Phần 9. Giai đoạn 1964 - 1968
* Tháng 12- 1964
- Ngày 1: Hội nghị Bộ Chính trị bàn về nội dung Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng và các mặt công tác năm 1965.
Về khai hoang, Người đề nghị phải tìm hiểu rõ lý do tại sao có nhiều người bỏ về?
Về Thuỷ lợi, đầu tư không ít, nhưng làm sao cho tốt. Theo kinh nghiệm của huyện, Nhà nước không cần đầu tư nhiều lắm.
Về công nghiệp, cần chú trọng vấn đề than, chuẩn bị cho kế hoạch 5 năm lần thứ hai. Người nói: "Đầu tư thêm vốn, thêm lao động vào đấy mà đẩy lên. Phải có thăm dò nhưng phải mạnh dạn làm, vì ta còn nhiều sức lao động. Chưa cơ giới nhiều thì làm nửa cơ giới. ý anh Tô nói tổ chức các đội xung phong lao động xã hội chủ nghĩa tình nguyện, nên thực hiện, có đảng viên, đoàn viên. Lãnh đạo giao cho công đoàn, đoàn thanh niên làm, trước hết thí nghiệm một số".
Nên nắm vững phương châm phát triển đồng bộ. Ví dụ gang thép phải có than, có luyện thép, cán thép... ở than, bộ phận sàng rửa chậm. Cần rút kinh nghiệm xây dựng cơ bản trong công nghiệp.
Về giao thông, nên mở rộng đường sắt Hà Nội - Lạng Sơn. Đường sắt vào Quảng Bình nên xúc tiến. Ở Hà Nội, các đường ra cửa ô bây giờ chật quá, như cổ chai, đặc biệt là đường Hà Nội - Hà Đông, đáng lẽ phải phát triển và mở rộng 2, 3 lần.
Về công tác cán bộ, tổ chức phải tham gia vào lãnh đạo kinh tế thì mới ra cán bộ được. Cán bộ của bộ, của cơ sở đều yếu. Kinh nghiệm Thái Bình là giữ cán bộ cũ đến mức nào, không nên xáo trộn và đưa cán bộ mới về thay đổi người cần thay. Phải chuyên môn hoá cán bộ hơn nữa. Lãnh đạo phải biết tập trung, nhưng phải biết toàn diện, không thể thủ công, phải lãnh đạo một cách kỹ nghệ hơn nữa. Đây là vấn đề khó. Kế hoạch của ta không nắm vững lý luận, không nắm vững thực tiễn, cần nghiên cứu xem hiện nay ta nên đi như thế nào cho rõ. Ta có khuyết điểm, hạn chế một phần thắng lợi. Cần xây dựng đội ngũ cán bộ làm kinh tế cho tốt. Phải hăng hái cách mạng và phải có hiểu biết. Cả hai cái đó ta đều thiếu. Mọi mặt công tác của ta hiện nay có cái đang vươn lên, nhưng phải chịu đựng khó khăn xây dựng kế hoạch, phải nghĩ đến, đề phòng những lúc khó khăn. Ví dụ như đẩy mạnh lúa. Phải hết sức tiết kiệm để đề phòng bất trắc. Cán bộ ta hay kêu. Phải nói rõ: Chịu đựng hơn nữa mới có dự trữ được. Phải có dự trữ gạo, vật tư, tiền... Nên lấy phát triển cách mạng miền Nam mà đẩy mạnh lên. Làm mạnh hơn nữa, lấy 5 vạn thanh niên đi làm. Chuyển từ năm 1965 và lên dần trong các năm sau. Chỉnh huấn phải chú ý chi bộ, đoàn thanh niên.
Chủ tịch Hồ Chí Minh kết luận Hội nghị kết thúc là căn bản thắng lợi.
- Ngày 4: Bài viết Chi bộ tốt thì hợp tác xã tốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh, bút danh T.L., đăng báo Nhân Dân, số 3900.
Bài báo cho biết theo kinh nghiệm ở xã Hòa Bình, khi chi bộ kém, đảng viên thiếu gương mẫu thì mọi mặt của các hợp tác xã đều kém, nhiều nông dân thiếu tin tưởng và xin ra hợp tác xã.
Do chi bộ nghiêm túc kiểm điểm, các đảng viên thấy rõ những khuyết điểm, yếu kém của mình và quyết tâm sửa chữa, nên chi bộ được củng cố tốt. Vì vậy hợp tác xã được củng cố, sản xuất tốt, hơn 90% nông dân đã vào các hợp tác xã, các phong trào trong xã đều rất tiến bộ.
- Ngày 9: Bài viết Hai huyện đáng khen, bút danh T.L., đang báo Nhân Dân, số 3905. Bài báo khen ngợi huyện Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc) và huyện Lâm Thao (Phú Thọ), do chi bộ lãnh đạo tốt, nông dân tích cực áp dụng khoa học kỹ thuật và hăng hái sản xuất nên năng suất lúa đạt 28 tạ một mẫu tây. Người mong các huyện khác cố gắng thi đua theo kịp các huyện trên.
- Ngày 10: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn lưu học sinh Trung Quốc. Đây là số học sinh gồm 12 người mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trao đổi với Thủ tướng Quốc vụ viện nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa Chu Ân Lai. Ông Chu Ân Lai đã tán thành và cử số học viên này sang Việt Nam học tiếng Việt dưới sự hướng dẫn trực tiếp của Chủ tịch Hồ Chí Minh theo phương pháp vừa học vừa làm. Người đã giao cho Thành uỷ và Thành đoàn Thanh niên Lao động Hà Nội đưa vào một số nhà máy ở Hà Nội để vừa làm vừa học tiếng Việt.
- Ngày 11: Họp Hội nghị Bộ Chính trị bàn về cách mạng miền Nam và một số vấn đề về quốc tế như quan hệ với Liên Xô, Trung Quốc, Pháp. Người chỉ rõ những khó khăn, phức tạp trong công tác đối ngoại. Về việc Tổng thống Pháp S. Đờ Gôn có ý định gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người nói: "Gặp Đờ Gôn là có lợi. Cách gặp suy nghĩ thêm".
Về đề nghị của Đảng Cộng sản Liên Xô, Người nói chúng ta rất tán thành có một hội nghị quốc tế. Đề nghị các đồng chí Lê Duẩn, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng xem lại thư trả lời các đồng chí Liên Xô và Người cũng xem lại trước khi gửi, nhưng nên gửi chầm chậm.
- Ngày 16: Bài viết nhan đề: Láo toét, bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân Dân, số 3912. Bài viết phê phán những thủ đoạn dối trá của đế quốc Mỹ miệng nói bảo vệ hòa bình nhưng hành động luôn ngược lại. Chúng đưa quân xâm lược miền Nam Việt Nam, bao vây uy hiếp Cuba, Campuchia, đưa Hạm đội 7 vào ấn Độ Dương đe dọa các nước trong vùng, v.v.. Bài báo dẫn lời bà A.L.Xtroong - một nhà báo nước ngoài nêu bảy điểm dối trá của chính quyền Mỹ.
