Trung ương Đoàn Thanh niên với lực lượng TNXP chống Mỹ, cứu nước
Có thể nói lực lượng TNXP chống Mỹ, cứu nước, trong suốt quá trình hình thành và phát triển với những chiến công oanh liệt của mình, luôn gắn liền với sự chỉ đạo và tổ chức của Trung ương Đoàn thanh niên lao động Việt Nam (Nay là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh) dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Căn cứ vào các văn bản: Chỉ thị 105 ngày 29-7-1965 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Chỉ thị 71 ngày 21-6-1965 của Thủ tướng Chính phủ, Hội nghị BCH Trung ương Đoàn lần thứ 9 ngày 04-06-1965 và Nghị quyết số 55 ngày 26-08-1965, Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã thành lập Ban chỉ đạo TNXP Trung ương và cử đồng chí Nguyễn Văn Đệ, Bí thư Trung ương Đoàn, đang làm Trưởng ban Công nghiệp Trung ương Đoàn sang làm Trưởng Ban Chỉ đạo TNXP chống Mỹ cứu nước Trung ương. Ban Bí thư Trung ương Đoàn còn mở hội nghị cán bộ quán triệt chủ trương thành lập lực lượng TNXP chống Mỹ cứu nước để các tỉnh, thành Đoàn khẩn trương thực hiện.
Trong hơn 10 năm hoạt động của TNXP, Trung ương Đoàn đã tập trung vào những nội dung công tác lớn sau đây:
Về công tác tuyển quân, tuyển cán bộ thành lập các Đội TNXP chống Mỹ, cứu nước (tập trung): Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã ra chỉ thị hướng dẫn cụ thể cho các tỉnh, thành Đoàn tuyển cán bộ, đội viên theo chỉ tiêu, đảm bảo số lượng, chất lượng và thời gian quy định.
Ban Chỉ đạo TNXP Trung ương cử cán bộ kết hợp với cán bộ của ngành xuống từng địa phương truyền đạt chủ trương, kiểm tra hướng dẫn từng cơ sở trong công tác tuyên truyền giáo dục, động viên thanh niên ghi tên tình nguyện, kiểm tra sức khỏe, lập danh sách, định ngày xuất quân…
Do việc giáo dục, giác ngộ chính trị, tư tưởng của thế hệ thanh niên thời chống Mỹ được nâng cao, kết hợp với khí thế sôi nổi của phong trào thanh niên “Ba sẵn sàng” nên khi có chủ trương thành lập đội TNXP chống Mỹ, cứu nước, ở khắp nơi nam, nữ thanh niên đã nô nức, tình nguyện tham gia (Theo báo cáo còn lưu trữ thì khi tuyển TNXP đợt đầu (1964) số thanh niên đăng ký tình nguyện xin đi tăng hơn nhiều so với số lượng cần tuyển).
Bộ trưởng Bộ GTVT Phan Trọng Tuệ (người đầu tiên bên phải) và đ/c Nguyễn Văn Đệ - Bí thư Trung ương Đoàn, Bí thư Đoàn TN GTVT (người thứ hai từ trái sang) trong dịp đến thăm
Đội TNXP 53 (Hà Tĩnh) Ảnh: T.L
Đoàn Thanh niên với phong trào “Ba sẵn sàng” đã chuẩn bị tư tưởng, giáo dục thế hệ trẻ lòng căm thù giặc Mỹ, sẵn sàng tham gia lực lượng vũ trang, sẵn sàng chiến đấu hy sinh, sẵn sàng đi bất cứ đâu, làm bất cứ việc gì mà Tổ quốc và Đảng yêu cầu. Chính vì vậy các tổ chức Đoàn Thanh niên từ Trung ương xuống cơ sở không cần tăng thêm biên chế, phải san sẻ tăng cường cho việc thành lập lực lượng TNXP nhưng vẫn hoàn thành nhiệm vụ. Đó là một thành tích xuất sắc của Đoàn trong giai đoạn lịch sử này.
Đi đôi với nhiệm vụ tuyển quân, công tác lựa chọn, sắp xếp cán bộ, bồi dưỡng đào tạo cán bộ cho lực lượng TNXP được coi là khâu trọng yếu có ý nghĩa quyết định.
Trong nhiệm kỳ I tuyển trên 7 vạn quân, tính ra có gần 50 Đội TNXP và trên 400 Đại đội (có đội 500-600 quân nhưng cũng có đội 5.000 quân). Chủ trương tuyển chọn cán bộ Đoàn từ xã lên huyện, lên tỉnh để tăng cường cho TNXP hàng nghìn cán bộ là quyết định đúng. Đây là chủ trương giải quyết tình thế ban đầu, tiếp theo đó Trung ương Đoàn đã kịp thời mở trường bồi dưỡng, đào tạo cán bộ TNXP.
Toàn bộ cán bộ, học sinh của trường được coi như một đại đội TNXP, ban chỉ huy lớp được coi như ban chỉ huy đại đội, dưới lớp tổ chức thành các tiểu đội. Sinh hoạt của nhà trường được áp dụng theo điều lệnh, nội vụ, sinh hoạt quân sự hóa của TNXP. Các bài học đều có kiểm tra, đánh giá kết quả, cuối khóa tổ chức thi phát bằng tốt nghiệp… Về giáo viên chính trị và nghiệp vụ TNXP do cán bộ Đoàn phụ trách, còn giáo viên nghiệp vụ quân sự, thể dục thể thao, Trung ương Đoàn yêu cầu Bộ Quốc phòng và ủy ban Thể dục thể thao cử cán bộ biệt phái phụ trách.
Sau một năm hoạt động, tổng kết công tác, Trung ương Đoàn chủ trương cho dân chủ bầu lại cán bộ đại đội, do đó cán bộ đại đội được trẻ hóa, ăn ở sinh hoạt như đội viên, hàng ngày có mặt tại hiện trường với đội viên.
Về công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho TNXP Giáo dục chính trị tư tưởng luôn luôn là nhiệm vụ chủ yếu của Đoàn thanh niên đối với các thế hệ thanh niên.
