17. Ít người đã đi qua lịch sử cận đại một cách sáng chói như đồng chí Hồ Chí Minh. Người trước hết là một trong những lãnh tụ cách mạng kiệt xuất nhất từ xưa đến nay trên thế giới. Đấu tranh là lẽ sống của Người. Người sẽ đấu tranh với một tinh thần hăng say, nồng nhiệt, bền bỉ và đã giành được những thành lợi phi thường.
…
Người sớm đi vào cách mạng và do đó Người đã được vinh dự lớn lao là một trong những người đầu tiên làm tan rã hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc.
(Xã luận báo Gơranma, cơ quan Trung ương của Đảng Cộng sản Cuba ngày 14/9/1969).
18. Là Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, tên Người phản ánh một cuộc đời đặc biệt rất hiếm có trong các vị lãnh đạo Nhà nước và trong các nhà chính trị của thời đại chúng ta. Con đường Người đã đi qua đánh dấu bằng cuộc đấu tranh gian khổ, bằng những khó khăn lớn lao nhưng đồng thời cũng đánh dấu bằng thắng lợi chính trị độc đáo phản ánh lịch sử dân tộc Người trong khoảng 50 năm vừa qua.
(Bài đăng trên tuần báo đối ngoại Chân trời, tháng 11 năm 1969).
19. Người vừa là lãnh tụ, vừa là bạn, là chiến lược và là người dìu dắt thúc đẩy phong trào. Cái chết của Người sẽ để lại một khoảng trống khó lòng bù đắp được, vì rằng, Người không phải chỉ là một vị Chủ tịch mà còn là một người đã làm cho nhân dân và đất nước lớn lên cùng với Người. Người đã trở thành một truyền thuyết sinh động, một người yêu nước, một người đồng chí, một nhà triết học và một chiến sỹ đấu tranh cho tự do.
(Bài đăng trên tuần báo Ấn Độ Thế kỷ, ngày 06/9/1969)
20. Nêru đã nhận xét về Người như sau: "Người không phải chỉ là một người yêu hòa bình mà còn là một nhân vật đặc biệt đáng yêu và hữu nghị, một con người không nghĩ gì đến mình, giản dị và khiêm tốn. Là Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, Người không tự giam mình trong tháp ngà. Về cơ bản, Người là một con người của quần chúng - một lãnh tụ có sự kết hợp hiếm có giữa lòng khoan dung tột độ và ý chí kiên quyết nhất; xét theo bất cứ tiêu chuẩn nào, Người cũng là nhân vật nổi bật nhất trong thời đại của chúng ta.
(Trích bài của N.K.Sinh, đăng trên báo Người yêu nước, Ấn Độ ngày 14/9/1969)
21. Giăng Lacutuya đã gọi rất đúng là "sự kết hợp tài tình giữa sự mềm dẻo với nghị lực bất khuất, giữa việc nhìn xa trông rộng về chính trị với thái độ kiên trì giữ vững những nguyên tắc về truyền thống yêu nước và về cách phân tích theo quan điểm mácxít…, tất cả những điều đó đã làm cho Chủ tịch Hồ Chí Minh trở thành tượng trưng cho cuộc đấu tranh giành tự do của các nước mới giành được độc lập.
(Trích bài của Pôn Bécnơten đăng trên tạp chí Châu Phi trẻ, Tuynidi đăng từ ngày 16 đến 22/9/1969)
22. Vóc dáng bề ngoài của Người không có gì đặc biệt đáng chú ý. Thân hình mảnh khảnh, lúc nào cũng ăn mặc giản dị, chân đi dép cao su. Ấy thế mà con người đó đã đóng một vai trò lịch sử vô cùng to lớn trong vòng 50 năm nay. Người đã làm lay chuyển hệ thống thực dân, Người đã góp phần biến đổi bản đồ thế giới. Người đã đẩy bánh xe lịch sử theo hướng tiến bộ. Cả ba đặc điểm đó thể hiện khái quát một trong những đường lối chiến đấu hoàn hảo nhất của thời đại của chúng ta…
(Trích Xã luận báo Chiến đấu, Cônggô đăng ngày 12/9/1969)
23… Những bài thơ viết từ trong địa ngục, đã được xuất bản dưới cái tên Nhật ký trong tù. Phần lớn là những bài thơ tứ tuyệt viết bằng chữ Hán, những bài thơ đầy hình ảnh được hào hợp nột cách trang nghiêm với niềm hy vọng bồi hồi trong những giờ phút tâm hồn bay bổng vượt lên trên cảnh lao lung. Đó là những vần thơ cực kỳ tinh khiết, gắn liền với cuộc sống hàng ngày trong nhà tù.
