Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hoá kiệt xuất, người suốt đời hy sinh phấn đấu không chỉ cho độc lập dân tộc, tự do và hạnh phúc của nhân dân Việt Nam mà còn đấu tranh không mệt mỏi cho sự đoàn kết, tình hữu nghị giữa các dân tộc, quốc gia trên thế giới. Trong các hoạt động của mình, ngoại giao là một lĩnh vực mà Người khá chú trọng. Người trực tiếp hoạt động đối ngoại và chỉ đạo sát sao công tác đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta nhằm phát huy sức mạnh của dân tộc và thời đại. Người luôn luôn chủ trương đoàn kết tất cả các nước anh em, các chính phủ và nhân dân yêu chuộng hoà bình trên toàn thế giới. Người gửi nhiều thư từ, điện văn tới các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước các nước anh em và các nước khác nhằm cảm ơn và kêu gọi sự đồng tình ủng hộ đối với cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam, đồng thời khẳng định thiện chí hoà bình và quyết tâm chiến đấu cho độc lập, tự do của nhân dân Việt Nam.
Người dẫn đầu Đoàn đại biểu Đảng và Nhà nước ta đi thăm hữu nghị nhiều nước và đón tiếp nhiều nguyên thủ quốc gia đến Hà Nội nhằm thiết lập, củng cố và mở rộng mối quan hệ đối ngoại của Nhà nước ta với các nước trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, hoà bình và hữu nghị giữa các dân tộc. Những hoạt động này đã đặt cơ sở cho việc hình thành một không gian hoà bình và hữu nghị trong khu vực, góp phần giữ gìn hoà bình thế giới.
Để giúp bạn đọc có thêm tài liệu tham khảo, nghiên cứu và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào các hoạt động đối ngoại, Ban Biên tập Trang tin điện tử Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh xin trân trọng giới thiệu cuốn sách "Hoạt động đối ngoại của Chủ tịch Hồ Chí Minh với các nước Châu Á (1954 - 1969)" của tập thể tác giả Phòng Tuyên truyền - giáo dục, Khu Di tích Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch biên soạn với bạn đọc.
Cuốn sách trình bày ngắn gọn, lôgíc dưới dạng biên niên sự kiện, theo trình tự thời gian, phục vụ việc tra cứu được thuận tiện.
Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào
Năm 1954.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận được điện chúc mừng năm mới của Hoàng thân Xuphanuvông.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1954. Tháng 3, ngày 22.
Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho đồng chí Chính (Hoàng thân Xuphanuvông).
Trong thư Người thông báo vì có việc phải đi vắng, những việc muốn bàn với đồng chí đã dặn kỹ các đồng chí Trường Chinh và Phạm Văn Đồng.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1954. Tháng 5, ngày 15.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận được điện chúc mừng sinh nhật của Chính phủ Pathét Lào và Trung ương Mặt trận Lào Ítxala.
- Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam.
Năm 1954. Tháng 5, ngày 21.
Lời tuyên bố của Chính phủ kháng chiến Lào về việc hòa bình ở Đông Dương không thể chia cắt. Nội dung gồm ba phần chính: Kẻ xâm lược Lào hiện nay là thực dân hiếu chiến Pháp được can thiệp Mỹ viện trợ và thúc đẩy; Nhân dân Việt Nam và Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà là bạn thân thiết của nhân dân Pathét Lào; Muốn lập lại hòa bình ở Đông Dương, phải ngừng bắn và đình chiến trên toàn cõi Đông Dương.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1954. Tháng 6, ngày 19.
Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện cho ông Sơn Ngọc Minh, Chủ tịch Chính phủ kháng chiến Khơme, chúc mừng Ngày Độc lập của nước Khơme tự do. Bức điện có đoạn:
“Thắng lợi của nhân dân Khơme cũng là những thắng lợi chung của nhân dân Việt Nam, của khối liên minh nhân dân Khơme - Việt Nam - Pathét Lào đoàn kết chiến đấu, để tranh lại tự do độc lập của ba dân tộc anh em…”.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007, t.5, tr.462.
Năm 1954. Tháng 7, ngày 15
Chủ tịch Hồ Chí Minh tham dự và đọc báo cáo tại Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá II) Đảng Lao động Việt Nam.