Căn cứ vào từng thời kỳ, từng đợt, từng sự kiện lớn, Ban Bí thư Trung ương Đoàn liên tục có các Chỉ thị, Nghị quyết hướng dẫn các cấp bộ Đoàn, các cơ sở Đoàn, Đội tiến hành giáo dục chính trị tư tưởng giúp đoàn viên, đội viên hiểu được tình hình nhiệm vụ cách mạng, hiểu biết được cuộc chiến đấu chống Mỹ cứu nước là nhiệm vụ cấp bách thiêng liêng nhằm bảo vệ đất nước.
Công tác giáo dục tư tưởng gắn liền với từng sự kiện được tiến hành liên tục như: Nhân dịp kỷ niệm ngày sinh của Bác 19-5 hoặc nhân dịp một năm Bác gửi thư khen TNXP, một năm Quốc hội tặng thưởng danh hiệu Anh hùng cho Đại đội 759 và A trưởng TNXP Nguyễn Thị Kim Huế, một năm nhận Cờ thi đua luân lưu của Trung ương Đảng và một năm Đại hội thi đua của TNXP chống Mỹ, cứu nước miền Bắc…
Khi cuộc chiến đấu của nhân dân miền Nam bước vào giai đoạn mới, đế quốc Mỹ chuẩn bị đưa thêm 20 vạn quân Mỹ vào miền Nam, Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam mở chiến dịch Đông Xuân quyết thắng. Ở miền Bắc, đế quốc Mỹ tăng cường đánh phá ác liệt. Trước tình hình đó, ngày 28-11-1967 Ban Bí thư Trung ương Đoàn ra Chỉ thị số 10 mở một đợt giáo dục cơ bản nhằm nâng cao giác ngộ chính trị tư tưởng, phát huy vai trò xung kích cách mạng của TN XP dũng cảm, hy sinh, sáng tạo, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, quyết tâm bảo vệ mạch máu giao thông vận tải luôn thông suốt, liên tục, thực hiện khẩu hiệu:
Địch phá ta sửa ta đi
Địch lại phá ta lại sửa ta đi.
Lãnh đạo các đội TNXP thực hiện 3 nhiệm vụ lao động sản xuất, chiến đấu, học tập và rèn luyện
Về lao động sản xuất:
Quyết định 121 của Thủ tướng Chính phủ đã chỉ rõ: Thanh niên có 3 nhiệm vụ sảnxuất, chiến đấu, học tập. Trong 3 nhiệm vụ ấy sản xuất là nhiệm vụ trung tâm, cũng có nghĩa là dù bất cứ lúc nào, đang làm gì, nếu yêu cầu sản xuất là khẩn trương cấp bách thì phải ưu tiên phục vụ sản xuất. Ban Bí thư TƯ ra văn bản liên tịch hướng dẫn cụ thể.
Các đội được sắp xếp tổ chức lại có quy mô, số lượng lao động thích hợp với yêu cầu sản xuất. Căn cứ vào đặc điểm, tính chất công việc của từng ngành, từng công trường, từng địa phương lực lượng TN XP được sắp xếp lại theo 2 hình thức:
- Hình thức 1: Các đội TNXP đảm nhận toàn bộ công việc, coi đó là công trình thanh niên, Ban chỉ huy đội được giao chức danh như Ban chỉ huy công trường, phía cơ quan chuyên môn trực tiếp chỉ đạo, cung cấp dụng cụ, cán bộ kỹ thuật, hướng dẫn kế hoạch sản xuất, quản lý kỹ thuật…
- Hình thức 2: Các đội TNXP chỉ đảm nhận một phần công việc cụ thể trên một công trường có nhiều lực lượng tham gia. Ban Chỉ huy Đội TNXP chỉ là một bộ phận trong công trường chung. Trưởng Ban chỉ huy đội TNXP được tham gia Ban chỉ huy công trường để phối hợp công tác, bàn bạc thống nhất các chủ trương của công trường đối với TNXP, nhất là việc quản lý kế hoạch và quản lý lao động.
Đại đội TNXP 759 - đơn vị Anh hùng đang tu sửa đường ở Quảng Bình Ảnh: T.L
Nói chung, sau khi sắp xếp lại theo 2 hình thức hoạt động và phân cấp quản lý TNXP cho Đoàn Thanh niên Giao thông vận tải Trung ương, công tác lãnh đạo của Đoàn và hoạt động của các đội TNXP được tăng cường: Tính chủ động, sáng tạo của đội, tinh thần hăng hái, phấn khởi của cán bộ đội viên được phát huy, những mắc mứu hàng ngày trong quan hệ giữa Đoàn, Đội với ngành quản lý được giải quyết tốt. Do đó mọi mặt hoạt động và phong trào thi đua trên các công trường, trong các đội TNXP chống Mỹ, cứu nước sôi nổi, mạnh mẽ và đạt kết quả tốt hơn.
Về nhiệm vụ chiến đấu
Nội dung của nhiệm vụ bao gồm 3 mặt:
Tổ chức cơ sở của TNXP là đại đội, do đó Ban chỉ huy đại đội TNXP được coi là Ban chỉ huy của mọi hoạt động quân sự. Lực lượng TNXP được huấn luyện quân sự và giáo dục chính trị theo chương trình thống nhất của dân quân tự vệ, quân nhân dự bị, trong đó 10% được huấn luyện và trang bị vũ khí như tự vệ chiến đấu. Ban Chỉ huy đại đội TNXP cũng được huấn luyện theo chương trình đào tạo bồi dưỡng cán bộ chỉ huy đại đội. Cán bộ TNXP còn được hướng dẫn học các động tác vũ thuật để đối phó khi gặp biệt kích.
Việc giáo dục, rèn luyện nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật, hiểu biết về quân sự giúp cho các cán bộ đội viên xác định rõ nhiệm vụ của mình:
- Sẵn sàng chiến đấu tiêu diệt địch.
- Sẵn sàng bổ sung cho quân đội thường trực.
- Tích cực vận động nhân dân tham gia xây dựng lực lượng vũ trang bảo vệ sản xuất đồng thời xây dựng nếp sống quân sự hóa trong sinh hoạt và trong lao động sản xuất.
Về nhiệm vụ học tập bổ túc văn hóa
Học tập bổ túc văn hóa cho TNXP là một trong ba nhiệm vụ được xác định ngay từ đầu.
Để tạo điều kiện giúp việc học tập bổ túc văn hóa được thuận lợi, mỗi đại đội TNXP ngoài 2 giáo viên chuyên trách còn kết hợp tuyển chọn một đội ngũ giáo viên bán chuyên trách ngay trong cán bộ đội viên TNXP.
