi thay mặt Chính phủ chúc đồng bào, chiến sĩ, cán bộ và các cháu năm mới.

Trong năm 1950, cuộc kháng chiến sẽ bước sang giai đoạn mới. Vì vậy, mỗi một công dân Việt Nam, mỗi một chiến sĩ Việt Nam phải đưa tất cả tinh thần và lực lượng mới vào cuộc Thi đua ái quốc, để chuẩn bị mau chóng đầy đủ đặng chuyển sang tổng phản công.

Năm mới là một năm quyết định.

Mỗi người, mỗi ngành, mỗi nơi đều phải cố gắng làm tròn bổn phận, thì năm mới chắc là một năm đại thắng lợi.

Tôi mong rằng mỗi một đồng bào, mỗi một chiến sĩ, mỗi một cán bộ và mỗi một cháu sẽ chúc Tết Chính phủ và tôi bằng một lời hứa kiên quyết rằng:

“Tôi hứa sẽ kiên quyết làm tròn nhiệm vụ, để làm cho năm mới là năm thắng lợi hoàn toàn”.

Chào thân ái và quyết thắng".

- Thư gửi báo Lao động:

"Năm mới, tôi gửi lời thân ái chúc anh chị em lao động tiến bộ về mọi mặt.

Sau đây là trả lời cho báo Lao động:

Công nhân Việt Nam cần phải xung phong trong mọi công việc kháng chiến, kiến quốc. Đánh tan thực dân, giải phóng dân tộc, tranh lại thống nhất và độc lập, xây dựng một nước Việt Nam dân chủ mới - tức là tranh đấu cho hòa bình và dân chủ thế giới.

Để đạt mục đích ấy, thì công nhân phải tổ chức thật chặt chẽ và rộng rãi, thi đua tăng gia sản xuất, thi đua học tập để tiến bộ mãi, tự cải thiện đời sống tinh thần và vật chất của mình, phá hoại kinh tế của địch. Đó là nhiệm vụ chung cho tất cả công nhân ở vùng tự do và trong vùng tạm bị địch chiếm.

Về phần các cháu nhi đồng lao động, thì học tập và làm việc phải đi đôi với nhau, để mai sau thành những cán bộ trong công cuộc xây dựng và củng cố nước Việt Nam dân chủ mới.

Nói tóm lại: Để xứng đáng là một giai cấp lãnh đạo thì công nhân ta phải xung phong trong mọi việc của nước nhà và xã hội.

Năm nay là năm ta phải chuyển mạnh sang tổng phản công. Tôi mong rằng mỗi một người và tất cả công nhân ta sẽ làm tròn nhiệm vụ của một giai cấp tiên phong, để chung một phần vẻ vang trong cuộc đại thắng của dân tộc.

Chào thân ái và quyết thắng!"

8. Tết Tân Mão năm 1951

- Thư chúc Tết:

"Toàn thể đồng bào và kiều bào,

Toàn thể chiến sĩ,

Các anh chị em cán bộ,

Các cháu thanh niên, nhi đồng.

Trong năm cũ 1950, chúng ta đã cố gắng thi đua, chúng ta đã thu được khá nhiều kết quả tốt: về quân sự (nhất là giành được nhiều trận tiêu diệt địch); về chính trị (nhất là thắng lợi về ngoại giao); về kinh tế (nhất là tăng gia sản xuất); về văn hoá (nhất là bình dân học vụ).

Sang năm mới, chúng ta phải cố gắng thi đua hơn nữa, cố gắng vượt những khó khăn, để tranh lấy nhiều thắng lợi hơn nữa.

Năm 1951 phải là một năm tiến bộ vượt bực của chúng ta, một năm tích cực chuẩn bị đầy đủ, để chuyển mạnh sang tổng phản công, một năm nhiều thắng lợi to lớn”.

Chào thân ái và quyết thắng!"

- Thư chúc năm mới của Chủ tịch Hồ Chí Minh:

"Gửi các đơn vị chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân vừa chiến thắng ở Trung du và toàn thể đồng bào Trung du,

Nhân dịp Tết ta, tôi thay mặt Chính phủ gửi lời thân ái chúc năm mới và khen ngợi đặc biệt các đơn vị chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân vừa chiến thắng ở Trung du, và toàn thể đồng bào Trung du đã hăng hái giúp đỡ bộ đội hàng triệu dân công, đã góp một phần lớn vào cuộc chiến thắng to ở Trung du.

Sang năm mới, bộ đội và đồng bào phải hăng hái thi đua hơn nữa để đánh thắng giặc những trận to nữa.

Chào thân ái và quyết thắng!"

9. Xuân Nhâm Thìn 1952

- Lời chúc mừng năm mới:

"Toàn thể đồng bào và kiều bào,

Toàn thể chiến sĩ,

Các anh chị em cán bộ,

Các cụ phụ lão, các vị thân sĩ,

Các cháu thanh niên, nhi đồng,

Năm mới ra sức thi đua ái quốc để thu nhiều thắng lợi hơn năm cũ.

- Thơ chúc Tết đồng bào và chiến sĩ cả nước:

“Xuân này, Xuân năm Thìn

Kháng chiến vừa 6 năm

Trường kỳ và gian khổ

Chắc thắng trăm phần trăm.

Chiến sĩ thi giết giặc

Đồng bào thi tăng gia

Năm mới thi đua mới

Thắng lợi ắt về ta.

Mấy câu thành thật nôm na

Vừa là kêu gọi vừa là mừng Xuân".

- Bài nói chuyện nhân dịp Tết năm Nhâm Thìn:

"Cùng đồng bào và bộ đội,

Hôm nay nhân ngày Tết, tôi vui mừng nói chuyện với đồng bào và bộ đội.

Trước hết, tôi thay mặt Chính phủ và Đoàn thể, chúc đồng bào trong nước, vùng tự do, vùng tạm bị chiếm và vùng du kích, và kiều bào ở nước ngoài,

Cán bộ và chiến sĩ Vệ quốc quân, bộ đội địa phương và dân quân du kích,

Anh em thương binh, gia đình liệt sĩ, và các bà mẹ chiến sĩ,

Chúc cán bộ đoàn thể, chính quyền và chuyên môn,

Các cụ phụ lão và các vị thân sĩ,

Các chiến sĩ và anh hùng lao động,

Các cháu thanh niên và nhi đồng,

Năm mới mạnh khỏe vui vẻ, và cố gắng thi đua về mọi mặt với tinh thần mới để tranh nhiều thắng lợi mới.

*

*       *

Bây giờ, tôi nói tóm tắt tình hình thế giới gần đây cho bà con nghe...

Phe đế quốc hung hăng, nhưng nội bộ chúng rất nhiều mâu thuẫn. Thí dụ: vừa rồi, Thủ tướng Anh sang thương thuyết với Tổng thống Mỹ, kết quả chẳng có gì. Đại tướng Gioăng thay mặt đế quốc Pháp sang xin xỏ Mỹ cũng chẳng được gì.

Vì có mâu thuẫn mà Anh với Pháp phải bàn bạc và cầu cạnh Mỹ. Vì bàn bạc cầu cạnh không được gì, cho nên mâu thuẫn càng sâu sắc thêm. Tuy vậy, để xâm lược nước khác và chuẩn bị chiến tranh thế giới, chúng vẫn hùa theo đế quốc Mỹ.

Vì thất bại ở Triều Tiên mà uy tín Mỹ càng kém sút. Trong Đại hội Liên hợp quốc, đã có nhiều nước trước kia phục tùng Mỹ, mà nay đã tỏ ý không theo Mỹ. Báo chí phản động Mỹ cũng phải nhận rằng chính sách Mỹ đã thất bại. Còn Chính phủ Pháp thì liên tiếp đổ nhào. Nguyên nhân chính là vì cuộc chiến tranh xâm lược ở Việt Nam đã làm cho Pháp chết rất nhiều người, tốn mất nhiều của. Các thuộc địa Pháp ở châu Phi cũng nổi lên đòi độc lập. Nhân dân Pháp thì hăng hái chống vũ trang Tây Đức và chống chiến tranh ở Việt Nam. Do đó mà tình hình Pháp ngày càng rắc rối. Nói tóm lại, lực lượng phe đế quốc ngày càng chia rẽ và kém sút.

Lực lượng phe dân chủ do Liên Xô lãnh đạo ngày càng mạnh thêm. Các phái đoàn của ta đi thăm Trung Quốc và Triều Tiên, đi dự Hội nghị công đoàn, Hội nghị hòa bình thế giới và Đại hội liên hoan thanh niên, lần lượt báo cáo cho đồng bào và bộ đội biết những thành tích to lớn của Liên Xô và các nước dân chủ mới. Đây tôi chỉ nói tóm tắt rằng: báo chí phản động các nước cũng phải nhận kinh tế Liên Xô và các nước dân chủ mới năm ngoái đã tiến bộ vượt bậc.

Ở Triều Tiên, quân đội nhân dân Triều Tiên và quân tình nguyện Trung Quốc đã đánh quỵ quân đội 18 nước do Mỹ cầm đầu. Nhân dân Trung Quốc chỉ trong 6 tháng đã do tăng gia sản xuất và tiết kiệm mà quyên cho Chính phủ hơn 3 nghìn chiếc máy bay.

Các nước ở Cận Đông và Trung Đông cũng nổi lên chống đế quốc chủ nghĩa.

Toàn thế giới đã có 600 triệu chiến sĩ ký tên, quyết tâm giữ gìn hòa bình.

Nói tóm lại, lực lượng dân chủ và hòa bình ngày càng lớn mạnh. Lực lượng dân chủ hòa bình lớn mạnh tức là lực lượng ta lớn mạnh.

*

*        *

Tình hình nước ta trong năm vừa qua cũng tiến bộ khá...

Về kinh tế, ta đã lập Ngân hàng quốc gia, ta đã thống nhất quản lý kinh tế tài chính, ta đã thi đua tăng gia sản xuất có kết quả tốt. Ta đã định ra và thi hành thuế nông nghiệp. Nói đến đây, tôi cần nhắc cán bộ và đồng bào phải cố gắng hoàn thành kịp thời thuế nông nghiệp, để kịp thời sắp đặt và thi hành kế hoạch kinh tế năm 1952 của ta.

Về quân sự, sau cuộc thắng trận ở Biên giới tháng 10 năm 1950, bộ đội ta liên tiếp thắng lợi trong 5 chiến dịch, và đã tiêu diệt hơn 38.000 tên địch. Những thắng lợi đó là do sự dũng cảm của bộ đội ta và do đồng bào ta hết sức ủng hộ bộ đội.

Về các mặt khác, như văn hoá xã hội, v.v., chúng ta cũng có tiến bộ. Nhưng chúng ta cần tiến bộ hơn nữa, thắng lợi hơn nữa, để chuẩn bị đầy đủ chuyển sang tổng phản công.

*

*       *

Chúng ta cần làm gì để tiến bộ nữa và để thắng lợi nhiều hơn nữa.

Để đạt mục đích ấy, chúng ta phải làm những việc sau này:

1) Chúng ta đã đoàn kết, nay phải đoàn kết chặt chẽ, thật thà và rộng rãi hơn nữa. Đoàn kết toàn dân. Đoàn kết với anh em Miên, Lào. Đoàn kết với các nước bạn. Đoàn kết với các dân tộc đang đấu tranh đòi độc lập tự do và hòa bình.

2) Toàn thể đồng bào phải thi đua tăng gia sản xuất để đủ ăn đủ mặc, tức là mọi người, mọi gia đình, mỗi làng, mỗi huyện, mỗi tỉnh cho đến cả nước đủ ăn đủ mặc, nhân dân và bộ đội đủ ăn đủ mặc để kháng chiến lâu dài. Tăng gia sản xuất phải có kế hoạch thiết thực, từ Chính phủ trung ương đến mỗi một gia đình đều phải có kế hoạch. Kế hoạch riêng từng địa phương phải ăn khớp với kế hoạch chung của toàn quốc. Tôi khuyên đồng bào và cán bộ nghiên cứu kỹ lưỡng kế hoạch của Chính phủ, và đặt kế hoạch địa phương và gia đình cho thiết thực, để làm cho kinh tế tài chính năm nay thành công.

Tăng gia sản xuất phải đi đôi với tiết kiệm. Phải tiết kiệm sức lao động, phải tiết kiệm thì giờ, phải tiết kiệm tiền của, để tăng gia. Tiết kiệm giúp cho tăng gia và tăng gia giúp cho tiết kiệm, để đi đến kết quả tốt.

3) Bộ đội phải thi đua diệt giặc lập công. Phong trào du kích phải được đẩy mạnh lên khắp nơi. Hễ lúc nào giặc hở là ta đánh. Giặc mò ra đâu, ta đánh ở đó. Ta làm cho chúng hao mòn sứt mẻ, ta cộng thắng lợi nhỏ thành thắng lợi to. Ta đánh cho chúng không kịp thở, cho đến lúc ta hoàn toàn tiêu diệt chúng.

Quân đội và nhân dân ta phải tìm đủ cách chống địch bắt lính và vận động những người lầm đường đi lính cho giặc quay về với Tổ quốc. Phải làm cho họ hiểu chính sách khoan hồng của Chính phủ và của nhân dân ta. Đối với đồng bào và thanh niên đang hăng hái chống giặc bắt lính, chúng ta phải ủng hộ. Đó cũng là một cách đánh phá địch.

4) Toàn thể quân đội và nhân dân ta phải phá tan âm mưu địch “dùng người Việt đánh người Việt, lấy chiến tranh nuôi chiến tranh”.

Chúng ta phải làm trọn những nhiệm vụ nói trên. Mà muốn làm trọn nhiệm vụ (nhất là nhiệm vụ kinh tế tài chính) thì chúng ta phải chống những cái gì trở ngại ta.

- Một là chống bệnh quan liêu. Bệnh quan liêu là bệnh giấy tờ, bệnh hình thức, không thực tế, là xa cách quần chúng, không theo đường lối quần chúng, làm không đúng chính sách của Chính phủ và của Đoàn thể.

- Hai là chống nạn tham ô. Tham ô là lấy của công làm của tư. Là gian lận tham lam. Là không tôn trọng của công. Là không thương tiếc tiền gạo do mồ hôi nước mắt của đồng bào làm ra, do xương máu của chiến sĩ làm ra.

- Ba là chống nạn lãng phí. Tuy không trộm cắp của công như tham ô, nhưng lãng phí cũng làm cho nhân dân và Chính phủ thiệt thòi, hao tổn, kết quả thì lãng phí cũng có tội như tham ô.

Tham ô và lãng phí đều do bệnh quan liêu mà ra. Vì vậy từ nay, toàn thể đồng bào, toàn thể chiến sĩ, toàn thể cán bộ phải xem quan liêu, tham ô, lãng phí là những tội lỗi đối với Tổ quốc, đối với đồng bào. Người phạm tội có tội đã đành; người thấy những tội ấy mà không nêu ra, cũng như có tội. Vì vậy bộ đội, cơ quan, đoàn thể và nhân dân phải tổ chức một phong trào thật thà tự phê bình và phê bình từ cấp trên xuống, từ cấp dưới lên, toàn dân đều hăng hái tham gia, để giáo dục nhau, để cùng nhau tẩy trừ ba nạn kia, để dọn đường cho những thắng lợi mới.