- Ngày 18: Thăm và nói chuyện với Hội nghị sơ kết Cuộc vận động xây dựng chi bộ, đảng bộ cơ sở "Bốn tốt" khu vực ngoại thành Hà Nội. Người nói rõ phải lấy hiệu quả sản xuất và đời sống xã hội mà đánh giá địa phương có tiến bộ hay không và phê bình phong trào ở ngoại thành tiến bộ chưa đều. Muốn có chi bộ, đảng bộ tốt thì phải có đảng viên tốt. Vì vậy, đảng viên phải ghi nhớ và thực hiện tốt 10 nhiệm vụ của mình. Người nêu tóm tắt sáu tiêu chuẩn đảng viên và yêu cầu Đảng bộ, đảng viên Hà Nội phải thực hiện đúng. Người chỉ ra những thuận lợi của ngoại thành và căn dặn: "Các đảng bộ, các chi bộ ở ngoại thành cần lãnh đạo đưa phong trào ngoại thành tiến lên mạnh mẽ hơn nữa, làm cho ngoại thành thật sự trở thành vành đai đỏ của Thủ đô xã hội chủ nghĩa".
- Ngày 22: Họp Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khoá III bàn về công tác thương nghiệp và giá cả, về việc chuẩn bị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV.
Về công tác thương nghiệp, Người yêu cầu ngành thương nghiệp quốc doanh phải tổ chức vận động thu mua, nắm chắc nguồn hàng, đáp ứng yêu cầu hàng hóa phân phối cho các hợp tác xã mua bán, đảm bảo nhu cầu tối thiểu của nhân dân. Trong công tác thu mua, chú ý công tác vận động nhân dân, tránh ép giá đối với hàng hoá mua của dân. Đối với vùng có đạo, Người đề nghị phải đưa đảng viên đến làm nòng cốt.
Về việc chuẩn bị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV, Người đề nghị chưa ấn định thời gian, nội dung của Đại hội cần phải nghiên cứu kỹ hơn nữa để đến Hội nghị sau sẽ bàn tiếp.
Tối, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự chiêu đãi của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhân kỷ niệm lần thứ 20 Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam. Phát biểu tại buổi chiêu đãi, Người khen ngợi các lực lượng vũ trang đã lập nhiều thành tích trong chiến đấu, học tập và lao động sản xuất. Ca ngợi truyền thống chiến đấu và chiến thắng của quân đội ta, Người nói: "Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng". Người còn khẳng định rõ: "Quân đội ta có sức mạnh vô địch vì nó là một quân đội do Đảng ta xây dựng, Đảng ta lãnh đạo và giáo dục". Nguồn gốc của sức mạnh ấy là do cán bộ, chiến sĩ đoàn kết, quân dân đoàn kết. Người căn dặn cán bộ và chiến sĩ phải khiêm tốn, cố gắng hơn nữa; phải học tập quân và dân miền Nam anh hùng; phải nâng cao tinh thần cảnh giác sẵn sàng chiến đấu, đập tan mọi hành động và âm mưu của kẻ thù.
- Khoảng từ ngày 3 đến trước ngày 23: Trả lời phỏng vấn của Hãng thông tin Côpơlây (Hồng Kông). Người khẳng định nếu Mỹ tiến công miền Bắc thì quân và dân ta sẽ kiên quyết giáng trả; Mỹ phải tôn trọng Hiệp định Giơnevơ năm 1954 về Việt Nam và các Hiệp định về Lào và Campuchia; phải rút hết quân đội và vũ khí, phải chấm dứt cuộc chiến tranh ở miền Nam Việt Nam; phải chấm dứt các hành động chiến tranh đối với miền Bắc Việt Nam. Đó là cách duy nhất để giải quyết hòa bình ở Việt Nam. Người tin tưởng Trung Quốc và các nước anh em sẽ ủng hộ nhân dân Việt Nam trong cuôc chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược,
- Ngày 29: Họp Hội nghị Bộ Chính trị nghe và cho ý kiến về vấn đề ngân sách Nhà nước năm 1965. Người chỉ rõ, nói tài chính là nói tiền, tiền do lao động làm ra. Do đó vấn đề của ta hiện nay là nâng cao năng suất lao động. Quân đội tham gia lao động tập trung vào các công trình nào đó, tiết kiệm, chống lãng phí: lãng phí vật tư, tiền, công lao động. Dựa vào "Ba xây, ba chống" nâng cao năng suất lao động. Phải có tổ chức, kỹ thuật, nắm chắc lao động.
- Ngày 30: Bài viết Củng cố và phát triển tốt hơn nữa các đội thủy lợi, bút danh T.L., đăng báo Nhân Dân, số 3926. Bài báo cho biết toàn miền Bắc đã có 17 nghìn đội chuyên thủy lợi với 33 vạn đội viên. Các đội này đã phát huy vai trò trong công tác thủy lợi năm 1964. Bài báo đưa ra các ví dụ cụ thể để khẳng định năng suất lao động của các đội thủy lợi chuyên, cả ở các công trình thủy lợi lớn, vừa và nhỏ. Vì vậy bà con nông dân càng tin tưởng và yêu quý các đội thủy lợi. Bài báo phê phán một số địa phương không chú ý củng cố đội thủy lợi, nêu lên một số yêu cầu thực hiện để các hợp tác xã củng cố và phát triển tốt các đội thủy lợi.
- Ngày 31: Chiều, thăm và nói chuyện với Hội nghị Bộ Công nghiệp nặng. Người nêu rõ vai trò của công nghiệp nặng đối với công nghiệp nhẹ, nông nghiệp và đời sống nhân dân; biểu dương một số ngành như than, điện, cơ khí đã hoàn thành vượt mức kế hoạch; phê phán một số khuyết điểm, đặc biệt là còn để lãng phí thời gian, công suất, máy móc thiết bị được sử dụng thấp; còn có những cán bộ lãnh đạo kém đoàn kết, tham ô. Người còn đề cập tác dụng và ý nghĩa của cuộc vận động "ba xây, ba chống" và căn dặn cán bộ, công nhân các ngành công nghiệp nặng phải làm tốt cuộc vận động này; phải tăng cường củng cố các chi bộ, công đoàn và Đoàn thanh niên; phải đoàn kết nhất trí, đẩy mạnh thi đua yêu nước; phải trau dồi đạo đức cách mạng, phấn đấu hoàn thành tốt kế hoạch Nhà nước năm 1965 và chuẩn bị tốt cho kế hoạch những năm sau.