Công tác tổ chức lãnh đạo cán bộ đội viên TNXP học tập tốt do Đoàn Thanh niên lao động phụ trách.
Trong điều kiện chiến đấu gay go ác liệt, luôn phải ưu tiên cho việc cứu chữa cầu đường, san lấp hố bom, đảm bảo mạch máu giao thông luôn thông suốt, việc đảm bảo giờ học, chương trình tưởng như không sao thực hiện được, trăm nghìn khó khăn xảy ra… Nhưng nhờ tinh thần say sưa ham học của quần chúng, nhờ tinh thần trách nhiệm của thầy cô giáo, của cán bộ Đội, cán bộ Đoàn nên việc học tập văn hóa của TNXP đã đạt được kết quả tốt.
Thành tích và kết quả TNXP chống Mỹ cứu nước đạt được trong nhiệm vụ học bổ túc văn hóa quả là một kỳ tích, một sự thông minh sáng tạo. Có lẽ trong lịch sử phong trào học tập bổ túc văn hóa của nhân dân ta, phong trào học tập bổ túc văn hóa của TNXP là một dấu ấn sáng chói, không thể nào quên.
Về xây dựng cuộc sống tinh thần, vật chất lành mạnh của TNXP
Trong hoàn cảnh chiến đấu ác liệt, cuộc sống vật chất của TNXP vô cùng hạn hẹp, khó khăn, thiếu thốn nhiều bề. Việc chăm lo đảm bảo sức khỏe và tinh thần cho TNXP để anh chị em phấn đấu hoàn thành 3 nhiệm vụ sản xuất, chiến đấu, học tập đã được lãnh đạo các cấp quan tâm. Suốt 3 nhiệm kỳ TNXP dù ở nơi núi rừng âm u, chiến đấu ác liệt, hay ở hậu phương sống với dân, ít bị bom đạn… phong trào văn nghệ “Tiếng hát át tiếng bom” cũng như phong trào tăng gia chăn nuôi, trồng trọt đều phát triển mạnh mẽ. Bất kỳ đơn vị nào trong bữa ăn hàng ngày cũng có thêm rau, thịt do tự tay anh chị em làm ra, chí ít anh chị em nuôi quân cũng vào rừng tìm thêm rau, thêm củ để cải thiện cuộc sống. Đời sống tinh thần, một nhu cầu thực sự của tuổi trẻ, ở đâu có TNXP ở đó có ca hát vui tươi. Có đơn vị TNXP đề ra khẩu hiệu: “Biết đi là biết múa, biết nói là biết hát”, 100% nam nữ TNXP tham gia phong trào ca hát, làm báo, làm thơ, biểu diễn văn nghệ, sáng tác kịch…
Xây dựng Đảng, xây dựng Đoàn trong lực lượng TNXP
Nhiệm vụ xây dựng Đảng, xây dựng Đoàn trong các đội TNXP được coi trọng ngay từ đầu, nên khi tuyển cán bộ đội viên TNXP, Ban Bí thư TƯ Đoàn đã chủ trương cho các cơ sở thống nhất thực hiện: tối thiểu mỗi đại đội TNXP (có trên dưới 200 cán bộ đội viên) phải có ít nhất 3-5 đảng viên để xây dựng chi bộ Đảng và tùy theo số lượng đoàn viên xây dựng một Chi đoàn thanh niên.
Do có bộ máy tổ chức hoàn chỉnh nên công tác lãnh đạo của Đảng, vai trò xung phong gương mẫu, nòng cốt của Đoàn Thanh niên trong các đơn vị TNXP được phát huy ngay từ buổi đầu.
Hàng tháng qua sinh hoạt Đoàn, sinh hoạt Đội, anh chị em đã bình bầu, lựa chọn những cán bộ đội viên xuất sắc giới thiệu để Đảng, Đoàn giúp đỡ.
Sau một nhiệm kỳ 3 năm số đảng viên trong Đội TNXP đã tăng từ 3% lên 14%.
(Theo “Lịch sử truyền thống của lực lượng TNXP chống Mỹ, cứu nước” - NX B Giao thông Vận tải - 2002)
Ký ức sâu nặng về hai sự kiện quan trọng
Trong hành trình ra đời và hoạt động của lực lượng TNXP, có rất nhiều dấu mốc lịch sử đáng ghi nhớ. Trong đó, có hai sự kiện quan trọng được coi là có tác động lớn đối với tổ chức và lực lượng TNXP, đã được ông Nguyễn Văn Đệ – Nguyên Bí thư TƯ Đoàn Thanh niên, nguyên Trưởng ban chỉ đạo TNXP chống Mỹ, cứu nước (tập trung), ghi lại. Xin trân trọng giới thiệu bài viết tới bạn đọc.
Nhớ mãi lần gặp Bác
Sau khi có Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập lực lượng thanh niên xung phong chống Mỹ cứu nước tập trung (21/6/1965) để phục vụ nhiệm vụ đảm bảo giao thông vận tải, đảm bảo nhiệm vụ chiến lược chi viện miền Nam đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, công việc tuyên truyền giáo dục, tuyển thanh niên xung phong đang tiến hành khẩn trương.
Ngày 12-7-1965, Văn phòng Chủ tịch nước điện cho Trung ương Đoàn thanh niên cử người phụ trách TNXP lên gặp Bác. Anh Vũ Quang - Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn thanh niên cử tôi đi và dặn: cậu chuẩn bị chu đáo và đi ngay. Bác hẹn làm việc đúng 7 giờ sáng.
Nhận được tin lòng tôi xốn xang, xúc động, vừa mừng vừa lo. Thực ra trong đời hoạt động cách mạng, cũng đã nhiều lần được gặp Bác, nghe Bác nói chuyện, nhưng được trực tiếp làm việc với Bác thì đây là lần đầu tiên, không hiểu gặp Bác rồi ăn nói ra sao? Bác sẽ hỏi những vấn đề gì?
Khoảng 7 giờ kém, anh bảo vệ đưa tôi vào phòng làm việc của Bác, căn phòng thoáng mát, đơn sơ, sạch sẽ.
Đúng 7 giờ, Bác xuất hiện, nhìn thấy Bác tôi liền đứng dậy cúi chào Bác.