Những công việc nói trên sẽ có những chỉ thị rõ ràng của Chính phủ và của Đoàn thể, đây tôi chỉ tóm tắt nêu những điểm chính. Khi nhận được những chỉ thị ấy, tôi mong rằng bộ đội, đồng bào và cán bộ nghiên cứu kỹ càng, đặt kế hoạch thiết thực để thực hiện, và hứa với tôi kiên quyết thực hiện cho kỳ được. Như thế thì năm Nhâm Thìn, chúng ta nhất định tranh được nhiều thắng lợi to lớn và vẻ vang hơn nữa.

Chào thân ái và quyết thắng!".

Tâm Trang (tổng hợp)

10. Xuân Quý Tỵ 1953

- Thơ chúc Tết tới đồng bào, chiến sĩ cả nước:

"Toàn thể chiến sĩ thi đua giết giặc,

Đồng bào cả nước đoàn kết một lòng,

Trường kỳ kháng chiến nhất định thắng lợi,

Độc lập thống nhất, nhất định thành công".

- Thơ chúc Tết xuân Quý Tỵ, 1953:

"Mừng năm Thìn vừa qua,

Mừng Xuân Tỵ đã tới.

Mừng phát động nông dân,

Mừng hậu phương phấn khởi.

Mừng tiền tuyến toàn quân

Thi đua chiến thắng mới.

Mừng toàn dân kết đoàn,

Mừng kháng chiến thắng lợi.

Mừng năm mới, nhiệm vụ mới,

Lực lượng mới, thành công mới.

Mừng toàn thể chiến sĩ và đồng bào,

Mừng phe dân chủ hòa bình thế giới".

11. Xuân Giáp Ngọ 1954

"Nhân dịp Tết Nguyên đán năm Giáp Ngọ - năm chúng ta chuẩn bị bước vào trận đánh lớn ở Điện Biên Phủ, Bác Hồ gửi Thơ chúc Tết quân, dân cả nước bằng những vần thơ động viên, khích lệ:

Năm mới, quân dân ta có hai nhiệm vụ rành rành:

Đẩy mạnh kháng chiến để giành độc lập, tự do,

Cải cách ruộng đất là công việc rất to.

Dần dần làm cho người cày có ruộng khỏi lo nghèo nàn.

Quân và dân ta nhất trí kết đoàn,

Kháng chiến, kiến quốc nhất định hòan toàn thành công.

Hòa bình dân chủ thế giới khắp Nam, Bắc, Tây, Đông,

Năm mới, thắng lợi càng mới, thành công càng nhiều".

- Thư gửi cán bộ và chiến sỹ:

"Nhân dịp Tết năm Ngọ, Bác thân ái gửi lời chúc các chú: Năm mới, cố gắng mới, thắng lợi mới.

Các chú đã lập được nhiều chiến công. Hôm nay, ngày Tết, các chú lại đang xung phong chiến đấu gian khổ, thi đua giết giặc. Bác luôn luôn nhớ các chú.

Bác mong các chú nêu cao quyết tâm, chiến đấu bền bỉ, thu nhiều thắng lợi hơn nữa, làm cho mùa Xuân năm nay thành mùa Xuân đại thắng lợi.

Bác chờ tin thắng trận các chú gửi về mừng quà Tết cho Bác. Bác chuẩn bị sẵn giải thưởng cho đơn vị và cá nhân có nhiều chiến công.

Chào thân ái và quyết thắng"!

- Thư gửi cán bộ, chiến sỹ và thanh niên nam nữ vừng địch tạm chiếm:

"Gửi cán bộ, chiến sĩ và thanh niên nam nữ ở vùng tạm bị chiếm,

Nhân dịp năm mới Giáp Ngọ, Bác thân ái chúc các cô, các chú năm mới, cố gắng mới, thắng lợi mới.

Năm vừa qua các cô, các chú đã anh dũng đánh du kích và bảo vệ tính mạng, tài sản của đồng bào.

Sang năm mới, cuộc kháng chiến của ta sẽ gay go hơn, nhưng sẽ thu nhiều thắng lợi hơn. Giặc càng thất bại, chúng càng ráo riết dùng những thủ đoạn hung ác để cướp của, bắt người, bắt cả phụ nữ đi ngụy binh để chống lại kháng chiến, giết hại đồng bào và làm bia đỡ đạn cho chúng.

Để phá tan âm mưu của giặc, Bác kêu gọi:

- Cán bộ và chiến sĩ phải thi đua thực hiện những nghị quyết của Hội nghị du kích toàn quốc năm ngoái, tiêu diệt thật nhiều giặc để giữ nước, giữ làng.

- Thanh niên nam nữ thì cùng đồng bào ra sức đấu tranh chống giặc, quyết không đi lính cho giặc, hăng hái tham gia du kích và bộ đội của ta.

- Tất cả mọi người ra sức vận động ngụy binh quay về với Tổ quốc. Chính phủ và nhân dân ta sẽ khoan hồng đối với họ.

Đến cuối tháng 3-1954, các địa phương phải báo cáo lên, Bác sẽ có giải thưởng đặc biệt cho những đơn vị và những cá nhân lập công nhiều nhất.

Bác nhờ các cô, các chú chuyển lời Bác chúc năm mới cho các cụ phụ lão và các cháu nhi đồng.

Chào thân ái và quyết thắng!

12. Xuân Ất Mùi 1955

- Diễn văn chúc mừng năm mới:

"Cùng toàn thể đồng bào trong nước và ngoài nước,

Cùng toàn thể bộ đội, cán bộ và nhân viên,

Sau 8, 9 năm toàn quân và toàn dân ta kháng chiến gian khổ và anh dũng, chính nghĩa đã thắng lợi, chiến tranh đã chấm dứt, hòa bình đã lập lại, Chính phủ lại về Thủ đô. Những việc đó bao hàm một ý nghĩa chính trị cực kỳ to lớn.

Tôi thay mặt Chính phủ cảm ơn đồng bào Thủ đô và bộ đội hôm nay long trọng và thân mật chào mừng Chính phủ.

Nhân dịp năm mới, tôi thay mặt Đảng và Chính phủ thân ái hỏi thăm anh em thương binh, bệnh binh và gia đình các liệt sĩ.

Chúc toàn thể đồng bào và kiều bào,

Chúc toàn thể bộ đội, cán bộ và nhân viên,

Chúc các chiến sĩ thi đua,

Chúc các cụ phụ lão,

Các cháu thanh niên và nhi đồng

Năm mới mạnh khỏe, vui vẻ, cố gắng và tiến bộ!

Tôi thay mặt nhân dân và Chính phủ ta chúc các lãnh tụ và nhân dân các nước bạn năm mới thắng lợi mới!

Nhân dịp này, tôi xin báo cáo với đồng bào và bộ đội những công việc chúng ta phải làm từ nay, nhằm mục đích củng cố hòa bình, thực hiện thống nhất, hòan thành độc lập và dân chủ trong cả nước:

- Chúng ta kiên quyết thi hành đúng đắn hiệp định đình chiến. Đồng thời chúng ta đòi hỏi đối phương cũng phải thi hành đầy đủ hiệp định đình chiến, phải bảo vệ quyền tự do dân chủ và phải chấm dứt những cuộc khủng bố nhân dân ở miền Nam, phải đình chỉ lừa bịp, ép buộc một số đồng bào miền Bắc di cư vào Nam.

Nhân đây, chúng ta tỏ lời cảm ơn Ủy ban Quốc tế đã giúp sức vào công việc thi hành hiệp định đình chiến.

- Chúng ta phải ra sức khôi phục lại kinh tế: nông nghiệp, công nghiệp, thương nghiệp, vận tải, để nâng cao dần đời sống của nhân dân.

- Chúng ta phải ra sức bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ hòa bình, cho nên chúng ta phải củng cố quốc phòng, bộ đội ta phải thi đua học tập chính trị và kỹ thuật, giữ vững kỷ luật và tác phong khắc khổ.

- Chúng ta phải tiếp tục vận động quần chúng giảm tô và cải cách ruộng đất, để thực hiện người cày có ruộng.

Để làm những công việc trên đây, chúng ta phải đoàn kết chặt chẽ, rộng rãi, chúng ta phải chống hủ hoá, tham ô, lãng phí. Chúng ta phải bồi dưỡng đạo đức cần, kiệm, liêm, chính.

Nam Bắc là một nhà, là anh em ruột thịt, quyết không thể chia cắt được. Chúng ta phải thắt chặt mối quan hệ mật thiết giữa miền Nam và miền Bắc.

Chúng ta phải đoàn kết rộng rãi và chặt chẽ từ Bắc đến Nam; phải ủng hộ đồng bào miền Nam đấu tranh giành tự do dân chủ, theo đúng Hiệp định Giơnevơ.

Chúng ta phải làm cho kinh tế, văn hoá và sự đi lại được lưu thông và thuận lợi giữa đồng bào miền Bắc và đồng bào miền Nam.

Chúng ta phải làm những việc đó để tiến tới thực hiện tổng tuyển cử tự do và thống nhất toàn quốc.

Bất kỳ người nào, bất kỳ nhóm nào, nếu họ tán thành hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ, thì chúng ta cũng sẵn sàng thật thà đoàn kết với họ.

Chúng ta đoàn kết chặt chẽ với nhân dân các nước bạn.

Chúng ta sẽ dựa theo 5 nguyên tắc lớn của bản tuyên bố Trung - Ấn và Trung - Diến để gây quan hệ hữu hảo với hai Chính phủ nhà vua Miên và Lào.

Chúng ta phát triển quan hệ hữu hảo với các nước Đông Nam Á.

Đối với nước Pháp, chúng ta sẽ cố gắng lập lại mối quan hệ kinh tế và văn hoá trên nguyên tắc bình đẳng và hai bên đều có lợi. Chúng ta đoàn kết với nhân dân Pháp và nhân dân yêu chuộng hòa bình thế giới.

Chúng ta phải tỉnh táo đề phòng, phải kiên quyết chống âm mưu đế quốc Mỹ tăng cường can thiệp vào Đông Dương, xui giục bọn tay sai của chúng phá hoại hiệp định đình chiến, phá hoại hòa bình và chúng ta cố gắng góp phần vào sự nghiệp bảo vệ hòa bình Châu Á và thế giới.

Trong mấy năm kháng chiến, quân và dân ta đã cố gắng và đã giành được thắng lợi. Đấu tranh trong hòan cảnh hòa bình, quân và dân ta cũng phải cố gắng để vượt mọi khó khăn, giành lấy thắng lợi.

Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ muôn năm!

Hòa bình thế giới muôn năm!"

- Điện gửi đồng chí Vôrôsilốp:

"Kính gửi đồng chí Vôrôsilốp, Chủ tịch Chủ tịch đoàn Xôviết tối cao Liên Xô,

Nhân dịp năm mới, tôi xin thay mặt nhân dân nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và nhân danh cá nhân tôi, chúc nhân dân Liên Xô vĩ đại thu được nhiều thắng lợi rực rỡ mới trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa cộng sản, xây dựng tình hữu nghị giữa các dân tộc, bảo vệ hòa bình và dân chủ thế giới.

Kính chúc đồng chí Chủ tịch năm mới mạnh khỏe.

Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa"!

- Lời kêu gọi thi đua sản xuất tiết kiệm mùa Xuân:

"Cùng đồng bào và cán bộ các địa phương,

Trong những năm kháng chiến, nhân dân ta đã cố gắng thi đua tăng gia sản xuất; nhờ vậy mà mặc dầu có thiên tai, địch họa, chúng ta đã khỏi thiếu thốn. Đó là một thành tích to.

Nay hòa bình trở lại. Nhiều nơi đang vận động quần chúng giảm tô và cải cách ruộng đất. Đó là những điều kiện thuận lợi cho việc phát triển nông nghiệp.

Nhưng khó khăn vẫn còn nhiều: hạn, lụt, sâu bọ có thể làm hại mùa màng; một số ruộng hoang chưa cày cấy hết; công trình thuỷ lợi chưa sửa chữa được hòan toàn. Vì vậy chúng ta phải ra sức đẩy mạnh việc cấy lúa, trồng màu, thì vụ giáp hạt tháng 3, tháng 8 mới khỏi gay go.

Hiện nay, nhiệm vụ vẻ vang của đồng bào là phải ra sức thi đua khôi phục và phát triển sản xuất nông nghiệp để làm cho đồng bào nông dân ấm no, để cung cấp cho quân đội, để đảm bảo tiếp tế cho các thành thị, để đẩy mạnh việc khôi phục kinh tế nước nhà.

Trong mùa xuân này, toàn thể đồng bào nông dân phải ra sức thi đua:

- Cấy nhiều lúa, trồng nhiều màu,

- Cày sâu cuốc bẫm, làm cỏ bỏ phân,

- Chống hạn, phòng lụt, diệt sâu bọ,

- Khai phá ruộng hoang,

- Chăn nuôi nhiều gia súc,

- Tiết kiệm về mọi mặt.

Đó là một cuộc thi đua yêu nước, ý nghĩa rất to lớn. Tôi kêu gọi đồng bào hăng hái tham gia phong trào thi đua này. Thế là đồng bào góp phần vào công cuộc đấu tranh củng cố hòa bình, thực hiện thống nhất, hòan thành độc lập và dân chủ trong cả nước ta.

Năm mới, tôi chúc đồng bào và cán bộ địa phương thu nhiều thành tích tốt đẹp trong cuộc thi đua tăng gia sản xuất.

Chính phủ sẽ khen thưởng những đồng bào, cán bộ và đơn vị có thành tích xuất sắc trong vụ xuân này.

Chào thân ái và thắng lợi!"

13. Xuân Bính Thân năm 1956

- Lời chúc mừng năm mới:

"Cùng đồng bào cả nước và kiều bào ở nước ngoài,

Cùng toàn thể bộ đội và cán bộ quân, dân, chính, đảng,

Tôi thay mặt Đảng và Chính phủ thân ái chúc tất cả mọi người năm mới đoàn kết, vui vẻ, mạnh khỏe, cố gắng và tiến bộ.

Nhân dịp này, chúng ta hãy xét lại tình hình trong năm cũ và định ra nhiệm vụ cho năm mới.

Trong năm 1955, tình hình thế giới đại khái như sau:

Do chính sách và sự cố gắng của Liên Xô, Trung Quốc và các nước khác trong phe dân chủ, do sự đấu tranh của các chính phủ và nhân dân yêu chuộng hòa bình, tình hình thế giới nói chung đã có phần dịu hơn trước, mặc dù phe đế quốc vẫn tiếp tục âm mưu chuẩn bị chiến tranh.

Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương, Hiệp ước Pari nhằm vũ trang lại Tây Đức và khối xâm lược Đông - Nam Á do Mỹ cầm đầu, đều là những mưu mô thâm độc của phe đế quốc hiếu chiến. Nhưng mâu thuẫn giữa chúng ngày càng sâu, khó khăn của chúng ngày càng nhiều.

Hội nghị các nước Á - Phi ở Băngđung hồi tháng 4, Hội nghị Giơnevơ hồi tháng 7 giữa các vị đứng đầu bốn nước lớn, việc hai Thủ tướng Ấn Độ và Miến Điện đi thăm Liên Xô và các nước khác, nhất là việc hai lãnh tụ Liên Xô đi thăm Ấn Độ, Miến Điện và Ápganixtan, v.v.. là những việc rất quan trọng đã tăng cường thêm lực lượng hòa bình thế giới.

Nhưng tình hình Đông Dương thì vẫn căng thẳng, vì đế quốc Mỹ càng ngày càng can thiệp vào miền Nam Việt Nam và Miên, Lào. Vì Mỹ xui đẩy chính quyền miền Nam vi phạm Hiệp định Giơnevơ một cách trắng trợn. Vì Chính phủ Pháp không làm đúng những điều họ đã ký kết trong Hiệp định Giơnevơ.

