* Năm 1961
- Ngày 3/4/1961: Bài viết Chuyện ngược đời, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 2570, Người vạch trần cái mà Tổng thống Ken-nơ-đi gọi là "Lương thực dùng vào hoà bình" chẳng qua chỉ là cách giải quyết tình trạng thừa ứ lương thực của các nhà tư bản Mỹ. Trong khi Mỹ "giúp" cho các nước chậm tiến với giá cắt cổ có kèm thêm những điều kiện chính trị và quân sự thì ở Mỹ 1/10 gia đình nông dân phải ăn đói, 5 triệu 70 vạn công nhân thất nghiệp!. Người kết luận: "Mỹ thường khoe cái gì cũng "nhất thế giới". Thì tình trạng khủng hoảng công nghiệp và nông nghiệp, Mỹ cũng nhất thế giới tư bản."
- Ngày 5/4/1961: Bài viết Phải nâng cao tinh thần hợp tác xã hội chủ nghĩa, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 2752. Người phê bình khuyết điểm thiếu tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau, nặng tư tưởng bản vị, vệ sinh kém của hai đơn vị thuộc Nhà máy Việt Trì mà nguyên nhân là do cán bộ phụ trách chưa thấm nhuần "tinh thần người chủ tập thể nước nhà và tinh thần hợp tác xã hội chủ nghĩa", xa thực tế, xa quần chúng, chưa biết dựa vào công nhân. Người nhắc nhở các cơ quan có trách nhiệm cần kiểm điểm, rút kinh nghiệm và tìm cách sửa chữa ngay.
- Ngày 6/4/1961: Thăm tỉnh Bắc Giang, nói chuyện với hơn ba vạn rưỡi đồng bào và cán bộ địa phương, Người nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của đợt chỉnh huấn trong toàn Đảng và toàn dân do Trung ương sắp phát động và nêu những công việc Bắc Giang cần làm để phát huy truyền thống vẻ vang sẵn có và giành thắng lợi trong "cuộc kháng chiến chống một thứ giặc khác: giặc lạc hậu và giặc nghèo nàn".
- Ngày 8/4/1961: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng tới Hội nghị lần thứ hai Hội đồng đoàn kết nhân dân Á - Phi họp ở Băngđung (Inđônêxia). Bức điện có đoạn: "Chủ nghĩa đế quốc thực dân ngày càng thất bại. Phong trào dân tộc giải phóng ngày càng lên cao. Là một lực lượng rất to lớn, nhân dân Á - Phi đoàn kết chặt chẽ, kiên quyết đấu tranh thì nhất định sẽ đánh bại mọi âm mưu và hành động của chủ nghĩa đế quốc thực dân, các nước Á - Phi nhất định giành được độc lập hoàn toàn và góp phần đắc lực vào sự nghiệp giữ gìn hoà bình thế giới".
- Ngày 14/4/1961: Dự cuộc họp Bộ Chính trị bàn vấn đề thu mua lương thực, theo ý kiến của Người, nếu hợp tác xã, huyện và Nhà nước đều cùng lo đảm bảo gạo ăn thì số thóc dự trữ còn lại chẳng đáng bao nhiêu. Người đề nghị "đặt chế độ cho các hợp tác xã để thóc nghĩa thương"(1). Về mức ăn, Người nói: "Mức ăn 20 cân hay bao nhiêu, không thể chủ quan định ra mà phải xuống hợp tác xã nghiên cứu. Thị trường tự do nên có, cần trao đổi với cán bộ địa phương".
Cùng ngày, bài viết nhan đề: Thêm một thắng lợi vô cùng vĩ đại của chủ nghĩa cộng sản của Người, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 2581, ca ngợi những thành tựu chinh phục vũ trụ của Liên Xô. Đặc biệt là sự kiện ngày 12-4-1961, người thanh niên cộng sản I. Gagarin đã lái con tàu vũ trụ "Phương Đông" bay vòng quanh trái đất và trở về an toàn, mở ra kỷ nguyên mới trong sự phát triển vĩ đại của loài người. Bài báo nhấn mạnh: "Thắng lợi đó là thắng lợi của chủ nghĩa Mác-Lênin, là thắng lợi của chủ nghĩa cộng sản, là thắng lợi chung của phe xã hội chủ nghĩa và của toàn thể loài người".
- Ngày 15/4/1961: Bài Phong trào Đại Phong, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân, số 2582, giới thiệu về phong trào thi đua Học tập Đại Phong, đuổi kịp Đại Phong, vượt quá Đại Phong. Bài báo chỉ rõ, đó là "một phong trào rất tốt và rất mạnh mẽ, nó chứng tỏ tinh thần hăng hái, lực lượng to lớn và khả năng dồi dào của đồng bào nông dân ta", đồng thời nêu ra những thiếu sót cần được chấn chỉnh. Từ Phong trào Đại Phong, Người rút ra một số bài học kinh nghiệm cần phải học và học một cách sáng tạo.
- Ngày 22/4/1961: Dự họp Bộ Chính trị để nghe ông Nguyễn Duy Trinh báo cáo về Hội nghị Vácsava và kết quả đàm phán về kinh tế và thương mại với các nước xã hội chủ nghĩa. Phát biểu về các biện pháp thực hiện kế hoạch 5 năm, Người nhấn mạnh: Cần nắm vững kế hoạch từng năm, nhất là số viện trợ của các nước. Nên cộng lại một bên là số tiền các nước anh em giúp ta từ khi hoà bình lập lại đến nay với số tiền trong nước và một bên là những công trình mình làm được đã chi hết bao nhiêu để biết lãnh phí chừng nào....
- Ngày 25/4/1961: 9 giờ, đến chào mừng Đại hội đại biểu MTTQ Việt Nam lần thứ II họp tại Hà Nội. Nhận hai bó hoa của Đại hội tặng, Người tặng lại hai đại biểu quốc tế, rồi nói chuyện với Đại hội. Sau khi điểm lại những thành tích to lớn của nhân dân ta kể từ sau Đại hội lần thứ nhất (1955), Người nêu rõ những nhiệm vụ quan trọng của MTTQ trong giai đoạn cách mạng mới. Về công tác đối nội, Người nhấn mạnh: "Mặt trận phải ra sức động viên các tầng lớp nhân dân, các đoàn thể, các tôn giáo, các dân tộc, các nhân sĩ tiến bộ - đã đoàn kết phải đoàn kết hơn nữa, cùng nhau đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, làm cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc chúng ta tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc, làm nền tảng vững mạnh cho sự nghiệp đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà". Trong công tác đối ngoại, Mặt trận cần "tăng cường đoàn kết với các nước trong phe ta và góp phần giữ gìn hoà bình ở Đông Dương, Đông - Nam Á và thế giới". Kết luận, Chủ tịch nhắc lại bài học Người đã nói tại Đại hội hợp nhất Việt Minh - Liên Việt năm 1951:
Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết,
Thành công, thành công, đại thành công.
- Ngày 26/4/1961: Trưa, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ đón tiếp Thủ tướng Chính phủ Vương quốc Lào Hoàng thân Xuvana Phuma và Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Neo Lào Hắcxạt Hoàng thân Xuphanuvông sang thăm hữu nghị nước ta. Người ra tận thềm đón và ôm hôn các vị khách quý. Tối, Người dự tiệc do Thủ tướng Phạm Văn Đồng tổ chức chiêu đãi Đoàn đại biểu Chính phủ Vương quốc Lào.
- Ngày 27/4/1961: Tối, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh mời cơm thân mật Hoàng thân Xuvana Phuma, Hoàng thân Xuphanuvông và các vị trong đoàn đại biểu Chính phủ Vương quốc Lào.
- Ngày 28/4/1961: 6 giờ 30, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh chứng kiến lễ ký Tuyên bố chung giữa Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Thủ tướng Xuvana Phuma. 6 giờ 40, Người dự mít tinh chào mừng Đoàn đại biểu Chính phủ Vương quốc Lào của nhân dân Hà Nội tổ chức tại Quảng trường Ba Đình.
Cùng ngày, báo Nhân Dân số 2595 đăng bài viết Guồng máy nông nghiệp (ký bút danh T.L) của Người. Trong bài viết, Người nêu rõ: Nông nghiệp cũng có "guồng máy" của nó. Từ lúc chọn giống đến ngày đưa thóc vào kho, mọi công việc phải ăn khớp, nhịp nhàng với nhau. Và muốn cho guồng máy nông nghiệp chạy thật đều, thật tốt, cần thực hiện ba điều:
- Cán bộ quản trị phải thật sự dân chủ và chí công vô tư.
- Đảng viên và đoàn viên thanh niên phải gương mẫu trong mọi công việc.
- Tất cả xã viên phải đoàn kết nhất trí, phải làm trọn nghĩa vụ của người chủ, làm đúng khẩu hiệu "Cần kiệm xây dựng hợp tác xã".
Đặc biệt, Người lưu ý cán bộ trong phong trào thi đua với Hợp tác xã Đại Phong cần phải nhớ:
1- Phải giữ vững nguyên tắc tự nguyện,
2- Trước khi mở rộng quy mô hợp tác xã phải chuẩn bị thật tốt tư tưởng và vật chất. Tuyệt đối không nên nóng vội.
Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Lệnh số 22-LCT, tặng thưởng Huân chương Kháng chiến cho những cán bộ, công nhân, viên chức các cơ quan trung ương và địa phương có nhiều thành tích trong kháng chiến.
- Ngày 29/4/1961: Chủ tịch Hồ Chí Minh được Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ II bầu làm Chủ tịch danh dự của Mặt trận.
* Năm 1962
- Ngày 4/4/1962: Cùng ngày, bài viết Cuba anh dũng của Người, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân, số 2933. Tác giả lên án âm mưu của đế quốc Mỹ đang tìm cách phá hoại nước Cuba cách mạng và biến các nước châu Mỹ latinh thành thuộc địa kiểu mới của chúng; đồng thời ca ngợi tinh thần đấu tranh anh dũng, kiên cường của nhân dân Cuba, đã thức tỉnh nhân dân châu Mỹ latinh đứng lên làm cách mạng.