Bác bắt tay tôi, rồi hỏi:
- Chú đến lâu chưa?
- Dạ, thưa Bác cháu vừa đến ạ? Cháu xin giới thiệu cháu là Nguyễn Văn Đệ - Bí thư Trung ương Đoàn thanh niên, được phân công làm Trưởng ban chỉ đạo TNXP chống Mỹ cứu nước của Trung ương Đoàn.
- Tốt, chú uống nước đi rồi kể Bác nghe, các cháu đã tổ chức TNXP chống Mỹ cứu nước thế nào? Các cháu gái trai có hăng hái đi TNXP không?
Tôi trấn tĩnh dần, vì vấn đề này tôi vừa mới nghe anh chị em phản ánh tình hình của các địa phương báo về.
Tôi báo cáo tóm tắt với Bác:
Thưa Bác, gần một tháng nay chúng cháu đã phổ biến chủ trương của Bác, của Đảng, của Chính phủ quyết định thành lập lực lượng TNXP chống Mỹ cứu nước, tuyên truyền giáo dục, vận động thanh niên ghi tên tình nguyện đi TNXP. Đợt đầu tuyển 52.000 TNXP của 12 tỉnh, thành.
Nam nữ thanh niên rất hăng hái tình nguyện, ai cũng muốn được đi đợt đầu, số làm đơn ghi tên nhiều hơn số chỉ tiêu, cần tuyển. Ví dụ: Quận Hoàn Kiếm - Hà Nội chỉ tiêu tuyển 200 thì l.000 thanh niên xin đi, huyện Can Lộc - Hà Tĩnh chỉ tiêu tuyển 400 thì 3.193 thanh niên xin đi, nhất là số chị em con gia đình tư sản mới cải tạo, số thanh niên Việt kiều mới về nước, số thanh niên các tôn giáo... rất hăng hái xin đi, anh chị em coi đây là cơ hội ngàn năm có một, vì từ trước đến nay, ta tuyển bộ đội, tuyển công nhân, cán bộ, họ rất ít được đi.
Bác chăm chú nghe và hỏi:
- Thế khó khăn của các chú là vấn đề gì?
- Dạ thưa Bác, khó khăn nhất là vận động thanh niên tạm thời ở lại ạ.
Bác mỉm cười hài lòng rồi hỏi tiếp:
- Về chế độ, chính sách đối với thanh niên xung phong, Đoàn thanh niên và các ngành đã bàn cụ thể chưa?
- Dạ thưa Bác, chúng cháu đã bàn thống nhất rồi, Bộ Lao động, Bộ Giao thông vận tải đã có công văn hướng dẫn cụ thể các chế độ ăn, ở, trang cấp, học tập...
- Thế là tốt nhưng còn đối với các cháu gái, có chế độ chính sách cụ thể gì khác với các cháu trai?
Tôi thực sự lúng túng, đỏ mặt, vội vàng nói dối với Bác là đã bàn về vấn đề vệ sinh của phụ nữ.
Hình như Bác biết, Bác liền căn dặn: các chú phải bàn bạc với ngành Giao thông vận tải, Lao động, Y tế hết sức chú ý đến sức khỏe, bệnh tật riêng của các cháu gái, không phân công các cháu gái làm công việc quá nặng nhọc, ngâm mình dưới nước, ảnh hưởng đến sức khoẻ và tương lai. Rồi Bác đứng dậy, vừa cười, vừa đưa hai tay lên bụng hỏi: Còn cái này nó to ra, các chú nghĩ sao?
- Dạ, thưa Bác chúng cháu coi trọng giáo dục đạo đức cho nam thanh niên luôn thực hiện mối quan hệ nam nữ lành mạnh.
Bác nói tiếp:
- Các chú còn phải giáo dục, dặn dò các cháu gái phải biết tự trọng, giữ mình và đấu tranh với tư tưởng, hành động xấu của con trai nữa chứ.
Rồi Bác nói tiếp:
- Để đánh thắng giặc Mỹ, cần có những thanh niên dũng cảm chịu đựng gian khổ ở những nơi địch đánh phá ác liệt, để sửa đường, sửa cầu, vận chuyển súng đạn, lương thực, giúp miền Nam đánh thắng giặc Mỹ. Thanh niên hăng hái đi là tốt nhưng các chú phải hết sức chú ý chăm lo giáo dục sức khỏe, học tập văn hóa và đời sống tinh thần vật chất của TNXP. Các chú giáo dục, động viên cán bộ, đội viên làm việc tốt chiến đấu tốt, học tập, rèn luyện tốt rồi báo cáo thành tích cho Bác biết, để Bác khen thưởng.
Khắc sâu lời dạy của Bác, tôi vội tranh thủ báo cáo buổi gặp Bác và ý kiến của Bác đối với Trung ương Đoàn, với các ngành và cán bộ đội viên TNXP, kịp thời sửa chữa khuyết điểm, quyết tâm thực hiện lời dạy của Bác.
Đúng như lời Bác hứa: Ngày 20-9-1966 sau hơn 1 năm hoạt động, Bác đã gửi thư khen các đội TNXP chống Mỹ cứu nước tập trung.
Tình cảm và công lao của Bác đối với TNXP như núi cao biển rộng, sự chăm sóc, giáo dục, rèn luyện của Bác đối với cán bộ đội viên TNXP khác nào người cha chăm sóc con, người ông chăm sóc cháu. Tình cảm ấy chúng tôi không bao giờ quên.
Gặp Thủ tướng Võ Văn Kiệt, báo cáo tồn đọng và đề đạt ý kiến, yêu cầu, nguyện vọng thiết tha, chính đáng của TN XP.
Sau chiến thắng lịch sử 1975, nước nhà độc lập hòa bình thống nhất, lực lượng TNXP chống Mỹ cứu nước đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ lịch sử, nên có quyết định giải thể (12-1975).
Nhà nước có biết bao công việc cấp bách phải giải quyết như hàn gắn vết thương chiến tranh, giải quyết nhiều việc khó khăn, mới mẻ về phục vụ phát triển kinh tế và bảo vệ Tổ quốc phía Bắc và phía Tây Nam... nên những tồn đọng về chế độ chính sách của nhiều đối tượng chính sách, trong đó có TNXP đều tạm hoãn.