Do tình hình ấy, trong năm tới, các chính phủ và nhân dân yêu chuộng hòa bình thế giới phải cố gắng nhiều hơn nữa để củng cố hòa bình và phát triển 5 nguyên tắc chung sống hòa bình. Riêng nhân dân Việt Nam ta và nhân dân hai nước Miên và Lào càng phải đoàn kết để đấu tranh chống đế quốc Mỹ can thiệp, thi hành đầy đủ Hiệp định Giơnevơ và để đưa lại hòa bình thật sự ở Đông Dương.

*

*           *

Về tình hình trong nước, để chống lại chính sách can thiệp của đế quốc Mỹ và chính sách độc tài của chính quyền miền Nam, để chống lại trò hề “trưng cầu dân ý”, chống lại âm mưu tuyển cử “quốc hội” riêng rẽ và đặt ra “hiến pháp” giả hiệu, đồng bào ta từ Bắc đến Nam đang ra sức đấu tranh đòi thi hành đúng đắn Hiệp định Giơnevơ; đòi mở hội nghị hiệp thương để bàn về tổng tuyển cử tự do trong cả nước; chống mọi hành động vi phạm Hiệp định Giơnevơ.

Cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân ta được nhân dân thế giới đồng tình và ủng hộ.

Ủy ban quốc tế do đại biểu Ấn Độ làm Chủ tịch, đã cố gắng kiểm soát và giám sát việc thi hành Hiệp định Giơnevơ.

Còn ở miền Bắc ta, thì năm vừa rồi vài vùng có bị hạn, lụt, bão, mất mùa. Nhưng đồng bào ta cần cù, hăng hái ra sức vượt mọi khó khăn, khôi phục kinh tế. Vụ mùa vừa rồi khá tốt.

Cải cách ruộng đất đang mở rộng ở miền đồng bằng.

Công nghiệp và thương nghiệp đang có đà khôi phục.

Văn hóa giáo dục có thành tích khá.

Quân đội học tập tiến bộ nhiều. Quốc phòng được củng cố.

Khu tự trị Thái - Mèo được thành lập, đồng bào miền núi rất phấn khởi.

Nói tóm lại: Các tầng lớp nhân dân đều đoàn kết nhất trí, hăng hái làm việc, tăng gia sản xuất.

Những việc đó chứng tỏ rằng chế độ dân chủ cộng hòa của ta rất vững vàng và tốt đẹp, vì nó một lòng một dạ phục vụ nhân dân, được nhân dân hết lòng ủng hộ.

Đồng bào miền Nam đang anh dũng đấu tranh chống chính quyền độc tài tay sai của Mỹ, đòi cải thiện đời sống, đòi tự do dân chủ, đòi thi hành Hiệp định Giơnevơ. Miền Nam yêu quý của chúng ta luôn luôn xứng đáng là thành đồng của Tổ quốc.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành lập với một bản cương lĩnh rất hợp lý hợp tình, cho nên đã được sự ủng hộ của nhân dân ta và sự đồng tình của nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới.

*

*         *

Tình hình ấy đặt cho chúng ta những nhiệm vụ sau đây:

1. Toàn dân đoàn kết chặt chẽ, kiên quyết đấu tranh chính trị, thực hiện Cương lĩnh của Mặt trận Tổ quốc, đòi thi hành đúng đắn Hiệp định Giơnevơ, đòi nhà cầm quyền miền Nam phải hiệp thương với Chính phủ ta để thực hiện thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ.

2. Đồng bào miền Bắc ta phải ra sức củng cố miền Bắc về mọi mặt, tức là:

- Hoàn thành tốt việc cải cách ruộng đất ở miền Bắc;

- Ra sức thi đua sản xuất và tiết kiệm, thực hiện kế hoạch khôi phục kinh tế và phát triển văn hóa 1956;

- Tiếp tục củng cố quốc phòng;

- Bảo vệ trật tự, an ninh, trấn áp bọn phá hoại.

3. Về ngoại giao: Thắt chặt tình đoàn kết với Liên Xô, Trung Quốc và các nước anh em khác; tăng cường tình hữu nghị với các nước láng giềng: Miên, Lào, Ấn Độ, Miến Điện, Nam Dương, đoàn kết với nhân dân Pháp và nhân dân thế giới, để bảo vệ hòa bình.

Những nhiệm vụ ấy rất nặng nề, nhưng rất vẻ vang. Trong lúc thi hành những nhiệm vụ ấy, chúng ta sẽ gặp nhiều khó khăn: Mỹ tăng cường can thiệp; bọn tay sai của chúng trắng trợn phá hoại Hiệp định Giơnevơ; đế quốc và phong kiến câu kết với nhau, chúng sẽ ngăn trở việc củng cố miền Bắc của nhân dân ta.

Chúng ta phải thấy rõ khó khăn, thấy rõ âm mưu của địch để luôn luôn tỉnh táo đề phòng và chống địch phá hoại; luôn luôn kiên quyết vượt mọi trở ngại.

Khó khăn tuy nhiều, nhưng điều kiện thuận lợi của chúng ta rất lớn. Nhân dân ta ngày càng đoàn kết, tin tưởng, hăng hái và cố gắng. Nói chung tình hình thế giới đang phát triển có lợi cho ta. Các nước anh em ra sức giúp ta. Chúng ta có thêm nhiều nước bạn đồng tình và ủng hộ ta.

Điều chủ chốt là đồng bào trong nước và kiều bào ngoài nước cần phải đoàn kết hơn nữa trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cùng nhau ra sức củng cố miền Bắc về mọi mặt, vì miền Bắc là nền tảng lực lượng của nhân dân ta. Miền Bắc vững mạnh, thì chế độ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vững mạnh, đồng bào miền Nam có chỗ dựa vững mạnh trong cuộc đấu tranh chống đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai của chúng.

Để củng cố miền Bắc, tất cả mọi người, mọi ngành đều phải hăng hái tham gia thi đua yêu nước, tăng gia sản xuất và tiết kiệm. Chúng ta phải hoàn thành cho kỳ được kế hoạch khôi phục kinh tế và phát triển văn hóa của năm 1956.

Toàn thể nhân dân ta luôn luôn nâng cao chí khí phấn đấu dẻo dai bền bỉ, tin tưởng sâu sắc, không sốt ruột, không chủ quan, thì dầu đối phương muốn ỳ ra, cũng không thể ỳ được mãi. Nhất định chúng sẽ thất bại, vì chúng làm trái ngược với ý nguyện của nhân dân ta.

Hỡi toàn thể đồng bào,

Chúng ta đã chiến đấu trường kỳ và gian khổ mới có thắng lợi như ngày nay. Trong cuộc đấu tranh chính trị gay go, phức tạp, để củng cố và phát triển thắng lợi ấy, để giữ vững hòa bình, thực hiện thống nhất, hòan thành độc lập và dân chủ trong cả nước, chúng ta quyết không sợ khó khăn nào, không ngại cố gắng nào. Cho nên chúng ta nhất định thắng lợi.

*

*           *

Một lần nữa tôi chúc:

Các cụ phụ lão mạnh khỏe và sống lâu,

Đồng bào các giới đoàn kết một lòng, ra sức thi đua yêu nước và tiến bộ,

Các cháu thanh niên hăng hái xung phong, các cháu thiếu nhi chăm chỉ học hành và ngoan ngoãn,

Quân đội ta học tập có kết quả tốt,

Cán bộ quyết tâm làm tròn nhiệm vụ và thu nhiều thành tích tốt.

Chúc toàn thể đồng bào năm mới thu nhiều thắng lợi mới.

Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh muôn năm!

Hòa bình thế giới muôn năm"!

- Thơ chúc Tết đồng bào và chiến sĩ cả nước:

"Thân ái mấy lời chúc Tết:

Toàn dân đoàn kết một lòng,

Miền Bắc thi đua xây dựng,

Miền Nam giữ vững thành đồng,

Quyết chí, bền gan phấn đấu,

Hòa bình, thống nhất thành công".

Tâm Trang (tổng hợp)

 14. Xuân Đinh Dậu 1957

- Điện chúc mừng Tổng thống Ấn Độ nhân dịp năm mới

"Kính gửi ông Ragiăngđra Praxát, Tổng thống nước Cộng hòa Ấn Độ,

Nhân dịp năm mới, tôi kính chúc Tổng thống lời chúc mừng nồng nhiệt và kính chúc Chính phủ và nhân dân Ấn Độ thu được nhiều thắng lợi mới trong việc xây dựng một nước Ấn Độ ngày càng giàu mạnh.

Kính chúc Tổng thống năm mới mạnh khỏe và chúc tình hữu nghị Việt - Ấn ngày càng phát triển.

Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa".

- Điện chúc Tết sinh viên, học sinh và thiếu nhi đang học ở các nước bạn

"Nhân dịp Tết Đinh Dậu, Bác thân ái gửi lời chúc các cháu năm mới vui vẻ, mạnh khỏe, đoàn kết, học tập tiến bộ. Nhờ các cháu chuyển lời Bác hỏi thăm các thầy giáo, cô giáo và những đồng chí cán bộ giúp việc các cháu.

Bác gửi các cháu nhiều cái hôn.

Hà Nội, ngày 27 tháng 01 năm 1957".

- Điện chúc Tết kiều bào nước ngoài

"Nhân dịp năm mới, tôi gửi lời thân ái chúc toàn thể kiều bào vui vẻ, mạnh khỏe, đoàn kết và tiến bộ. Đồng thời kiều bào nên tăng cường tình hữu nghị với nhân dân địa phương.

Hà Nội, ngày 27 tháng 01 năm 1957".

- Nói chuyện với các đại biểu quân đội, thương binh và quân nhân phục viên nhân dịp Tết Đinh Dậu

"Nhân dịp Tết, Bác thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ chúc Tết các cô các chú đại biểu cho các đơn vị, thương binh và quân nhân phục viên.

Năm qua, trong việc xây dựng quân đội như huấn luyện chiến thuật kỹ thuật, giáo dục chính trị, trong việc bảo vệ Tổ quốc như giữ gìn trật tự an ninh, bảo vệ biên giới, bờ biển, giới tuyến, cũng như trong công tác giúp dân sau cải cách ruộng đất, các cô các chú đều làm việc có tiến bộ. Đó là một điểm tốt. Một điểm nữa là phong trào thi đua tiết kiệm vừa rồi, quân đội cũng khá. Bác thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ khen ngợi các cô các chú.

Khá, tốt, nhưng chưa phải là 100%, chớ nghe khen mà tự mãn. Các cô các chú còn phải cố gắng hơn. Đã xung phong thì phải giữ được lâu dài. Bây giờ Bác hỏi các cô các chú: Sinh hoạt hiện nay so với hồi còn kháng chiến như thế nào? Có hơn không?

(Nhiều tiếng trả lời: Thưa Bác, hơn nhiều ạ!)

- Thế thì tốt lắm. Sinh hoạt có hơn trước, Bác mừng. Ý muốn của Trung ương Đảng và Chính phủ là làm thế nào sinh hoạt được tốt hơn nữa. Nước ta hòa bình mới hai năm, bị chiến tranh tàn phá 15 năm, hiện nay nước ta còn tạm thời bị chia làm hai miền, vậy vì sao sinh hoạt đã cải thiện hơn trước? Đó là do cố gắng của đồng bào, của các cô các chú, đồng thời cũng phải biết là nhờ có sự giúp đỡ của các nước anh em.

Năm 1925 - 1926, tám năm sau cách mạng Nga thành công, lúc đó Bác sang Liên Xô, tình hình sinh hoạt của Liên Xô vẫn còn nhiều khó khăn. Hồi ấy mới có một mình Liên Xô là nước xã hội chủ nghĩa, bị các nước đế quốc bao vây. Mãi đến năm 1929 - 1930, sinh hoạt ở Liên Xô mới được cải thiện. Trung Quốc cũng vậy, sau cách mạng thành công bốn năm, sinh hoạt mới cải thiện, nhờ nhân dân, Đảng, Chính phủ cố gắng, nhờ có Liên Xô giúp đỡ.

Nước ta đất hẹp, người ít, văn hóa kém Liên Xô và Trung Quốc.

Như vậy thì các cô các chú có muốn cải thiện sinh hoạt mau hơn cả Liên Xô, Trung Quốc không?

Muốn cải thiện ngay là không thiết thực, không đúng. Phải đi dần từng bước. Muốn cải thiện sinh hoạt, phải ra sức tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm.

... Về việc thực hiện chính sách cán bộ, đào tạo, cất nhắc cán bộ, việc khen thưởng trong quân đội và vấn đề ưu đãi gia đình thương binh, liệt sĩ, quân nhân phục viên, Đảng và Chính phủ sẽ chú ý hơn nữa. Trước đây có việc đã thực hiện tương đối khá, cũng có điểm còn thiếu sót. Thiếu sót thì sẽ sửa chữa. Nhưng làm gì cũng phải dần dần.

Bây giờ Bác dặn các cô các chú:

Điểm thứ nhất: Các cô các chú cần phải biết nước ta còn tạm chia làm hai miền, bọn đế quốc, nhất là Mỹ, đang tìm cách phá hoại các nước xã hội chủ nghĩa. Vì vậy nhân dân nói chung, nhất là quân đội, phải luôn luôn cảnh giác, nâng cao chí khí chiến đấu, bất kỳ thời chiến hay thời bình, phải luôn luôn sẵn sàng chuẩn bị làm nhiệm vụ. Muốn nâng cao chí khí chiến đấu, cố nhiên là phải học chính trị và quân sự, phải giữ thật nghiêm kỷ luật của quân đội. Kỷ luật là sức mạnh của quân đội.

Điểm thứ hai: Đoàn kết. Đoàn kết là sức mạnh nhất của ta. Phải đoàn kết nội bộ, giữa cán bộ và chiến sĩ, đoàn kết quân dân, đoàn kết với các nước anh em.

Điểm thứ ba: Bộ đội ta là bộ đội nhân dân, bộ đội cách mạng, có truyền thống anh dũng, khắc khổ, kiên nhẫn, cần kiệm, chất phác, việc khó khăn nguy hiểm mấy cũng không sợ, nhất định làm cho kỳ được. Đó là truyền thống, đạo đức, tác phong tốt, phải luôn luôn giữ vững và phát triển.

Nếu các cô các chú nhớ và thực hiện được “Đoàn kết, cảnh giác, nâng cao chí khí chiến đấu, truyền thống anh dũng, kiên quyết làm tròn nhiệm vụ” thì quân đội ta bất kỳ thời chiến hay thời bình sẽ là quân đội tất thắng, vô địch. Các cô các chú nhớ không? Làm được không?

(Mọi người đồng thanh: Nhớ ạ! Làm được ạ!)

Các cô các chú miền Nam thắc mắc bao giờ thì thống nhất phải không?

(Có ạ!)

Việc thống nhất nước nhà cũng là một cuộc cách mạng, cách mạng thì phải thế nào?

(Phải lâu dài gian khổ!)

Nhưng mà cuối cùng thì thế nào?

(Thì thắng lợi!)

Có nhất định không?

(Nhất định!)

Thế thì không thắc mắc nữa chứ?

(Có nhiều tiếng cười khúc khích)

(Một đồng chí nữ văn công nói: Nhưng mà nhớ nhà lắm ạ!)

Bác quay lại phía đồng chí văn công, hỏi: Bắc, Trung, Nam có mấy Tổ quốc?

(Một ạ!)

- Có mấy Chính phủ?

(Một ạ!)

Có mấy Đảng?

(Một ạ!)

