12. Gửi thanh niên và nhi đồng toàn quốc nhân dịp Tết sắp đến
Hỡi thanh niên và nhi đồng yêu quý!
Một năm khởi đầu từ mùa Xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa Xuân của xã hội. Vậy qua năm mới, các cháu phải xung phong thực hành "đời sống mới".
Đời sống mới là:
- Hăng hái, kiên quyết, không sợ khó, không sợ khổ.
- Phải siêng học, phải siêng làm, phải tiết kiệm.
- Việc nên làm (như ủng hộ kháng chiến, tăng gia sản xuất) thì ta không chờ ai nhắc nhủ.
- Việc nên tránh (như tự tư tự lợi) thì ta không đợi ai ngăn ngừa.
Năm mới, chúng ta thực hành đời sống mới để trở nên những công dân mới, xứng đáng với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Việt Nam độc lập muôn năm!
Tháng 01 năm 1946
Hồ CHí MINH
(Trích trong cuốn Những lời kêu gọi của Hồ Chủ tịch)
13. Bài nói chuyện tại Đại hội đại biểu toàn quốc Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam
Chào các đại biểu,
Chào các cháu,
Chào các đại biểu thanh niên các nước bạn,
Đại hội của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam vừa rồi đã có kết quả tốt đẹp. Mong Đại hội của Đoàn Thanh niên Lao động lần này sẽ thành công vẻ vang. Chắc rằng từ nay, phong trào thanh niên ta sẽ tiến bộ không ngừng như mùa Xuân vui tươi, như mặt trời mới mọc. Trong thời kỳ vận động cách mạng bí mật, trong những năm kháng chiến cứu nước, và trong hai năm qua xây dựng hòa bình, thanh niên ta ở bộ đội, ở nhà máy, ở công trường, ở nông thôn, ở cơ quan, ở trường học đều hăng hái phấn đấu, góp phần xứng đáng của mình vào sự nghiệp kháng chiến và kiến quốc của toàn dân.
Đảng và Chính phủ ta có thể tự hào đã đào tạo nên một thế hệ thanh niên dũng cảm như các cháu, và mong các cháu tiếp tục phấn đấu hăng hái cho công cuộc bảo vệ Tổ quốc, xây dựng nước nhà.
Hai năm qua, trong mọi công tác, thanh niên ta đã cố gắng nhiều và đã có thành tích khá. Song vì những sai lầm khuyết điểm trong cải cách ruộng đất và chỉnh đốn tổ chức, Đảng và Đoàn đã chịu những tổn thất lớn. Cho nên hiện nay, Đảng và Chính phủ đặt công tác sửa chữa sai lầm là công tác quan trọng. Là cánh tay đắc lực của Đảng để thực hiện những chủ trương và chính sách cách mạng, Đoàn Thanh niên Lao động sẽ ra sức làm tròn nhiệm vụ trong công tác sửa chữa sai lầm này. Trong công tác sửa chữa sai lầm, chúng ta phải: Có quyết tâm, không ngại khó, tránh sốt ruột, chống bi quan. Phải củng cố tổ chức của Đoàn. Phải đoàn kết nội bộ thật chặt chẽ, và phải đoàn kết rộng rãi với các tầng lớp thanh niên. Như thế, thì chúng ta nhất định vượt qua được khó khăn, sửa chữa được sai lầm, phát huy được thành tích.
Từ nay Trung ương và các cấp đảng bộ địa phương sẽ săn sóc hơn nữa đến công tác của Đoàn, để phát huy tác dụng tiên phong của Đoàn về mọi mặt. Về phần mình, thì Đoàn phải nghiên cứu tìm ra nhiều hình thức và phương pháp thích hợp để đoàn kết và tổ chức thanh niên một cách rộng rãi và vững chăc, để làm tròn những nhiệm vụ mà Đảng và Chính phủ giao phó cho thanh niên, cho Đoàn như: Sửa chữa sai lầm, tăng gia sản xuất, khôi phục kinh tế, phát triển văn hóa, củng cố miền Bắc, tranh thủ miền Nam, đấu tranh thống nhất nước nhà... Muốn củng cố và phát triển, thì Đoàn phải liên hệ rộng rãi và chặt chẽ với các tầng lớp thanh niên. Phải quan tâm đến đời sống, công tác và học tập của thanh niên, phải tránh thành kiến hẹp hòi, cô độc. Phải thật thà đoàn kết và hợp tác với anh chị em thanh niên trong Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam.
Muốn Đoàn củng cố và phát triển, thì tất cả đoàn viên phải làm gương mẫu:
- Phải giữ vững đạo đức cách mạng: Phải khiêm tốn, cần cù, hăng hái, dũng cảm. Phải tránh tư tưởng kiêu ngạo, công thần, tự tư tự lợi.