Đến cuối những năm 90 (thế kỷ trước), Đảng và Nhà nước ta mới có chủ trương giải quyết. Các đối lượng chính sách như: Lão thành cách mạng, cán bộ bị tù đày, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, liệt sĩ, thương binh của lực lượng vũ trang v.v... đều có tổ chức đứng ra chăm lo giải quyết. Còn TNXP do tổ chức đã giải thể nên cán bộ, đội viên hết sức băn khoăn lo lắng, không biết cơ quan nào sẽ đứng ra lo cho mình.
Thủ tướng Võ Văn Kiệt và Phó Thủ tướng Phan Văn Khải chụp ảnh kỷ niệm sau buổi gặp mặt Ban Liên lạc cựu TNXP Trung ương (10/6/1997) Ảnh: T.L
Nắm bắt được yêu cầu, nguyện vọng thiết tha, chính đáng ấy, đầu năm 1993 tôi và một số anh chị em cựu cán bộ Đoàn, được sự ủng hộ của Bộ Giao thông vận tải, đã tự nguyện đứng ra thành lập Ban Liên lạc cựu cán bộ Đoàn và TNXP chống Mỹ cứu nước phục vụ giao thông vận tải.
Không câu nệ chức năng, nhiệm vụ của tổ chức xã hội, vì quyền lợi chính đáng của đồng đội và trách nhiệm trước lịch sử, ngoài hoạt động xã hội, chúng tôi đã kiên trì thực hiện mọi biện pháp có thể, như: mở hội thảo, đi khảo sát tình hình, làm báo cáo, viết thư kiến nghị gửi lên Trung ương Đảng và Chính phủ, mặt khác viết sách báo, làm phim để qua các phương tiện truyền thông... mong muốn Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đánh giá đúng mức, công bằng vai trò lịch sử cũng như sự hy sinh, cống hiến to lớn của các thế hệ TNXP trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, từ đó có chủ trương biện pháp giải quyết những yêu cầu, nguyện vọng chính đáng, đánh giá khen thưởng, thực hiện các chính sách liệt sĩ, thương binh, bệnh binh cho TNXP.
Gần 5 năm hoạt động không mệt mỏi, Ban Liên lạc đã góp phần tích cực khơi dậy sự quan tâm chú ý của Nhà nước, các ngành các cấp về lực lượng TNXP.
Đến ngày 23 tháng 7 năm 1996, sau khi thành lập Ban Liên lạc cựu TNXP Trung ương do tôi làm Trưởng ban, công việc cấp bách quan trọng đầu tiên là xin gặp Thủ tướng Chính phủ.
Ban Liên lạc phân công tôi chuẩn bị viết báo cáo, kiến nghị, đồng chí Nguyễn Anh Liên, Phó Ban Liên lạc gặp Thủ tướng xin được làm việc.
Điều bất ngờ và may mắn là mặc dù Thủ tướng Võ Văn Kiệt đang họp Chính phủ nhưng đã đồng ý gặp Ban Liên lạc cựu TNXP Trung ương trước giờ họp Chính phủ (tức 6h30 - 7h30 sáng). Vừa gặp Thủ tướng ngày 8-6-1997 thì ngày 10-6-1997 Thủ tướng cho họp ngay.
Tôi vui mừng, phấn khởi, vừa lo công việc chuẩn bị viết báo cáo, đánh máy in chỉ trong 1 ngày, không kịp thông qua tập thể. May mắn là các vấn đề cần báo cáo và kiến nghị, tôi đã nung nấu từ lâu...
Dự họp đột xuất, khẩn trương nên thành phần họp lúc đó chỉ có Thủ tướng Võ Văn Kiệt, Phó Thủ tướng Phan Văn Khải, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Trần Đình Hoan, Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Vũ Trọng Kim - cán bộ Văn phòng Chính phủ và Ban Liên lạc chúng tôi có 3 người, tôi và 2 Phó ban là đồng chí Nguyễn Anh Liên và đồng chí Lê Văn Sang. Không kịp mời các cơ quan thông tấn báo chí.
Cuộc họp diễn ra thật nhanh, gọn. Trong cuộc họp tôi trình bày bản báo cáo, nêu rõ vai trò lịch sử, công lao thành tích, hy sinh cống hiến xuất sắc của TN XP và đề xuất 5 vấn đề lớn đề nghị Thủ tướng giải quyết Báo cáo xong, Bộ trưởng Bộ LĐTB-XH phát biểu bổ sung, sau đó Phó Thủ tướng Phan Văn Khải hỏi:
- Ban Liên lạc cần bao nhiêu tiền để làm Kỷ niệm chương cho TNXP?
- Dạ thưa anh, có trên 20 vạn cán bộ, đội viên, nên xin Chính phủ cấp 1 tỷ 2 trong 2 năm.
Đồng chí Phan Văn Khải cười và nói: Tưởng nhiều, chứ 1 tỷ 2 thì Chính phủ sẽ cấp luôn.
Cuối cùng Thủ tướng Võ Văn Kiệt phát biểu hoan nghênh Ban Liên lạc cựu TNXP Trung ương đã có bản báo cáo và đề xuất ý kiến cụ thể, súc tích, xác đáng. Thủ tướng ủng hộ hoàn toàn và kết luận: “Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, các thế hệ TNXP Việt Nam đã vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, chịu nhiều hy sinh mất mát, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của cách mạng Việt Nam. Những công lao, thành tích và sự hy sinh cống hiến của TNXP hết sức lo lớn, đã khẳng định vai trò lịch sử của lực lượng TNXP Việt Nam”.
5 vấn đề Thủ tướng quyết định là:
1. Ủng hộ việc phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” cho các thế hệ TN XP Việt Nam và tiếp tục xét khen thưởng các địa phương có nhiều thành tích xuất sắc trong việc tổ chức, lãnh đạo TNXP.
2. Tiếp tục giải quyết tồn đọng về chế độ, chính sách liệt sĩ thương binh, bệnh binh, mất sức và nhiễm chất độc hóa học đối với TNXP.
3. Giao cho Bộ Văn hóa và Trung ương Đoàn Thanh niên hướng dẫn, xét duyệt, công nhận các di tích lịch sử của TNXP.
4. Giải quyết kinh phí để làm Kỷ niệm chương tặng TNXP và kinh phí hoạt động của Ban Liên lạc, giúp cho cán bộ, đội viên mất hồ sơ, giấy tờ, lập hồ sơ mới, thẩm tra giám định làm chế độ chính sách.