- Thế thì đây cũng là nhà rồi. Các cô các chú cần phải hiểu: Học đâu, làm việc ở đâu là nhà ở đó. Nhớ miền Nam không phải chỉ có ngồi mà nhớ cái núi, dòng sông, cây dừa rồi hỏi: “Bao giờ thì thống nhất” hoặc lại hỏi “trường kỳ bao nhiêu?”. Chúng ta cố gắng khắc phục khó khăn bao nhiêu thì “trường kỳ” rút ngắn đi chừng ấy. Tây cướp nước ta 80 năm, ta bị nô lệ, mất tự do, bệnh nặng thì phải uống thuốc lâu ngày. Cách mạng mấy mươi năm, kháng chiến tám, chín năm, ta đã hoàn toàn giải phóng miền Bắc khỏi ách nô lệ. Thế là như bệnh đã khỏi một nửa. Bây giờ phải cố gắng nữa.

Các chú thương binh và quân nhân phục viên hôm nay có mặt ở đây về gặp anh em nhớ nói lại cho anh em rõ. Thương binh là những người đã đưa một phần xương máu phục vụ cho Tổ quốc. Họ là anh hùng. Quân nhân phục viên đã đánh giặc bao năm, như vậy là đã kinh qua một lịch sử vẻ vang. Bây giờ các chú tuỳ khả năng mà tham gia tăng gia sản xuất, không yêu cầu làm quá sức. Nhưng với truyền thống oanh liệt của quân đội thì bất kỳ đi đâu, làm gì đều phải gương mẫu. Có nhiều chú đã cố gắng gương mẫu. Thế là rất tốt. Bác mong tất cả đều giữ được truyền thống vẻ vang đó.

Trong quân đội cách mạng, cán bộ phải làm gương mẫu, phải chăm nom đến đời sống tinh thần, vật chất của chiến sĩ, phải gương mẫu học tập và giữ kỷ luật. Cán bộ có hứa làm được không?

Các cô các chú đã hứa với Bác, về phải cố làm cho được. Nếu đơn vị nào làm được như đã hứa: đoàn kết, kỷ luật, học tập, mọi việc đều tốt nhất, Bác sẽ đến thăm trước.

Cuối cùng, Bác thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ chúc các cô các chú vui vẻ, mạnh khỏe, năm mới tiến bộ mới".

- Thư chúc Tết

"Nhân dịp Tết Đinh Dậu, tôi thay mặt Đảng và Chính phủ thân ái chúc mừng:

- Toàn thể đồng bào trong nước và kiều bào ở ngoài nước,

- Toàn thể bộ đội, công an và cán bộ các ngành, các cấp,

- Các cụ phụ lão, các cháu thanh niên và nhi đồng:

Năm mới mạnh khỏe, vui vẻ, đoàn kết, tiến bộ.

Trong năm qua, chúng ta đã căn bản làm xong cải cách ruộng đất và đang làm công tác sửa sai kết hợp với sản xuất có kết quả.

Nhờ sự cố gắng của nhân dân ta và sự giúp đỡ của các nước anh em, chúng ta đã vượt được nhiều khó khăn, thu được nhiều thành tích to lớn trong công cuộc khôi phục kinh tế, phát triển văn hoá, củng cố quốc phòng, giữ gìn an ninh trật tự.

Đồng bào miền Nam thì anh dũng và bền bỉ đấu tranh cho hòa bình và thống nhất đất nước.

Sang năm mới, khẩu hiệu của chúng ta về kinh tế là:

Tăng gia sản xuất,

Thực hành tiết kiệm,

Nâng cao ý thức tự lực cánh sinh,

Nhằm cải thiện dần mức sống vật chất và văn hoá của nhân dân ta.

Về chính trị là:

Thực hiện đúng Cương lĩnh của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đoàn kết toàn dân, củng cố miền Bắc, tranh thủ miền Nam, đòi thi hành đúng đắn Hiệp định Giơnevơ, ra sức đấu tranh cho sự nghiệp thiêng liêng thống nhất nước nhà.

Đoàn kết chặt chẽ với Liên Xô, Trung Quốc và các nước dân chủ nhân dân anh em, phát triển và củng cố tình hữu nghị với các nước, trước hết là với các nước láng giềng và các nước bạn Á - Phi dựa trên năm nguyên tắc chung sống hòa bình. Cố gắng góp phần vào việc giữ gìn hòa bình ở châu Á và trên thế giới.

Với tinh thần đoàn kết nhất trí của đồng bào ta, với chính sách đúng đắn của Đảng và Chính phủ ta, tôi tin chắc rằng sang năm mới chúng ta sẽ giành được nhiều thắng lợi mới trong sự nghiệp phấn đấu để xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh".

15. Xuân Mậu Tuất 1958

"Thưa đồng bào yêu quý,

Tôi thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ thân ái chúc đồng bào năm mới vui vẻ, mạnh khỏe, đoàn kết và tiến bộ.

Đồng thời tôi xin thay mặt đồng bào gửi lời nhiệt liệt chúc mừng nhân dân các nước bạn.

Thưa đồng bào, nhân dịp này, tôi xin tóm tắt nhắc lại mấy việc rất quan trọng trên thế giới và trong nước trong năm vừa qua để đồng bào rõ thêm.

Nói chung thì tình hình thế giới năm ngoái phát triển theo hướng có lợi cho lực lượng hòa bình và chủ nghĩa xã hội.

Việc rất quan trọng là sau ngày kỷ niệm 40 năm Cách mạng Tháng Mười vĩ đại, đã có cuộc Hội nghị của các đảng cộng sản, đảng công nhân và đảng lao động các nước trong đại gia đình xã hội chủ nghĩa. Tiếp theo đó thì có cuộc Hội nghị của 64 đảng cộng sản, đảng công nhân và đảng lao động trên thế giới. Hai cuộc hội nghị ấy đã tỏ rõ sự đoàn kết chặt chẽ không gì lay chuyển được giữa các nước xã hội chủ nghĩa, đứng đầu là Liên Xô. Nó đã tỏ rõ quyết tâm của giai cấp công nhân và nhân dân lao động đấu tranh cho hòa bình thế giới, cho độc lập dân tộc, cho chủ nghĩa xã hội.

Hiện nay đang có cuộc Đại hội nhân dân Á - Phi họp ở Thủ đô nước Ai Cập, có đại biểu hơn 40 nước tham gia, thay mặt cho 2 phần 3 nhân dân trên thế giới. Tiếp tục và phát triển tinh thần của Hội nghị Băngđung, cuộc Đại hội này nhằm mục đích thắt chặt thêm tình đoàn kết giữa nhân dân các nước Á - Phi, chống chủ nghĩa thực dân, chống chiến tranh và ủng hộ phong trào độc lập của các dân tộc.

Kết quả tốt đẹp của những hội nghị ấy có ảnh hưởng cực kỳ rộng lớn đến vận mạng của nhân dân toàn thế giới: Phong trào đấu tranh cho hòa bình, cho độc lập dân tộc, cho chủ nghĩa xã hội ngày càng lớn mạnh, bọn đế quốc hiếu chiến do Mỹ cầm đầu ngày càng bị cô lập, chủ nghĩa thực dân đã đến ngày tan rã.

 Trong nước ta từ khi hòa bình lập lại đến nay, toàn dân ta từ Bắc đến Nam ra sức phấn đấu để hoàn thành sự nghiệp cách mạng dân tộc dân chủ trong cả nước. Nhân dân miền Bắc đã vượt nhiều khó khăn gian khổ, căn bản đã hòan thành cải cách ruộng đất, đã thu được nhiều thành tích trong công cuộc khôi phục kinh tế và phát triển văn hóa, làm cho miền Bắc càng thêm vững vàng. Đồng bào miền Nam đã bền bỉ và anh dũng đấu tranh chống chế độ tàn bạo của Mỹ - Diệm, đòi cải thiện đời sống, đòi tự do dân chủ, đòi thống nhất nước nhà bằng phương pháp hòa bình.

Sang năm mới, thời kỳ khôi phục kinh tế đã kết thúc và mở đầu thời kỳ phát triển kinh tế một cách có kế hoạch.

Đó là một tiến bộ mới trong sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta.

Chúng ta phải lợi dụng những kinh nghiệm trong mấy năm qua, đồng thời xuất phát từ tình hình và đặc điểm của miền Bắc, tiến dần lên chủ nghĩa xã hội. Chúng ta phải làm cho tốt công tác kế hoạch hoá kinh tế của ta và thực hiện đầy đủ kế hoạch Nhà nước nhằm phát triển kinh tế và văn hóa, nâng cao dần đời sống của nhân dân, trước hết là của nhân dân lao động. Phát triển kinh tế và văn hoá tức là dần dần xây dựng chủ nghĩa xã hội. Xây dựng chủ nghĩa xã hội là một cuộc đấu tranh cách mạng phức tạp, gian khổ và lâu dài. Nhân dân ta hãy đoàn kết chặt chẽ dựa trên nền tảng liên minh công nông, bền bỉ phấn đấu dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chính phủ, thì chúng ta nhất định thắng lợi.

Xây dựng miền Bắc vững mạnh và tốt đẹp, đồng thời giữ vững và phát triển phong trào yêu nước ở miền Nam là tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà và góp phần bảo vệ hòa bình thế giới.

Trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và thống nhất nước nhà, chúng ta có nhiều thuận lợi ở trong nước và trên thế giới. Cũng như phong trào cách mạng trên thế giới, như công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô, ở Trung Quốc và ở các nước anh em khác, phong trào cách mạng ở nước ta đã liên tiếp thắng lợi trong công cuộc chống đế quốc và phong kiến. Dựa vào thuận lợi ấy, phát huy truyền thống cần kiệm và anh dũng của nhân dân ta, chúng ta sẽ vượt được mọi khó khăn và giành được thắng lợi mới.

Đồng bào cả nước hãy đoàn kết và đấu tranh đòi đối phương thi hành nghiêm chỉnh Hiệp định Giơnevơ, đòi lập quan hệ bình thường giữa hai miền, ra sức phấn đấu cho sự nghiệp thống nhất Tổ quốc và cho hòa bình thế giới.

Đồng bào miền Bắc, nhất là anh chị em công nhân, nông dân, thợ thủ công, mỗi người hãy ra sức thi đua sản xuất và tiết kiệm, ra sức sản xuất nhiều, nhanh, tốt và rẻ; do tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm mà xây dựng nước nhà và dần dần cải thiện đời sống.

Cán bộ và đồng bào miền Nam tập kết ở Bắc hãy đoàn kết chặt chẽ với nhau và đoàn kết với đồng bào miền Bắc, ra sức làm việc góp phần vẻ vang vào việc xây dựng và củng cố miền Bắc tiến dần lên chủ nghĩa xã hội làm nền tảng vững chắc cho công cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà.

Quân đội và công an ta hãy cố gắng học tập chính trị và kỹ thuật, ra sức bảo vệ Tổ quốc và giữ gìn trật tự, an ninh, ra sức tham gia phong trào sản xuất và tiết kiệm.

Anh chị em lao động trí óc hãy cố gắng học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tuỳ theo khả năng mà tham gia lao động chân tay, để tự rèn luyện mình và để góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Các cụ phụ lão hãy làm gương mẫu “lão đương ích tráng”, đôn đốc con cháu thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm.

Để xứng đáng là người chủ của nước nhà mai sau, các cháu thanh niên hãy xung phong trong mọi việc: Đoàn kết, học tập, lao động.

Các cháu nhi đồng hãy chăm lo học tập và tùy sức mình mà tham gia lao động cho quen.

Đảng viên, cán bộ trong Đảng và ngoài Đảng hãy cố gắng công tác và học tập để tiến bộ không ngừng. Tăng cường đoàn kết nhất trí trên cơ sở tư tưởng Mác - Lênin, nhận thức đúng đắn về tình hình và nhiệm vụ. Nâng cao ý thức trách nhiệm, ý thức tổ chức và kỷ luật, ý thức đấu tranh cho chủ nghĩa xã hội.

Kiều bào ở nước ngoài giàu lòng yêu nước, luôn luôn hướng về Tổ quốc, hãy đoàn kết chặt chẽ, thương yêu giúp đỡ lẫn nhau, hãy tôn trọng pháp luật của Chính phủ và tăng cường cảm tình với nhân dân nước mình ở.

Chúng ta đoàn kết nhất trí, cả nước một lòng, ra sức phấn đấu thì chúng ta nhất định thắng lợi!

Năm mới, cố gắng mới, thắng lợi mới!

Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh muôn năm"!

Tâm Trang (tổng hợp)

 16. Xuân Kỷ Hợi 1959

- Ngày 01-01 Xuân Kỷ Hợi (1959), Bác Hồ gửi tới đồng bào cả nước:

"Chúc mừng đồng bào năm mới,

Đoàn kết thi đua tiến tới,

Hoàn thành kế hoạch ba năm,

Thống nhất nước nhà thắng lợi".

- Nói chuyện chúc Tết các cháu thiếu nhi Việt Nam đang học tập ở Mátxcơva:

"Tết bây giờ khác trước rồi. Mùa xuân của chúng ta không phải là ba tháng mà dài hơn. Gia đình, họ hàng của ta cũng đông hơn trước rất nhiều vì gia đình ta là gia đình cộng sản chủ nghĩa. Bác không những chúc Tết các cháu mà Bác chúc Tết tất cả các cháu nhi đồng trong đại gia đình đó. Bác chúc các cháu mạnh khoẻ, cố gắng học tốt, lao động tốt, đoàn kết tốt. Bác dặn các cháu nghe lời cô giáo, thầy giáo, yêu và kính cô giáo, thầy giáo, đoàn kết với nhau, đoàn kết với các cô chú Liên Xô giúp việc, đoàn kết với thanh niên, thiếu niên và nhi đồng Liên Xô. Bác nhắc các cháu cố gắng học tập để sau này về phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, góp sức xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà, để xứng đáng là người đã được Đảng, Chính phủ, nhân dân và thầy giáo Liên Xô săn sóc, dạy bảo, để tiếp tục sự nghiệp đấu tranh cho chủ nghĩa xã hội, cho chủ nghĩa cộng sản mà các cháu đang làm và sau này các cháu phải làm".

17. Xuân Canh Tý (năm 1960)

- Thơ chúc Tết đến đồng bào và chiến sĩ cả nước, động viên tinh thần chiến đấu dũng cảm của quân và dân miền Nam, góp phần vào thắng lợi của phong trào Đồng khởi, cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc:

"Mừng Nhà nước ta 15 Xuân xanh!

Mừng Đảng chúng ta 30 tuổi trẻ!

Chúc đồng bào ta đoàn kết thi đua,

Xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa.

Chúc đồng bào ta bền bỉ đấu tranh,

Thành đồng miền Nam vững bền mạnh mẽ.

Cả nước một lòng, hăng hái tiến lên,

Thống nhất nước nhà, Bắc Nam vui vẻ!".

- Mừng Tết Nguyên đán thế nào?

"Suốt năm chúng ta thi đua lao động sản xuất. Nhân ngày Nguyên đán, chúng ta vui chơi một hôm để chào Xuân. Việc đó cũng đúng thôi.

Nhưng chúng ta nên mừng Xuân một cách vui vẻ và lành mạnh. Nếu có bao nhiêu tiền đều bỏ ra mua sắm hết để đánh chén lu bù, thế là mừng Xuân một cách lạc hậu, thế là lãng phí, thế là không Xuân!