* Tháng 12- 1965
- Ngày 2: Nói chuyện với Đại hội Phụ nữ xuất sắc trong phong trào "Ba đảm đang" của Thủ đô, Người khen phụ nữ Thủ đô đã đạt được những kết quả tốt trên các mặt sản xuất, công tác, phục vụ chiến đấu, trong phong trào thi đua "Ba đảm đang". Người tự tay trao huy hiệu của Người tặng bảy phụ nữ có nhiều thành tích.
- Ngày 3: Bài viết nhan đề: Trí thức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đề ngày 3-12-1965. Bằng những dẫn chứng cụ thể, bài viết đã mô tả sinh động phong trào phản đối chiến tranh ở Việt Nam trong giới trí thức Mỹ đang ngày càng phát triển.
- Ngày 7: Họp Hội nghị Bộ Chính trị bàn về tình hình miền Nam và một số công việc khác. Sau khi nghe Thủ tướng Phạm Văn Đồng báo cáo về tình hình cách mạng miền Nam, Người góp ý: Qua kinh nghiệm những trận đánh như Plâyme, Dầu Tiếng, cần đẩy mạnh hơn nữa công tác địch vận; phải làm mạnh và kịp thời để phát huy tốt hiệu quả của chiến thắng. Người nêu một số ý kiến phân tích ý đồ chiến lược của giới cầm quyền và giới quân sự Mỹ trong cuộc chiến tranh xâm lược ở miền Nam Việt Nam.
- Ngày 9: Tiếp tục họp Hội nghị Bộ Chính trị bàn về tình hình miền Nam. Sau khi nghe những ý kiến thảo luận về phương pháp tiến hành và đường lối chỉ đạo chiến lược của ta nhằm đối phó với cuộc chiến tranh cục bộ của Mỹ, Người nêu rõ: Vì quân Mỹ đông, lại có hoả lực mạnh, nên khi ta tấn công tiêu diệt sinh lực địch thì không chỉ chú ý tiêu diệt về số lượng, mà phải chú ý đến tiêu diệt những đơn vị chủ chốt, những cơ quan đầu não của chúng như đánh phi công v.v.. Người phân tích: Mỹ đã thất bại về "chiến tranh đặc biệt" nên mới phải chuyển sang hình thái "chiến tranh cục bộ". Ta không vì Taylo mà cãi nhau về những chữ "đặc biệt" và "cục bộ"..., mà bất luận thế nào ta cũng phải đánh cả Mỹ lẫn nguỵ.
- Trước ngày 10: Trả lời phỏng vấn của Tổng Biên tập báo Người bình dân (cơ quan trung ương của Đảng Cộng sản Urugoay) E.A. Xalômông. Người khẳng định, nhân dân Việt Nam không hề nao núng trước những hành động của Mỹ leo thang chiến tranh trên cả hai miền Nam Bắc. Dù có đưa thêm mấy chục vạn quân vào miền Nam, dù có "leo thang" cao đến đâu đối với miền Bắc, rút cục đế quốc Mỹ cũng nhất định thất bại. Những hành động leo thang chiến tranh của Mỹ đã tự phơi bày thủ đoạn tuyên truyền "thương lượng hòa bình" giả dối của họ. Người nói rõ lập trường bốn điểm của Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được nêu trong Tuyên bố ngày 8-4-1965 là cơ sở duy nhất đúng đắn cho việc giải quyết vấn đề hòa bình ở Việt Nam. "Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của chúng tôi còn lâu dài, gian khổ. Nhưng với sức mạnh đoàn kết và quyết tâm của toàn dân được sự đồng tình và giúp đỡ ngày càng to lớn của nhân dân toàn thế giới, nhân dân Việt Nam nhất định sẽ thắng lợi".
- Ngày 11: Trao đổi ý kiến tại Hội nghị Bộ Chính trị thảo luận về tính chất cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ ở miền Nam Việt Nam, Người giải thích về những ngữ: "chiến tranh cục bộ", "chiến tranh đặc biệt" và kết luận: "Đó là cách nói chữ của Mỹ. Còn ta cứ nói là "chiến tranh xâm lược". Người khẳng định: Dù với hình thức chiến tranh nào, nhân dân ta cũng quyết đánh, quyết thắng. Người phân tích tình hình thuận lợi, khó khăn của ta, khó khăn của địch và tin tưởng nhân dân ta chắc chắn sẽ làm phá sản học thuyết chiến tranh xâm lược kiểu "đôminô" của chúng. Người dự đoán: "Thời gian đến khi bầu cử tổng thống, nội bộ chúng sẽ mâu thuẫn". Người đề nghị: Bộ Chính trị cần có biện pháp giải thích trong toàn Đảng, toàn dân về mưu đồ, mục đích tiến hành chiến tranh đặc biệt hay chiến tranh cục bộ của Mỹ; xác định tư tưởng khắc phục gian khổ, hy sinh để đánh Mỹ và thắng Mỹ. Người còn nêu một số nội dung công tác cần phải đẩy mạnh để đáp ứng tình hình mới như công tác địch vận; kinh tế thời chiến; chống chiến tranh gián điệp của địch và chuẩn bị tinh thần ứng phó với việc Mỹ có thể ném bom Hà Nội, Hải Phòng. Người nhắc mỗi ngành, mỗi đơn vị cố gắng thực hiện nhiệm vụ của mình và phải báo cáo trước Chính phủ.
- Ngày 14: Hội nghị Bộ Chính trị bàn về sách lược đấu tranh ngoại giao. Sau khi nghe ý kiến của ủy viên Bộ Chính trị Phạm Hùng, Người nêu một số vấn đề có tính sách lược trong cách tuyên truyền và ngoại giao của ta, nội dung các bản tuyên bố của Mặt trận Dân tộc Giải phóng ở miền Nam phải thống nhất về quan điểm với miền Bắc, không mâu thuẫn với các nước ủng hộ ta. Người nói: "Ta đưa ra cái gì cũng phải nhìn đến chính trị chung". Người phân tích một số diễn biến phức tạp, những khó khăn và thuận lợi trong quan hệ quốc tế và sách lược trong đấu tranh ngoại giao của ta.
- Ngày 15: Gửi thư cho Hội Chữ thập đỏ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà nhân dịp Hội họp Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III. Người chúc các đại biểu mạnh khoẻ, làm việc hăng hái để góp phần xứng đáng vào sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn.
- Ngày 16: Hội nghị Bộ Chính trị trao đổi ý kiến về bản tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ về việc ngừng ném bom miền Bắc và một số công việc ngoại giao.