Bản báo cáo gồm hai phần: Tình hình mới và Nhiệm vụ mới. Báo cáo khẳng định Mỹ không những là kẻ thù của nhân dân thế giới mà Mỹ đang biến thành kẻ thù chính và trực tiếp của nhân dân Việt, Miên, Lào. Chúng phá hoại Hội nghị Giơnevơ, tìm cách hất cẳng Pháp để chiếm ba nước Việt, Miên, Lào, biến nhân dân Việt, Miên, Lào thành nô lệ của Mỹ và gây thêm tình hình căng thẳng trên thế giới.
- Tài liệu lưu tại Viện Lịch sử Đảng.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.5, tr. 311-320.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, t.5, 2007, tr. 476-478.
Năm 1954. Tháng 7, ngày 22
Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi đồng bào, chiến sĩ và cán bộ toàn quốc sau khi Hội nghị Giơnevơ thành công.
Người chỉ rõ những nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và nêu ra quyết tâm cho toàn dân tộc; kêu gọi phải thắt chặt thêm mối tình nghĩa anh em với hai nước Miên, Lào; củng cố tình hữu nghị vĩ đại giữa nước ta với Liên Xô, Trung Quốc và các nước bạn khác... Cả nước đồng lòng, muôn người như một, chúng ta nhất định thắng lợi.
- Báo Nhân Dân, số 208, từ ngày 25 đến ngày 27-7-1954.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr. 321-323.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007, t.5, tr. 479-480.
Năm 1954. Tháng 8, ngày 12
Chủ tịch Hồ Chí Minh phát biểu trong buổi đón tiếp Uỷ ban quốc tế nhân dịp Hiệp định đình chiến ở Đông Dương được ký kết. Người hứa rằng, Quân đội nhân dân và Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nhất định tôn trọng và sẽ ra sức thi hành đầy đủ Hiệp định. Người mong rằng, Chính phủ Pháp và các bên có quan hệ cũng đảm bảo thi hành đúng đắn Hiệp định, cám ơn nhân dân Pháp đã hăng hái phấn đấu góp phần quan trọng vào việc chấm dứt chiến tranh ở Đông Dương và mong sẽ thắt chặt tình hữu nghị giữa hai dân tộc Việt - Pháp, sẽ đoàn kết chặt chẽ với hai nước Khơme, Lào và các nước Đông Nam Á, để góp phần vào sự nghiệp giữ gìn hoà bình Châu Á và hoà bình thế giới.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr. 328-330.
Năm 1954. Tháng 9, ngày 01
Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi đồng bào, Quân đội, cán bộ toàn quốc và kiều bào ở nước ngoài nhân dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám và Ngày Quốc khánh 02-9.
Trong Lời kêu gọi, Người chỉ rõ mục đích của Cách mạng Tháng Tám và cuộc kháng chiến là giành lại và phát triển sự nghiệp hoà bình, thống nhất, độc lập và dân chủ cho Tổ quốc và nhân dân ta... Người khẳng định việc ký đình chiến với Pháp, lập lại hoà bình ở Việt Nam và Đông Dương là một thắng lợi to lớn của nhân dân Việt Nam, Khơme và Lào, cũng là thắng lợi của nhân dân Pháp và nhân dân yêu chuộng hoà bình thế giới.
- Báo Nhân Dân, số 220, từ ngày 1 đến ngày 3-9-1954.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 7, tr. 337-342.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007, t. 5, tr. 491-493.
Năm 1954. Tháng 9, ngày 18
Từ huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm đơn vị bộ đội Việt Nam tình nguyện chiến đấu ở Lào mới về nước, đóng tại xã Chân Mộng, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ.
Nói chuyện với cán bộ chiến sĩ, Người căn dặn một số điểm phải làm để thực hiện "nghĩa vụ quốc tế" của Đảng.
- Tài liệu xác minh khoa học của Bảo tàng Hồ Chí Minh, lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007, t.5, tr. 501.
Năm 1954. Tháng 10, ngày 17
Chủ tịch Hồ Chí Minh phát biểu trong bữa tiệc đón mừng Thủ tướng Nêru. Người thay mặt nhân dân và Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà cảm ơn Thủ tướng Nêru, nhân dân và Chính phủ Ấn Độ đã góp phần to lớn vào việc đưa lại hoà bình cho Việt Nam và cho Miên, Lào. Người cũng tỏ lòng cảm ơn tới Uỷ ban quốc tế do các đại biểu Ấn Độ, Ba Lan và Canađa phụ trách đã sốt sắng làm việc, đã hợp tác chặt chẽ với Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam và đã thu được kết quả tốt.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr. 370-371.