- Phải xung phong trong mọi công tác; xung phong là đi trước, làm trước để lôi cuốn quần chúng, chứ không phải là xa rời quần chúng.
- Phải cố gắng học tập chính trị, văn hóa, nghề nghiệp để tiến bộ mãi, để sẵn sàng trở thành cán bộ tốt, đảng viên tốt.
- Phải rèn luyện thân thể cho khoẻ mạnh. Khoẻ mạnh thì mới có đủ sức để tham gia một cách dẻo dai bền bỉ những công việc ích nước lợi dân. Thanh niên nhớ kỹ những điều đó, thực hiện những điều đó, thì sẽ làm tròn nhiệm vụ của mình, sẽ tiến kịp thanh niên các nước bạn.
Các đại biểu thanh niên các nước bạn đến tham gia Đại hội này, đã mang đến cho chúng ta tình hữu nghị quốc tế thắm thiết lại mang đến cho chúng ta những kinh nghiệm rất quý báu mà thanh niên Việt Nam ta cần phải học theo. Vài thí dụ: Ngoài việc tích cực tham gia những công tác khác, thanh niên Liên Xô chỉ trong 3 năm đã vỡ hoang được 35 triệu 50 vạn mẫu tây ruộng đất (tức là bằng 15 lần diện tích cấy lúa của miền Bắc ta). Do đó mà lương thực của nhân dân đã phong phú càng thêm phong phú. Thanh niên và nhi đồng Trung Quốc đã trồng được hàng chục triệu mẫu rừng, chẳng những giữ gìn cho ruộng đất khỏi nạn gió cát, mà còn tăng thêm của cải cho nước nhà và làm cho phong cảnh gấm vóc của Tổ quốc càng thêm tươi đẹp. Thanh niên Pháp mà đại biểu ở đây là đồng chí Hăngri Máctanh và đồng chí Raymông Điêng, đã không sợ tù đày, đã đấu tranh anh dũng cho hòa bình ở Việt Nam, cho danh dự của nhân dân Pháp, cho quan hệ hữu nghị giữa hai dân tộc ta. Thanh niên Triều Tiên và nước Đức dân chủ cũng không kém anh dũng.
Nhân dịp này, tôi thay mặt nhân dân và thanh niên Việt Nam cảm ơn các bạn. Cuối cùng, Bác thân ái chúc Đại hội thành công tốt đẹp. Chúc các cháu thanh niên đoàn kết và tiến bộ không ngừng.
(Nói ngày 02-11-1956, trích trong cuốn Những lời kêu gọi của Hồ Chủ tịch)
14. Thư gửi thanh niên
Thân ái gửi các cháu thanh niên,
Từ ngày kháng chiến, thanh niên ta tiến bộ khá nhất trong thời kỳ gần đây.
- Trong quân đội nhiều thanh niên đã lập công vẻ vang.
- Thanh niên công nhân đã nhiều cháu làm gương mẫu trong phong trào thi đua tăng năng suất (dịp Tết vừa rồi Bác đã khen ngợi).
- Thanh niên nông dân chưa thấy ai nổi tiếng trong phong trào tăng gia sản xuất. Có lẽ đó là vì các đoàn thể thiếu sự điều tra và báo cáo. Song những đội thanh niên xung phong giúp việc các chiến dịch và hiện đang giúp việc khác, thì rất khá. Mà trong những đoàn ấy, thì số nhiều đội viên là thanh niên nông dân.
- Thanh niên học sinh hoạt động cũng khá. Thí dụ: Học sinh (và thầy giáo) xung phong sửa đường. Học sinh nhịn ăn, hái củi, quét chợ, bán bánh để lấy tiền mua công trái.
Nói tóm lại: Ưu điểm của thanh niên ta là hăng hái, giàu tinh thần xung phong.
Khuyết điểm là ham chuộng hình thức, thiếu thực tế, bệnh cá nhân, bệnh "anh hùng".
Rất mong toàn thể thanh niên ta ra sức phát triển những ưu điểm và tẩy sạch những khuyết điểm ấy.
Huy hiệu của thanh niên ta là "Tay cầm cờ đỏ sao vàng tiến lên".
Ý nghĩa của nó là: Thanh niên phải xung phong làm gương mẫu trong công tác, trong học hỏi, trong tiến bộ, trong đạo đức cách mạng. Thanh niên phải thành một lực lượng to lớn và vững chắc trong công cuộc kháng chiến và kiến quốc. Đồng thời phải vui vẻ và hoạt bát.