Nên nhớ rằng hiện nay chúng ta phải cần kiệm xây dựng nước nhà, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Không nên vì một cớ gì mà quên nhiệm vụ ấy. Sau đây, xin nhắc vài việc làm ví dụ:

Việc đáng chê - Vừa rồi, vì được mùa to, 20 xã ở huyện Yên Thành (Nghệ An) đã “liên hoan” hết 123 con lợn, 8 con bò, 3 con bê! Đó là chưa kể số tiền chi tiêu vào muối, gạo, rượu, chè. Cũng chưa kể những ngày lao động của bà con 20 xã đã mất toi?

Lãng phí tiền của và công sức như vậy, là lỗi tại ai?

Lỗi tại các cán bộ huyện, cán bộ xã. Lỗi tại đảng viên và chi bộ!

- Việc đáng khen - Một hợp tác xã nông nghiệp ở xã Chiến Thắng, tỉnh Hưng Yên chuẩn bị “liên hoan” được mùa dự tính mua một bò, một lợn hết độ 140 đồng. Nhưng sau khi học tập bài Cần kiệm xây dựng hợp tác xã đăng trong báo Nhân dân, bí thư chi bộ và ban quản trị khai hội bàn bạc. Toàn thể xã viên đều nhận rằng “liên hoan” như thế là lãng phí, là không đúng. Và bà con đã nhất trí tán thành dùng số tiền ấy thêm vào vốn để sản xuất Đông - Xuân.

- Hợp tác xã Quyết Thắng (xã Thực Luyện, tỉnh Phú Thọ) cũng chuẩn bị “liên hoan”, dự tính các khoản chi phí là 129 đồng. Và nếu “liên hoan” thì phải kéo dài vụ cấy chiêm ra ngoài Tết.

Cũng do học tập bài Cần kiệm xây dựng hợp tác xã, toàn thể xã viên đã tán thành không “liên hoan” cách ấy nữa. Và:

1. Ra sức thi đua cấy vụ chiêm cho xong trước ngày 20 tháng Chạp; dùng thời gian còn lại đi làm ở công trường được 320 đồng tiền công chia cho xã viên tiêu Tết.

2. Số tiền dự định để “liên hoan” thì dùng trả 500 ngày công cho xã viên làm mấy mẫu ngô, sẽ thu hoạch được 36 tạ ngô hạt.

Hai hợp tác xã ấy đã biết tiết kiệm để tăng thu nhập cho xã viên và làm cho hợp tác xã phát triển tốt. Hơn nữa, theo lời của cán bộ hợp tác xã thì việc tiết kiệm ấy đã “giúp cho xã viên chuyển biến cả một tư tưởng sai lầm thành tư tưởng đúng đắn đối với hợp tác xã”.

Các đồng chí cán bộ ta cần phải hướng dẫn đồng bào làm cho Tết Canh Tý thành một Tết vui vẻ và tưng bừng, đồng thời là một Tết tiết kiệm và thắng lợi.

Trăm năm trong cõi người ta,

Cần kiệm xây dựng nước nhà mới ngoan.

Mừng Xuân, Xuân  cả thế gian,

Phải đâu lãng phí cỗ bàn mới Xuân".

- Bài viết "Mừng Xuân vĩ đại":

"Xưa kia người ta chỉ mừng Xuân hẹp hòi trong khuôn khổ gia đình với những câu chúc tụng như: “Ngũ phúc lâm môn, tam dương khai thái”.

Ngày nay chúng ta mừng Xuân rộng rãi, từ gia đình đến cả nước, đến khắp thế giới. Xuân này là một xuân cực kỳ tươi đẹp, nó tổng kết thắng lợi to lớn của loài người mấy năm trước và mở đường cho những thắng lợi to lớn hơn nữa những năm sau.

Chủ nghĩa đế quốc thực dân là tượng trưng cho mùa đông lạnh lùng u ám đã bị đẩy lùi đến bước cuối cùng.

Mùa xuân của lực lượng hòa bình thế giới ngày càng lan rộng, của phong trào giải phóng dân tộc ngày càng lên cao, của chủ nghĩa xã hội ngày càng tươi đẹp.

          ...

Đặc biệt năm nay chúng ta mừng Xuân với nhiều thắng lợi vẻ vang. Mừng Đảng ta 30 tuổi. Mừng nước nhà 15 xuân. Mừng Hiến pháp mới và sẽ mừng Quốc hội mới. Chúng ta mừng Xuân một cách vui vẻ tưng bừng, nhưng tuyệt đối không lãng phí. Chúng ta ra sức thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm để hoàn thành vượt mức kế hoạch Nhà nước, để Xuân sau thắng lợi hơn Xuân này".

18. Xuân Tân Sửu 1961

- Thư chúc Tết:

"Thưa đồng bào thân mến và kiều bào ở nước ngoài,

 Năm mới đang mở ra trước mắt chúng ta một quang cảnh vô cùng mới mẻ, huy hoàng:

Các nước anh em ta đang rầm rộ xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.

Hàng triệu nhân dân châu Á, châu Phi và Trung, Nam Mỹ đang sôi nổi đấu tranh chống đế quốc thực dân, giành tự do độc lập.

Ở miền Bắc ta, toàn Đảng, toàn dân đang hăng hái thi đua hoàn thành tốt kế hoạch năm 1961, làm đà tốt cho kế hoạch 5 năm xây dựng chủ nghĩa xã hội, làm cho miền Bắc ta ngày càng giàu mạnh vui tươi.

Ở miền Nam, đồng bào ta đang đoàn kết chặt chẽ, anh dũng đấu tranh chống chế độ tàn bạo của Mỹ - Diệm, tiến lên giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị dã man.

Thưa đồng bào thân mến,

Năm nay là năm Sửu, các cụ ta quen gọi là “Tết con Trâu”. Trâu thì cày giỏi mà chọi cũng hăng. Toàn dân ta đoàn kết đấu tranh thì chúng ta nhất định xây dựng thành công một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh.

Vậy có thơ rằng:

Mừng năm mới, mừng xuân mới,

Mừng Việt Nam, mừng thế giới,

Đường lên hạnh phúc rộng thênh thênh,

Kế hoạch 5 năm thêm phấn khởi.

Chúc miền Bắc hăng hái thi đua!

Chúc miền Nam đoàn kết tiến tới!

Chúc hòa bình thống nhất thành công!

Chúc chủ nghĩa xã hội thắng lợi!".

- Tết trồng cây:

Khắp mọi nơi đang nhộn nhịp chuẩn bị Tết trồng cây để chào mừng một cách thiết thực ngày thành lập Đảng ta. Đó là một phong trào rất tốt.

Sở dĩ Tết trồng cây đã trở nên một phong trào quần chúng mạnh mẽ, là vì mọi người đều thấy lợi ích thiết thực và lâu dài của nó.

Năm ngoái, phong trào rầm rộ và rộng khắp, cho nên về số lượng thì rất khá, trồng được rất nhiều. Nhưng vì tham trồng nhiều mà ít lo giữ gìn săn sóc, cho nên chất lượng kém, cây trồng thì nhiều, cây sống tốt thì ít.

Có cơ quan lại tính cả những cây sú trồng ở bờ biển, để phô trương “thành tích” trồng cây!

Rút kinh nghiệm đó, năm nay chúng ta nên quy định rõ:

 - Trong khuôn khổ Tết trồng cây, chỉ tính những cây làm gỗ, cây lấy dầu, cây ăn quả, cây phong cảnh.

- Ngoài việc trồng cây trong làng, các địa phương cần phải có kế hoạch trồng cây hai bên đường cái.

- Phải bảo đảm trồng cây nào tốt cây ấy.

- Phải giáo dục mọi người, nhất là các trẻ em giữ gìn cây cối. Không để trâu bò làm hỏng cây cối.

Về Tết trồng cây, chúng ta cũng có một số kinh nghiệm tốt cần được phổ biến. Ví dụ: Thôn Lạc Trung (tỉnh Vĩnh Phúc) hồi kháng chiến bị giặc Pháp đốt sạch, không còn một gốc cây nào. Từ ngày có Tết trồng cây, hợp tác xã Lạc Trung đã có sáng kiến làm như sau:

- Khuyến khích xã viên trồng, đồng thời hợp tác xã chỉ định một tổ ba xã viên chuyên phụ trách trồng và săn sóc cây. Nhờ vậy mà hiện nay hơn 6.000 cây trong thôn đều xanh tốt.

- Khéo “lấy ngắn nuôi dài” - tức là trồng xen kẽ chuối và muồng giữa những hàng cây xoan. Thành thử mỗi năm đều có thu hoạch chuối để bán, muồng để ủ phân...

- Năm trước ươm sẵn cây giống, để năm sau trồng...

Nhờ trồng cây có kế hoạch, mà từ một thôn trơ trọi, chỉ trong vài năm Lạc Trung đã trở nên xanh tươi nhất trong cả huyện Vĩnh Tường.

 Miền Bắc ta có 16 triệu người, trừ độ 4 triệu em bé, còn 12 triệu người đều có thể tham gia Tết trồng cây.

 Chỉ tính theo con số rất thấp (và ngoài kế hoạch trồng cây gây rừng của Nhà nước), nếu mỗi người chỉ trồng một cây và chăm bón cho tốt, thì mỗi năm có 12 triệu cây tốt. Độ 10 năm, thì trong làng mạc và bên đường cái khắp miền Bắc ta ít nhất cũng sẽ có 120 triệu cây tốt. Cứ tính theo giá rất rẻ, mỗi cây là 3 đồng, thì chúng ta sẽ giàu thêm 360 triệu đồng.

Bà con xem, do Tết trồng cây, mà đất nước ta càng thêm xinh tươi, nhân dân ta càng thêm giàu có.

- Điện cảm ơn của Bác Hồ về lời chúc mừng năm mới của Hội Liên hiệp sinh viên quốc tế:

"Hội Liên hiệp sinh viên quốc tế, Praha

Các bạn thân mến!

Tôi thành thật cảm ơn các bạn về những lời chúc mừng năm mới tốt đẹp của các bạn. Tôi thân ái chúc Hội liên hiệp sinh viên quốc tế và toàn thể sinh viên thế giới nhiều thành tích mới lớn lao hơn nữa trong công cuộc đấu tranh bền bỉ cho hòa bình thế giới, cho sự hợp tác hữu nghị giữa sinh viên các nước và cho lợi ích của tuổi trẻ.

Chào thân ái

19. Xuân Nhâm Dần 1962

- Thơ mừng năm mới tới đồng bào cả nước:

"Năm Dần, mừng xuân thế giới,

Cả năm châu phấp phới cờ hồng.

Chúc miền Bắc thi đua phấn khởi,

Bốn mùa hoa Duyên Hải, Đại Phong.

Chúc miền Nam đấu tranh tiến tới,

Sức triệu người hơn sóng biển Đông.

Chủ nghĩa xã hội càng thắng lợi,

Hòa bình thống nhất quyết thành công".

- Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến thăm Phòng trưng bày văn học và dự cuộc ngâm thơ mừng Xuân của các cụ phụ lão và các văn nghệ sĩ tại Văn Miếu (Hà Nội). Người đã đọc thơ:

"Tuổi già nhưng chí không già,

Góp phần xây dựng nước nhà phồn vinh".

Tâm Trang (tổng hợp)

19. Xuân Quý Mão 1963

- Tối ngày 25-01-1963, Bác Hồ chúc mừng năm mới đến đồng bào cả nước nhân dịp Xuân Quý Mão:

"Thưa đồng bào thân mến,

Năm nay, ở miền Bắc chúng ta lại vui vẻ ăn Tết trong hòa bình.

Dưới chế độ xã hội chủ nghĩa của chúng ta, mọi người đoàn kết, phấn khởi mừng xuân.

Đồng bào miền Bắc, từ các cụ phụ lão đến các cháu thanh niên và nhi đồng, ai cũng cố gắng góp phần xây dựng đời sống ấm no hạnh phúc.

Nhân dịp này, thay mặt Đảng và Chính phủ, tôi thân ái gửi lời khen ngợi:

- Các anh hùng, chiến sĩ thi đua và tất cả anh chị em công nhân, nông dân, trí thức đang hăng hái thi đua sản xuất và công tác.

- Chiến sĩ và cán bộ trong quân đội, công an, dân quân luôn luôn nâng cao cảnh giác, bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn trật tự an ninh.

- Cán bộ, nhân viên các ngành công tác đang ra sức phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng.

Tết này càng thêm vui, vì có những người anh em thân thiết vượt muôn dặm đến ăn Tết với đồng bào ta, là đồng chí Nôvốtni, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản, Chủ tịch nước Tiệp Khắc anh em, cùng bà Nôvốtni và các vị lãnh đạo khác của Đảng và Chính phủ Tiệp Khắc.

Trong khi ở miền Bắc, chúng ta vui vẻ ăn Tết, lòng chúng ta vẫn luôn luôn ở bên cạnh đồng bào miền Nam đang đoàn kết chặt chẽ, chiến đấu anh dũng chống chế độ bạo tàn của Mỹ - Diệm. Càng thương đồng bào miền Nam, chúng ta càng phải lao động cần cù, phấn đấu hăng hái hơn nữa cho Bắc Nam mau được sum họp một nhà.

Nhân dịp đầu năm, tôi thân ái gửi lời thăm hỏi tất cả đồng bào miền Nam ruột thịt.

Nước Việt Nam ta là một,

Dân tộc Việt Nam ta là một.

Dù cho sông cạn đá mòn,

Nhân dân Nam, Bắc là con một nhà.

Cuộc đấu tranh của toàn dân ta để thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà nhất định thắng lợi.

Nhân dịp này, tôi cũng gửi lời thân ái thăm hỏi và khen ngợi kiều bào ta, dù ở đất khách quê người, vẫn một lòng hướng về Tổ quốc và sốt sắng góp phần xây dựng đất nước.

Chúng ta cùng nhau:

Mừng năm mới,

Cố gắng mới,

Tiến bộ mới,

Chúc Quý Mão là năm nhiều thắng lợi".

- Thư chúc Tết đồng bào Hải Phòng:

"Nhân dịp năm mới, Bác gửi lời chúc Tết cán bộ, đảng viên, đoàn viên thanh niên và toàn thể đồng bào Hải Phòng: Năm mới, cố gắng mới, thắng lợi mới.

Năm nay, các cô, các chú phải ra sức đẩy mạnh sản xuất công nghiệp và nông nghiệp.

Trong công nghiệp, phải ra sức đẩy mạnh việc hợp lý hoá sản xuất, cải tiến quản lý, cải tiến kỹ thuật, nâng cao chất lượng, nâng cao năng suất lao động, làm đúng khẩu hiệu: Nhanh, nhiều, tốt, rẻ.

Ở trong nông nghiệp, phải ra sức cải tiến quản lý, cải tiến kỹ thuật, trước mắt phải ra sức chống hạn cho kỳ được.

Cán bộ, đảng viên và đoàn viên thanh niên lao động phải gương mẫu trong mọi việc.

Các cô phụ nữ thì tích cực thi đua 5 tốt.

Các cháu nhi đồng phải thi đua làm đúng 5 điều Bác dặn.

Các cô, các chú ăn Tết cho vui vẻ, phấn khởi nhưng phải tiết kiệm, ăn Tết xong phải khẩn trương sản xuất ngay.

 Nhân dịp đồng chí Chủ tịch Antônin Nôvốtni, các vị cùng đi và Bác về thăm Hải Phòng, mong các cô, các chú đẩy mạnh thi đua về mọi mặt. Năm ngoái trong đợt thi đua giành danh hiệu Titốp, Hải Phòng đã đạt thành tích tốt. Năm nay, cá nhân, đơn vị nào thi đua đạt thành tích tốt thì sẽ được tặng thưởng danh hiệu Nôvốtni".