Phát biểu về việc Mỹ phải tạm thời ngừng ném bom bắn phá miền Bắc, Người đề nghị: Ta nên có tuyên bố trả lời Mỹ. Nói thế nào cho cứng cỏi nhưng dễ nghe, trong đó nêu rõ ra là nhân dân Việt Nam muốn hòa bình, cuộc chiến tranh giữa Việt Nam và Mỹ kết cục cả hai bên đều thiệt hại. Nhưng bản tuyên bố phải khẳng định rõ: "Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tuyên bố rằng: Chỉ khi nào Chính phủ Mỹ chấm dứt vĩnh viễn và không điều kiện các cuộc ném bom, ... công nhận lập trường bốn điểm của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và chứng tỏ bằng việc làm thì mới có thể tính đến một giải pháp chính trị về vấn đề Việt Nam".
- Ngày 18: Hội nghị Bộ Chính trị bàn về vấn đề tổ chức trong cơ quan Đảng.
Sau khi nghe Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Đức Thọ báo cáo và nghe ý kiến của một số ủy viên, Người phát biểu ý kiến về việc quy định chế độ làm việc giữa chủ tịch và phó chủ tịch các tỉnh với các bộ trưởng các bộ; quy định về quyền hạn, chức danh của lãnh đạo các ngành, các cơ quan trung ương v.v., Người nhất trí với đề nghị của Bộ Chính trị là thành lập một ban cán sự đảng, đồng thời là hội đồng quốc phòng Khu IV với thành phần như Hội đồng Quốc phòng hiện nay.
- Ngày 19: Gửi điện chúc mừng Luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Đoàn Chủ tịch ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam nhân dịp kỷ niệm lần thứ năm Ngày thành lập Mặt trận.
Người điểm lại quá trình đế quốc Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược miền Nam; những thắng lợi của quân và dân ta trên cả hai miền trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nhất là những chiến công vang dội ở Vạn Tường, Plâyme, Bàu Bàng, Dầu Tiếng; ca ngợi vai trò của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam trong việc tổ chức, lãnh đạo nhân dân miền Nam đoàn kết chiến đấu vì độc lập dân tộc và thống nhất Tổ quốc. Người khẳng định: Đồng bào miền Bắc hăng hái thi đua "mỗi người làm việc bằng hai", vừa sản xuất vừa chiến đấu, hết sức hết lòng ủng hộ đồng bào miền Nam ruột thịt; "miền Nam Việt Nam nhất định sẽ được giải phóng! Tổ quốc Việt Nam nhất định sẽ được hòa bình, thống nhất! Đồng bào ta ở hai miền Nam Bắc nhất định sẽ được sum họp một nhà".
Tối, Người tham gia Đoàn Chủ tịch cuộc mít tinh kỷ niệm lần thứ năm Ngày thành lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (20-12), lần thứ 19 Ngày Toàn quốc kháng chiến (19-12) và lần thứ 21 Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12).
- Ngày 21: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh khai mạc Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khoá III, bàn về tình hình và nhiệm vụ mới.
Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Hội nghị mừng công của Trung đoàn 600. Người biểu dương những thành tích của đơn vị; căn dặn cán bộ, chiến sĩ cố gắng công tác, học tập; thi đua sản xuất tiết kiệm, giữ bí mật, đề cao cảnh giác; giữ gìn kỷ luật. Người lấy ý kiến dân chủ tại Hội nghị và tự tay trao tặng năm huy hiệu cho năm cán bộ, chiến sĩ có nhiều thành tích.
- Ngày 22: Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục họp Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng.
Sau khi nghe báo cáo tham luận của Bí thư Tỉnh ủy Quảng Bình về tình hình địa phương và kinh nghiệm chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, Người đề nghị Trung ương khen ngợi quân và dân Quảng Bình. Các tỉnh khác nên học kinh nghiệm của Quảng Bình để tập trung làm tốt hai mặt sản xuất, chiến đấu và tiết kiệm... Cái hay là nhân dân địa phương tự nguyện, không gò ép, mệnh lệnh.
Người đánh giá cao những kinh nghiệm về xây dựng chi bộ Đảng và chi đoàn, công tác vận động quần chúng của Quảng Bình và cho rằng ta còn chiến đấu lâu dài nên việc giải quyết tốt sinh hoạt cho nhân dân cần được chú ý đúng mực; vấn đề giải quyết thương vong, khắc phục hậu quả sau khi địch oanh tạc phải làm tốt hơn. Người căn dặn: "Tỉnh Quảng Bình làm tốt nhưng chưa phải tốt 100%. Phải cố gắng nữa để xứng đáng với lời khen của Trung ương".
Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Hội nghị Bộ Chính trị thảo luận những nội dung sẽ thảo luận trong cuộc hội đàm với Đoàn đại biểu Trung Quốc.
19 giờ, Người dự chiêu đãi do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Võ Nguyên Giáp tổ chức nhân dịp kỷ niệm 21 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12). Phát biểu tại buổi chiêu đãi, Người khen ngợi thành tích của quân đội sau 21 năm chiến đấu và trưởng thành. Người kêu gọi: "Quân và dân cả nước ta từ Nam đến Bắc cần kiên quyết chiến đấu, giành những thắng lợi to lớn hơn nữa, nhất định đánh bại giặc Mỹ xâm lược, bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, tiến tới hòa bình thống nhất nước nhà.
Đồng bào và chiến sĩ ta hãy hăng hái thi đua yêu nước, anh dũng tiến lên đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn".
- Ngày 23: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Hội nghị Bộ Chính trị thảo luận về nội dung bản tuyên bố của Bộ Ngoại giao ta lên án âm mưu của Mỹ tăng cường và mở rộng chiến tranh xâm lược miền Nam, bắn phá miền Bắc.
- Ngày 26: Tiếp tục họp Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Sau khi nghe Bí thư thứ nhất Lê Duẩn trình bày báo cáo về tình hình miền Nam và âm mưu của đế quốc Mỹ, Người phát biểu nhấn mạnh về ý đồ xâm lược và những thủ đoạn lừa bịp của Mỹ. Người khẳng định nhân dân Việt Nam kiên quyết chiến đấu trong bất kỳ hoàn cảnh nào, nhưng vẫn sẵn sàng giải quyết cuộc chiến tranh bằng thương lượng hòa bình. Người nói: "Nếu Mỹ thực sự xin ra thì ta còn tặng hoa cho họ nữa".