(Trích bài đăng trên báo Phong trào, Mỹ, số ra tháng 10 năm 1969).
24. Dù ta có tìm xem ở Cụ, phần cộng sản hay phần quốc gia nào nhiều hơn, hoặc cho rằng chủ nghĩa cộng sản và chủ nghĩa quốc gia đều ngang nhau ở Cụ, thì trong cương vị một nhà hoạt động chính trị và người đứng đầu Nhà nước - Cụ vẫn là "nhà cách mạng chuyên nghiệp" đã trước hết đánh đuổi Pháp khỏi đất nước Cụ và sau đó lại không một chút nao núng đương đầu với lực lượng quân sự hùng mạnh nhất của thời đại ngày nay là Mỹ…
(Trích bài đăng trên tuần báo Bằng chứng Thiên chúa giáo, Pháp, ngày 11/9/1969)
25. Cụ Hồ Chí Minh là người đã buộc Pháp phải bỏ thuộc địa quan trọng nhất là Đông Dương. Cụ Hồ đã chứng minh cho nước Mỹ hùng mạnh thấy rõ một cách đắng cay rằng con người có thể chiến thắng được vũ khí. Cụ là một trong những nhân vật nổi tiếng nhất và làm cho chúng ta kinh ngạc nhất của thế kỷ chúng ta.
(Báo Lơ Phigarô, Pháp, ngày 04/9/1969)
26. Chủ tịch Hồ Chí Minh là một trong những lãnh tụ vĩ đại nhất của Châu Á. Người vĩ đại vì tài lãnh đạo, vĩ đại vì tình yêu đối với nhân dân, vĩ đại vì lòng dũng cảm và quyết tâm trong cuộc kháng chiến lâu dài chống xâm lược… Sau vẻ dịu dàng của Người là một ý chí sắt thép, dưới bề ngoài giản dị là một tinh thần quật khởi, anh hùng, không gì uy hiếp nổi. Người là hiện thân tinh thần, tài năng và tâm hồn nghệ thuật của nhân dân Việt Nam, hiện thân của tinh thần yêu tự do tha thiết, của khả năng chịu đựng và đấu tranh của họ.
(Trích bài đăng trên báo Quốc gia, ngày 05/9/1969)
27. Khi mới liên hệ với Hồ Chủ tịch, tôi cảm thấy rằng đó là một nhân vật hàng đầu và khổ hạnh, với khuôn mặt đầy thông minh, mưu lược và tế nhị… Một nhân vật hàm chức một văn hóa sâu rộng, một trí tuệ tuyệt vời, tầm hoạt động phi thường và tính không vụ lợi tuyệt đối, đã có uy tín và được dân chúng kính yêu rất nhiều. Tất cả lời nói, việc làm và thái độ của Hồ Chủ tịch chứng tỏ rằng Người không muốn dùng giải pháp võ lực. Rõ ràng là suốt giai đoạn này, Người muốn trở thành một Thánh Găngđi của Đông Dương.
(Trích từ sách Thế giới còn đổi thay nhưng tư tưởng Hồ Chí Minh còn sống mãi, Nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội, 2008, tr.302-303)
28. Ca ngợi Cụ Hồ Chí Minh là việc làm hết sức mạo muội. Là nhân vật lỗi lạc nhất trong lịch sử Nam Á từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Cụ nổi bật lên như một ngọn núi cao chót vót giữa những đồi núi thấp lè tè và những thung lũng xung quanh.