- Ngày 8/4/1962: Bài viết nhan đề Vì sao?, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân, số 2937, giải thích lý do vì sao Mỹ có thái độ thiếu thiện chí tại Hội nghị 17 nước họp ở Giơnevơ bàn về vấn đề giải trừ quân bị. Theo Người, đó là vì:
- "Chính phiệt" Mỹ (Tổng thống, các Bộ trưởng, nhân viên cao cấp) đều dính líu với bọn tài phiệt (những nhóm đại tư bản chế tạo vũ khí) và bọn quân phiệt (quân nhân cấp cao). Chúng nhờ vào việc chuẩn bị chiến tranh và chạy đua quân bị mà làm giàu. "Nếu thực sự giải trừ quân bị tức là hết chiến tranh. Mà hết chiến tranh thì chúng sẽ thất nghiệp".
- Liên Xô đã đưa ra một đề nghị rất cụ thể rõ ràng và dứt khoát về kế hoạch tài giảm quân bị trong bốn năm, khiến Mỹ lúng túng bị động. Thực hiện đề nghị rất nhân đạo và hợp lý đó của Liên Xô, có nghĩa là Mỹ phải thủ tiêu tất cả các căn cứ quân sự ở nước ngoài, tiến tới thủ tiêu hoàn toàn các lực lượng quân sự và các loại vũ khí kể cả các thứ vũ khí thông thường. Vì thế mà Mỹ "cứ từ chối đây đẩy như đỉa phải vôi".
- Ngày 12/4/1962: Chiều, tham dự Hội nghị lần thứ 7 (mở rộng) Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá III), bàn về kế hoạch 5 năm phát triển công nghiệp. Trong ý kiến phát biểu, Người đặc biệt nhấn mạnh vấn đề con người và chỉ rõ: Mục đích của chủ nghĩa xã hội là nâng cao đời sống của nhân dân - lực lượng chính để xây dựng chủ nghĩa xã hội. Muốn vậy, phải "có kế hoạch giáo dục, củng cố chi bộ, công đoàn, thanh niên. Ba lực lượng ấy mạnh thì mới lên được. Có người nói máy kéo là gốc, cũng có người nói cái khác là gốc, tôi nói chính cái này (chỉ ba lực lượng trên - BT) là gốc".
- Ngày 14/4/1962: Sáng, đến thăm và nói chuyện với Đại hội liên hoan chiến sĩ thi đua công, nông, binh toàn thành phố Hà Nội họp tại Hội trường Câu lạc bộ Lao động. Sau khi khen ngợi thành tích thi đua của các chiến sĩ và nhân dân Thủ đô, Người tập trung phân tích mối quan hệ giữa công nghiệp và nông nghiệp trong nền kinh tế quốc dân và căn dặn Hà Nội phải phấn đấu để trở thành một thành phố gương mẫu, làm đầu tàu trong việc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, tạo cơ sở vững chắc cho cuộc đấu tranh thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà.
- Ngày 16/4/1962: Dự và phát biểu ý kiến tại phiên họp cuối cùng của Hội nghị lần thứ 7 (mở rộng) BCHTW Đảng (khoá III). Người phân tích và nêu rõ những điều kiện thuận lợi để xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa ở nước ta, tầm quan trọng của việc phát triển công nghiệp, mối quan hệ giữa công - nông nghiệp và nhấn mạnh những nhiệm vụ của nông nghiệp và công nghiệp trong kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, đồng thời chỉ ra một số biện pháp quan trọng để thực hiện thắng lợi Nghị quyết 7, nhằm đạt mục tiêu công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc nước ta.
- Ngày 17/4/1962: Trong bài Cần phải ra sức trồng nhiều hoa màu, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân, số 2946, Người nêu cụ thể tình trạng yếu và chậm của một số tỉnh miền Bắc trong việc trồng hoa màu. Người yêu cầu các cấp uỷ từ tỉnh đến xã phải cấp tốc đến tận nơi động viên và hướng dẫn đồng bào nông dân và các cơ quan, bộ đội trồng đủ và chăm bón tốt ngô, khoai, sắn, quyết tâm thu một vụ hoa màu thắng lợi.
- Ngày 18/4/1962: 7 giờ 30, tại Nhà hát thành phố Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự khai mạc Kỳ họp thứ tư Quốc hội khoá II(2).
- Ngày 22/4/1962: Hai bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng báo Nhân Dân số 2951:
+ Bài Lênin người thầy vĩ đại của cách mạng Việt Nam(3) ca ngợi những công lao to lớn của Lênin đối với cách mạng Việt Nam và bày tỏ tình cảm của nhân dân Việt Nam cũng như của nhân dân lao động toàn thế giới mãi mãi nhớ ơn Lênin, nhớ ơn Đảng Cộng sản và nhân dân Liên Xô.
+ Bài Chủ nghĩa Lênin vĩ đại muôn năm, ký bút danh T.L, khẳng định: Lênin, với thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười, đã mở đầu một chế độ không có người bóc lột người, tạo điều kiện cho các lực lượng cộng sản, các lực lượng giải phóng dân tộc phát triển mạnh mẽ, hợp thành một sức mạnh chung to lớn đẩy lùi lực lượng thực dân đi đến chỗ sụp đổ. Và chủ nghĩa Lênin đã đưa lịch sử loài người bước vào một giai đoạn mới – giai đoạn xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa.
- Ngày 27/4/1962: Thăm Trường mẫu giáo Sao Sáng ở số 5 phố Nguyễn Thượng Hiền (Hà Nội), Người nhắc nhở các cô giáo: "Công tác mẫu giáo còn mới mẻ và nhiều khó khăn... Sau này lớn lên, các cháu trở thành người như thế nào đều có công của các cô mẫu giáo dạy cháu đầu tiên".
- Ngày 28/4/1962: Dự cuộc họp Bộ Chính trị bàn về vấn đề chuẩn bị Đại hội Liên hoan anh hùng, chiến sĩ thi đua. Khi hội nghị trao đổi về vấn đề phong anh hùng quân đội, Người khẳng định: Trước hết, quân đội nhất định phải có anh hùng. Lúc kháng chiến có anh hùng, sao nay lại không có anh hùng? Khi kháng chiến anh hùng cách khác... Có phải không có chiến tranh thì quân đội không có anh hùng?. Người đề nghị bầu người phải thật xứng đáng và nên xem lại một số trường hợp cụ thể...
- Ngày 30/4/1962: Đến thăm Triển lãm thành tích cải tiến kỹ thuật và sáng kiến hợp lý hoá sản xuất tại Vân Hồ (Hà Nội). Tới thăm gian trưng bày của quân đội, Người chăm chú lắng nghe giới thiệu về những sáng kiến của Trường sĩ quan pháo binh. Thấy cán bộ thuyết minh vốn là một giáo viên xạ kích đã quen đứng trước học viên, chắc do hồi hộp khi đứng trước Người nên tỏ ra luống cuống, thao tác lúng túng, đánh rơi cả que chỉ hiện vật, Người ôn tồn bảo: "Chú cứ bình tĩnh mà nói". Khi xem "Mô hình đường bay để pháo cao xạ tập ngắm bắn", Người chỉ vào bốn khẩu pháo mô hình đang tự động quay, Người hỏi đồng chí đại uý phụ trách chung phần trưng bày sáng kiến của quân đội:
- Loại pháo này là cỡ bao nhiêu? Đã được công khai chưa mà các chú đem giới thiệu?
Trước câu hỏi bất ngờ của Người, các cán bộ có mặt đều im lặng. Quả là một vấn đề hệ trọng: Kỷ luật giữ bí mật quân sự. Như thông cảm với mọi người, giọng Người dứt khoát nhưng dịu dàng:
- Các chú về báo cáo với Bộ Tư lệnh Pháo binh rồi nói lại với Bác qua Tổng cục Chính trị.
* Năm 1963
- Ngày 3/4/1963: Cùng ngày, bài viết nhan đề Mỹ - Diệm là lũ quỷ khát máu điên cuồng của Người, ký bút danh T.L, đăng báo Nhân Dân số 3294, tố cáo tội ác dã man của Mỹ - Diệm đã dùng vũ khí hoá học giết hại nhân dân, phá hoại mùa màng, tiêu diệt gia súc ở miền Nam Việt Nam.
- Ngày 4/4/1963: Đến thăm và nói chuyện với Hội nghị Uỷ ban thể thao các quân đội anh em họp tại Hà Nội, Người chúc Hội nghị làm việc tốt để đẩy mạnh phong trào thể dục thể thao trong quân đội, làm cho quân đội có sức khoẻ, tinh thần khoẻ để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ của Đảng và Chính phủ các nước xã hội chủ nghĩa anh em giao phó.
- Ngày 8/4/1963: Chiều, dự Hội nghị lần thứ tám BCHTW (khoá III) bàn kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, Người nhắc nhở cần phải tổ chức làm tốt công tác phòng bệnh, công tác giáo dục thiếu niên nhi đồng, tăng cường đoàn kết nhất trí trong nội bộ. Về vấn đề tổ chức hợp tác xã, Người chỉ thị: "Về nông nghiệp, hợp tác xã cao cấp nâng lên nhiều thì tốt, nhưng phải làm tốt, phải vững. Hợp tác xã thủ công nghiệp phải tích cực sửa chữa những thiếu sót, kỷ luật lao động phải nghiêm. Việc hợp tác xã hội chủ nghĩa càng phải làm cho tốt, ký kết phải có hợp đồng, đã ký thì phải làm và phải có chế độ đãi ngộ thích đáng cho người lao động".
Trước ngày 9/4/1963: Gặp gỡ các cán bộ ở Trung ương trước khi về xã tham gia cải tiến quản lý hợp tác xã, cải tiến kỹ thuật. Người căn dặn:
- Phải thật có quyết tâm. Mỗi người phải tự coi mình là một chiến sĩ xung phong, phải vượt mọi khó khăn để làm tròn nhiệm vụ. Trước hết là phải vứt bỏ những thắc mắc, những suy tính về quyền lợi cá nhân như tiền đồ, lương bổng...