Bác mong rằng mỗi một cháu và toàn thể các cháu nam nữ thanh niên cố gắng làm tròn nhiệm vụ, để cho xứng đáng với cái huy hiệu tươi đẹp và vẻ vang ấy.
Hôn các cháu!
Tháng 4 năm 1951
HỒ CHÍ MINH
(Theo tài liệu lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh)
15. Nói chuyện tại Đại hội liên hoan thanh niên tích cực ngành Đường sắt
- Các cháu có khoẻ không?
(Khoẻ ạ!)
- Ở đây ăn có no không?
(Thưa Bác, no ạ!)
- Hội nghị có kết quả không? Các cháu có vui không?
(Có ạ!)
- Bác rất bận, nhưng cũng thu xếp thì giờ đến thăm các cháu, tuy vậy không ở được lâu. Bác khen các cháu làm đầy đủ nhiệm vụ mà Đảng và Chính phủ giao cho. Như thế là tốt.
1. Phải đoàn kết. Đoàn kết giữa thanh niên với nhau, giữa miền Nam với miền Bắc, giữa thanh niên công nhân với công nhân lớn tuổi, phải đoàn kết với nhân dân địa phương nữa. Đoàn kết là sức mạnh. Có tài năng mà không biết đoàn kết thì cũng không thành công.
- Ở đây có thanh niên Hoa kiều không?
(Thưa Bác, có ạ!)
- Như thế là tốt. Thanh niên Hoa kiều ra sức góp phần xây dựng đất nước Việt Nam, nghĩa là trong phe xã hội chủ nghĩa chúng ta làm ở đâu cũng là làm cho mình.
2. Thanh niên phải cố gắng xung phong làm đầu tàu trong mọi việc. Các cháu ở đường sắt đều thấy những chuyến xe lửa. Nếu xung phong làm đầu tàu mà bỏ toa xe lại, chạy một mình thì có ích gì không?
(Không ạ!)
Vậy đầu tàu không thể tách rời toa xe, thì thanh niên xung phong không thể tách rời quần chúng. Xung phong mà tách rời quần chúng thì không ích gì.
3. Các cháu phải cố gắng học tập kỹ thuật, văn hóa, chính trị.
Nhờ nhân dân ta cố gắng và các nước bạn giúp đỡ mà nền kinh tế của nước ta càng ngày càng tiến. Nếu không học tập văn hóa, không có trình độ văn hóa thì không học tập được kỹ thuật, không học tập được kỹ thuật thì không theo kịp được nhu cầu kinh tế nước nhà; nhưng phải chú ý học tập chính trị vì nếu chỉ học văn hóa, kỹ thuật mà không có chính trị thì như người nhắm mắt mà đi.
Các cháu cần nhớ và thực hiện đầy đủ ba điểm ấy. Ta bị phong kiến áp bức hơn 1.000 năm, như thế có lâu không? Bị đế quốc áp bức gần một thế kỷ có lâu không? Lâu như thế nhưng cách mạng vẫn thành công. Thế kháng chiến 9 năm có lâu không? Nhưng kháng chiến đã thắng lợi. Thế là chống đế quốc, chống phong kiến và kháng chiến tuy lâu dài gian khổ nhưng đã thắng lợi. Đấu tranh cho thống nhất đất nước cũng là một đoạn trong con đường cách mạng của ta. Trước Cách mạng Tháng Tám, Đảng còn ở trong thời kỳ bí mật, ta chưa có chính quyền, chưa có quân đội, Mặt trận dân tộc thống nhất còn mới, thế mà Cách mạng Tháng Tám đã thành công. Lực lượng tuy yếu nhưng vì ta đoàn kết, tin tưởng và quyết tâm cho nên cách mạng đã thắng lợi.
Lúc đầu kháng chiến ở Nam Bộ chỉ có gậy tầm vông, ở miền Bắc thì cũng thiếu vũ khí, cán bộ cũng ít. Ta còn yếu, địch thì mạnh, nhưng vì ta đoàn kết, tin tưởng, quyết tâm cho nên kháng chiến đã thắng lợi.
Ngày nay miền Bắc hoàn toàn giải phóng. Đảng ta lớn mạnh, chính quyền vững chắc hơn. Quân đội ta hùng mạnh hơn. Trước kia ta gặp nhiều khó khăn như thế mà cũng thắng lợi, nay đã mạnh và ngày càng mạnh hơn, lại có các nước bạn đoàn kết thành một khối mạnh mẽ, cho nên ta cũng chắc chắn thắng lợi...
(Nói ngày 25-7-1956, đăng trên Báo Giao thông vận tải, số 307, ngày 15-11-1969).
Tâm Trang (tổng hợp)