Trong phiên họp chiều, phát biểu kết luận Hội nghị, Người khẳng định: Hội nghị đã biểu hiện sự nhất trí cao của Ban Chấp hành Trung ương trong việc xây dựng quyết tâm đánh Mỹ và quyết thắng Mỹ. Người nhấn mạnh những nội dung trong Nghị quyết đã được Hội nghị thông qua về tình hình và nhiệm vụ mới. Người yêu cầu tinh thần của Nghị quyết phải được phổ biến, tuyên truyền đến mọi tầng lớp nhân dân, phải biến Nghị quyết thành sức mạnh trong phong trào cách mạng của quần chúng. Các cấp lãnh đạo, các ngành, các địa phương phải chú ý làm tốt chính sách hậu phương quân đội; chú trọng công tác kiểm tra đôn đốc, giải quyết kịp thời các tình huống khi xảy ra chiến tranh. Người nói: "Chúng ta đã giành được những thắng lợi to lớn. Ta càng đánh càng mạnh. Các nước anh em giúp đỡ ta. Nhân dân thế giới, kể cả nhân dân Mỹ, cũng đồng tình và ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân ta. Toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đoàn kết chặt chẽ, quyết tâm làm đúng Nghị quyết của Trung ương, không sợ gian khổ, hy sinh thì thất định chúng ta đánh thắng được giặc Mỹ xâm lược, giải phóng được miền Nam, bảo vệ miền Bắc, thống nhất nước nhà".
Cùng ngày, bài viết nhan đề: Kẻ cướp nói chuyện "hòa bình" , bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân Dân, số 4283. Bài báo phê phán những thủ đoạn lừa bịp của đế quốc Mỹ về "đàm phán không điều kiện" và cho biết mỗi lần họ nói "hòa bình" là một lần họ đưa thêm lính để mở rộng chiến tranh xâm lược miền Nam Việt Nam. Bài báo khẳng định: "Với tinh thần gang thép, chúng ta vừa dũng cảm chiến đấu, vừa ra sức sản xuất và tiết kiệm, không sợ gian khổ, không sợ hy sinh thì chắc chắn là Mỹ nhất định thua, Ta nhất định thắng!"
- Ngày 28: Hội nghị Bộ Chính trị thảo luận những nội dung sẽ hội đàm với Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Liên Xô và bản thông báo của Đại sứ Hunggari. Về những nội dung sẽ hội đàm với Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Liên Xô, Người nêu một số điểm như thảo luận về vấn đề chính trị và quan hệ hai Đảng; thông báo tình hình kinh tế, quân sự của Việt Nam, thảo luận vấn đề Liên Xô viện trợ cho Việt Nam. Người đề nghị giao nhiệm vụ cho một số cán bộ nghiên cứu tình hình các mặt của Liên Xô; các thành viên phía Việt Nam sẽ tham dự hội đàm.
Người yêu cầu khi trình bày những quan điểm của Chính phủ ta về các vấn đề quan hệ quốc tế cần hết sức cẩn thận nhưng cởi mở, thân tình.
Đối với bản thông báo của Đại sứ Hunggari, Người nêu ý kiến đề nghị Hunggari ủng hộ Việt Nam theo đúng lập trường mà Chính phủ Việt Nam đã tuyên bố.
- Ngày 29: Hồi 7 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh xem triển lãm "Một số hình ảnh các dân tộc miền núi đoàn kết sản xuất, chiến đấu chống Mỹ" tổ chức ở Hà Nội. Sau khi xem gian trưng bày, Người nhắc nhở: Triển lãm cần bổ sung một số hình ảnh, nên làm cho gọn nhẹ; cần phối hợp với các địa phương tổ chức cho đồng bào các dân tộc miền núi xem.
7 giờ 45, xem triển lãm "Năm năm thắng lợi vẻ vang tổ chức tại Câu lạc bộ Thống nhất (Hà Nội) nhân dịp kỷ niệm lần thứ 5 ngày thành lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam. Người rất vui khi xem những bức ảnh về sự phát triển lớn mạnh của phong trào cách mạng miền Nam, những thắng lợi mà quân và dân miền Nam đã giành được trong năm năm qua, nhất là trong năm 1965.
Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen bộ đội công binh đã nêu cao quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, hoàn thành nhiệm vụ phục vụ chiến đấu, góp phần vào chiến thắng chung.
- Ngày 30: Phát biểu tại Hội nghị Bộ Chính trị bàn về thái độ của ta đối với bản tuyên bố 14 điểm của Chính phủ Mỹ về vấn đề thương lượng hòa bình, Người phân tích: Mỹ nhờ nhiều nước thuyết phục ta thương lượng, ta phải trấn tĩnh. Trong 14 điểm tuyên bố của Mỹ không nói đến việc Mỹ rút quân khỏi Việt Nam. Không những thế, cuối tháng 4 năm nay, Giônxơn còn nói Mỹ sẽ không rút quân mà còn đưa thêm quân vào Việt Nam. Quốc hội của Mỹ sắp họp, Giônxơn muốn đạt được một điểm gì đó đối với ta, nếu không nội bộ chúng sẽ cãi nhau liểng xiểng. Ta phải đánh thật mạnh để cho phe chủ hoà ở Mỹ thắng thế. Người đề nghị chỉ nên đưa "Tuyên bố bốn điểm" của Chính phủ ta trả lời trước dư luận Mỹ và thế giới thì tự nhiên tuyên bố của Mỹ sẽ "như ném hạt cát vào mắt người ta".
- Ngày 31: Tiếp tục họp Hội nghị Bộ Chính trị bàn về chủ trương của ta đối với đề nghị 14 điểm của Mỹ. Sau khi nghe báo cáo của một số ủy viên và ý kiến phát biểu của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Người nhận định: "Chưa bao giờ Mỹ nói đến Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, nói đến Mặt trận thì nguỵ quyền tan rã. Người phân tích âm mưu của Mỹ: "Nhất định Mỹ không chịu tuyên bố đình chỉ vĩnh viễn và không điều kiện việc ném bom miền Bắc. Vì vậy, ta phải kiên quyết đòi Mỹ chấm dứt ném bom không điều kiện đối với miền Bắc và rút quân khỏi miền Nam. Có như vậy mới tranh thủ được sự đồng tình ủng hộ của các lực lượng tiến bộ trên thế giới. Bộ Ngoại giao cần tuyên bố chính thức chứ không dùng hình thức họp báo. Người chỉ rõ những khó khăn về phía Mỹ và đề nghị tuyên bố về lập trường của ta, nêu bốn điểm của Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là phải có điều kiện về miền Nam.
* Tháng 12- 1966
- Ngày 4: Bài viết Tổng Giôn thật xúi quẩy, bút danh Nói Thật, đăng báo Nhân Dân, số 4623. Bài báo chỉ rõ những thất bại của Tổng thống Mỹ L.Giônxơn ở trong nước và trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Trong cuộc bầu cử Quốc hội Mỹ ngày 8-11-1966, đảng cầm quyền của L.Giônxơn bị mất 45 ghế ở Hạ nghị viện và ba ghế ở Thượng nghị viện. Ngày 2-12-1966, Mỹ cho 100 máy bay đánh phá miền Bắc Việt Nam thì 11 chiếc bị bắn rơi. Tại miền Nam, binh lính Mỹ luôn luôn bị vướng phải mìn, chông của Quân giải phóng.