- Phải khiêm tốn học hỏi: Học hỏi ở thực tế, ở cán bộ và quần chúng địa phương. Tuyệt đối chớ tự cao, tự đại, chớ cho mình là giỏi mà xem thường cán bộ và quần chúng địa phương.
- Phải tôn trọng tổ chức: Về địa phương nào, phải chịu sự lãnh đạo của cấp uỷ ở đó, chớ nóng vội, bao biện, làm thay.
- Phải thật sự "ba cùng", hoà mình với quần chúng.
- Ngày 14/4/1963: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện cảm ơn và nhận lời mời của Thái tử Quốc trưởng Nôrôđôm Xihanúc sẽ sang thăm Campuchia. Bức điện có đoạn: "Tôi lấy làm vinh dự sẽ có cơ hội tới chào Hoàng hậu kính mến và sẽ có dịp gặp gỡ nói chuyện trực tiếp với Thái tử Quốc trưởng, vị lãnh tụ kính mến của nhân dân Campuchia, người đã có những cống hiến quan trọng vào sự nghiệp bảo vệ hoà bình ở Đông Dương và Đông Nam á. Tôi tin chắc rằng cuộc đi thăm này sẽ thắt chặt hơn nữa quan hệ hữu nghị giữa nhân dân hai nước chúng ta".
- Ngày 15/4/1963: Chiều, dự cuộc họp Ban Bí thư bàn việc tuyển sinh đại học và giải quyết vấn đề học sinh cuối các cấp I, II và III, Người đặc biệt lưu ý vấn đề phân bổ ngân sách cho giáo dục, xây dựng cơ sở vật chất cho nhà trường, nội dung giáo dục văn hoá và dạy nghề, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên và nhắc nhở cán bộ phụ trách không được chủ quan. Người chỉ thị: "Vấn đề này lớn lắm, không được làm sơ sài. Bộ Giáo dục và bên thanh niên phải thương lượng, bàn thiết thực rồi thảo luận với Ban Tuyên giáo Trung ương trước khi đưa ra Bộ Chính trị".
- Ngày 17/4/1963: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng tới Quốc vương Marốc Hátxan II nhân kỷ niệm Quốc khánh của nước này. "Tôi kính chúc Chính phủ và nhân dân Marốc dưới sự lãnh đạo của Ngài, thu được nhiều thắng lợi mới trong công cuộc xây dựng nước Marốc phồn vinh, góp phần vào việc giữ gìn hoà bình ở châu Phi và thế giới".
Cùng ngày, nhân dịp Hà Đông họp Hội nghị kiểm điểm công tác chống hạn vụ Đông - Xuân, Người gửi tặng nhân dân Hà Đông bức trướng thêu hai câu thơ:
"Hà Đông anh dũng tuyệt vời!
Vắt đất ra nước, thay trời làm mưa"(4)
- Ngày 20/4/1963: Về thăm Bệnh xá Vân Đình, huyện ứng Hoà, tỉnh Hà Đông (nay thuộc Hà Tây). Người đi thăm từ phòng khám bệnh, phòng điều trị đến vườn trồng cây thuốc, khu nhà bếp, khu vệ sinh. Người ân cần thăm hỏi các bệnh nhân, khen cán bộ nhân viên đã giữ gìn bệnh xá sạch sẽ và căn dặn mọi người: "Trong công tác phục vụ, cần coi trọng cả hai mặt vật chất và tinh thần. Có thuốc hay, thức ăn ngon, còn cần phải có thái độ phục vụ tốt, coi người bệnh như ruột thịt. Cần đặc biệt chú ý việc phòng bệnh".
- Ngày 23/4/1963: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chào mừng Hội nghị các nhà báo Á - Phi. Bức điện viết: "Trong lúc các dân tộc châu á, châu Phi, châu Mỹ latinh đang anh dũng đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc thực dân, để bảo vệ độc lập dân tộc và hoà bình, các nhà báo Á - Phi đoàn kết chặt chẽ, dùng ngòi bút chính nghĩa của mình phục vụ cuộc đấu tranh cho tự do, cho chân lý, cho tương lai tươi sáng của loài người là một nhiệm vụ cực kỳ vẻ vang".
Cùng ngày, Người gửi điện mừng cho Liên đoàn Thanh niên dân chủ thế giới nhân Ngày Thanh niên thế giới chống chủ nghĩa thực dân và đấu tranh cho sự chung sống hoà bình (24-4). "Chúc các bạn đạt nhiều thắng lợi to lớn trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa thực dân, để giành lấy và giữ gìn độc lập dân tộc và hoà bình thế giới, để thực hiện sự hợp tác anh em giữa tất cả các dân tộc".
- Ngày 25/4/1963: Dự cuộc họp Bộ Chính trị bàn vấn đề lương thực. Phát biểu về phương hướng giải quyết tình hình thiếu đói của nông dân, Người chỉ thị: "Phải có kế hoạch giải quyết tạm thời, trước mắt và kế hoạch dài hạn. Năm nào cũng khó khăn, bấp bênh về lương thực. Bằng cách nào thì ta phải bàn, nhưng xã hội chủ nghĩa mà như thế này thì không được, không làm cho dân phấn khởi. Cần vận động giáo dục về ý thức tiết kiệm. Cho nên làm lâu dài chỉ có hai cách là tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm. Còn nghĩa thươn)(5) mà đói không giúp nhau được là bất nghĩa thương". Cuối cùng, Người giao cho đồng chí Nguyễn Chí Thanh làm Tổng Tư lệnh cứu đói và có quyền "động viên bất kỳ ai, từ tôi trở đi".
- Ngày 26/4/1963: Dự tiếp Hội nghị lần thứ tám BCHTW thông qua Nghị quyết về kế hoạch 5 năm lần thứ nhất. Người nhắc nhở chung về vấn đề chất lượng sản phẩm của các ngành công nghiệp nặng, công nghiệp nhẹ, thủ công nghiệp. Với nông nghiệp, Người đề nghị nói rõ cải tiến kỹ thuật gồm những nội dung gì và cần phải làm cho thích hợp với từng địa phương.
- Ngày 29/4/1963: Sáng, dự phiên khai mạc Kỳ họp thứ sáu Quốc hội khóa II(6). Sau khi Thủ tướng Phạm Văn Đồng đọc hết phần thứ hai của báo cáo về phong trào yêu nước ở miền Nam, Người đề nghị Quốc hội nhiệt liệt gửi lời chào thân ái tới đồng bào miền Nam ruột thịt và biểu dương tinh thần yêu nước, anh dũng đấu tranh của đồng bào miền Nam.
Cùng ngày, Người đến thăm và nói chuyện với Hội nghị Cán bộ ngành công an. Sau khi nêu rõ vai trò cực kỳ quan trọng của công an cách mạng trong nền chuyên chính vô sản, Người chỉ rõ những công việc cụ thể mà công an phải thực hiện để hoàn thành nhiệm vụ của mình là làm thất bại mọi âm mưu thâm độc của Mỹ - Diệm đang tìm cách phá hoại sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Kết luận, Người nói: "Đảng và Chính phủ tin vào lòng tuyệt đối trung thành và chí kiên cường phấn đấu của các đồng chí. Toàn thể cán bộ và chiến sĩ công an phải cố gắng vượt mọi khó khăn, làm trọn nhiệm vụ nặng nề nhưng rất vẻ vang của công an cách mạng, xứng đáng với lòng tin cậy của nhân dân, của Đảng và Chính phủ đối với các đồng chí".
- Ngày 30/4/1963: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện tới Tổng thống Xucácnô chào mừng thắng lợi mới của Cộng hoà Inđônêxia thu hồi lại được miền Tây Irăng. Bức điện có đoạn: "Đó là thắng lợi của chính nghĩa, thắng lợi của một dân tộc anh hùng kiên quyết chống chủ nghĩa thực dân đế quốc để thống nhất đất nước mình. Thắng lợi đó góp phần đẩy nhanh quá trình diệt vong của chủ nghĩa thực dân đế quốc và cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc ở châu á và trên thế giới".
* Năm 1964
- Ngày 2/4/1964: Sáng, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Thủ tướng Hoàng thân Xuvana Phuma và Đoàn đại biểu Chính phủ Liên hiệp Vương quốc Lào đang thăm Việt Nam. Tối, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự tiệc do Thủ tướng Phạm Văn Đồng chiêu đãi Thủ tướng Hoàng thân Xuvana Phuma và Đoàn đại biểu Chính phủ Liên hiệp Vương quốc Lào.
- Ngày 3/4/1964: Tiếp tục tham dự Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá II, với tư cách là đại biểu Quốc hội của Thủ đô Hà Nội, Người phát biểu về ba cuộc vận động lớn đang diễn ra sôi nổi trên miền Bắc là Cuộc vận động cải tiến quản lý hợp tác xã, cải tiến kỹ thuật11 ở nông thôn; Cuộc vận động "Ba xây, ba chống" và phong trào thi đua "Năng suất cao, chất lượng tốt, tiết kiệm nhiều" trong các đơn vị kinh tế quốc doanh; cuộc vận động đồng bào miền xuôi lên tham gia phát triển kinh tế miền núi. Người biểu dương thành tích của ba cuộc vận động trên đây và đề nghị Quốc hội hai điểm:
1. Giao cho Chính phủ và chính quyền các tỉnh theo dõi đôn đốc và giúp đỡ để ba cuộc vận động phát triển tốt.
2. Khen ngợi đồng bào, nhất là thanh niên miền xuôi đã lên miền núi xây dựng và phát triển kinh tế; đồng bào miền núi đã đón tiếp và giúp đỡ chu đáo đồng bào miền xuôi; cán bộ và đồng bào các địa phương miền xuôi đã chuẩn bị cho những người lên miền núi xây dựng quê hương mới.
Tối, Người dự tiệc của Đại sứ Vương quốc Lào tổ chức nhân dịp Đoàn đại biểu Chính phủ Liên hiệp Vương quốc Lào sang thăm Việt Nam.