- Ngày 30-01-1963, Bác Hồ đến thăm đồng bào tỉnh Hà Đông (nay thuộc Hà Nội) và có bài nói chuyện với cán bộ, đồng bào tỉnh Hà Đông:

"Năm mới Bác thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ đến thăm hỏi đồng bào tỉnh nhà đồng thời nhắc nhủ đồng bào chống hạn. Công việc cấp bách trước mắt hiện nay là ra sức chống hạn. Tỉnh ta có 8 huyện mà 4 huyện bị hạn nặng. Tất cả diện hạn là 2 vạn 1 nghìn mẫu tây. Về hoa màu thì 1 vạn 8 nghìn mẫu đương bị hạn. Về cây công nghiệp thì có 4.000 mẫu bị hạn. Hạn như vậy là nghiêm trọng.

Bác có đi thăm mấy chỗ, thấy đồng bào đang cố gắng tát nước và anh em công nhân ở các trạm bơm ngày Tết vẫn ở lại làm việc, như thế là tốt.

Hiện nay hạn hán đang kéo dài. Chúng ta phải ra sức chống hạn để cấy trồng cho kịp thời vụ.

Nhưng có một số cán bộ và đồng bào còn tính ỷ lại, chờ trời mưa, chờ máy bơm, chờ nước tự chảy vào ruộng, không kịp thời khơi nguồn nước, những nơi có nước cũng không ra sức tát. Như thế là không đúng. Nhà máy của ta sản xuất máy bơm chưa đủ cung cấp theo yêu cầu, chúng ta cần phải ra sức vượt mọi khó khăn, tìm đủ mọi cách để chống hạn.

Bây giờ cần phải lập tức làm những việc sau đây:

- Phải dùng cho tốt những máy bơm đã có.

- Phải thay phiên nhau tát nước không kể ngày đêm, triệt để chống hạn.

- Phải đào vét mương ngòi đưa nước vào ruộng và sửa giếng cũ, đào giếng mới.

Đào giếng thì cần rút kinh nghiệm, có kế hoạch rõ ràng. Cán bộ kỹ thuật và những kiện tướng thuỷ lợi cần được phân phối đến những nơi đồng bào cần đào giếng.

Chống hạn cũng như đánh giặc.

Phải hết sức cố gắng, phải đồng tâm hiệp lực đánh cho kỳ thắng giặc hạn.

Đồng bào tỉnh nhà đã anh dũng trong kháng chiến. Bây giờ phải lấy tinh thần anh dũng ấy mà đánh giặc hạn, quyết giành lấy thắng lợi.

Bác nêu 5 điểm sau đây, cán bộ và đồng bào phải làm cho thật tốt:

1- Nơi đã cấy trồng rồi mà thiếu nước thì phải tát đủ nước để nuôi lúa, nuôi cây. Những nơi chưa cấy, chưa trồng mà bị hạn thì phải ra sức chống hạn, đảm bảo đủ nước để cấy lúa, trồng hoa màu và cây công nghiệp cho kịp thời vụ.

2- Tỉnh nhà vừa được mùa. Được mùa thì thường ít chú ý tiết kiệm. Bây giờ hạn hán thì vừa phải ra sức chống hạn, vừa phải tiết kiệm lương thực.

3- Trong tỉnh có 4 huyện bị hạn nặng. Các huyện khác bị hạn ít cũng phải cố gắng tăng gia sản xuất, tiết kiệm lương thực và tùy khả năng mà giúp đỡ đồng bào những huyện bị hạn nặng.

4- Các cơ quan, xí nghiệp, công trường, bộ đội... phải cố gắng tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm hơn nữa để tự túc lương thực càng nhiều càng tốt.

5- Phải cố gắng đẩy mạnh chăn nuôi trâu, bò, lợn, gà cho tốt. Chăn nuôi tốt mới có nhiều phân để tăng năng suất.

Làm việc gì cũng phải tổ chức tốt, lãnh đạo sát. Trong lúc này toàn Đảng, toàn dân phải quyết tâm chống hạn. Tỉnh ủy và các huyện ủy phải kiểm tra, đôn đốc, đi sát, giúp đỡ đồng bào; các đồng chí đảng viên, đoàn viên và dân quân phải xung phong gương mẫu trong việc chống hạn.

Trong kháng chiến, vì chúng ta đoàn kết mà thắng lợi. Bây giờ chống hạn, chúng ta đồng tâm hiệp lực thì nhất định cũng thắng lợi. Bác có một câu thơ để tặng cho tỉnh Hà Đông, mong đồng bào tỉnh nhà ra sức chống hạn thắng lợi để xứng đáng với vinh dự ấy:

Hà Đông anh dũng tuyệt vời,

Vắt đất ra nước thay trời làm mưa.

Cá nhân nào, xã nào, huyện nào chống hạn tốt nhất thì Bác và tỉnh sẽ thưởng.

Mong đồng bào chống hạn thắng lợi".

20. Xuân Giáp Thìn 1964

- Ngày 01-01-1964, Bác Hồ gửi đến đồng bào và chiến sĩ cả nước nhân dịp Xuân Giáp Thìn thư chúc mừng năm mới:

Đồng bào thân mến,

1964 là năm thứ tư của kế hoạch Nhà nước 5 năm lần thứ nhất. Để hoàn thành thắng lợi kế hoạch, đồng bào miền Bắc hãy hăng hái thi đua yêu nước, đẩy mạnh hai phong trào trong công nghiệp, nông nghiệp và cuộc vận động đồng bào miền xuôi đi tham gia xây dựng miền núi.

Đồng bào miền Nam đang anh dũng chiến đấu cho tự do độc lập và đang giành được nhiều thắng lợi vẻ vang. Đồng bào miền Bắc phải hết lòng ủng hộ đồng bào miền Nam. Phải ra sức xây dựng chủ nghĩa xã hội thắng lợi làm cơ sở vững mạnh cho công cuộc đấu tranh hòa bình thống nhất nước nhà.

Bắc Nam như cội với cành,

Anh em ruột thịt, đấu tranh một lòng.

Rồi đây thống nhất thành công,

Bắc Nam ta lại vui chung một nhà.

Mấy lời thân ái nôm na,

Vừa là kêu gọi, vừa là mừng xuân.

- Bài nói chuyện với đồng bào tỉnh Thái Nguyên và công nhân khu gang thép:

"Bác và đồng chí Nguyễn Chí Thanh thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ thân ái chúc mừng năm mới:

Các đồng chí chuyên gia Trung Quốc,

Đồng bào các dân tộc,

Cán bộ và công nhân,

Bộ đội, công an, dân quân,

Các cụ phụ lão, các cháu thanh niên và nhi đồng.

Gần bốn năm trước, Bác đã về thăm Thái Nguyên. Lần này về thăm, Bác rất vui lòng thấy tỉnh ta có nhiều tiến bộ mới: có nông nghiệp tiến bộ và công nghiệp gang thép.

Nông nghiệp - Nhờ hợp tác hóa mà năm ngoái và năm nay khá được mùa. Nhân dân no ấm hơn. Nghĩa vụ “ba thu” đối với Nhà nước cũng làm được tốt. Nhưng đồng bào vẫn phải ra sức tăng gia sản xuất, tiết kiệm lương thực để góp phần xây dựng nước nhà...

Hoa màu trồng khá. Nhưng cây công nghiệp mới trồng được 5% diện tích, thế là quá ít.

Chăn nuôi có tiến bộ, cần phải nhân đà đó mà đẩy mạnh chăn nuôi hơn nữa.

Trồng cây gây rừng - Theo báo cáo thì tỉnh ta đã trồng được hơn 5 triệu cây. Cần nhớ trồng cây nào phải tốt cây ấy. Các cụ phụ lão, các cháu thanh niên và nhi đồng đã góp phần khá vào công việc này. Đồng bào phải cố gắng để đến năm 1965, tỉnh ta sẽ có 4 triệu cây trẩu trên các đồi trọc. Làm được như thế, tỉnh ta sẽ có một nguồn lợi rất to.

...

Văn hóa giáo dục - Tỉnh ta đã có nhiều trường cấp II, cấp III. Lại có những trường vừa học vừa làm như ở Tân Cương, Dương Thành, v.v.. Và những trường thanh niên lao động xã hội chủ nghĩa ở Phú Lương, Đại Từ, Định Hóa, v.v.. Những trường đó học kết hợp với hành. Như thế là rất tốt. Nên củng cố tốt và phát triển tốt những trường như thế để đào tạo cán bộ cho nông thôn.

Củng cố quốc phòng và giữ gìn trị an - Bộ đội, công an và dân quân tự vệ đều cố gắng làm trọn nhiệm vụ. Đảng viên, đoàn viên thanh niên và các đồng chí bộ đội phục viên đều biết làm kiểu mẫu. Bác gửi lời khen tất cả.

Bác mong rằng: Năm mới đồng bào Khu tự trị Việt Bắc, công nhân và cán bộ khu gang thép vui vẻ, phấn khởi, cố gắng nhiều và đạt nhiều thắng lợi mới để góp phần nhiều vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc làm cơ sở vững mạnh cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà. Bác thân ái gửi lời chúc năm mới đến tất cả đồng bào và cán bộ các địa phương.

- Năm mới 1964, phóng viên báo Sự thật (Liên Xô) và Đài Phát thanh Mátxcơva đã phỏng vấn Chủ tịch Hồ Chí Minh. Sau đây là câu trả lời của Người:

"...

- Năm mới, tôi chúc phe xã hội chủ nghĩa, phong trào cộng sản và công nhân quốc tế và nhân dân yêu chuộng hòa bình thế giới đoàn kết chặt chẽ để đấu tranh thắng lợi chống chủ nghĩa đế quốc thực dân, vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.

- Tôi xin thay mặt nhân dân Việt Nam chúc nhân dân Liên Xô anh em, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản vĩ đại, trong năm mới thu được nhiều thắng lợi to lớn trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa cộng sản".

21.Xuân Ất Tỵ 1965

- Ngày 01-01-1965, Bác Hồ gửi Thơ chúc Tết đồng bào:

"Đồng bào thân mến,

Nhân dịp năm mới, tôi gửi lời chúc mừng thân ái nhất đến toàn thể đồng bào miền Bắc và miền Nam, toàn thể chiến sĩ và cán bộ, đến các cụ phụ lão, các cháu thanh niên và nhi đồng, đến kiều bào ta ở nước ngoài.

Tôi thay mặt đồng bào ta gửi lời chúc mừng tốt lành nhất đến nhân dân các nước anh em trong phe xã hội chủ nghĩa, đến nhân dân các nước trên thế giới, đặc biệt là các nước bạn Á - Phi và Mỹ latinh. Sau đây là vài vần nôm na chúc đồng bào năm mới:      

Chào mừng Ất Tỵ xuân năm mới,

Nhà nước ta vừa tuổi hai mươi.

Miền Bắc xây dựng đời sống mới vui tươi,

Miền Nam kháng chiến ngày càng tiến tới,

Đồng bào hai miền thi đua sôi nổi.

Đấu tranh anh dũng, cả nước một lòng,

Chủ nghĩa xã hội nhất định thắng lợi!

Hòa bình thống nhất ắt hẳn thành công!".

- Bác viết bài tổ chức Tết trồng cây:

"Mùa xuân là Tết trồng cây,

Làm cho đất nước càng ngày càng xuân.

Tết trồng cây bắt đầu phổ biến từ mùa xuân năm 1960. Vì lợi ích rõ rệt, cho nên nhân dân hăng hái hưởng ứng và ở nhiều nơi đã thành một phong trào quần chúng.

Từ đó đến nay vừa 5 năm, miền Bắc nước ta đã trồng được hơn 375 triệu cây các loại. Ngoài ra còn có hơn 200 triệu cây bảo vệ đê ở vùng biển.

Phong trào Tết trồng cây đã có nhiều nơi gương mẫu như các hợp tác xã Lạc Trung, Ngọc Long, Vinh Quang, Nà Vó, Lê Hồng Phong, v.v.. Hơn 8.000 hợp tác xã đã kết hợp Tết trồng cây vào kế hoạch sản xuất. Kết quả như thế là khá.

Có những tỉnh tổ chức Tết trồng cây tốt, như Vĩnh Phúc, Phú Thọ.

Có những tỉnh cũng khá, nhưng còn chậm, như Thái Bình, Thanh Hoá, Hà Bắc.

Có những tỉnh trước kia kém, nay đang chuyển khá, như Nghệ An, Sơn Tây.

Có những tỉnh nay vẫn còn kém. Theo Tổng cục lâm nghiệp thì những tỉnh đó là Nam Định, Hà Nội, Hải Phòng (cả Kiến An cũ).

Và còn độ hai vạn hợp tác xã chưa thật coi trọng Tết trồng cây.

Những nơi khá, nên tiến lên nữa. Những nơi kém, cần phải cố gắng vươn lên.

Chúng ta đang chuẩn bị xây dựng nông thôn mới. Việc đầu tiên của nông thôn mới là xây dựng nhà ở cho đàng hòang. Muốn vậy, thì ngay từ bây giờ phải trồng cây nhiều và tốt để lấy gỗ. Chỉ một việc đó đủ thấy cần phải đẩy mạnh phong trào Tết trồng cây. Cây ăn quả, cây làm củi, cây công nghiệp cũng là nguồn lợi to lớn. Cũng nên ra sức trồng cây để chống gió cát, bảo vệ ruộng, chống xói mòn. Nơi nào mà các cấp đảng bộ từ tỉnh đến chi bộ trực tiếp lãnh đạo, có kế hoạch đầy đủ, có biện pháp rõ ràng (hạt giống, vườn ươm, v.v.), có kiểm tra cẩn thận, khéo động viên quần chúng, khéo dựa vào lực lượng các cụ phụ lão và thanh niên, nhi đồng, thì nơi đó phong trào Tết trồng cây phát triển tốt. Kinh nghiệm đã chứng tỏ điều đó.

Năm nay, chúng ta sẽ kết thúc thành công kế hoạch 5 năm lần thứ nhất và chúc mừng nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa hai mươi năm. Đồng bào ta nên hăng hái tổ chức một phong trào Tết trồng cây thắng lợi (cố nhiên trồng cây nào phải tốt cây ấy) để làm món quà kỷ niệm xứng đáng với hai sự kiện vĩ đại ấy".

Tâm Trang (tổng hợp)

 22. Xuân Bính Ngọ 1966

- Thơ chúc Tết Xuân Bính Ngọ (năm 1966):

"Mừng miền Nam rực rỡ chiến công,

Nhiều Dầu Tiếng, Bàu Bàng, Pơlâyme, Đà Nẵng...

Mừng miền Bắc chiến đấu anh hùng,

Giặc Mỹ leo thang ngày càng thua nặng.

Đồng bào cả nước đoàn kết một lòng,

Tiền tuyến hậu phương, toàn dân cố gắng.

Thi đua sản xuất chiến đấu xung phong,

Chống Mỹ, cứu nước, ta nhất định thắng".

- Lời chúc mừng đồng bào miền Nam nhân dịp đầu năm:

"Kính gửi Luật sư Nguyễn Hữu Thọ,

Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương

Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam,

Nhân dịp năm mới, tôi xin gửi đến Chủ tịch và các vị trong Ủy ban Trung ương Mặt trận, đến toàn thể đồng bào và chiến sĩ miền Nam yêu quý lời chúc mừng thân thiết nhất.