- Ngày 13: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Hội nghị Bộ Chính trị bàn về việc mở mặt trận đấu tranh ngoại giao chống Mỹ, cứu nước.
Cùng ngày, Người cùng Phó Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng tiếp Giáo sư Nguyễn Văn Hiếu, Tổng thư ký Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.
- Ngày 15: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen quân dân Hà Nội bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ 1.600 trên miền Bắc. Nhân dịp này, Người tặng quân dân Hà Nội cờ Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.
- Ngày 19: Tối, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự chiêu đãi của ông Nguyễn Văn Tiến, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại miền Bắc.
- Ngày 20: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam. Người đánh giá cao những thành tích, chiến công của quân dân ta ở hai miền Nam Bắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và khẳng định cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân ta nhất định sẽ giành được thắng lợi cuối cùng.
Cùng ngày, người gửi thư khen ngợi hợp tác xã nông nghiệp Tân Phong (Thái Bình) đạt năng suất lúa cao nhất miền Bắc: 7,205 tấn trên một ha gieo trồng.
Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh trả lời thư của các báo Nhật Bản Chunichi Simbun, Tôkyô Simbun, Nisi, Nihông Simbun và Hôkaiđô Simbun, cảm ơn nhân dân Nhật Bản đã ủng hộ cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam.
Cùng ngày, trả lời phỏng vấn của báo Nhật Bản Akahata. Trả lời câu hỏi về việc Mỹ cho máy bay bắn phá khu vực nội thành Hà Nội và âm mưu mở rộng chiến tranh xâm lược Việt Nam, Người nêu rõ những thắng lợi quan trọng của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước ở cả hai miền Nam - Bắc; vạch ra những thủ đoạn "thương lượng hòa bình" giả tạo của Mỹ. Người nói: "Vì độc lập, tự do cho Tổ quốc, vì hòa bình ở châu á và thế giới, nhân dân Việt Nam không sợ hy sinh gian khổ, quyết đánh, quyết thắng và nhất định sẽ thắng giặc Mỹ xâm lược". Về những câu hỏi khác, Người khẳng định muốn giải quyết những vấn đề Việt Nam, Chính phủ Mỹ phải rút quân về nước, phải triệt để tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nước Việt Nam. Người mong muốn sẽ nhận được sự ủng hộ hơn nữa của Đảng Cộng sản và nhân dân Nhật Bản.
Cùng ngày, Người thăm cơ quan Đại diện thường trực Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam tại miền Bắc.
- Ngày 21: Tại Nhà khách 12 Ngô Quyền, Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Đoàn đại diện Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.
- Trước ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự chiêu đãi do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đại tướng Võ Nguyên Giáp tổ chức nhân kỷ niệm lần thứ 22 ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.
- Ngày 22: Bài viết Phải chăng thế này là thực hành tiết kiệm, bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân Dân, số 4641. Bài báo cho biết nhiều địa phương trên miền Bắc còn có tình trạng lãng phí, nhất là việc liên hoan, tiệc tùng. Có xã chỉ trong một tháng đã giết 52 con lợn. Có trường hợp chỉ 15 cán bộ xã cũng giết một con lợn để liên hoan. Bài báo kết luận bằng câu trích từ báo Hải Phòng:
"Nhẹ làm mà lại nặng chi,
Một mai rồi biết lấy gì mà ăn".
- Ngày 23: Họp Hội nghị Bộ Chính trị nghe báo cáo về nội dung và diễn biến mới của Đại hội lần thứ IX Đảng Xã hội công nhân Hunggari, kết quả cuộc hội đàm với Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Liên Xô và vấn đề đấu tranh ngoại giao.
Người đề nghị nhân viết thư trả lời Giáo hoàng để tỏ rõ thiện chí hòa bình của ta, đòi đế quốc Mỹ chấm dứt ném bom miền Bắc và rút quân đội ra khỏi miền Nam, vạch trần thủ đoạn lừa bịp của đế quốc Mỹ.
Cùng ngày, Người gửi thư cho nhân dân Mỹ nhân dịp năm mới. Người lên án cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ đối với nhân dân Việt Nam. Cuộc chiến tranh đó đã gây đau thương, tang tóc cho nhân dân Việt Nam và cả nhân dân Mỹ. Người vạch rõ âm mưu mở rộng chiến tranh, những thủ đoạn "thương lượng hòa bình" của Mỹ và khẳng định nhân dân Việt Nam sẽ kiên quyết chiến đấu vì độc lập tự do cho Tổ quốc mình. Người hoan nghênh và cảm ơn sự ủng hộ của nhân dân Mỹ đối với cuộc đấu tranh yêu nước của nhân dân Việt Nam.
Cùng ngày, bài viết Đáng khen, bút danh Chiến Sĩ, đăng báo Nhân Dân, số 4642. Người biểu dương cán bộ, xã viên thôn Nga Mi Thượng, huyện Thanh Oai, Hà Tây trước đây nổi tiếng nấu rượu trái phép, nay đã gương mẫu thực hiện chính sách tiết kiệm. Tác giả trích báo Hà Tây ngày 14-2-1966 cho biết, do bỏ được việc nấu rượu trái phép, đẩy mạnh sản xuất, thực hành tiết kiệm, nên hợp tác xã Nga Mi Thượng đã đạt được "bảng vàng năm tấn". Nếu năm 1965 Nga Mi Thượng không hoàn thành nghĩa vụ bán lương thực cho Nhà nước thì năm 1966 đã dư thừa tới 40 tấn "thóc chống Mỹ".
- Ngày 29: Phát biểu tại phiên họp cuối năm của Hội đồng Chính phủ, Người điểm lại những thắng lợi trong năm 1966 của các nước anh em trong xây dựng đất nước và bảo vệ hòa bình; những thành tựu và chiến công của quân dân ta ở cả hai miền Nam Bắc trong sản xuất và chiến đấu; chỉ ra những mặt yếu kém cần khắc phục như công tác cán bộ và căn dặn trong công tác lưu thông phân phối phải nhớ hai điều quan trọng:
"- Không sợ thiếu, chỉ sợ không công bằng;
- Không sợ nghèo, chỉ sợ lòng dân không yên".
Người chỉ rõ ba nhiệm vụ quan trọng cần thực hiện là cán bộ, công nhân viên nhà nước, nhất là cán bộ lãnh đạo, phải cố gắng vươn lên cho xứng đáng với nhân dân anh hùng; phải giúp đỡ tiền tuyến lớn; cải tiến quản lý kinh tế tài chính cho hợp với hoàn cảnh chiến tranh. Để thực hiện được nhiệm vụ đó phải đoàn kết, liên hệ chặt chẽ với quần chúng, phải kiểm tra công tác và cán bộ, giữ bí mật quốc gia, thưởng phạt nghiêm minh, chống tham ô lãng phí, thực hành tiết kiệm và phải quan hệ hữu nghị, đoàn kết với chuyên gia nước ngoài đang công tác tại Việt Nam.