- Ngày 6/4/1964: Họp Hội nghị Bộ Chính trị Trung ương Đảng bàn về xây dựng nhà máy vinilon và kinh tế đối ngoại. Người nêu vấn đề mình định nhờ Trung Quốc giúp mà nay lại đi sâu vào với Nhật như vậy thì sau ra sao? Các đồng chí Trung Quốc mua giúp chuyển cho mình, Nhật có chịu không? Thế Nhật sang thì ăn nói thế nào?. Về kinh tế đối ngoại, cần chuẩn bị trước để không bị động khi các đồng chí Liên Xô hỏi là trong kế hoạch 5 năm lần thứ hai cần giúp đỡ những gì? Vì vậy trước khi đi phải chuẩn bị kỹ càng.
- Ngày 11/4/1964: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho Đại hội hợp tác xã và đội sản xuất nông nghiệp tiên tiến miền núi và trung du(7). Sau khi khái quát những tiến bộ về các mặt trong đời sống xã hội, đặc biệt là công tác xây dựng hợp tác xã ở miền núi và trung du, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ tiềm năng kinh tế, vị trí quan trọng của miền núi và trung du trong sự nghiệp xây dựng đất nước; nêu hai yêu cầu mà các hợp tác xã và đội sản xuất miền núi và trung du phải thực hiện tốt là củng cố, phát triển hợp tác xã nông nghiệp; định phương hướng sản xuất đúng, cả về cây lúa, hoa màu, cây công nghiệp và việc bảo vệ rừng. Người cũng chỉ ra một số nhiệm vụ cần thực hiện để đạt hai yêu cầu trên là củng cố hợp tác xã, giáo dục tinh thần làm chủ của xã viên, thực hiện chống tham ô, lãng phí, quan liêu; cải tiến kỹ thuật; đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau, làm tốt việc đón đồng bào miền xuôi lên xây dựng và phát triển miền núi, củng cố các chi bộ Đảng và Đoàn thanh niên.
Cùng ngày, bài viết Trả lời bạn, bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân Dân, số 3665. Trả lời câu hỏi "Làm thế nào để thực hiện mỗi người làm việc bằng hai", Người giải thích làm việc bằng hai không phải kéo dài giờ lao động và nói rõ: "Bất kỳ làm công việc gì đều phải cố gắng nâng cao ý thức làm chủ và tinh thần trách nhiệm, có tinh thần cố gắng gấp bội; ra sức phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật nhằm mục đích làm được nhiều, nhanh, tốt, rẻ". Người biểu dương một số nhà máy, xí nghiệp và công nhân ở Hà Nội đã hưởng ứng phong trào này và đạt thành tích tốt.
- Ngày 14/4/1964: Tối, Người dự Đại hội nhân dân Hà Nội hoan nghênh các vị ứng cử đại biểu Quốc hội khoá III tại Thủ đô. Chủ tịch Hồ Chí Minh cảm ơn Mặt trận Tổ quốc và thanh niên thành phố đã mời Người ra ứng cử và cho biết bản thân mình là đại biểu Quốc hội gần 20 năm, nhưng vì nhiệm vụ và yêu cầu cách mạng nên vẫn phải cố gắng phấn đấu chứ chưa thể "vui thú thanh nhàn". Nguyện vọng của Người là:
"Bắc Nam sum họp một nhà,
Cho người thấy mặt thì ta vui lòng".
Chủ tịch Hồ Chí Minh phân tích sự khác biệt giữa việc Tổng tuyển cử ở Việt Nam với các nước phương Tây như nước Pháp là nơi có cuộc cách mạng tư sản điển hình ở Châu Âu, là quê hương của Công xã Pari nhưng bầu cử rất thiếu dân chủ. Người nói rõ những nhiệm vụ của công dân trong việc bầu cử, ý nghĩa của việc làm đó và yêu cầu các ban bầu cử phải tuyên truyền tốt, chuẩn bị chu đáo để nhân dân làm tốt nghĩa vụ và quyền lợi công dân. Người khen ngợi Hà Nội đã tổ chức tốt phong trào thi đua chào mừng Tổng tuyển cử bầu Quốc hội khoá III.
- Ngày 15/4/1964: Thăm Trường Sĩ quan Lục quân tại Sơn Tây (Hà Tây), Người không vào nơi đón tiếp trước mà đến thẳng chỗ ăn ở, công trình phụ của nhà trường. Người phê bình cán bộ, học viên nhà trường không trả lời được là nhà trường có bao nhiêu cái nhà và chỉ rõ người trung đội trưởng, chính trị viên trong đơn vị phải như người mẹ, người anh, người chị, người bạn của chiến sĩ. Trước khi rời trường, Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng trường bức chân dung của Người.
- Trước ngày 18/4/1964: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chúc mừng Quốc vương Lào Xrixavông Vátthana và Quốc trưởng Campuchia Nôrôđôm Xihanúc, nhân dịp năm mới theo lịch Phật giáo.
- Ngày 21/4/1964: Bài viết Nông thôn đổi mới, bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân Dân, số 3675. Bằng các số liệu so sánh về đồ dùng gia đình thời thuộc Pháp với hiện tại, bài báo nêu lên những tiến bộ, đổi mới trong đời sống của bà con nông dân xã Hải Chính, tỉnh Nam Định. Những đổi mới ấy làm bà con càng nhớ thương 1/3 đồng bào giáo hữu ở địa phương đã bị dụ dỗ, cưỡng ép di cư vào Nam đang sống dưới sự thống trị của đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn.
- Trước ngày 22/4/1964: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng Hoàng hậu Vương quốc Campuchia Xixôvát Cốtxamắc nhân dịp kỷ niệm lần thứ 60 ngày sinh của Hoàng hậu.
- Trước ngày 23/4/1964: Thăm một đơn vị bộ đội. Người thăm bệnh xá, nơi ăn ở của cán bộ, chiến sĩ và nơi làm việc của ban chỉ huy, Người khen ngợi thành tích huấn luyện; việc sản xuất tự cấp một phần lương thực; việc giúp đỡ nhân dân và nhắc nhở đơn vị phải chú ý vệ sinh phòng bệnh cho cán bộ, chiến sĩ, giữ vững truyền thống, phấn đấu xây dựng quân đội từng bước lên chính quy hiện đại, đồng thời luôn luôn cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu. Giải thích về phong trào thi đua làm việc bằng hai để đền đáp cho đồng bào miền Nam ruột thịt, Người nói: "Làm việc bằng hai không phải là trước kia làm tám giờ thì bây giờ làm 16 giờ, hay trước kia gánh 50 cân nay gánh gấp đôi. Mỗi người làm việc bằng hai nghĩa là phải coi tám giờ làm việc là tám giờ vàng ngọc, không lãng phí, chăm lo cải tiến kỹ thuật, nâng cao năng suất lao động".
- Trước ngày 25/4/1964: Trả lời phỏng vấn của nhà báo Ôxtrâylia U.Bớcsét về việc đế quốc Mỹ và tay sai phá hoại Hiệp định Giơnevơ năm 1954 về Đông Dương, thực hiện kế hoạch Mác Namara, mở rộng cuộc chiến tranh xâm lược miền Nam, âm mưu đưa chiến tranh ra miền Bắc và một số vấn đề đối ngoại của Nhà nước Việt Nam. Người khẳng định nhân dân Việt Nam có đủ sức mạnh và sẵn sàng chiến đấu, lại được sự đồng tình ủng hộ của các nước anh em, của bạn bè quốc tế, nhất định sẽ đánh bại âm mưu của đế quốc Mỹ. Biện pháp duy nhất để chấm dứt chiến tranh là tôn trọng ý nguyện của nhân dân miền Nam Việt Nam. Nhân dân Việt Nam luôn luôn phân biệt rõ đế quốc Mỹ phản động và nhân dân tiến bộ Mỹ.
- Ngày 25/4/1964: Bài viết Kiều bào về nước và Tổng tuyển cử, bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân Dân, số 3679. Bài báo mô tả không khí sôi nổi của việc chuẩn bị bầu cử Quốc hội khoá III trên miền Bắc và cho biết, những kiều bào ta vừa ở nước ngoài trở về Tổ quốc đang phấn khởi chuẩn bị thực hiện nghĩa vụ và quyền lợi công dân của mình, nhất là đối với những người vừa đúng 18 tuổi; hai người đã được Mặt trận Tổ quốc giới thiệu ra ứng cử là vinh dự chung cho tất cả kiều bào.
- Ngày 26/4/1964: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh bỏ phiếu bầu đại biểu Quốc hội khoá III tại khu vực bỏ phiếu A24, trụ sở Bộ Nông nghiệp ở phố Ngọc Hà (Hà Nội). Tại đây, Người giới thiệu với mọi người Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Pháp đang thăm Việt Nam đến thăm khu vực bỏ phiếu và nhắc tới truyền thống đoàn kết, giúp đỡ của Đảng Cộng sản Pháp đối với cách mạng Việt Nam.
- Ngày 27/4/1964: Người gửi thư cho giáo viên và học sinh Trường phổ thông cấp III Đức Thọ, Hà Tĩnh nhân dịp trường được mang tên là Trường Trần Phú. Người nêu rõ đó là vinh dự lớn cho thầy và trò của trường và căn dặn:"Để xứng đáng với vinh dự đó, Bác mong các cô giáo, thầy giáo thi đua dạy thật tốt, các cháu học sinh thi đua học thật tốt, làm gương mẫu tốt cho các trường khác".
- Ngày 28/4/1964: Người thăm Nhà máy bóng đèn phích nước Rạng Đông (Hà Nội). Sau khi thăm nhà trẻ, lớp mẫu giáo của nhà máy, Người thăm nơi ở của công nhân và một số bộ phận sản xuất. Nói chuyện với cán bộ, công nhân nhà máy, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: sản phẩm của nhà máy là những thứ cần dùng hằng ngày của nhân dân, vì vậy phải chú ý bảo đảm chất lượng. Người khen ngợi những ưu điểm của nhà máy trong sản xuất, đào tạo cán bộ và căn dặn: cán bộ phải có tinh thần phụ trách tốt, cán bộ, công nhân phải đoàn kết và phấn đấu để ngày càng tiến bộ,Người cũng phê bình một số khuyết điểm của nhà máy như vệ sinh công nghiệp còn kém, còn để nguyên liệu rơi vãi; câu lạc bộ còn lộn xộn, nghèo nàn. Tại nhà ăn tập thể của nhà máy, Người phê bình các nhân viên chưa làm vệ sinh tốt. Nhìn chỗ rửa bát trơn bẩn, Người nói: "Bác đi lối này để các cô các chú thấy trơn bẩn mới dọn dẹp cho sạch sẽ".
Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký tên vào văn bản về ý nghĩa của Chiến thắng Điện Biên Phủ cho Bảo tàng Điện Biên nhân kỷ niệm 10 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ.
- Ngày 30/4/1964: Người thăm và nói chuyện với Đại hội liên hoan phụ nữ "Năm tốt"(8). Người nói rõ, nhờ thực hiện nam nữ bình đẳng, phụ nữ Việt Nam tham gia ngày càng đông và đóng góp ngày càng nhiều vào các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội. Điều đó khẳng định: Dưới chế độ ta, phụ nữ đã thực sự làm chủ nước nhà. Người ca ngợi cuộc đấu tranh của đồng bào và phụ nữ miền Nam; khen ngợi phong trào thi đua "mỗi người làm việc bằng hai" của đồng bào và phụ nữ miền Bắc. Về phong trào thi đua "Năm tốt" của phụ nữ, Người nhấn mạnh tới diểm thứ nhất là"đoàn kết, sản xuất và tiết kiệm" và điểm thứ năm là "xây dựng gia đình, nuôi dạy con cái tốt". Người căn dặn phụ nữ phải hiểu gia đình theo nghĩa rộng là tập thể, xã hội, là gia đình công nông quốc tế. Người nói:
"Lọ là thân thích ruột rà,
Công nông thế giới đều là anh em".
Người còn nêu năm yêu cầu để đảng bộ, chính quyền các cấp và chị em phụ nữ xây dựng phong trào thi đua "năm tốt" phát triển tốt hơn.
* Năm 1965
- Ngày 3/4/1965: Dự phiên họp thường kỳ của Hội đồng Chính phủ thảo luận về tình hình và nhiệm vụ mới trước âm mưu và hành động của đế quốc Mỹ tăng cường chiến tranh xâm lược ở miền Nam và mở rộng chiến tranh bằng không quân ra miền Bắc Việt Nam.
Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chúc mừng Tổng thống nước Cộng hòa Inđônêxia A.Xucácnô và các vị đứng đầu Nhà nước, Chính phủ các nước Á - Phi tham dự Lễ kỷ niệm lần thứ 10 Hội nghị Băngđung, tổ chức tại Inđônêxia. Người nêu lên ý nghĩa quan trọng của Hội nghị Băng đung: "Lịch sử trong 10 năm qua đã chứng minh một cách hùng hồn sự đúng đắn, sức mạnh và sức sống của những nguyên tắc đã được nêu ra ở Băngđung". Người lên án đế quốc Mỹ mặc dù đã thất bại, nhưng vẫn ngoan cố xúc tiến những hành động xâm lược chống lại các lực lượng mới trỗi dậy trên thế giới. Chúng đã thực hiện chính sách chiến tranh hiếu chiến ở Việt Nam: tăng cường lực lượng Mỹ và chư hầu để mở rộng chiến tranh ở miền Nam và bắn phá miền Bắc Việt Nam. Hành động đó của Mỹ và chư hầu là một nguy cơ đe dọa hoà bình và an ninh của các dân tộc Đông Dương và Đông - Nam á. Người khẳng định: "Nhân dân Việt Nam yêu hòa bình nhưng quyết không bao giờ lùi bước trước bất kỳ một sự đe doạ nào của bọn đế quốc. Hơn 30 triệu nhân dân Việt Nam, đoàn kết muôn người như một, quyết tâm đánh bại bọn xâm lược Mỹ cho đến thắng lợi cuối cùng để bảo vệ chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc mình".
- Ngày 5/4/1965: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen Không quân nhân dân Việt Nam chiến thắng trận đầu (ngày 3 và ngày 4-4-1965). Người nhắc nhở cán bộ, chiến sĩ không quân phải luôn nâng cao tinh thần "quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược", thắng không kiêu, khó không nản.
Cùng ngày, Người gửi điện tới Quốc trưởng Vương quốc Campuchia Nôrôđôm Xihanúc, cảm ơn sự ủng hộ của Chính phủ và nhân dân Campuchia đối với cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam nhằm bảo vệ nền độc lập và chủ quyền của mình.
Cùng ngày, trả lời phỏng vấn của nhà báo Yôshisa Tacanô, phóng viên báo Acahata, cơ quan trung ương của Đảng Cộng sản Nhật Bản. Người nêu lên vị trí, ý nghĩa quốc tế của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam; lên án những hành động của đế quốc Mỹ tăng cường chiến tranh ở miền Nam, trong đó có việc Mỹ hối thúc đàm phán Nhật Bản - Nam Triều Tiên nhằm lôi kéo Nhật tham gia tích cực hơn nữa vào cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, leo thang đánh phá miền Bắc và khẳng định: Chống lại và làm thất bại những hành động xâm lược của đế quốc Mỹ để bảo vệ độc lập dân tộc, bảo vệ quyền sống, đó là quyền thiêng liêng của mỗi người dân Việt Nam tiếp tục cuộc chiến đấu yêu nước cho đến thắng lợi cuối cùng. Lập trường của Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong việc giải quyết vấn đề chiến tranh Việt Nam là Mỹ phải rút quân ra khỏi miền Nam, chấm dứt đánh phá miền Bắc.Người đánh giá cao thắng lợi của Hội nghị nhân dân Đông Dương và cuộc đấu tranh của nhân dân Nhật Bản chống lại những âm mưu và hành động của Mỹ.
- Ngày 7/4/1965: Bài viết Chúng ta rất có thể đạt hơn 5 tấn thóc cả năm một hécta, bút danh Lê Nông, đăng báo Nhân Dân, số 4022. Người nêu lên một số kinh nghiệm của Trung Quốc về phát triển sản xuất nông nghiệp. Liên hệ với tình hình ở Việt Nam, bài báo biểu dương một số huyện, hợp tác xã điển hình đạt năng suất lúa từ 5 tấn một hécta trở lên và khẳng định, chúng ta rất có thể đạt hơn 5 tấn thóc cả năm một hécta. Để làm được điều đó, các hợp tác xã nông nghiệp phải cải tiến kỹ thuật; thực hành cần kiệm xây dựng và tự lực cánh sinh; chi bộ lãnh đạo chặt chẽ; đảng viên gương mẫu, xung phong; xã viên đoàn kết nhất trí; phải coi nhân tố con người là vấn đề số một.
- Từ ngày 8 đến ngày 10/4/1965: Người tham gia Đoàn Chủ tịch Kỳ họp thứ hai Quốc hội khoá III. Cùng khoảng thời gian, tối, Người tiếp đồng chí Nguyễn Thị Hằng, Khu đội trưởng dân quân khu Nam Ngạn - Hàm Rồng (Thanh Hoá). Người hỏi cách bố trí trận địa bắn máy bay Mỹ, kinh nghiệm vừa sản xuất vừa chiến đấu của quân dân Nam Ngạn - Hàm Rồng. Người hỏi thăm gia đình đồng chí Nguyễn Thị Hằng và khuyên các bạn trẻ phải chịu khó học tập để sau này phục vụ công cuộc xây dựng đất nước sau khi Tổ quốc đã thống nhất.
- Ngày 10 /4/1965: Phát biểu trong phiên bế mạc Kỳ họp thứ hai Quốc hội khoá III, Người tổng kết 10 năm cuộc đấu tranh của nhân dân ta chống đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn và khẳng định: "Dù Mỹ đưa thêm mấy chục vạn binh sĩ Mỹ và cố lôi kéo thêm quân các nước chư hầu vào cuộc chiến tranh tội ác này thì quân và dân ta cũng quyết đánh thắng chúng". Người nêu lên lập trường của Chính phủ ta để giải quyết vấn đề chiến tranh ở Việt Nam; chính sách quốc tế của Đảng và Nhà nước Việt Nam và con đường đi tới thắng lợi hoàn toàn của cách mạng miền Nam, v.v.. Cuối cùng, Người khẳng định: "Lúc này chống Mỹ, cứu nước là nhiệm vụ thiêng liêng nhất của mọi người Việt Nam yêu nước" và kêu gọi nhân dân cả nước ta "hãy đoàn kết nhất trí triệu người như một, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược".
- Ngày 12/4/1965: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen cán bộ, chiến sĩ đảo Cồn Cỏ - đơn vị đã bắn rơi nhiều máy bay và đánh đuổi tàu chiến Mỹ, bảo vệ vùng trời, vùng biển của Tổ quốc. Người nhắc nhở: "Các chú cần luôn luôn nâng cao cảnh giác, đoàn kết chặt chẽ, khó không nản, thắng không kiêu, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược".
- Ngày 14/4/1965: Bài viết Đại bợm Giônxơn miệng nói "hòa bình" tay vung "binh hỏa", bút danh Chiến Sĩ, đăng báoNhân dân, số 4029. Trong bài viết, Người tố cáo Tổng thống Mỹ Giônxơn miệng nói "hòa bình" nhưng dùng bom napan và hơi độc giết hại nhân dân miền Nam, ra lệnh leo thang đánh phá miền Bắc. Người khẳng định: Để lập lại hòa bình, chỉ có một con đường đúng đắn là Mỹ phải làm đúng Hiệp định Giơnevơ năm 1954 về Việt Nam và rút quân về nước.
- Trước ngày 18/4/1965: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng Quốc vương Lào Xrixavông Vátthana nhân dịp Tết BunPiMay của nhân dân Lào.