Năm 1954. Tháng 11, ngày 07
Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc đáp từ trong bữa tiệc do Đại sứ Liên Xô tổ chức. Người nói: Việt Nam biết ơn Cách mạng Tháng Mười và nhân dân Liên Xô. Cách mạng Tháng Mười thành công và quân đội Liên Xô anh dũng đánh thắng quân phiệt Nhật Bản, đã giúp cho Cách mạng Tháng Tám của Việt Nam thắng lợi, nhân dân Việt Nam mới thoát khỏi ách nô lệ thuộc địa và thành lập chế độ dân chủ cộng hoà, góp phần vào cuộc đình chiến ở ba nước Việt, Miên, Lào.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr. 375-377.
Năm 1954. Tháng 11, ngày 15
Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam bàn về vấn đề Lào, quan hệ Việt - Lào và việc viện trợ cho Lào.
- Biên bản Hội nghị Bộ Chính trị, lưu tại Cục Lưu trữ Trung ương Đảng, phông Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá II.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007, t.5, tr. 523.
Năm 1954. Tháng 11, ngày 16
* Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài: Mỹ phá đám, bút danh C.B., đăng báo Nhân Dân, số 264.
Bài báo dẫn lời một số tờ báo Pháp như báo Giải phóng, báo Người quan sát để phê bình những hành động của Mỹ gây sức ép với Pháp trong mối quan hệ với Việt Nam, Lào, Cao Miên, ngăn trở việc thực hiện Hiệp định Giơnevơ về Đông Dương. Người khẳng định những việc làm đó của Mỹ là hành động “phá đám”.
- Báo Nhân Dân, số 264, ngày 16-11-1954.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007, t. 5, tr. 523-524.
* Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chúc mừng sinh nhật Thủ tướng nước Cộng hoà Ấn Độ J.Nêru. Người cảm ơn Thủ tướng cùng với nhân dân và Chính phủ Ấn Độ đã góp phần rất quan trọng vào việc thi hành nghiêm chỉnh các hiệp định đình chiến ở Việt, Miên, Lào.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr. 382.
Năm 1954. Tháng 12, ngày 20
Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài: Từ ngày nhân dân ta bắt đầu kháng chiến, đế quốc Mỹ đã nhúng tay vào chiến tranh xâm lược Đông Dương, ký bút danh T.L., đăng báo Nhân Dân, số 294.
Bài báo đề cập đến những hành động can thiệp sâu vào chiến tranh Đông Dương của Mỹ, âm mưu hất cẳng Pháp để tước đoạt tài nguyên phong phú của nhân dân Đông Dương. Ở Lào, các công ty Mỹ đang tìm và khai thác các mỏ ở Tây Bắc Viêng Chăn. Những đồn điền cao su ở Lào và ở Cao Miên trước thuộc nhóm Rivô của Pháp, nay đã sang hẳn tay Công ty Mỹ “Goócvích”.
- Báo Nhân Dân, số 294, ngày 20-12-1954.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr. 402-406.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007, t.5, tr. 547-548.
Năm 1954. Tháng 12
Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chúc mừng Thủ tướng Hoàng thân Xuphanuvông, mừng Chính phủ và nhân dân Lào nhân dịp năm mới.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1954
Chủ tịch Hồ Chí Minh tuyên bố về vấn đề Lào: Ủng hộ cuộc đấu tranh của nhân dân Lào chống can thiệp của nước ngoài, nhằm thực hiện những quyền lợi cơ bản của Lào phù hợp với Hiệp định Giơnevơ; khẳng định quan hệ kinh tế và văn hóa giữa Việt Nam và Lào sẽ phát triển, vì đó là quyền lợi của hòa bình và hữu nghị giữa hai dân tộc cũng như giữa các dân tộc Đông Nam Á.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1954
Chính phủ kháng chiến Pathét Lào tuyên bố ủng hộ lời tuyên bố của Đoàn đại biểu Việt Nam tại Hội nghị Giơnevơ, ủng hộ lập trường cơ bản của Việt Nam Dân chủ Cộng hoà về việc lập lại hòa bình ở Đông Dương trên cơ sở đảm bảo quyền lợi dân tộc của nhân dân Đông Dương. Đây cũng chính là lập trường cơ bản của nhân dân và Chính phủ Pathét Lào.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1955. Tháng 01, ngày 01
Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc diễn văn chúc mừng năm mới trong dịp Lễ mừng Trung ương Đảng và Chính phủ về Thủ đô.