5. Ủng hộ việc thành lập Ban Liên lạc cựu TNXP các địa phương, giao cho Ban Tổ chức Chính phủ và Trung ương Đoàn phối hợp ban hành quy chế hoạt động của Ban Liên lạc.
Cuối cùng Thủ tướng Võ Văn Kiệt nhắc nhở: “Đối với cán bộ, đội viên do tổ chức TN XP giải thể, không còn hồ sơ chứng từ, Ban Liên lạc phải giúp đỡ, tìm người xác nhận, giúp anh chị em giải quyết nhanh chóng.
Sau cuộc họp 4 ngày, Chính phủ đã ra Thông báo 64 và một tuần sau các cơ quan thông tấn báo chí đưa tin. Ban Liên lạc đã họp với các địa phương truyền đạt kết quả cuộc gặp Thủ tướng.
Tôi cứ nghĩ mãi: Chúng tôi thật là may mắn được gặp Thủ tướng Võ Văn Kiệt, người có tâm huyết với TNXP, có phong cách làm việc quyết đoán, nên mọi yêu cầu nguyện vọng của TNXP đã được nhanh chóng giải quyết như vậy.
Nguyễn Văn Đệ (Nguyên Bí thư TƯ Đoàn Thanh niên; Nguyên Trưởng ban chỉ đạo TNXP chống Mỹ, cứu nước Trung ương)
Bác Hồ với Thanh niên xung phong
Bác Hồ nói chuyện với anh chị em TNXP làm nhiệm vụ sửa đường
phục vụ chiến dịch Biên giới (1951) Ảnh: T.L
Trong suốt quá trình ra đời và phát triển lớn mạnh, lập nên bao kỳ tích, lực lượng TNXP luôn nhận được sự quan tâm, dìu dắt và động viên khích lệ hết sức quý báu của Bác Hồ.
Kể từ ngày thành lập tổ chức TNXP (tập trung) đầu tiên - 15/7/1950 - đến ngày Bác đi xa (02/9/1969), Người đã 21 lần đến thăm, nói chuyện, viết thư khen, viết bài đăng trên Báo Nhân Dân về Thanh niên xung phong.
Tình cảm và sự quan tâm sâu sắc của Bác đã giúp cho các thế hệ cán bộ, đội viên TNXP phát huy mạnh mẽ vai trò xung kích và ý chí cách mạng, vượt qua mọi gian khổ, hy sinh, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nặng nề và vẻ vang mà Đảng, Bác Hồ giao phó; góp phần xứng đáng vào thắng lợi của công cuộc kháng chiến.
Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong quá trình lãnh đạo phong trào cách mạng, luôn quan tâm tới lực lượng thanh niên nói chung và TNXP nói riêng. Dù bận trăm công ngàn việc, hàng ngày Bác vẫn dành thời gian đọc báo, nghe đài, theo dõi hoạt động của thanh niên; đặc biệt là trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Bác thường xuyên gửi thư động viên, khen ngợi và căn dặn thanh niên… Đặc biệt, bài thơ Bác tặng thanh niên:
Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên.
Không chỉ là lời hiệu triệu mà còn là nguồn cổ vũ, động viên to lớn đối với các thế hệ thanh niên Việt Nam trong suốt hơn nửa thế kỷ qua.
Lực lượng Thanh niên xung phong Việt Nam vinh dự tự hào được thành lập theo chủ trương của Bác Hồ. Chủ trương ấy cũng xuất phát từ tình hình thực tế của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Đó là từ đầu năm 1950, cuộc kháng chiến chuyển sang giai đoạn mới. Thế và lực của ta ngày càng mạnh hơn. Đảng ta chủ trương đẩy mạnh hơn nữa công cuộc kháng chiến, gấp rút hoàn thành nhiệm vụ chuẩn bị giành thắng lợi lớn.
Bác Hồ với Anh hùng TNXP Nguyễn Thị Kim Huế Ảnh: T.L
Với tinh thần đó, tháng 9-1950, Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch Biên giới Cao - Bắc - Lạng nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, giải phóng vùng biên giới phía Bắc, mở rộng vùng căn cứ địa Việt Bắc, giành quyền chủ động trên chiến trường chính. Nhiệm vụ to lớn đó đòi hỏi phải huy động một lực lượng dân công phục vụ và đảm nhận những công việc hết sức to lớn và quan trọng như mở đường, vận chuyển lương thực, vũ khí, phục vụ bộ đội chiến đấu… Thực tế cho thấy, không phải việc gì bộ đội cũng có đủ lực lượng tham gia mà phải huy động nhân dân, dân công hỏa tuyến…
Tuy vậy, với những nhiệm vụ khó khăn, nguy hiểm lại đòi hỏi phải có lực lượng thanh niên trẻ, khỏe, có tinh thần dũng cảm, hy sinh, có tổ chức quản lý và lãnh đạo chặt chẽ mới hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ nặng nề.
Ý kiến đề xuất của Bác về việc thành lập một lực lượng như vậy đã được Trung ương Đảng và Chính phủ nhất trí - Vậy là lực lượng TNXP được thành lập từ ngày 15/7/1950. Khẳng định tầm quan trọng và sự cần thiết phải thành lập lực lượng TNXP cũng như vai trò, nhiệm vụ mà TNXP phải gánh vác, Bác Hồ khẳng định: “Ở nước ta từ Cách mạng Tháng Tám thành công đến nay, thanh niên ta đã tích cực tham gia mọi mặt công tác, từ tăng gia sản xuất ở hậu phương đến xung phong chiến đấu ngoài mặt trận.
Ngoài hai tổ chức chung là Thanh niên cứu quốc và Đoàn Thanh niên Việt Nam, ta còn có các đội Thanh niên xung phong. Các đội đã có thành tích về phục vụ chiến đấu và công tác cầu đường.
Kháng chiến càng tiến tới, công việc ngày càng nhiều, chúng ta cần củng cố và phát triển Đội Thanh niên xung phong để đảm bảo thêm công việc kháng chiến và đào tạo cán bộ sau này.
Nhiệm vụ của Đội TNXP là xung phong mọi việc, bất kỳ việc khó, dễ và phục vụ đến ngày kháng chiến thành công. Đó là nhiệm vụ rất vẻ vang của thanh niên ta”(1).