- Ngày 18/4/1965: Bài viết Chúng ta rất có thể đạt hơn 5 tấn thóc cả năm một héc ta của Chủ tịch Hồ Chí Minh, bút danh Lê Nông, đăng báo Nhân Dân, số 4033. Đây là bài viết tiếp theo bài cùng tên đăng báo Nhân Dân ngày 7-4-1965. Sau khi nêu một số kinh nghiệm phát triển sản xuất nông nghiệp của Triều Tiên, bài báo khẳng định chúng ta rất có thể đạt năng xuất hơn 5 tấn thóc cả năm trên một hécta gieo trồng.
- Ngày 24/4/1965: Người gửi điện chúc mừng Hội nhà báo Á - Phi, nhân kỷ niệm Ngày những người viết báo Á - Phi. Bức điện có đoạn: "Đối với những người viết báo chúng ta, cái bút là vũ khí sắc bén, bài báo là tờ hịch cách mạng để động viên quần chúng đoàn kết đấu tranh, chống chủ nghĩa thực dân cũ và mới, chống chủ nghĩa đế quốc, đứng đầu là đế quốc Mỹ, vì độc lập dân tộc, tiến bộ xã hội và hòa bình thế giới".
- Ngày 25/4/1965: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đi bỏ phiếu bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội và khu phố Ba Đình tại phòng bỏ phiếu số 52, khối 41, khu Ba Đình.
Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Phạm Văn Đồng tiếp Hoàng thân Xuphanuvông, Phó Thủ tướng Chính phủ Liên Hiệp dân tộc Vương quốc Lào, Chủ tịch Mặt trận Neo Lào Hắcxạt và các vị đại biểu Neo Lào Hắcxạt đi dự Lễ kỷ niệm lần thứ 10 Hội nghị Băngđung trên đường về nước, ghé thăm Hà Nội.
- Ngày 30/4/1965: Họp Hội nghị Bộ Chính trị Trung ương Đảng bàn về chủ trương chuyển hướng xây dựng kinh tế công nghiệp trong điều kiện chiến tranh.
* Năm 1966
- Ngày 1/4/1966: Họp Hội nghị Bộ Chính trị Trung ương Đảng bàn về tình hình đấu tranh chính trị ở miền Nam và một số công tác khác. Mở đầu, Người phát biểu về công tác phòng chống lụt ở miền Bắc; nhắc Khu V và Trung ương Cục miền Nam phải thay đổi phương thức liên lạc với Trung ương vì dùng điện đài thường làm lộ bí mật. Về đấu tranh chính trị ở miền Nam, Người đề nghị phải chú trọng công tác vận động công nhân, vận động binh lính; triệt để lợi dụng mâu thuẫn trong hàng ngũ địch để đưa ra những khẩu hiệu đấu tranh thích hợp; trước hết phải tập hợp lực lượng, chú ý lực lượng của các giáo phái và cần có biện pháp chống đàn áp, khủng bố, bảo vệ quần chúng; các địa phương ở miền Nam cần xem xét sự đóng góp của nhân dân, đặc biệt là vùng Tây Nguyên để định lượng việc huy động hậu cần cho phù hợp, không để đồng bào khó khăn trong đời sống.
- Ngày 4/4/1966: Họp Hội nghị Bộ Chính trị Trung ương Đảng bàn về nội dung sẽ đề cập trong cuộc hội đàm Việt - Trung như Trung Quốc viện trợ cho Việt Nam, hàng quá cảnh của Việt Nam qua Trung Quốc, những hoạt động của Đoàn đại biểu Đảng Lao động Việt Nam tại Liên Xô. Người nói: "Nói ít mà tốt. Đại sự thành tiểu sự, tiểu sự thành vô sự".
- Ngày 7/4/1966: Bài viết Tâm lý của binh sĩ Hoa Kỳ , bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân Dân, số 4384. Bài báo tóm tắt bức thư của một binh sĩ Mỹ ở miền Nam Việt Nam gửi một người bạn ở Hoa Kỳ, vạch trần sự thối nát, xấu xa của chính quyền Sài Gòn, sự gian dối của tướng tá Mỹ, sự lừa bịp dân chúng của nhà cầm quyền ở Oasinhtơn, sự bi quan, thất vọng và chán ghét chiến tranh của binh sĩ Mỹ. Bài báo còn cho biết bức thư này đã được một nghị sĩ đọc trước Quốc hội Mỹ ngày 4-3-1966 và được đăng trên báo Mỹ Tiền vệ quốc dân (25-3) và Nhân dân nhật báo của Trung Quốc.
- Ngày 11/4/1966: Thăm Hội nghị tổng kết ba năm xây dựng chi bộ và đảng bộ cơ sở "Bốn tốt". Người nêu lên tầm quan trọng của việc xây dựng chi bộ "Bốn tốt"; khen ngợi các địa phương, các ngành có phong trào khá, có nhiều chiến sĩ thi đua và anh hùng trong sản xuất và chiến đấu. Về những mặt yếu kém của phong trào, Người chỉ rõ: "Tệ hơn nữa là trong chi bộ ấy có một số đảng viên và cán bộ, có cả cán bộ cao cấp, cán bộ lãnh đạo quan liêu mệnh lệnh nặng. Đảng cần phải thi hành kỷ luật thật nghiêm khắc những cán bộ mắc sai lầm đó". Cuối cùng, Người đề ra những nhiệm vụ cho các huyện ủy, thành ủy, tỉnh ủy trong việc xây dựng chi bộ "Bốn tốt".
- Trước ngày 12/4/1966: Người trả lời phỏng vấn của Đoàn vô tuyến truyền hình Hãng tin Nihông Đenpa (Nhật Bản) về tình hình cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ ở Việt Nam và một số vấn đề thời sự khác. Trả lời câu hỏi về đặc điểm của cuộc chiến tranh ở Việt Nam và triển vọng của nó, Người cho biết cuộc chiến tranh của đế quốc Mỹ xâm lược Việt Nam ngày càng ác liệt và mở rộng trên cả hai miền Nam Bắc Việt Nam; những thất bại của Mỹ ngày càng nặng nề. Nhân dân Việt Nam càng đoàn kết chiến đấu và thất bại cuối cùng của Mỹ là không thể tránh khỏi. Trả lời câu hỏi về tình hình Đông Dương, Người cho biết những hành động của đế quốc Mỹ và tay sai đối với Lào và Campuchia là nằm trong âm mưu của Mỹ nhằm mở rộng chiến tranh xâm lược ra toàn Đông Dương; nhân dân Đông Dương sẽ càng đoàn kết, càng kiên quyết chiến đấu.Trả lời câu hỏi về hoạt động "công tác hòa bình" của Chính phủ Nhật Bản, Người khẳng định, đó là sự phụ họa với chiến dịch lừa bịp "đi tìm hòa bình" của Tổng thống Mỹ Giônxơn; nếu Chính phủ Nhật Bản muốn thật sự đóng góp vào việc lập lại hòa bình ở Việt Nam thì phải chấm dứt hành động đó. Trả lời câu hỏi về ảnh hưởng của bức thư của Người gửi các vị đứng đầu các nước (ngày 24-1-1966), Chủ tịch Hồ Chí Minh cho biết, lập trường của Chính phủ và nhân dân Việt Nam nêu trong bức thư là chính nghĩa; lập trường đó đang được Chính phủ và nhân dân nhiều nước trên thế giới đồng tình ủng hộ. Người đã bày tỏ lời cảm ơn chân thành trước sự đồng tình, ủng hộ quý báu đó.
- Ngày 12 /4/1966: Người gửi thư cảm ơn Quốc trưởng Vương quốc Campuchia Nôrôđôm Xihanúc đã ủng hộ và giúp đỡ nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ xâm lược và bày tỏ lập trường của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là triệt để ủng hộ cuộc đấu tranh của nhân dân Khơme anh em nhằm bảo vệ độc lập, chủ quyền, trung lập và toàn vẹn lãnh thổ của Vương quốc Campuchia.
- Ngày 17/4/1966: Tại trường bắn Hoà Lạc (Hà Tây), Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Tiểu đoàn 99 pháo phản lực A12 và Trung đoàn 84A pháo phản lực ĐKB diễn tập bắn đạn thật. Người nhắc nhở các cấp chỉ huy ra khẩu lệnh phải ngắn gọn, trong chiến đấu phải tiết kiệm đạn. Người căn dặn: "Pháo tốt, đạn tốt còn phải có kỹ thuật tốt và tinh thần tốt nữa".
- Ngày 19/4/1966: Họp Hội nghị Bộ Chính trị Trung ương Đảng thảo luận về tình hình đấu tranh chính trị ở miền Nam, Người đề nghị phải chỉ đạo sát sao phong trào đấu tranh của sinh viên và chỉ rõ phải duy trì lâu dài phong trào quần chúng; đối với mỗi tầng lớp nhân dân cần có những khẩu hiệu đấu tranh cụ thể, phải dựa vào chiến thắng quân sự để phát huy uy thế về chính trị, chú ý công tác binh vận đối với cả lính Mỹ và lính ngụy.
- Ngày 20/4/1966: Trả lời câu hỏi của nhà báo Ôxtrâylia U.Bớcsét: Người Mỹ nói họ sẽ thắng trong cuộc chiến tranh ở miền Nam bằng cuộc ném bom miền Bắc, Người nói: "Không bao giờ. Chúng tôi sẽ chiến đấu 10, 15, 20 năm hoặc lâu hơn nữa. Sự nghiệp của chúng tôi là chính nghĩa, chúng tôi có sự ủng hộ của nhân dân thế giới. Chúng tôi sẽ thắng lợi".
- Trước ngày 21/4/1966: Nhân dịp Tết Khơme, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chúc mừng Quốc trưởng Vương quốc Campuchia Nôrôđôm Xihanúc, chúc tình hữu nghị, đoàn kết anh em giữa nhân dân hai nước Việt Nam - Campuchia ngày càng củng cố và phát triển.
- Trước ngày 22/4/1966: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chúc mừng Vua Lào Xrixavông Vátthana nhân dịp Tết Bun Pi May của Lào, chúc tình hữu nghị anh em giữa hai nước Việt Nam - Lào ngày càng phát triển.