Năm vừa qua, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Mặt trận dân tộc giải phóng, đồng bào miền Nam ta đã đoàn kết chặt chẽ, vượt mọi khó khăn gian khổ, kháng chiến anh dũng chống giặc Mỹ cướp nước và bè lũ bán nước và đã giành được những thắng lợi rất vẻ vang.

Sang năm mới, tôi xin chúc quân và dân miền Nam anh dũng thu được nhiều thắng lợi mới to lớn hơn nữa!

Chào thân ái và quyết thắng".

- Lời chúc đầu năm gửi dân Mỹ:

"Nhân dịp năm mới, tôi thân ái chúc nhân dân Mỹ hòa bình, phồn vinh, hạnh phúc.

Nhân dân Việt Nam rất tha thiết với hòa bình, nhưng hòa bình thật sự không thể tách khỏi độc lập thật sự. Vì đế quốc Mỹ xâm lược Việt Nam, cho nên nhân dân Việt Nam phải chống lại để bảo vệ độc lập và gìn giữ hòa bình. Nhà cầm quyền Mỹ nói hòa bình nhưng thật sự là họ đang tăng cường chiến tranh. Chỉ cần đế quốc Mỹ chấm dứt xâm lược, chấm dứt mọi hành động chiến tranh chống lại nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, rút quân đội Mỹ ra khỏi miền Nam Việt Nam, để nhân dân Việt Nam giải quyết lấy công việc của mình như Hiệp định Giơnevơ 1954 đã quy định, thì tức khắc có hòa bình ở Việt Nam.

Nhân dân Việt Nam rất quý trọng tình hữu nghị với nhân dân Mỹ vĩ đại đang tiếp tục những truyền thống của Hoa Thịnh Đốn và Lincôn đấu tranh cho độc lập dân tộc và dân chủ.

Tôi nhiệt liệt hoan nghênh và cảm ơn nhân dân Mỹ đã đấu tranh đòi Chính phủ Mỹ phải chấm dứt chiến tranh xâm lược Việt Nam. Các bạn làm như vậy cũng là để cho tính mạng của nhiều thanh niên Mỹ khỏi phải bị hy sinh vô ích trong cuộc chiến tranh phi nghĩa chống lại nước Việt Nam ở cách xa nước Mỹ hàng vạn dặm. Chúc nhân dân Mỹ đạt nhiều thắng lợi mới trong sự nghiệp đấu tranh cho dân chủ, hòa bình và hạnh phúc".

23. Xuân Đinh Mùi 1967

- Thư chúc mừng năm mới:

"Thân ái gửi đồng bào và chiến sĩ cả nước,

Đồng bào và chiến sĩ yêu quý,

- Năm ngoái toàn dân ta đã đoàn kết chặt chẽ, ra sức chiến đấu, sản xuất và đã giành được nhiều thắng lợi vẻ vang.

- Chỉ tính đến tháng 11-1966, quân và dân miền Nam anh hùng đã loại khỏi vòng chiến đấu 34 vạn tên địch, trong đó tiêu diệt hơn 23 vạn tên, hơn 10 vạn tên là xâm lược Mỹ, bắn rơi và phá huỷ hơn 1.900 chiếc máy bay địch, v.v..

- Quân và dân miền Bắc dũng cảm đã bắn tan xác hơn 1.600 máy bay giặc Mỹ.

- Những thắng lợi của chúng ta là do nhân dân ta tự lực cánh sinh là chính nhưng cũng không tách rời sự giúp đỡ chí tình của các nước anh em trong phe xã hội chủ nghĩa, sự ủng hộ nhiệt liệt của các nước bầu bạn và của nhân dân tiến bộ khắp thế giới, kể cả nhân dân tiến bộ Mỹ. Tôi xin thay mặt đồng bào và chiến sĩ ta gửi lời chúc năm mới đến anh em và bầu bạn ta khắp năm châu.

- Đối với đồng bào và chiến sĩ cả nước ta quyết đánh quyết thắng, càng đánh càng thắng, Bác có bài ca chúc năm mới như sau:

Xuân về xin có một bài ca,

Gửi chúc đồng bào cả nước ta

Chống Mỹ hai miền đều đánh giỏi,

Tin mừng thắng trận nở như hoa!

- Bài viết Vui Tết chống Mỹ, cứu nước:

"Năm 1966, nhân dân cả nước ta đã giành được nhiều thắng lợi to lớn trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước. Nhưng giặc Mỹ vẫn ngoan cố. Chúng đang tiến hành mọi thủ đoạn tội ác đối với nhân dân ta. Cho nên chúng ta không sợ hy sinh gian khổ, quyết tâm chiến đấu đến thắng lợi hoàn toàn.

Do đó mà các đơn vị bộ đội, công an vũ trang, thanh niên xung phong đã quyết định không nghỉ Tết, mà vẫn ra sức luyện tập và sẵn sàng chiến đấu.

Công nhân và cán bộ nhiều xí nghiệp, công trường và cơ quan cũng quyết định làm việc, không nghỉ Tết, để lập thành tích mới trong sản xuất và công tác.

Như thế là rất tốt và rất đáng khen.

Tôi nêu thêm mấy ý kiến như sau:

a) Quân và dân ta phải ăn no để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Vì vậy sản xuất lương thực và thực phẩm là rất quan trọng. Vụ Đông - Xuân này vì thời tiết không thuận và có khó khăn mà một số nơi trồng cấy chậm. Ở những nơi ấy từ nay đến Tết phải ra sức cấy chiêm. Vậy bà con, cô bác chỉ nên nghỉ sáng mồng một Tết để đón Xuân, đến trưa thì ra đồng sản xuất ngay, như đồng bào Nam Hà, Hà Bắc, v.v.. đã quyết định. Nơi đã cấy trồng xong, thì cần chăm sóc đồng ruộng, làm thêm phân bón, phòng, chống sâu bệnh, nạo vét mương phai, chăm sóc trâu bò và đàn lợn cho tốt. Nói tóm lại, quyết làm mọi việc để giành một vụ Đông - Xuân thắng lợi.

b) Cần giúp nhau đào đắp hầm hào cho đủ, cho tốt để phòng tránh máy bay địch.

Việc này, nhiều nơi như Vĩnh Linh, Quảng Bình, v.v.. đã làm được khá. Song những nơi nào còn chủ quan làm chưa tốt, thì nhất định phải làm cho tốt. Thà tốn mồ hôi để khỏi tốn máu.

c) Nhưng chúng ta cũng không xem nhẹ tổ chức vui Tết. Chúng ta rất vui vẻ và phấn khởi, vì năm ngoái chúng ta đã thắng và năm sau chắc sẽ thắng lớn hơn. Vì vậy, cần tổ chức đón Xuân vui vẻ, phấn khởi, bổ ích, tiết kiệm, hợp với thời chiến: Như biểu diễn văn nghệ, hoạt động thể thao, họp mặt thân mật, chúc Tết các gia đình bộ đội và gia đình thanh niên xung phong, các gia đình thương binh, liệt sĩ, các gia đình bị tai nạn chiến tranh, v.v..

Các cấp đảng, chính quyền và đoàn thể cần phái cán bộ về tận cơ sở để giúp đồng bào tổ chức tốt công việc sản xuất, phòng không và vui Tết tiết kiệm.

Tết năm nay là Tết chống Mỹ, cứu nước. Nó phải phấn khởi, lành mạnh, tiết kiệm, vui tươi; một cái Tết chiến đấu thắng lợi và sản xuất thắng lợi".

24. Xuân Mậu Thân 1968

- Điện gửi các bạn người Mỹ nhân dịp năm mới:

"Nhân dịp đầu năm 1968, tôi gửi các bạn lời chúc mừng năm mới.

Các bạn đều biết, không hề có người Việt Nam nào đến khuấy rối ở nước Mỹ. Vậy mà có nửa triệu quân Mỹ đến miền Nam Việt Nam, cùng với hơn 70 vạn quân nguỵ và quân chư hầu, hằng ngày bắn giết người Việt Nam, đốt phá thành phố và xóm làng Việt Nam.

Ở miền Bắc Việt Nam, hàng nghìn máy bay Mỹ đã dội hơn 80 vạn tấn bom, phá hoại trường học, nhà thờ, bệnh viện, đê điều và các khu đông dân.

Chính phủ Mỹ đã buộc hàng chục vạn thanh niên Mỹ phải chết và bị thương vô ích trên chiến trường Việt Nam.

Chính phủ Mỹ xài phí về chiến tranh ở Việt Nam mỗi năm hàng chục tỉ đôla tiền mồ hôi nước mắt của nhân dân Mỹ.

Nói tóm lại, bọn xâm lược Mỹ chẳng những phạm tội ác đối với Việt Nam mà còn làm chết người, hại của và bôi nhọ danh dự của nước Mỹ.

Các bạn ra sức đấu tranh đòi Chính phủ Mỹ phải chấm dứt xâm lược Việt Nam, vừa bảo vệ chính nghĩa, vừa ủng hộ chúng tôi.

Vì độc lập, tự do và thống nhất của Tổ quốc mình, vì muốn sống hòa bình hữu nghị với tất cả các dân tộc trên thế giới, cả với nhân dân Mỹ, toàn dân chúng tôi đoàn kết nhất trí, kiên quyết chống đế quốc Mỹ xâm lược. Chúng tôi được sự ủng hộ của anh em bè bạn khắp năm châu. Chúng tôi nhất định thắng lợi và các bạn cũng nhất định thắng lợi.

Cảm ơn các bạn đã ủng hộ nhân dân Việt Nam.

Chúc các bạn tốt lành".

- Thư chúc mừng năm mới:

"Đồng bào và chiến sĩ yêu quý,

...

Nhân dịp năm mới, tôi thay mặt đồng bào và chiến sĩ ta, gửi lời chúc mừng đến các nước xã hội chủ nghĩa anh em, các nước bầu bạn và nhân dân toàn thế giới, kể cả nhân dân tiến bộ Mỹ, đã nhiệt liệt ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân ta.

Tôi chúc kiều bào ta ở nước ngoài, năm mới cố gắng mới, tiến bộ mới!

Với đồng bào và chiến sĩ cả nước ta, tôi chúc mừng năm mới như sau:

Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua,

Thắng trận tin vui khắp nước nhà.

Nam Bắc thi đua đánh giặc Mỹ.

Tiến lên!

Toàn thắng ắt về ta!".

- Tháng 02-1968, Bác Hồ làm một bài thơ bằng chữ Hán nhan đề Nhị vật.

(Nguyên chú: Đại phu đông chí môn khuyến dụ “nhị vật”: vật hấp yên, vật ngật tửu. Tự kỷ đề thi vị chứng).

Vô yên, vô tửu quá tân xuân,

Dị sử thi nhân hóa tục nhân.

Mộng lý hấp yên, ngật mỹ tửu,

Tỉnh lai cánh phấn chấn tinh thần.

Dịch nghĩa:

HAI CHỚ

(Lời dẫn: Các đồng chí bác sĩ khuyên “hai chớ”: chớ hút thuốc lá, chớ uống rượu. Tự mình đề thơ làm chứng)

Đón mừng Xuân mới mà không có thuốc lá, không có rượu,

Rất dễ khiến cho nhà thơ hóa ra người phàm tục

Trong giấc mộng thấy mình được hút thuốc lá và uống rượu ngon,

Lúc tỉnh ra thấy tinh thần thêm phấn chấn.

Dịch thơ:

HAI CHỚ

Thuốc không, rượu chẳng có mừng Xuân,

Dễ khiến thi nhân hóa tục nhân.

Trong mộng thuốc thơm và rượu ngọt,

Tỉnh ra thêm phấn chấn tinh thần".

- Tháng 3-1968, Bác Hồ làm bài thơ chữ Hán nhan đề Vô đề:

"Tam niên bất ngật tửu xuy yên,

Nhân sinh vô bệnh thị chân tiên.

Hỷ kiến Nam phương liên đại thắng,

Nhất niên tứ quý đổ xuân thiên.

Dịch nghĩa:

KHÔNG ĐỀ

Đã ba năm rồi không uống rượu, không hút thuốc lá,

Ở đời không ốm đau chính là tiên thật sự!

Mừng thấy miền Nam thắng lớn liên tiếp,

Một năm cả bốn mùa đều là Xuân.

Dịch thơ:

KHÔNG ĐỀ

Thuốc kiêng, rượu cũ đã ba năm,

Không bệnh là tiên sướng tuyệt trần.

Mừng thấy miền Nam luôn thắng lớn,

Một năm là cả bốn mùa Xuân 78 .

- Tháng 4-1968, Bác Hồ làm bài thơ chữ Hán Mậu Thân Xuân tiết:

"Tứ nguyệt bách hoa khai mãn viên

Hồng hồng tử tử hỗ tranh nghiên.

Bạch điểu tróc ngư hồ lý khứ,

Hoàng oanh phi thượng thiên.

Thiên thượng nhàn vân lai hựu khứ,

Mang bả Nam phương tiệp báo truyền.

Dịch nghĩa:

TẾT MẬU THÂN

Tiết tháng tư trăm loài hoa nở đầy vườn,

Đỏ đỏ, tía tía, hoa đua nhau phô vẻ tươi.

Có con chim trắng sà xuống hồ để bắt cá,

Chim hoàng oanh thì lại bay thẳng lên trời.

Trên trời, những áng mây thong thả bay đến rồi bay đi,

Lòng rộn lên tin thắng trận ở miền Nam báo về.

Dịch thơ:

TẾT MẬU THÂN

Tháng tư hoa nở một vườn đầy,

Tía tía hồng hồng đua sắc tươi.

Chim trắng xuống hồ tìm bắt cá,

Hoàng oanh vút tận trời.

Trên trời mây đến rồi đi,

Miền Nam thắng trận báo về tin vui".

- Ngày 26/3/1968, Bác Hồ đọc cho các đồng chí phục vụ nghe mấy vần thơ gửi một đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng:

Đã lâu chưa làm bài thơ nào,

Đến nay thử làm xem ra sao,

Lục khắp giấy tờ vần chửa thấy,

Bỗng nghe vần “thắng!” vút lên cao!.

Tâm Trang (tổng hợp)

 26. Xuân Kỷ Dậu năm 1969

- Thơ chúc Tết Xuân Kỷ Dậu (năm 1969) là bức thư cuối cùng Bác để lại cho toàn dân ta:

"Đồng bào và chiến sĩ yêu quý,

Năm 1968 là một năm quân và dân cả nước ta chiến thắng rất oanh liệt. Đế quốc Mỹ đã buộc phải chấm dứt không điều kiện cuộc chiến tranh phá hoại ở miền Bắc.

Từ đầu Xuân 1968, đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng liên tục tiến công, liên tục nổi dậy, giành được nhiều thắng lợi rất vẻ vang.

Chắc chắn giặc Mỹ sẽ hòan toàn thất bại. Quân và dân ta trong cả nước, thừa thắng xông lên, nhất định sẽ thắng lợi hòan toàn.

Nhân dịp năm mới 1969, thay mặt nhân dân cả nước ta, tôi nhiệt liệt chúc mừng và cảm ơn các nước xã hội chủ nghĩa anh em, các nước bầu bạn và nhân dân yêu chuộng hòa bình, công lý trên thế giới, kể cả nhân dân tiến bộ Mỹ, đã hết lòng ủng hộ và giúp đỡ sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam.

Tôi thân ái chúc đồng bào, chiến sĩ, cán bộ và bà con Hoa kiều cả hai miền Nam - Bắc và kiều bào ta ở nước ngoài, năm mới đoàn kết, chiến đấu, thắng lợi. Và có mấy lời mừng Xuân như sau:

Năm qua thắng lợi vẻ vang,

Năm nay tiền tuyến chắc càng thắng to.