Người nêu lên những nhiệm vụ của nhân dân ta trong năm mới, trong đó có việc Việt Nam “sẽ dựa theo 5 nguyên tắc lớn của bản tuyên bố Trung - Ấn và Trung - Diến để gây quan hệ hữu hảo với hai Chính phủ nhà vua Miên và Lào. Chúng ta phát triển quan hệ hữu hảo với các nước Đông Nam Á”.
- Báo Nhân Dân, số 306, ngày 1-1-1955.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr. 428-430.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr.1-3.
Năm 1955. Tháng 01, ngày 05
Chủ tịch Hồ Chí Minh trả lời phỏng vấn của phóng viên Hãng Thông tấn Press Trust of India.
Trả lời câu hỏi về quan hệ giữa nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà và Lào, Miên như thế nào, Người nói: Chúng tôi muốn có quan hệ bạn bè với Lào và Miên trên cơ sở năm nguyên tắc lớn đã được nêu ra trong các bản tuyên bố chung Trung - Ấn và Trung - Diến.
- Tài liệu lưu tại Trung tâm lưu trữ Quốc gia I.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr. 435-437.
Năm 1955. Tháng 01, ngày 12
Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài: Hội nghị Băng Cốc là một âm mưu mới của đế quốc Mỹ để tiến thêm một bước trong việc phá hoại hoà bình ở Đông Dương và Đông Nam Á, bút danh T.L., đăng báo Nhân Dân, số 317.
Bài viết nêu rõ nguyện vọng chính đáng và quyết tâm của nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh vì hoà bình, tiến bộ xã hội và tình hữu nghị giữa các dân tộc. Người tố cáo đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai phá hoại Hiệp định Giơnevơ về Đông Dương và khẳng định: Nhân dân Việt Nam, Cao Miên và Lào quyết chặn bàn tay xâm lược của đế quốc Mỹ và quyết đẩy mạnh đấu tranh hơn nữa để giữ gìn những quyền dân tộc đã giành được. Cuộc đấu tranh sẽ gay go quyết liệt, nhưng phần thắng nhất định về phía nhân dân ta.
- Báo Nhân Dân, số 317, ngày 12-1-1955.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr. 442-445.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr. 10-11.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1955. Tháng 01, ngày 13
Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài Nhân dân Việt Nam ủng hộ lời tuyên bố của Bộ Ngoại giao và bức thư của Bộ Tổng Tư lệnh phản đối đế quốc Mỹ và tay sai của chúng vi phạm Hiệp định Giơnevơ. Thái độ làm lơ của Chính phủ Anh là không đúng, bút danh T.L., đăng báo Nhân Dân, số 318.
Trong bài viết, Người khẳng định Lời tuyên bố của Bộ Ngoại giao và Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam hoàn toàn phù hợp với nguyện vọng của nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh cho hoà bình, độc lập, dân chủ và tiến bộ xã hội. Người tố cáo đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai phá hoại Hiệp định Giơnevơ: Chúng đàn áp dã man nhân dân miền Nam Việt Nam, âm mưu đặt miền Nam Việt Nam, Lào, Campuchia vào khu vực bảo hộ của Khối quân sự Đông Nam Á, chúng cưỡng bức đồng bào công giáo di cư vào Nam… Đồng thời, Người cũng phê phán thái độ không đúng của Chính phủ Anh, đồng Chủ tịch Hội nghị Giơnevơ đã làm ngơ và bào chữa cho những hành động của đế quốc Mỹ và tay sai, không sao gửi những văn kiện của Chính phủ ta phản đối Mỹ và đồng minh của Mỹ vi phạm Hiệp định cho các chủ tịch và các nước dự Hội nghị Giơnevơ.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr. 448-451.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr.11-13.
Năm 1955. Tháng 3, ngày 02
Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài: Nhân dân Lào quyết tâm đập tan những mưu mô xâm lược, phá hoại hoà bình của tên hiếu chiến Đalét ở Lào, bút danh T.L., đăng báo Nhân Dân, số 365.