- Ngày 22/4/1966: Chiều, Người phát biểu tại phiên họp bế mạc Kỳ họp thứ ba Quốc hội khoá III nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Khẳng định ý chí và nguyện vọng của nhân dân ta, Người nói: " Nhân dân ta rất yêu chuộng hòa bình, nhưng phải có độc lập tự do thật sự mới có hòa bình chân chính. Dân tộc Việt Nam ta là một dân tộc anh hùng, chúng ta quyết chiến đấu đến thắng lợi hoàn toàn để giành lấy hòa bình, độc lập tự do thật sự". Người chỉ rõ nhiệm vụ của quân dân miền Bắc là phải ra sức bảo vệ và xây dựng miền Nam vững mạnh, hết lòng hết sức ủng hộ sự nghiệp giải phóng miền Nam, làm tròn nhiệm vụ hậu phương lớn đối với tiền tuyến lớn. Người nêu lên ý nghĩa quan trọng của sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đối với cuộc chiến đấu chính nghĩa của nhân dân ta.
- Ngày 29/4/1966: Họp Hội nghị Bộ Chính trị Trung ương Đảng thảo luận về tình hình cách mạng miền Nam, Người đánh giá cao sự trưởng thành của phong trào quần chúng và lực lượng vũ trang, Người nhận định: "Nửa nước nông nghiệp lạc hậu mà thắng tên đế quốc mạnh nhất thì ta thật là tự hào, tương lai ta thật sáng sủa".
- Ngày 30/4/1966: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen đồng bào và chiến sĩ cả nước nhân dịp kỷ niệm lần thứ 12 chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, quân dân miền Bắc bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ 1.000 (29-4) và đánh thắng nhiều trận lớn. Người nhắc nhở quân dân ta không được vì thắng lợi mà chủ quan khinh địch, luôn luôn nâng cao tinh thần cảnh giác và chí khí chiến đấu, phát huy truyền thống của Điện Biên Phủ anh hùng, cố gắng giành nhiều thắng lợi hơn nữa.
Cùng ngày, bài viết Trả lời ông Menxphin, Thượng nghị sĩ Mỹ, bút danh Lê Ba, đăng báo Nhân Dân, số 4407. Chủ tịch Hồ Chí Minh lên án tội ác của đế quốc Mỹ gây ra đối với nhân dân ta. Mỗi tháng chúng ném xuống hai miền Nam, Bắc Việt Nam số bom đạn gấp ba lần ngày chiến tranh xâm lược Triều Tiên. Người phân tích những lý do đã buộc ông Menxphin phải đưa ra đề nghị tổ chức một cuộc gặp gỡ trực tiếp giữa Mỹ, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và đại biểu nhà cầm quyền Sài Gòn để bàn một giải pháp hòa bình. Đó là vì cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam làm cho nước Mỹ ngày càng hao người tốn của, xã hội miền Nam ngày càng thối nát. Người khẳng định lập trường của Chính phủ ta là đế quốc Mỹ phải chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược, phải rút hết quân đội ra khỏi miền Nam Việt Nam, phải chấm dứt việc bắn phá miền Bắc.
- Trong tháng 4/1966: Chủ tịch Hồ Chí Minh viết tài liệu: Nội dung chủ nghĩa anh hùng cách mạng của chúng ta, gồm năm điểm chủ yếu:
1. Trung với nước, hiếu với dân, vì sự nghiệp chống Mỹ, vì chủ nghĩa xã hội, luôn luôn nêu cao tinh thần chiến đấu hy sinh, lao động quên mình.
2. Chấp hành đầy đủ chính sách của Đảng và Nhà nước, hăng hái thi đua yêu nước, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong mọi tình huống.
3. Quyết tâm đi sâu vào khoa học, kỹ thuật và nghiệp vụ, phát huy tinh thần sáng tạo, dám nghĩ dám làm, ra sức học tập và vận dụng tốt sáng kiến và kinh nghiệm tiên tiến, nâng cao năng suất lao động và hiệu quả chiến đấu.
4. Nêu cao ý thức làm chủ, ý thức tổ chức kỷ luật, đoàn kết đồng chí, đoàn kết nhân dân, thực hiện đường lối quần chúng.
5. Cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, khiêm tốn, giản dị, gương mẫu về mọi mặt.
* Năm 1967:
- Ngày 1/4/1967: Từ 19 giờ đến 20 giờ 30, tại Nhà sàn, Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Bộ Chính trị.
Trong ngày, Người thưởng huy hiệu cho chị Nguyễn Thị Thanh, (Vợ Anh hùng liệt sĩ Nguyễn Viết Xuân), đã có nhiều cố gắng, khắc phục khó khăn, hăng hái tham gia lao động sản xuất: “Giỏi việc nước, đảm việc nhà”.
- Ngày 7/4/1967: Họp Bộ Chính trị nghe báo cáo về tình hình chiến sự ở hai miền và bàn một số vấn đề về ngoại giao, Người nói: Phải tăng cường tuyên truyền cho Tòa án Quốc tế xử tội ác chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam do Béctơrăng Rútxen đề xướng để tranh thủ dư luận quốc tế(9).
- Ngày 13/4/1967: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen bộ đội pháo binh, Người khen bộ đội pháo binh ta có truyền thống “chân đồng, vai sắt, đánh giỏi, bắn trúng”, nay lại “lập được thành tích mới vẻ vang, bắn trúng nhiều tàu chiến Mỹ, bắn chìm nhiều tàu biệt kích Mỹ và tay sai, đánh trả pháo binh địch, diệt nhiều giặc Mỹ”. Thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ, Người khen ngợi toàn thể cán bộ, chiến sĩ pháo binh và căn dặn: “Các đồng chí chớ vì thắng lợi mà chủ quan. Phải ra sức học tập và thi đua với pháo binh Quân giải phóng miền Nam tài giỏi, anh hùng... Lập nhiều chiến công to lớn hơn nữa”.
- Ngày 14/4/1967: Chủ tịch Hồ Chí Minh đi Quảng Châu (Trung Quốc) chữa bệnh. Người nằm điều trị tại Nhà số 1 Vườn Tùng, Khu An dưỡng suối nước nóng Tùng Hóa, ngoại ô Quảng Châu.
- Trước ngày 22/4/1967: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện cảm ơn tới các vị đứng đầu Chính phủ năm nước Châu Phi đã lên tiếng ủng hộ Việt Nam, phản đối chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ trên diễn đàn tại Hội nghị Lơke(10). Bức điện có đoạn: “Chúng tôi coi đó là một sự ủng hộ quý báu đối với cuộc kháng chiến chính nghĩa của chúng tôi và một biểu hiện đẹp đẽ của tình đoàn kết giữa nhân dân các nước Á Phi. Thay mặt nhân dân Việt Nam và Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tôi chân thành cảm ơn các Ngài đã góp phần quan trọng vào sự ủng hộ quý báu đó”.
- Trước ngày 23/4/1967: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chúc mừng tới Quốc trưởng Vương quốc Campuchia Nôrôđôm Xihanúc nhân dịp Tết Khơme - Tết cổ truyền của nhân dân Campuchia.
- Ngày 23/4/1967: Tại Trung Quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen cán bộ, nhân dân và bộ đội Hải Phòng đã lập chiến công vẻ vang trong ngày 20-4-1967(11), “trừng trị đích đáng bước leo thang mới đầy tội ác của giặc Mỹ”. Cuối thư, Người căn dặn: “Đồng bào, cán bộ và bộ đội không được vì thắng lợi mà chủ quan. Phải nâng cao cảnh giác, làm tốt công tác phòng không nhân dân, đánh giỏi, thắng lớn hơn nữa”.
- Ngày 25/4/1967: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng tới Quốc vương Xiri Xavang Vátthana, nhân dịp Tết cổ truyền của Lào.
* Năm 1968
- Ngày 3/4/1968: Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài: Mấy ý kiến về tuyên bố của Giôn-xơn. Bài viết vạch rõ sự bịp bợm của Giôn-xơn, kêu gọi nhân dân thế giới hãy vì chính nghĩa mà ủng hộ nhân dân Việt Nam chống đế quốc Mỹ xâm lược.
- Ngày 9/4/1968: Chủ tịch Hồ Chí Minh viết thư khen quân và dân Quảng Bình, là tỉnh đầu tiên bắn rơi 100, 200, 300, 400 máy bay Mỹ, dẫn đầu về thành tích bắn chìm, bắn cháy tàu chiến và tàu biệt kích địch, ba thứ quân của Quảng Bình đều lớn mạnh, lại có thành tích xuất sắc trong mọi công tác phục vụ tiền tuyến, trong sản xuất, bảo đảm giao thông vận tải, và công tác văn hoá, y tế.
- Ngày 12/4/1968: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng Quốc trưởng Nôrôđôm Xihanúc, nhân dịp Tết cổ truyền của Campuchia.
- Ngày 14/4/1968: Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài thơ chữ Hán “Mậu Thân Xuân tiết” (Tết Mậu Thân):
Tứ nguyệt bách hoa khai mãn viên,
Hồng hồng tử tử hỗ tranh nghiên.
Bạch điểu tróc ngư hồ lý khứ,
Hoàng oanh phi thượng thiên.
Thiên thượng nhàn vân lai hựu khứ,
Mang bả Nam phương tiệp báo truyền(12).
- Trước ngày 18/4/1968: Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng cờ “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” cho lực lượng Công an nhân dân vũ trang tỉnh Hà Tĩnh vì đã có nhiều thành tích chiến đấu dũng cảm, lập công xuất sắc làm thất bại mọi âm mưu phá hoại của kẻ thù, bảo đảm an ninh biên giới, bắt nhiều biệt kích Mỹ-ngụy...
- Ngày 21/4/1968: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh rời Bắc Kinh về nước. 18 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh về đến Hà Nội. 19 giờ, các đồng chí trong Bộ Chính trị và Ban Bí thư đến thăm sức khỏe của Người.
- Ngày 22/4/1968: Hằng ngày các bác sỹ đến thăm khám sức khỏe Người.