Tuy giao cho Đoàn Thanh niên thành lập lực lượng TNXP, nhưng Bác vẫn luôn theo dõi từng hoạt động cụ thể của Đội TNXP đầu tiên, kịp thời động viên, cổ vũ anh chị em trong đội cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ. Chính sự quan tâm lãnh đạo chặt chẽ, sát sao và kịp thời của Bác là nhân tố quyết định giúp TNXP hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. TNXP ngày càng chứng tỏ là một đội quân xung kích cách mạng, luôn gắn bó, sát cánh cùng bộ đội, bám sát chiến trường, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ, góp phần vào thắng lợi của các chiến dịch.
Đầu năm 1951, trong khi đi kiểm tra công ty cầu đường ở Chiến khu Việt Bắc, Bác đã ghé thăm Liên phân đội 312 TNXP đang làm việc tại khu vực Cầu Nà Cù, Bắc Cạn và trong không khí vui vẻ, ấm cúng, Bác đã đọc tặng Thanh niên bài thơ như đã trình bày ở trên.
Trong mỗi thắng lợi của những chiến dịch hay những trận đánh lớn của quân đội ta, đều có sự góp công của TNXP. Bác cũng rất hài lòng về tinh thần hăng hái xung phong, về những cống hiến, hy sinh của lực lượng TNXP đối với cách mạng. Nhưng, đồng thời Bác cũng tìm hiểu, xem xét cụ thể những điều còn hạn chế đối với lực lượng TNXP. Với đội TNXP công tác Trung ương, Bác từng chỉ rõ những hạn chế, cụ thể là: “Tổ chức nặng nề quá; Nhiều người chỉ huy, ít người làm việc. Năng suất công tác thấp. Số công gián tiếp rất cao, số người nghỉ và làm việc linh tinh rất nhiều. Công việc thì nặng nhọc, làm đêm hại sức khỏe mà trong đội có nhiều cháu gái, ốm đau luôn, có hại đến sinh đẻ về sau. Thời gian xung phong quá ngắn (6 tháng) khó khăn và lung tung. Vì thế tinh thần công tác của anh chị em không đúng mức. Nặng về ngành dọc Thanh niên, không mật thiết và chịu sự lãnh đạo của cơ quan sử dụng” (2).
Từ những nhìn nhận kịp thời và đúng đắn đó, Bác đã chỉ thị cần nhanh chóng hoàn chỉnh bộ máy, sắp xếp lại tổ chức, tăng cường quản lý và lãnh đạo để nâng cao sức chiến đấu và khả năng hoàn thành nhiệm vụ của lực lượng TNXP, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ kháng chiến.
Sự quan tâm của Bác đối với TNXP có thể nói là rất toàn diện và cụ thể. Không chỉ là sự lãnh đạo về chủ trương mà Bác còn chỉ rõ những vấn đề cụ thể cần thực hiện lúc đó, như: Thành phần của đội TNXP (gồm những thanh niên bần, cố và trung nông; những thanh niên trí thức quen lao động). Điều kiện vào đội là thanh niên nam từ 18 đến 25 tuổi có đủ sức khỏe, thành phần lý lịch tốt, tự giác, tự nguyện phục vụ kháng chiến và công nhận nội qui của Đội, được tổ chức Đoàn ở cơ sở giới thiệu… Những “điều kiện” đó cho thấy được lựa chọn vào Đội TNXP là một vinh dự lớn đối với Thanh niên. Về cung cấp: Thanh niên xung phong trong đội được Đảng và Chính phủ ưu đãi như bộ đội.
Để đáp ứng yêu cầu của công cuộc kháng chiến, bước vào chiến dịch Đông Xuân 1953-1954, theo chỉ thị của Bác, lực lượng TNXP đã phát triển tới hàng vạn người, bao gồm 8 đội là 34, 36, 38, 40, 42, 44, 46, 48 và chia thành 50 đại đội, hoạt động ở khắp các khu Việt Bắc, Tây Bắc và một số nơi thuộc Liên khu 3, 4. Sự phát triển đó cũng khiến Bác thấy phấn khởi và Bác còn đặt tổ chức quân đội và tổ chức TNXP ngang hàng nhau.
Trong bài báo “Đoàn Thanh niên xung phong” đăng báo Nhân Dân 9-6-1954, Bác viết: “Nhờ lựa chọn cẩn thận và giáo dục chu đáo, lại được Đảng săn sóc cho nên Đoàn Thanh niên xung phong tuy mới xây dựng nhưng đã có những thành tích khá”. “… Đó là vinh dự lớn mà cũng là một trách nhiệm to; anh em phải cố gắng hơn nữa để tiến bộ hơn nữa”.
Cuối năm 1953, Bộ Chính trị TƯ Đảng quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử, quyết tâm tập trung lực lượng đập tan Tập đoàn cứ điểm lớn nhất của giặc Pháp.
Chiến dịch đòi hỏi một lực lượng lớn quân đội, dân công, TNXP và nhiều vũ khí, lương thực…, trong khi đó khó khăn lớn nhất là làm sao để cung cấp đầy đủ và kịp thời mà chủ yếu là vấn đề đường sá. Vì vậy, lực lượng TNXP lúc này là một trong những lực lượng xung kích chủ yếu. Hơn 1 vạn TNXP đã được huy động phục vụ Chiến dịch Điện Biên Phủ để bám sát bộ đội tiếp tế súng đạn, cáng tải thương binh, thu dọn chiến trường, mở đường, rà phá bom mìn, đảm bảo giao thông… Thực tế cho thấy lực lượng TN XP đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, cùng với các lực lượng khác, góp phần to lớn vào chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử. Chính vì vậy ngay sau chiến dịch, Bác Hồ đã gửi thư khen ngợi và động viên bộ đội, dân công, TNXP và đồng bào địa phương đã làm tròn nhiệm vụ một cách vẻ vang. Chỉ tính riêng trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, Đoàn TNXP Trung ương đã được Nhà nước tặng Huân chương kháng chiến hạng Nhất; 60 cán bộ, chiến sĩ TNXP khác được tặng thưởng Huân chương các loại; Hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ TNXP được tặng Bằng khen…
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đầy gian khổ, hy sinh, lực lượng TNXP hơn bao giờ hết, luôn tỏ rõ là một lực lượng xung kích và thể hiện đầy đủ phẩm chất anh hùng của thanh niên Việt Nam.