Trong bài, Người vạch rõ những hoạt động đen tối của Đalét, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ, âm mưu lôi kéo Chính phủ Lào tham gia những hoạt động vũ trang của Khối quân sự Đông Nam Á, chống lại nhân dân Lào, gây tình hình căng thẳng ở Đông Dương và khu vực.
- Báo Nhân Dân, số 365, ngày 2-3-1955.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr. 45-46.
Năm 1955. Tháng 3, ngày 03
* Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp và đọc Lời khai mạc Hội nghị lần thứ bảy mở rộng của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (Khoá II).
Người nêu những chuyển biến mới về tình hình thế giới và trong nước. Người chỉ ra: Đế quốc Mỹ và tay sai của chúng đang trắng trợn vi phạm Hiệp định Giơnevơ. Chúng hòng phá hoại hoà bình ở nước ta, trường kỳ chia cắt nước ta, biến miền Nam nước ta (và Cao Miên - Lào) thành thuộc địa và căn cứ quân sự của Mỹ. Chúng ta quyết tâm đấu tranh để đập tan âm mưu đó.
- Báo Nhân Dân, số 423, ngày 29-4-1955.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 7, tr. 486-488.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t. 6, tr. 46-48.
* Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài: Đalét phun nọc độc ở miền Nam Việt Nam, bút danh T.L., đăng báo Nhân Dân, số 366.
Người viết: Mục đích cuối cùng của đế quốc Mỹ trong việc tăng cường lực lượng quân sự ở miền Nam Việt Nam và ở Cao Miên, Lào là âm mưu gây lại chiến tranh ở Đông Dương và từ đó sẽ mở rộng ra các nước khác ở Đông Nam Á. Những luận điệu, mưu ma chước quỷ của bọn Đalét không thể lừa được nhân dân ta, ý chí của toàn dân Việt Nam từ Bắc chí Nam kiên quyết đấu tranh củng cố hoà bình, thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập và dân chủ để đập tan mọi âm mưu đó.
- Báo Nhân Dân, số 366, ngày 3-3-1955.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr.483-485.
Năm 1955. Tháng 3, ngày 13
Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài: Những lời dọa dẫm của tên đại cuồng chiến Đalét chỉ tăng thêm lòng căm phẫn của nhân dân Đông Dương và nhân dân toàn Châu Á, bút danh T.L., đăng báo Nhân Dân, số 376.
Trong bài, Người lên án lời tuyên bố hiếu chiến của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ Đalét là sẽ chiếm đóng lâu dài vùng đất Đài Loan; lên án âm mưu của Mỹ phá hoại hoà bình ở Lào... Đalét ngang nhiên khuyến khích Chính phủ nhà vua Lào hành động vũ trang chống lại các lực lượng Pathét Lào. Đalét nói rằng: ‘‘Chính phủ nhà vua Lào đừng sợ cộng sản vì đã có Hiệp ước Mani che chở’’. Mục đích của Đalét không có gì khác là xúi Chính phủ nhà vua Lào cứ làm bừa, Mỹ sẽ tích cực ủng hộ. Vì vậy, từ khi Đalét sang Lào đến nay, Chính phủ nhà vua Lào đã nhiều lần tấn công các lực lượng Pathét Lào ở Sầm nưa và Phôngxalỳ. Mỹ lại đưa 3.000 tàn quân Quốc dân Đảng đột nhập khu vực tập kết của quân đội Pathét Lào. Hoà bình ở Lào đang bị đế quốc Mỹ và tay sai của chúng uy hiếp nghiêm trọng.
- Báo Nhân Dân, số 376, ngày 13-3-1955.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr. 493-495.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr. 52.
Năm 1955. Tháng 3, ngày 22
Lời chào mừng Hội nghị thành lập Đảng Nhân dân Lào của đại biểu Trung ương Đảng Lao động Việt Nam, khẳng định: Đảng Nhân dân Lào được thành lập có một ý nghĩa vô cùng trọng đại trong hoàn cảnh gay go và phức tạp. Nhờ đó, lực lượng cách mạng Lào sẽ được trưởng thành, sẽ đủ sức đạp phăng mọi trở ngại trên con đường tiến triển của mình và đập tan mọi âm mưu quỷ quyệt và thâm độc của kẻ thù đế quốc và phong kiến để đưa cách mạng Lào đến thành công, thực hiện mục đích trước mắt là hoàn thành cuộc cách mạng giải phóng dân tộc.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1955. Tháng 3, ngày 26
Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Lời phát biểu tại phiên họp bế mạc Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà Khoá I, Kỳ họp thứ tư.