Vì độc lập, vì tự do,

Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào.

Tiến lên! Chiến sĩ, đồng bào,

Bắc - Nam sum họp, Xuân nào vui hơn!

- Bác gửi Điện chúc năm mới cho các đồng chí cán bộ đoàn ngoại giao Việt Nam đang công tác ở Pari (Pháp):

“ĐIỆN CHÚC TẾT CÁC ĐỒNG CHÍ CÁN BỘ ĐANG CÔNG TÁC TẠI PARI

Xuân gà túc tác đến nơi,

Gửi người thân thiết mấy lời mừng Xuân.

Gà Xuân túc tác rạng đông,

Đưa tin thắng lợi cờ hồng bay cao".

- Bác nói chuyện tại buổi tiếp Đoàn đại biểu Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam ra thăm miền Bắc:

"Thưa các cụ, các cô, các chú,

Trong thơ chúc Tết năm nay, tôi có nói là:

Tiến lên! Chiến sĩ, đồng bào,

Bắc - Nam sum họp, Xuân nào vui hơn!

Trong lúc viết thì như thế, tôi cũng không chắc là câu thơ đó được thực hiện sớm trong năm nay. Hôm nay, đồng chí bác sĩ Phùng Văn Cung cùng phái đoàn ra đây, đồng bào miền Bắc rất sung sướng. Để mà hoan nghênh phái đoàn miền Nam ruột thịt, thì nói mấy trăm câu, mấy nghìn câu, mấy vạn câu cũng không thể hết được. Tôi xin phép chỉ nói một câu thôi:

Bao giờ Nam Bắc một nhà,

Việt Nam đại thắng chúng ta vui mừng".

- Thư gửi các ban người Mỹ chống chiến tranh xâm lược của đế quốc ở Việt Nam:

"Nhân dịp đầu năm 1969, tôi thân ái gửi các bạn lời chúc mừng hòa bình và hạnh phúc.

Trong năm qua, Chính phủ Mỹ đã buộc phải chấm dứt không điều kiện việc ném bom, bắn phá nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đó là một thắng lợi to lớn chung của toàn thể nhân dân Việt Nam, của nhân dân tiến bộ Mỹ và của các lực lượng yêu chuộng hòa bình và công lý trên thế giới.

Nhưng các giới cầm quyền Mỹ còn tiếp tục những hành động xâm phạm chủ quyền và an ninh của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ở miền Nam Việt Nam, họ vẫn ra sức tăng cường chiến tranh xâm lược, đẩy hơn nửa triệu thanh niên Mỹ giết hại dân thường, gây thêm nhiều tội ác cực kỳ man rợ. Họ càng ngoan cố bám lấy miền Nam Việt Nam, duy trì bọn bù nhìn tay sai ở Sài Gòn, thì càng làm thiệt hại thêm cho nước Mỹ, làm tăng thêm số thanh niên Mỹ chết vô ích trên chiến trường Việt Nam, gây thêm sự đau xót cho nhiều gia đình Mỹ. Con đường đi tới một giải pháp trong danh dự đối với Mỹ là rút hết quân Mỹ và quân chư hầu của Mỹ ra khỏi miền Nam Việt Nam, để nhân dân miền Nam Việt Nam giải quyết lấy công việc nội bộ của mình theo Cương lĩnh chính trị của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, không có sự can thiệp của nước ngoài.

Nhân dân Việt Nam đã trải qua hơn hai mươi năm chiến tranh liên tục, cho nên rất thiết tha với hòa bình, một nền hòa bình trong độc lập, tự do thật sự. Nhưng chừng nào đất nước Việt Nam còn bị xâm lược, thì nhân dân Việt Nam còn kiên quyết chiến đấu đến thắng lợi hoàn toàn. Với sức mạnh vô địch của toàn dân đoàn kết, với sự ủng hộ của anh em, bầu bạn khắp năm châu, nhân dân Việt Nam nhất định sẽ thực hiện được mục tiêu của mình: Giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc, góp phần giữ gìn hòa bình ở châu Á và thế giới.

Tôi nhiệt liệt hoan nghênh cuộc đấu tranh dũng cảm của các bạn Mỹ da trắng và da đen đòi chấm dứt chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ ở Việt Nam, để ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân chúng tôi, đồng thời bảo vệ lợi ích và danh dự của nhân dân Mỹ, bảo vệ tính mạng của thanh niên Hoa Kỳ.

Chúc các bạn giành được nhiều thắng lợi mới trong cuộc đấu tranh chính nghĩa đó.

Chúc các bạn năm mới sức khỏe và may mắn".

- "Tết trồng cây":

Ngày nay, đồng bào ta ai cũng hiểu rõ trồng cây gây rừng có ích lợi to lớn cho kinh tế và quốc phòng. Vì vậy, Tết trồng cây là ngày mở đầu cho việc trồng cây suốt cả năm, đã trở thành một tục lệ tốt đẹp của nhân dân ta. Tính chung trong mấy năm nay, theo báo cáo của Tổng cục Lâm nghiệp, nhân dân ta đã trồng được hàng chục vạn hécta cây các loại trên các đồi, bãi, vườn, hai bên đường, trên bờ mương máng, v.v..

Trong mấy năm chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ, nhân dân ta càng nhận rõ lợi ích của việc trồng cây, cho nên phong trào trồng cây càng phát triển. Việc trồng cây ngày càng hướng vào những yêu cầu thiết thực như lấy gỗ, cây ăn quả, cây chắn gió phục vụ thâm canh lúa, bảo vệ đê, bao đồi, chống xói mòn, chống cát bay, v.v.. Những dải rừng được trồng ở ven biển, dọc đường giao thông, trong thôn xóm, đã có tác dụng lớn.

Những nơi có thành tích trồng cây trước đây như Lạc Trung, Ngọc Long, Liên Phương, v.v., vẫn tiếp tục phát triển. Gần đây, có thêm một số nơi phong trào trồng cây khá, như các tỉnh Nam Hà, Quảng Ninh, Hà Tĩnh, nhất là Lạng Sơn phong trào đang vươn lên mạnh. Nguyên nhân chính là do các Tỉnh ủy, các cấp Đảng và chính quyền thiết thực lãnh đạo nhân dân ra sức trồng cây và bảo vệ cây.

Một ví dụ: Xã Đô Lương (Lạng Sơn) có nhiều đất rừng, nhưng trước đây không biết chăm lo trồng cây. Từ năm 1964, trong cuộc vận động cải tiến quản lý hợp tác xã, Đô Lương hợp bảy hợp tác xã nhỏ thành ba hợp tác xã lớn. Việc trồng rừng được quản lý tốt, bảo vệ tốt, kết quả bước đầu là với 270 hécta rừng được chăm sóc, hằng năm đã bán cho Nhà nước 1.100 mét khối gỗ và 1.000 mét khối củi.

Nhờ trồng cây tốt cho nên thuỷ lợi cũng tiến bộ. Hơn 100 hécta ruộng trước kia bỏ hóa, nay đã trở thành ruộng 5 tấn. Đóng góp lương thực nghĩa vụ ngày càng tăng, năm 1967 được 130 tấn thóc, năm 1968 được 141 tấn thóc.

Thu nhập của hợp tác xã cũng ngày càng tăng, năm 1965 thu được 16.250 đồng, năm 1967 thu được 50.240 đồng. Nhờ vậy, đời sống của xã viên ngày càng cải thiện. Ví dụ đó chứng tỏ trồng cây gây rừng rất ích nước lợi nhà.

Những cá nhân có thành tích xuất sắc như: Anh hùng trồng cây Nguyễn Văn Tần, cán bộ miền Nam tập kết ở Vĩnh Phú; cụ Nguyễn Văn Quắc, 74 tuổi, ba năm liền chiến sĩ thi đua về trồng cây ở Ninh Bình; ông Hoàng Đông Hán ở Quảng Ninh; cụ Sùng Chín Tín ở Hà Giang; cụ Nông Quảng Liêm ở Lạng Sơn, tự tay mình trồng được 3.500 cây trên đồi trọc, cây nào cũng tốt, cụ còn vận động cả hợp tác xã trồng được hàng vạn cây xanh tươi, v.v..

Bên cạnh những gương tốt đó, còn có những địa phương trồng cây gây rừng chưa tốt, hoặc kém bảo vệ, chăm sóc, cho nên trồng nhiều mà cây sống ít, diện tích đồi trọc còn nhiều. Nguyên nhân là do ngành Lâm nghiệp chưa quan tâm đúng mức, nhưng chủ yếu là do cấp ủy và ủy ban hành chính địa phương chưa lãnh đạo tốt phong trào trồng cây. Các địa phương đó cần học tập và thi đua với những nơi có phong trào trồng cây khá. Chúng ta phải trồng cây cho cả đồng bào miền Nam nữa.

Kinh nghiệm cho thấy rằng: Mọi người đều nên tham gia trồng cây, nhưng lực lượng các cụ phụ lão có tổ chức là quan trọng và các cháu thiếu nhi là lực lượng góp phần đắc lực.

Năm nay, chúng ta thi đua trồng cây cho thật tốt, phải bảo đảm trồng cây nào tốt cây ấy, tổ chức “một Tết trồng cây quyết thắng giặc Mỹ xâm lược”.

- Điện gửi Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ nhân dịp năm mới:

"Kính gửi Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam,

Thưa Chủ tịch thân mến,

Nhân dịp Tết Kỷ Dậu, tôi xin gửi lời chúc mừng thắm thiết nhất tới Chủ tịch, các vị trong Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, toàn thể đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng.

Trong năm qua, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Mặt trận Dân tộc giải phóng, cuộc chiến đấu vĩ đại chống Mỹ, cứu nước của nhân dân miền Nam ta đã giành được những thắng lợi rất vẻ vang.

Tuy đã thua to, đế quốc Mỹ vẫn chưa chịu từ bỏ dã tâm bám lấy miền Nam, chúng vẫn đẩy mạnh chiến tranh và đang tàn sát dã man đồng bào ta, gây thêm biết bao tội ác từ thành thị đến nông thôn. Bè lũ Việt gian bán nước Thiệu - Kỳ - Hương đang ra sức khủng bố những người tiến bộ, hòng đè bẹp phong trào đòi lập lại hòa bình ở miền Nam Việt Nam.

Máy bay Mỹ vẫn liên tiếp xâm phạm chủ quyền và an ninh của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, gây thêm nhiều tội ác mới đối với đồng bào miền Bắc.

Tôi tin chắc rằng sang năm mới, đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng càng cố gắng hơn nữa, liên tục tiến công, liên tục nổi dậy, kiên quyết giáng những đòn chí mạng vào bọn xâm lược Mỹ và tay sai. Với sự giúp đỡ hết lòng của nhân dân cả nước, sự ủng hộ to lớn của nhân dân thế giới, đồng bào miền Nam nhất định giành được thắng lợi to lớn hơn nữa.

Tôi xin nhiệt liệt chúc Chủ tịch, các vị trong Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng, toàn thể đồng bào và chiến sĩ miền Nam năm mới thắng lợi mới.

Tôi nhờ Chủ tịch chuyển đến anh chị em thương binh, bệnh binh và gia đình các liệt sĩ những lời thăm hỏi thân ái của tôi".

- Nói chuyện tại buổi tiếp đại biểu Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ra thăm miền Bắc:

Thưa các cụ, các cô, các chú,

Trong thơ chúc Tết năm nay, tôi có nói là:

Tiến lên! Chiến sĩ, đồng bào,

Bắc - Nam sum họp, Xuân nào vui hơn!

Trong lúc viết thì như thế, tôi cũng không chắc là câu thơ đó được thực hiện sớm trong năm nay. Hôm nay, đồng chí bác sĩ Phùng Văn Cung cùng phái đoàn ra đây, đồng bào miền Bắc rất sung sướng. Để mà hoan nghênh phái đoàn miền Nam ruột thịt, thì nói mấy trăm câu, mấy nghìn câu, mấy vạn câu cũng không thể hết được. Tôi xin phép chỉ nói một câu thôi:

Bao giờ Nam Bắc một nhà,

Việt Nam đại thắng chúng ta vui mừng".

- Điện gửi Luật sư Trịnh Đình Thảo:

"Thân ái gửi Luật sư Trịnh Đình Thảo, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam,

Thưa Chủ tịch thân mến,

Tôi rất vui mừng nhận được bức thư đầu Xuân của Chủ tịch.

Trong sự nghiệp thiêng liêng chống Mỹ, cứu nước, trải qua muôn nghìn gian khổ hy sinh, nhân dân ta đã lập nên những chiến công vô cùng oanh liệt. Dân tộc ta có thể tự hào là một dân tộc anh hùng, trước hết là do toàn dân ta đoàn kết một lòng, quyết đánh và quyết thắng giặc Mỹ xâm lược. Trên tuyến đầu của Tổ quốc, 14 triệu đồng bào miền Nam ta, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Mặt trận Dân tộc giải phóng, ngày càng giương cao ngọn cờ của chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Sự ra đời và những hoạt động tích cực của Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam do Chủ tịch lãnh đạo là một thắng lợi rực rỡ của lòng yêu nước và sức mạnh toàn dân đoàn kết chống Mỹ, cứu nước.

Hiện nay, giặc Mỹ xâm lược và bọn Việt gian bán nước đã thất bại nặng nề và đang ở trong tình thế nguy khốn. Song chúng vẫn còn rất ngoan cố. Miệng chúng nói đàm phán hòa bình mà tay chúng vẫn đẩy mạnh cuộc chiến tranh xâm lược dã man, vẫn càn quét, đốt phá làng mạc, thành thị và giết hại đồng bào ta ở miền Nam. Bởi vậy, nhiệm vụ của toàn dân ta là phải nâng cao cảnh giác, luôn luôn đoàn kết chặt chẽ, phát huy tinh thần cách mạng tiến công, đánh thắng hoàn toàn giặc Mỹ xâm lược và bè lũ Việt gian bán nước để giải phóng miền Nam thân yêu, tiến tới hòa bình thống nhất nước nhà.

Tôi tin rằng, hợp tác chặt chẽ với Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam sẽ ngày càng mở rộng ảnh hưởng, làm cho khối toàn dân đoàn kết càng thêm lớn mạnh, góp sức đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta đến thắng lợi hoàn toàn.

Xin chúc Chủ tịch cùng các vị trong Ủy ban Trung ương và toàn thể anh chị em thành viên của Liên minh năm mới cố gắng mới và giành được nhiều thắng lợi mới".

- Điện khen đồng bào, cán bộ và chiến sỹ miền Nam:

Kính gửi Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam,

(Nhờ chuyển đến đồng bào, cán bộ và chiến sĩ miền Nam yêu quý)

Đầu Xuân năm nay, quân và dân miền Nam anh hùng đã tiến công địch liên tục, đều khắp, đánh rất giỏi, thắng rất to!

Bác rất vui lòng gửi đến các cô, các chú lời khen nhiệt liệt nhất, thân ái nhất.

Giặc Mỹ đã thua nặng. Nhưng chúng vẫn chưa bỏ dã tâm xâm lược, chưa chịu rút quân ra khỏi nước ta.

Vậy ta phải tiếp tục đánh mạnh, đánh đau, đánh cho đến khi Mỹ, ngụy thất bại hoàn toàn, cho đến khi miền Nam hoàn toàn giải phóng.

Bác gửi các cô, các chú nhiều cái hôn.

Chào thân ái và quyết thắng".

Tâm Trang (tổng hợp)