(Trích xã luận tuần báo Ấn Độ Ánh điện, ngày 13/9/1969)
29. … Đằng sau vẻ hiền lành bề ngoài, ông Hồ Chí Minh là một người cộng sản cứng rắn và tận tụy được đào tạo ở Mạc Tư Khoa, được tôi luyện hàng bao nhiêu năm hoạt động bí mật với cương vị là một cán bộ của Điện Cremlanh ở Châu Á.
…
Ông đã nhiều lần chứng tỏ có khả năng thỏa hiệp một cách không giáo điều vì lợi ích độc lập của Việt Nam và nếu có bị cản trở thì chỉ là do thái độ không khoan nhượng va thiếu hiểu biết của Phương Tây.
(Trích bài đăng trên xã luận Thời báo Nữu Ước ngày 04/9/1969)
30. Cụ Hồ Chí Minh có thể thật sự được coi là Lênin của Đông Nam Á. Những ai chịu tang Người đều nguyện đời đời trung thành với lý tưởng của Người.
(Trích bài đăng trên Tạp chí Tin tức Ấn Độ, ngày 14/9/1969)
31. Những thắng lợi rực rỡ của nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh cho tự do, độc lập và phồn vinh của đất nước dưới sự lãnh đạo của đồng chí Hồ Chí Minh đang chiếm vị trí quang vinh nhất trong lịch sử của nhân dân Việt Nam và chiếm một trang đầy tự hào trong lịch sử đấu tranh chống đế quốc giải phóng dân tộc của nhân dân bị áp bức trên thế giới.
(Xã luận báo Lao động tân văn, cơ quan Trung ương của Đảng Lao động Triều Tiên, ngày 04/9/1969)
32. Một vĩ nhân qua đời. Quả thật đó là một người cộng sản lâu năm - rất trung thực - nhưng trước hết, Cụ là một người yêu nước bất khuất. Cụ thuộc vào lớp "chiến sỹ kỳ cựu" trong giới trí thức ở những nước trước kia vốn là thuộc địa, những người trí thức này đi đến chủ nghĩa cộng sản, chủ yếu nhằm giải phóng đất nước và xây dựng một nền công lý xã hội mà dưới các chế độ bảo hộ không thể nào có được.
(Trích xã luận báo Thực tế Campuchia ngày 12/9/1969)
33. Năm 1966, khi đế quốc Mỹ đe dọa tàn phá toàn bộ đất nước dưới những trận mưa bom, Người đơn giản nhắc lại để mọi người nhớ rằng: "Không có gì quý hơn độc lập, tự do". Điều mà Người đã truyền bá từ 60 năm nay là ý chí giành độc lập, là nguyện vọng về một tương lai công bằng, là chủ nghĩa quốc tế vô sản, đã này sinh mầm trong mọi trái tim, khối óc và trở thành một lực lượng vật chất mạnh hơn cả sức mạnh kỹ thuật và quân sự của đế quốc Mỹ.
Điều mà Người đã truyền bá, đó cũng là hình ảnh một con người mới, vì mọi người mà phục vụ; điều mà Người khắc sâu trong cả một dân tộc, đó là nền đạo đức trong sáng, một nền đạo đức cao quý mà không có nó thì mọi cuộc cách mạng đều sẽ không thành.
(Xã luận báo Annát, xuất bản ở miền Đông Angiêri ngày 05/9/1969)
34. Đúng như vậy, Cụ Hồ là "Gióocgiơ Oasinhtơn" của Việt Nam, vì trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, Cụ đã lãnh đạo nhân dân Việt Nam đi đến thắng lợi. Nhưng Cụ cũng là "Lênin" của Việt Nam, bởi vì dân tộc Việt Nam mà Cụ đã góp phần giải phóng - không dừng lại ở đó, mà còn tiếp tục làm một cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa dựa trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin và đã trở thành ngọn đèn biển soi sáng đường đi cho tất cả các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới.