16 giờ, Người họp Bộ Chính trị nghe báo cáo diễn biến toàn bộ cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Người nhắc một số vấn đề sau:
+ Dùng lời trên báo phải cân nhắc.
+ Trí thức thế giới ủng hộ ta ngày càng mạnh. Ta nên có lời cảm ơn.
+ Chuẩn bị ngày 1-5
+ Họp Quốc hội ở Hà Nội có lợi hơn. Nên làm vào khoảng 10-5.
+ Việc tiếp xúc với Mỹ phải chuẩn bị kỹ, nên hỏi kinh nghiệm Triều Tiên. Lấy anh Sáu (tức đồng chí Lê Đức Thọ) về tham gia đoàn, có thể làm cố vấn.
+ Bồi dưỡng đào tạo cán bộ. Trường học, đức dục còn kém. Vụ đánh chết người ở Trường Nguyễn Văn Trỗi phải giải quyết thế nào cho thoả đáng.
+ Mỹ nói ta không tin, nhưng cứ chuẩn bị người.
+ Chuẩn bị các việc cho thời bình, phải viết lịch sử chống Pháp, lịch sử cuộc kháng chiến chống Mỹ cũng phải làm dần đi.
Sau khi đồng chí Lê Duẩn báo cáo về tình hình cuộc Tổng tiến công và nổi dậy ở miền Nam mùa Xuân 1968. Người nói thêm rằng: Mỹ đã phải rút Mắcnamara, Oétmolen, báo ta không có bài nào hay cả.
- Ngày 25/4/1968: 7 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Bác sĩ Phạm Ngọc Thạch và các bác sĩ đến kiểm tra sức khoẻ cho Người. 10 giờ 15, Người tiếp chị Trần Thị Lý, sau ở lại cùng ăn cơm với Người.
15 giờ 15, Người họp Bộ Chính trị.
- Ngày 26/4/1968: 7 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp bác sĩ Phạm Ngọc Thạch và hai bác sĩ Việt Nam đến kiểm tra sức khoẻ cho Người. 14 giờ 20, tại Nhà sàn Người làm việc với đồng chí Trần Xuân Bách. 15 giờ, tại Nhà sàn Người làm việc với đồng chí Văn Tiến Dũng.
- Ngày 28/4/1968: Chủ tịch Hồ Chí Minh đi bỏ phiếu bầu cử đại biểu Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội, khoá IV, tại phòng bỏ phiếu đơn vị 15, ở nhà thuyền Hồ Tây, khu phố Ba Đình. Sau đó, Người đã đi thăm một số đơn vị bầu cử khác trong Thủ đô.
- Ngày 30/4/1968: 15 giờ, Người họp Bộ Chính trị tại Phủ Chủ tịch, nghe Thủ tướng Phạm Văn Đồng báo cáo về chuyến đi thăm Trung Quốc.
* Năm 1969:
Hằng ngày các bác sĩ đến thăm và kiểm tra sức khỏe của Người.
- Ngày 2/4/1969: Buổi chiều, Người nghe đồng chí Lê Duẩn Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng báo cáo một số vấn đề về công tác đảng.
- Ngày 7/4/1969: Chủ tịch Hồ Chí Minh mời các đồng chí trong Bộ Chính trị đến họp tại Nhà sàn và sau đó ở lại cùng ăn cơm với Người(13).
- Ngày 10/4/1969: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng tới Quốc vương Lào XriXavang Vátthana, nhân dịp Tết“Bunpimay”, Tết cổ truyền của nhân dân Lào.
- Ngày 11/4/1969: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng tới Quốc trưởng Vương quốc Campuchia Xămđéc Nôrôđôm Xihanúc, nhân dịp Tết cổ truyền của nhân dân Khơme (13-4-1969).
- Ngày 13/4/1969: 14 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc với đồng chí Nguyễn Duy Trinh về một số vấn đề quốc tế.
- Ngày 15/4/1969: 8 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Bộ Chính trị nghe Đại tướng Võ Nguyên Giáp báo cáo về tình hình chiến trường miền Nam.
- Trước ngày 25/4/1969: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi vòng hoa viếng bác sĩ Lê Đình Thám, ủy viên Đoàn Chủ tịch ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng hòa bình thế giới của Việt Nam, Phó Hội trưởng Hội Phật giáo thống nhất Việt Nam, vừa từ trần ngày 23-4-1969.
- Ngày 26/4/1969: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Bộ Chính trị bàn về việc đánh cho Mỹ rút quân và tổ chức Đại hội tuyên dương anh hùng và chiến sĩ thi đua. Về vấn đề đấu tranh quân sự, Người nói: Trong cuộc chiến tranh này Mỹ sẽ bị thua thiệt nhiều và phải rút hết quân, “ta sẵn sàng cho nó rút có thể diện”.
- Ngày 27/4/1969: 7 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đi bỏ phiếu bầu Hội đồng nhân dân cấp huyện, xã và tương đương. Người bỏ phiếu tại địa điểm hòm phiếu số 6, đơn vị 1, tiểu khu 1, khu phố Ba Đình, Hà Nội, đặt tại nhà thuyền Hồ Tây. Sau khi bỏ phiếu, Người tiếp xúc với đồng bào cử tri ở khu vực hòm phiếu số 6, sau đó đi thăm một số khu vực bỏ phiếu trong thành phố.
- Ngày 28/4/1969: 15 giờ, Người cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp và đồng chí Tố Hữu gặp đoàn đại biểu các lực lượng vũ trang Quân khu IV. Người khen ngợi các chiến công và thành tích vẻ vang của quân và dân Quân khu IV và căn dặn: Các đơn vị, địa phương, các chiến sĩ phải luôn luôn nêu cao tinh thần cảnh giác, đoàn kết, ra sức chiến đấu và phục vụ chiến đấu, góp phần xứng đáng cùng quân và dân cả nước đánh thắng hoàn toàn giặc Mỹ xâm lược. Người nói: “Quân khu IV phải làm tốt hơn nữa nhiệm vụ là tuyến đầu của miền Bắc xã hội chủ nghĩa, hậu phương trực tiếp của tiền tuyến lớn miền Nam anh hùng”.
- Ngày 29/4/1969: Buổi chiều, Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc với đồng chí Lê Duẩn Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam về một số công việc trước mắt của Đảng.
- Ngày 30/4/1969: 19 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến Hội trường Ba Đình dự mít tinh kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động 1-5. Chủ tịch cùng tất cả những người dự mít tinh đã thông qua bản nghị quyết: Chào mừng giai cấp công nhân Việt Nam và toàn thể những người lao động trên thế giới nhân ngày Quốc tế Lao động; tố cáo và lên án đế quốc Mỹ không chịu từ bỏ âm mưu xâm lược Việt Nam; ủng hộ lập trường của Đoàn đại biểu Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Hội nghị Pari, v.v.. Kết thúc cuộc mít tinh, trong không khí phấn khởi, Người cùng toàn thể đồng bào hát vang bài “Giải phóng miền Nam”.
- Trong tháng 4/1969: Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư khen, cổ vũ cán bộ và chiến sĩ đang chiến đấu ở các chiến trường miền Nam. Trong thư, Người viết: “Bác gửi lời vào thăm và khen quân dân miền Nam về thành tích trong đợt Xuân 1969. Bác đặc biệt khen các lực lượng vũ trang miền Đông trong đó Người chú trọng khen riêng các lực lượng pháo binh và đặc công của miền Đông Nam Bộ”.
Ghi chú:
(1) Nghĩa thương là một thứ quỹ tương trợ do nông dân đóng góp nhằm giúp nhau những lúc đói kém hoặc gặp khó khăn.
(2) Họp từ ngày 18 đến ngày 26-4-1962.
(3) Bài viết cho báo Pravđa (Sự thật) Liên Xô nhân kỷ niệm lần thứ 92 Ngày sinh của V.I. Lênin.
(4) Ngày 30-1-1963, Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm nhân dân Hà Đông đang chống hạn. Trong buổi nói chuyện với cán bộ và nhân dân trong tỉnh, Người hứa sẽ tặng hai câu thơ trên nếu Hà Đông chống hạn thắng lợi.
(5) Chỉ quỹ "nghĩa thương". Vì nhiều địa phương do tổ chức quỹ này không tốt nên không phát huy được tác dụng.
(6) Họp từ ngày 29-4 đến ngày 8-5-1963 tại Hà Nội.
(7) Đại hội họp ngày 14-4-1964 tại thành phố Thái Nguyên.
(8) Đại hội họp từ ngày 28 đến ngày 30-4-1964, tại Hà Nội.
(9) Huân tước Béctơrăng Rútxen, 94 tuổi, người Anh, cụ có cảm tình đặc biệt với Chủ tịch Hồ Chí Minh và cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ của nhân dân Việt Nam. Cụ đã đưa ra sáng kiến thành lập một Tòa án Quốc tế xử tội ác chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam.
(10) Hội nghị nguyên thủ năm nước Châu Phi tổ chức ở Lơke, Thủ đô Ai Cập, bao gồm: Cộng hòa Arập thống nhất, Angiêri, Ghinê, Môritani và Tandania, họp từ ngày 4-4-1967 đến ngày 6-4-1967, đã lên án đế quốc Mỹ xâm lược Việt Nam và lên tiếng ủng hộ mạnh mẽ cuộc chiến đấu chính nghĩa của nhân dân ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi bức điện này tới từng vị đứng đầu năm nước nói trên.
(11) Ngày 20-4-1967, quân và dân Hải Phòng đã bắn rơi 5 máy bay giặc Mỹ, do thành tích đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết thư khen.
(12) Dịch nghĩa:
Tháng tư hoa nở một vườn đầy,
Tia tía, hồng hồng đua sắc tươi.
Chim trắng xuống hồ tìm bắt cá,
Hoàng oanh vút tận trời,
Trên trời mây đến rồi đi,
Miền Nam thắng trận báo về tin vui.
Bản dịch của Phan Văn Các.
(13) Đây là phiên họp Bộ Chính trị cuối cùng ở Nhà sàn của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Huyền Trang (Tổng hợp)