Người đánh giá cao kết quả của kỳ họp và tin tưởng Quốc hội, Chính phủ đoàn kết nhất trí sẽ làm trọn được những trọng trách mà nhân dân đã giao phó. Người cũng nêu lên chính sách ngoại giao của ta là: Đoàn kết chặt chẽ với nhân dân các nước bạn, nhân dân hai nước Cao Miên, Lào, nhân dân Châu Á...
- Báo Nhân Dân, số 391, ngày 28-3-1955.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.7, tr. 499-500.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr. 56-57.
Năm 1955. Tháng 3, ngày 30
Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài: Năm nguyên tắc lớn, bút danh C.B., đăng báo Nhân Dân, số 393.
Trong bài, Người nêu rõ: Nhân dân ba nước Việt Nam, Lào và Campuchia đã bày tỏ sự ủng hộ năm nguyên tắc chung sống hoà bình mà Chính phủ Trung Quốc, Ấn Độ và Miến Điện đã tuyên bố.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr. 58.
Năm 1955. Tháng 4, ngày 06
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng Lao động Việt Nam nhận được điện của Hội nghị thành lập Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và lời thề của 19 đảng viên Lào dự Hội nghị thành lập Đảng, nguyện sẽ noi theo tinh thần và sự nghiệp đấu tranh của Đảng Cộng sản Đông Dương để đưa cách mạng Lào đến thắng lợi cuối cùng.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1955. Tháng 5, ngày 15
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận được điện của Hoàng thân Xuphanuvông chúc mừng sinh nhật Người.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1955. Tháng 5, ngày 19
Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện cảm ơn Hoàng thân Xuphanuvông đã gửi điện chúc mừng sinh nhật Người.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1955. Tháng 6, ngày 03
Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài: Cần phải triệt để thi hành các điều cam kết về vấn đề Lào, bút danh T.L., đăng báo Nhân Dân, số 457.
Trong bài, Người vạch rõ âm mưu và những hoạt động của đế quốc Mỹ xúi giục Chính phủ nhà vua Lào vi phạm những quy định của Hiệp định Giơnevơ về Đông Dương. Chính phủ nhà vua Lào tuyên bố sẽ tổ chức tổng tuyển cử riêng rẽ, vu cáo lực lượng kháng chiến Pathét Lào là “phiến loạn” và cho quân xâm nhập trái phép vào vùng Pathét Lào kiểm soát. Người khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ của nhân dân Việt Nam đối với cuộc đấu tranh vì hoà bình, dân chủ ở Lào.
- Báo Nhân Dân, số 457, ngày 3-6-1955.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t. 6, tr. 93-94.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1955. Tháng 6, ngày 26
Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc diễn văn tại buổi tiệc do Thủ tướng nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Chu Ân Lai thết đoàn đại biểu Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Người khẳng định tình hữu nghị bền vững giữa nhân dân hai nước Việt - Trung sẽ ngày càng củng cố và phát triển, lực lượng hoà bình Châu Á và thế giới ngày càng lớn mạnh. Người còn nhắc lại rằng, Chính phủ Việt Nam “đã từng tuyên bố rõ rệt sẵn sàng căn cứ vào 5 nguyên tắc chung sống hoà bình đã đề ra trong bản tuyên bố chung của các Thủ tướng Trung Quốc - Ấn Độ và Trung Quốc - Miến Điện để đặt mối quan hệ bình thường hữu hảo với bất cứ nước nào dù có chế độ xã hội khác nhau, đặc biệt là với các Chính phủ nhà vua Lào và Cao Miên cũng như với các nước khác ở Đông Nam Á”.
- Báo Nhân Dân, số 482, ngày 28-6-1955.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 8, tr. 6-9.
Năm 1955. Tháng 9, ngày 02
* Chủ tịch Hồ Chí Minh tham dự và đọc Lời kêu gọi trong buổi Lễ mừng Quốc khánh 02-9-1955 tại Quảng trường Ba Đình.