Đế quốc Mỹ, bằng nhiều thủ đoạn nham hiểm và tập trung lực lượng lớn phương tiện chiến tranh hiện đại, đã thực hiện đánh phá rất ác liệt toàn bộ hệ thống giao thông trên các tuyến đường từ Bắc vào Nam nhằm ngăn chặn sự chi viện của hậu phương lớn cho tiền tuyến lớn miền Nam.
Cuộc chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ trên miền Bắc ngày càng ác liệt hơn, lực lượng sẵn có của bộ đội công binh và cán bộ nhân viên ngành GTVT không thể đảm đương được yêu cầu khẩn trương, cấp bách của nhiệm vụ chiến đấu. Do vậy, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Thường trực Hội đồng Chính phủ và Bác Hồ đã quyết định thành lập lực lượng TNXP chống Mỹ cứu nước tập trung. Hàng vạn thanh niên, cả nam và nữ đã được tập hợp và xây dựng thành các đơn vị TNXP. Chỉ tính trong nhiệm kỳ I (từ 1965-1968), đã có hơn 7 vạn TN XP - Có thể nói trên khắp mọi tuyến đường chiến lược, đường vòng, đường tránh, ở đâu có bom đạn, có đường sá, cầu cống… là ở đó có lực lượng TNXP.
Ngày 12-7-1965, Bác đã trực tiếp nghe TƯ Đoàn báo cáo tình hình tổ chức và tình hình nam nữ thanh niên tham gia TNXP. Bác đã hỏi rất kỹ về việc giải quyết chế độ chính sách cho TNXP, đặc biệt là đối với TNXP là nữ. Bác lo công việc nặng nhọc, vất vả và cuộc sống khó khăn gian khổ nơi bom đạn ác liệt sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe và tương lai hạnh phúc của chị em. Sự quan tâm của Bác thật sâu sắc, thật chân tình.
Chính vì vậy, thực hiện ý kiến của Bác, tới nhiệm kỳ II và nhiệm kỳ III của TNXP, tuổi nữ thanh niên vào TNXP rút xuống 25, rồi 22.
Không những thế, Bác còn thường xuyên gửi thư khen ngợi và động viên TNXP; Bác cũng nhắc Trung ương Đoàn phải thường xuyên báo cáo với Bác về hoạt động của TNXP, nhất là những thành tích, để Bác khen thưởng.
Ngày 26-9-1966, sau một năm lực lượng TNXP hoạt động, cũng là lúc giặc Mỹ đánh phá ác liệt hơn, Bác đã gửi thư khen ngợi TNXP. Trong thư Bác viết: “Bác rất vui lòng khen ngợi các cháu thanh niên gái và trai đang cố gắng vượt mọi khó khăn, gian khó lập nhiều thành tích.
Bác mong các cháu đoàn kết chặt chẽ, dũng cảm lao động và chiến đấu, giữ gìn sức khỏe, cố gắng học tập, lập nhiều thành tích chống Mỹ, cứu nước để xứng đáng là thanh niên anh hùng của dân tộc anh hùng”(3)
Đặc biệt, ngày 12-1-1967, Đại hội thi đua các đội TNXP chống Mỹ cứu nước tập trung đã khai mạc tại Hà Nội. Mặc dù máy bay Mỹ tăng cường đánh phá thủ đô Hà Nội, chiến tranh ngày càng ác liệt hơn, nhưng Bác vẫn đến dự với Đại hội. Đó là một vinh dự lớn, sự cổ vũ đặc biệt đối với lực lượng TNXP. Tại Đại hội, Bác nói: “Bác rất vui lòng với thanh niên Việt Nam Anh hùng”. Tình cảm của Bác dành cho TNXP thật sâu nặng!
Bước sang năm 1969, tình hình sức khỏe của Bác đã kém. Dù vậy và bận bao công việc, Bác vẫn dành cho TNXP những tình cảm quí báu. Khi phát hiện thấy Đại hội TNXP 333 (phần lớn là nữ), xông pha, suốt nhiều tháng trời ở trọng điểm ác liệt cầu Cấm - Nghệ An, Bác đã gửi thư khen. Bác viết: “Suốt bốn năm nay, đội TNXP 333 nhận nhiệm vụ làm đường, sửa cầu ở một nơi địch thường đánh phá ác liệt, có nhiều khó khăn gian khổ. Đội gồm phần lớn các cháu gái, đã dũng cảm chiến đấu, tích cực lao động, có nhiều sáng kiến cải tiến kỹ thuật, bảo đảm cầu đường được thông suốt luôn…”.
Thư của Bác, tình cảm và sự quan tâm của Bác đã khiến TNXP trong đội 333 nói riêng và TNXP toàn lực lượng nói chung rất cảm động và càng hăng hái hơn trong thực hiện nhiệm vụ đầy gian khổ, hy sinh.
Thật không ngờ đó lại là bức thư cuối cùng của Bác gửi TNXP trước lúc Người đi xa.
Và, trong di chúc để lại cho toàn Đảng, toàn dân, Bác đã viết rằng: “...Những chiến sĩ trẻ tuổi trong các lực lượng vũ trang và Thanh niên xung phong đều được rèn luyện trong chiến đấu và đều tỏ ra dũng cảm. Đảng và Chính phủ cần chọn một số ưu tú nhất, cho các cháu ấy đi học thêm các ngành, các nghề, để đào tạo thành những cán bộ và công nhân có kỹ thuật giỏi, tư tưởng tốt, lập trường cách mạng vững chắc. Đó là đội quân chủ lực trong công cuộc xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở nước ta”.
Thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác, Đảng và Nhà nước ta đã và đang thực hiện có kết quả những chính sách, chế độ đối với TNXP, góp phần động viên, cổ vũ toàn dân hăng hái lao động sản xuất, học tập, quyết tâm xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh.
Ban Biên soạn
(1) Trích bài viết “Đội Thanh niên xung phong” của Bác Hồ - Báo Nhân dân số 147 ngày 11-15/11/1953.
(2) Tài liệu lưu trữ của Hội đồng khoa học lịch sử Đoàn - Đội - TƯ Đoàn.
(3) Trích thư của Bác gửi TNXP chống Mỹ cứu nước.
Kim Yến (st)