(Xã luận báo Thế giới hàng ngày (Mỹ), tập II, ngày 05/9/1969)
35. Người là một người xã hội chủ nghĩa, một nhà lý luận, một vị lãnh tụ tối cao của dân tộc. Nhưng đồng thời, Người quả là một nhà thực tiễn kiệt xuất tượng trưng cho sự kiên nhẫn và lòng dũng cảm sáng ngời luôn luôn tin tưởng vào sự nghiệp của mình.
(Trích bài đăng trên tuần báo Ấn Độ Thế kỷ ngày 06/9/1969)
36. Nhiệt tình yêu nước của ông Hồ Chí Minh, một di sản ông thừa hưởng của người Cha, người mà không bao giờ chịu nhận sự thống trị của Pháp ở Đông Dương, sáng ngời qua mọi cử chỉ, hành động của ông… Trong sự nghiệp nhất quán để giành độc lập dân tộc, ông Hồ hành động theo truyền thống của các vị anh hùng lớn của Việt Nam như Lê Lợi và Hai Bà Trưng.
(Trích bài đăng trên tạp chí Hàng tuần (Mỹ) tháng 5 năm 1970)
37. Cụ Hồ có tên trong danh sách vàng son những người quốc gia mácxít, một danh sách tuy ngắn ngủi nhưng vô cùng nghiêm ngặt. Những huyền thoại về tên tuổi, về cuộc đời của Cụ vừa do những người cùng chính kiến vừa do kẻ thù của Cụ thêu dệt nên.
…
Hồ Chí Minh không tự bằng lòng với cuộc gặp gỡ chủ nghĩa Mác - Lênin và áp dụng nó vào thực tế Việt Nam. Hồ Chí Minh đã đề ra những lý luận cách mạng mà ngay cả bản thân Lênin cũng chưa đi sâu, và phải chờ đến khi Mao Trạch Đông xuất hiện để tìm thấy thêm một nhà lý luận mới về chủ nghĩa Mác, thì Hồ Chí Minh đã vạch rõ con đường, thông qua tư tưởng và châm ngôn của mình.
…
Công trình phân tích về thuộc địa của Hồ Chí Minh, vượt xa tất cả những gì mà cho tới lúc bấy giờ những nhà lý luận mácxít đã nói và chưa ai biết được tác phẩm của Mao Trạch Đông. Giống như ở thế kỷ trước, José Marti, nhà cách mạng lớn của Cuba đã là một người mácxít - lêninnít đầy sức thuyết phục trước khi đọc Mác và chưa hề biết rằng một người Nga tên gọi Lê nin sẽ khuấy động thế kỷ XX bằng chủ nghĩa duy vật của mình. Hồ Chí Minh đã soạn thảo một chùm lý luận đầy uy tín không thể chối cãi được, nhằm giải phóng người dân thuộc địa bị áp bức.
(Trích bài đăng trên tạp chí Hành tinh (Pháp), tháng 3 năm 1970)
38. "Hồ Chí Minh là người có cơ hội để thể hiện hết mình và đã đóng một vai trò quan trọng trong một hoàn cảnh quan trọng. Chủ tịch Hồ Chí Minh rất am hiểu đất nước và dân tộc mình, một người yêu chuộng hòa bình, một học giả tiến bộ. Người đã chiến đấu và cuộc chiến đấu do Người lãnh đạo đã tạo nên sự vĩ đại của dân tộc Việt Nam, vì dân tộc này đã chiến thắng. Đây là di sản diệu kỳ nhất mà Hồ Chí Minh đã để lại cho dân tộc Việt Nam".
(Phát biểu của bà Dominique de Miscault, Tổng Biên tập tạp chí Viễn cảnh Pháp - Việt)
Tâm Trang (tổng hợp)