Người nêu lên những biến đổi trên thế giới và trong nước, đề ra nhiệm vụ mới cho nhân dân ta. Người viết: Cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân ta đã thắng lợi, Hội nghị Giơnevơ năm ngoái đã đưa lại hoà bình ở Đông Dương, trên cơ sở các nước công nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và lãnh thổ toàn vẹn của Việt Nam ta và của hai nước láng giềng Miên, Lào.
- Báo Nhân Dân, số 548, ngày 2-9-1955.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 8, tr. 45-50.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr. 144.
* Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài Quốc khánh lần thứ mười của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, đăng Tuần báo Vì một nền hoà bình lâu dài, vì một nền dân chủ nhân dân, bản tiếng Pháp, số 356.
Người tóm lược lại quá trình đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta từ những cuộc chiến đấu du kích ở Nam Bộ những năm 80 của thế kỷ XIX, cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã giải phóng nhân dân Việt Nam khỏi ách thống trị của thực dân, phong kiến, và cuộc chiến tranh cứu nước kéo dài 9 năm đã đem lại hoà bình cho Việt Nam. Cùng với Việt Nam, hai nước Lào và Miên cũng giành được nền hoà bình trên cơ sở thừa nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.8, tr. 51-60.
Năm 1955. Tháng 10, ngày 08
12 giờ, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Hoàng thân Xuphanuvông, Chủ tịch Mặt trận Lào Ítxala tới chào Người trên đường đi Rănggun (Miến Điện) để hội đàm với Chính phủ Hoàng gia Lào, đã ghé qua Hà Nội.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr.164.
Năm 1956. Tháng 01, ngày 01
Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Lời chúc mừng năm mới đến toàn thể bộ đội, cán bộ, quân, dân, chính, Đảng, đồng bào cả nước và kiều bào ở nước ngoài.
Trong đó, Người tổng kết tình hình năm 1955, đề ra nhiệm vụ của năm 1956. Người viết về tình hình Đông Dương “vẫn căng thẳng, vì đế quốc Mỹ càng ngày càng can thiệp vào miền Nam Việt Nam và Miên, Lào. Vì Mỹ xui đẩy chính quyền miền Nam vi phạm Hiệp định Giơnevơ một cách trắng trợn”, vì vậy “nhân dân Việt Nam ta và nhân dân hai nước Miên và Lào càng phải đoàn kết để đấu tranh chống đế quốc Mỹ can thiệp, thi hành đầy đủ Hiệp định Giơnevơ và để đưa lại hoà bình thật sự ở Đông Dương”.
- Báo Nhân Dân, số 669, ngày 1-1-1956.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.8, tr. 102-106.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr. 208-210.
Năm 1956. Tháng 4, ngày 03
Chủ tịch Hồ Chí Minh phát biểu trong cuộc mít tinh chào mừng Đoàn đại biểu Chính phủ Liên Xô sang thăm nước ta. Trong lời phát biểu Người nói về quan hệ với Miên, Lào như sau: “Chúng ta mong muốn có quan hệ tốt với hai nước láng giềng Miên, Lào. Chúng ta sẽ tăng thêm quan hệ hữu hảo với các nước Đông Nam Á, nhất là với Ấn Độ, Miến Điện, Nam Dương”.
- Báo Nhân Dân, số 762, ngày 4-4-1956.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.8, tr. 142-146.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr. 260.
Năm 1956. Tháng 5, ngày 25
Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn đại biểu phụ nữ Lào (cùng đại biểu phụ nữ các nước Trung Quốc, Triều Tiên, Cộng hòa Dân chủ Đức) dự Đại hội Phụ nữ Việt Nam lần thứ II.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1956. Tháng 8, ngày 07
Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chúc mừng nhân dịp Quốc khánh Vương quốc Lào.
- Báo Nhân Dân, số 886, ngày 7-8-1956.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.8, tr. 229.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr. 317.
Năm 1956. Tháng 8, ngày 28
12 giờ 30, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh chiêu đãi Đoàn đại biểu Chính phủ Vương quốc Lào do Hoàng thân Thủ tướng Xuvana Phuma dẫn đầu sang thăm hữu nghị chính thức nước ta.