Về cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, sau khi phân tích những khó khăn của địch, Người kết luận: "Giặc Mỹ xâm lược nhất định thua! Nhân dân ta nhất định thắng".
- Ngày 30: Nói chuyện với Đại hội anh hùng chiến sĩ thi đua chống Mỹ, cứu nước, Người chỉ rõ Chính phủ ta là một tập thể rất xứng đáng được tặng danh hiệu Anh hùng. Nhưng Ban Thi đua không đề nghị tặng danh hiệu Anh hùng cho Chính phủ. "Bởi vì Chính phủ ta là một Chính phủ làm đầy tớ của nhân dân, một lòng một dạ phục vụ nhân dân. Nếu ai ở trong Chính phủ mà muốn làm quan thì không ở được trong Chính phủ ta. Bác nói thế là chẳng những trong Chính phủ trung ương mà cả chính phủ địa phương cho đến các uỷ ban hành chính xã, nếu ai muốn làm quan thì mời đi làm quan chứ không được ở trong chính quyền của ta". Người biểu dương thành tích trong chiến đấu, sản xuất, công tác và học tập của các đại biểu, nhất là các đại biểu nhỏ tuổi, khuyết tật; nhắc nhở các anh hùng, chiến sĩ thi đua không được tự mãn mà phải không ngừng rèn luyện để ngày càng tiến bộ.
- Ngày 31: Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm tỉnh Thái Bình. Đây là lần thứ năm Người về thăm tỉnh này. Tối, Người nghỉ tại xã Tân Hoà, huyện Vũ Thư.
Sáng ngày 1-1-1967, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với cán bộ, nhân dân tại đình Phương Cáp, xã Hiệp Hoà. Người căn dặn cán bộ, nhân dân trong sản xuất phải chú ý làm tốt công tác thuỷ lợi, giống, phân bón và phòng trừ sâu bệnh. Trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu cần phải chú trọng công tác phòng không nhân dân. Khi đi qua cánh đồng Nội Lài rộng ba ha, nghe đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ báo cáo đây là cánh đồng 10 tấn của Thái Bình, Người rất vui và mong Thái Bình có nhiều cánh đồng như vậy.
- Trong tháng: Chủ tịch Hồ Chí Minh xem phim tài liệu về chống chiến tranh phá hoại và phong toả của đế quốc Mỹ. Người khen ngợi hành động dũng cảm của các chiến sĩ lái canô kích cho thuỷ lôi địch nổ và nói với Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Phan Trọng Tuệ: "Chú thử nghĩ xem có phương pháp nào điều khiển canô tự động chạy qua bãi thuỷ lôi, chứ làm thế này nguy hiểm cho tính mạng của các chiến sĩ".
* Tháng 12- 1967
- Từ tháng 9, ngày 10 đến tháng 12, ngày 23: Chủ tịch Hồ Chí Minh đi nghỉ và chữa bệnh tại ngoại ô Bắc Kinh, Trung Quốc.
- Ngày 11: Từ Trung Quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho Bộ Chính trị dặn một số việc phải chuẩn bị, đặc biệt là bài phát biểu trong các buổi lễ kỷ niệm. Người cũng gửi ảnh và bài chúc mừng ngày sinh của Mao Chủ tịch và góp ý cho bài báo nói về quan hệ Trung Việt.
- Ngày 19: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện văn tới Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ và các vị trong ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, nhân dịp kỷ niệm lần thứ bảy ngày thành lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam. Người nhiệt liệt khen ngợi những chiến thắng to lớn mà nhân dân ta đã giành được trong thời gian vừa qua trên cả hai miền Nam- Bắc, đồng thời khẳng định rằng: “Cuộc kháng chiến của nhân dân ta lâu dài, gian khổ, nhưng nhất định sẽ thắng lợi hoàn toàn”.
Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Chủ tịch ủy ban Thường vụ Quốc hội Trường Chính và Thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng gửi điện mừng tới Thủ tướng Nội các Kim Nhật Thành và Uỷ viên trưởng ủy ban Thường vụ Hội nghị nhân dân tối cao nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Triều Tiên - Kim In Trung nhân dịp các ông nhậm chức.
- Trước ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp bà Lê Hằng Huân và cô Thanh Hà là vợ và con gái của thiếu tướng Nguyễn Sơn. Người ân cần hỏi thăm tình hình sức khoẻ, việc ăn ở, sinh hoạt của gia đình và động viên bà Hằng Huân cố gắng dạy dỗ các con ngoan ngoãn tiến bộ.
- Ngày 23: Sau một thời gian chữa bệnh, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ Bắc Kinh (Trung Quốc) về đến Hà Nội.
- Ngày 25: Chủ tịch Hồ Chí Minh tham gia Đoàn Chủ tịch cuộc mít tinh kỷ niệm ngày Toàn quốc kháng chiến (19-12-1946) và ngày Thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944).
Sau khi nghe Phó Chủ tịch Tôn Đức Thắng đọc lời khai mạc, Người phát biểu ý kiến nêu rõ ý nghĩa trọng đại của sự kiện thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam và sự trưởng thành lớn mạnh của quân đội ta hỗ trợ quần chúng giành chính quyền, đưa đến thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám và cuộc Kháng chiến chống thực dân Pháp. Người nhiệt liệt khen ngợi những tấm gương anh hùng của toàn thể già, trẻ, gái, trai, dân quân tự vệ và các lực lượng vũ trang nhân dân, đã nêu cao ý chí kiên cường, bất khuất, anh dũng lập công trên các chiến trường chống Mỹ và tin tưởng rằng: “31 triệu đồng bào ta ở cả hai miền, bất kỳ già, trẻ, gái, trai phải là 31 triệu chiến sĩ anh dũng diệt Mỹ, cứu nước, quyết giành thắng lợi cuối cùng”.
17 giờ, Người tiếp đồng chí Nguyễn Lương Bằng cùng hai con gái vào thăm và ăn cơm với Người.
20 giờ, Bác sĩ Trung Quốc kiểm tra sức khoẻ cho Người.
- Ngày 27: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư khen đồng bào và chiến sĩ Quân khu IV dũng cảm, kiên cường, đánh giỏi, thắng lớn đã bắn rơi hơn 1.000 máy bay, trong đó có hai chiếc B.52, bắn cháy và bắn chìm nhiều tàu chiến của đế quốc Mỹ. Người mong quân và dân Quân khu IV phát huy chiến thắng, đoàn kết chặt chẽ cùng nhân dân cả nước, giành nhiều thắng lợi to lớn hơn nữa.
- Ngày 28: Người họp Hội nghị Bộ Chính trị quyết định chủ trương mở đợt Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân (1968).