Đọc diễn văn tại buổi chiêu đãi, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Từ xưa đến nay, hai nước Việt - Lào là láng giềng và hai dân tộc ta là anh em”. “Nhân dân và Chính phủ Việt Nam tuyệt đối tôn trọng Hiệp nghị Giơnevơ và năm nguyên tắc chung sống hòa bình của Băngđung; và tất cả mọi vấn đề giữa hai nước Việt, Lào, chúng ta đều có thể giải quyết với tinh thần láng giềng thân thiện và tình nghĩa anh em”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng phẩm của nhân dân Hà Nội tặng Hoàng thân Thủ tướng Xuvana Phuma.
- Báo Nhân Dân, số 908, ngày 29-8-1956.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 8, tr. 240-241.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr. 327.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh
Năm 1956. Tháng 8, ngày 29
Chủ tịch Hồ Chí Minh tiễn Đoàn đại biểu Chính phủ Vương quốc Lào tại Phủ Chủ tịch.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1957. Tháng 5, ngày 19
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận được điện chúc mừng sinh nhật của ông Tuấn Hùng, Việt kiều ở Lào.
- Kho cơ sở Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Năm 1957. Tháng 5, ngày 30.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với cán bộ, đảng viên và thanh niên lao động Hải Phòng. Người mong rằng tất cả cán bộ, đảng viên, đoàn viên phải nâng cao tính trách nhiệm, tính phấn đấu, tính tổ chức và phải có lòng tin vào mình, vào Đảng. Người nói: ‘‘Trước Cách mạng Tháng Tám, số đảng viên không bằng số đảng viên ở Hải Phòng hiện nay thế mà sao lại thắng? Vì đảng viên lãnh đạo quần chúng, gần gũi quần chúng... một đảng viên lãnh đạo hàng mấy chục vạn người, đảng viên lúc đó chỉ có 5.000 từ Trung - Nam - Bắc, Miên, Lào. Nếu trừ số đồng chí hoạt động ở Miên, Lào thì cũng chỉ còn trên 4.000 một chút thôi, thế mà hiện nay riêng thành phố Hải Phòng cũng có hơn 4.000 đảng viên. Vậy các cô các chú cố gắng sao cho xứng đáng’’
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.8, tr. 380-389.
Năm 1957. Tháng 7, trước ngày 15.
Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chúc mừng Quốc vương Lào Xrixavang Vông, nhân kỷ niệm Ngày sinh Quốc vương.
- Báo Nhân Dân, số 1224, ngày 15-7-1957.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr. 488.
Năm 1957. Tháng 7, trước ngày 19.
Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chúc mừng Quốc vương Lào Xrixavang Vông nhân dịp kỷ niệm ngày Quốc khánh Vương quốc Lào.
- Báo Nhân Dân, số 1228, ngày 19-7-1957.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008, t.6, tr. 492.
Năm 1958. Tháng 2, ngày 07.
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng nước Cộng hoà Ấn Độ Giaoaháclan Nêru ký Thông cáo chung.
Chủ tịch và Thủ tướng hoan nghênh những kết quả của việc thi hành Hiệp định Giơnevơ ở Cao Miên, hoan nghênh những tiến bộ gần đây trong việc thi hành Hiệp định Giơnevơ ở Lào và vui mừng thấy khả năng giải quyết vấn đề chính trị ở Lào phù hợp với Hiệp định Giơnevơ.
15 giờ, Người tiếp hơn 50 đại biểu các báo chí Ấn, Anh, Mỹ. Về Chính sách đối ngoại của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Người nêu rõ: “Những mối quan hệ giữa Ấn Độ và Việt Nam Dân chủ Cộng hoà rất tốt đẹp. Những mối quan hệ giữa nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà với Vương quốc Lào và Vương quốc Khơme đều là những quan hệ láng giềng tốt dựa trên cơ sở năm nguyên tắc chung sống hoà bình…”.
- Báo Nhân Dân, số 1437, ngày 14-2-1958.
- Hồ Chí Minh: Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2009, t.7, tr. 29-32.
Năm 1958. Tháng 2, ngày 17.
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Liên bang Miến Điện Unu ký Tuyên bố chung. Trong đó cả hai vị đều lo ngại đến việc củng cố hoà bình ở Đông Dương; hoan nghênh việc thực hiện Hiệp định Giơnevơ ở Cao Miên và những phát triển gần đây nhằm giải quyết vấn đề chính trị ở Lào...
- Báo Nhân Dân, số 1442, ngày 21-2-1958.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 9, tr. 622-624.
Còn nữa
Huyền Anh (Tổng hợp)