Sau Hội nghị, Người chỉ thị cho cán bộ chỉ huy các chiến trường: Kế hoạch phải thật tỉ mỉ. Hợp đồng phải thật khớp. Bí mật phải thật tuyệt đối. Hành động phải thật kiên quyết. Cán bộ phải thật gương mẫu.
Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc để ghi âm Thư chúc Tết gửi đồng bào và chiến sĩ cả nước nhân dịp Tết Mậu Thân.
- Ngày 30: Từ 7 giờ 15 đến 9 giờ 30, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị nghe đồng chí Cao Văn Khánh- Phó Tổng Tham mưu trưởng - báo cáo những diễn biến mới nhất của tình hình chiến sự miền Nam.
16 giờ , Người tiếp Phó Chủ tịch Tôn Đức Thắng và nữ Anh hùng lực lượng vũ trang Tạ Thị Kiều.
16 giờ 30, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự phiên họp cuối năm của Hội đồng Chính phủ. Sau khi nghe Thủ tướng Phạm Văn Đồng báo cáo tình hình chung và hoạt động của Chính phủ, Người đã phát biểu khen ngợi Bộ Quốc phòng, Bộ Giao thông vận tải và thanh niên nước ta. Người nói: “Chúng ta là những người đã từng tham gia cách mạng lâu, đã chống Pháp thắng lợi, cứ tưởng là chúng ta có nhiều kinh nghiệm rồi, nhưng bây giờ phải học tập các chiến sĩ, học tập thanh niên. Có một số đồng chí tự cho mình là đã cống hiến nhiều rồi, bây giờ sinh ra lề mề, không có khí thế vươn lên như các cháu thanh niên xung phong, như các chiến sĩ. Thanh niên ta bây giờ rất hăng say làm việc, không kể giờ giấc, ngày đêm, dám đánh giặc không sợ chết. Một người đã không sợ chết, một dân tộc đã không sợ hy sinh gian khổ thì nhất định sẽ chiến thắng”.
Người cũng khen ngợi phong trào nông nghiệp và công nghiệp địa phương và chỉ rõ: “Tôi đề nghị các vị Bộ trưởng nên luyện cho mình có đôi chân hay đi, đôi mắt hay nhìn, cái óc hay nghĩ, không nên chỉ ngồi ở bàn giấy, theo kiểu “đạo nhân phòng thủ””.
Người yêu cầu Bộ Công nghiệp nhẹ và Bộ Nội thương phải phối hợp chặt chẽ với nhau giải quyết tốt nhu cầu đời sống của nhân dân và chỉ thị: “Chúng ta phải gương mẫu trong quản lý và bảo vệ của công, chống lại sự phá hoại của địch, chống việc tham ô”. Người căn dặn phải tăng cường đoàn kết nội bộ, chỉnh đốn lề lối làm việc vì “có tình trạng là hội mà không nghị, nghị mà không quyết, quyết rồi mà không làm”.
Người đề nghị Chính phủ phải chú ý tổ chức Tết tiết kiệm, và phải có quà để động viên khuyến khích anh em, chiến sĩ ngoài mặt trận.
Sau cùng, Người chúc Tết và tặng mỗi thành viên Hội đồng Chính phủ một quả cam, mà theo Người nói “Cũng có ý nghĩa là khổ tận cam lai”.
18 giờ, Người tiếp và mời cơm vợ cùng hai con của Cố Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đến thăm Người.
Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các vị lãnh đạo Nhà nước và Chính phủ ta gửi điện mừng tới các vị lãnh đạo Nhà nước và Chính phủ nước Cộng hoà Cu ba, nhân dịp kỷ niệm lần thứ chín ngày Giải phóng nước Cộng hoà Cu ba.
- Trước ngày 31: Nhân dịp năm mới (1968), Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện văn tới các bạn người Mỹ đấu tranh vì tự do, hoà bình và chính nghĩa, chống chiến tranh của đế quốc Mỹ ở Việt Nam. Bức điện của Người tố cáo trước dư luận nhân dân tiến bộ Mỹ những tội ác man rợ mà bọn xâm lược Mỹ và tay sai đã gây ra ở Việt Nam, vạch trần tính chất phi nghĩa của cuộc chiến tranh này đồng thời chỉ rõ nó cũng là một thảm họa cho nhân dân Mỹ cả về người và của. Người khẳng định lập trường của nhân dân Việt Nam là muốn sống hoà bình hữu nghị với tất cả các dân tộc trên toàn thế giới, cả với nhân dân Mỹ.
Cuối cùng, thay mặt toàn thể nhân dân Việt Nam, Người cảm ơn những người bạn Mỹ đã dũng cảm đấu tranh phản đối cuộc chiến tranh xâm lược để “vừa bảo vệ chính nghĩa, vừa ủng hộ chúng tôi”.
* Tháng 12- 1968
- Ngày 1: Hồi 16 giờ, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Phó Chủ tịch Tôn Đức Thắng gặp mặt thân mật với đoàn thiếu niên dũng sĩ diệt Mỹ của miền Nam ra thăm miền Bắc và cùng ăn cơm với các cháu.
- Ngày 7: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Bộ Chính trị bàn về vận động dân chủ ở nông thôn.
- Ngày 8: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Bộ Chính trị tại số 4, Nguyễn Cảnh Chân thảo luận về tình hình nội bộ chính quyền Mỹ, quan hệ Mỹ - ngụy và vấn đề đấu tranh ngoại giao ở Hội nghị Pari..
- Ngày 11: Hồi 7 giờ 30, tại Nhà sàn, Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc với đồng chí Lê Hiến Mai. 17 giờ, Người họp Bộ Chính trị.
- Ngày 13: Chủ tịch Hồ Chí Minh họp Bộ Chính trị nghe báo cáo về tình hình ở Liên khu V.
- Ngày 15: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp thân mật các đồng chí lãnh đạo Đảng Nhân dân cách mạng Lào: Cayxỏn Phômvihản, Xuphanuvông, Nuhắc Phunxavẳn, Khăm Tày Xiphanđon và một số đồng chí khác.
- Ngày 16: Chủ tịch Hồ Chí Minh đến Hội trường Ba Đình đặt vòng hoa viếng và dự lễ truy điệu Bộ trưởng Bộ Y tế Phạm Ngọc Thạch vừa hy sinh ở chiến trường miền Nam ( Bác sĩ Phạm Ngọc Thạch hy sinh ngày 7-11-1968, trong khi đang nghiên cứu y học ở chiến trường miền Nam).
- Ngày 17: Chủ tịch Hồ Chí Minh nghe báo cáo kết quả Hội nghị tổng kết lần thứ nhất của bộ đội đặc công.
17 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp đoàn đại biểu Tỉnh ủy Thái Bình.
- Ngày 18: Hồi 19 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh tham gia Đoàn Chủ tịch cuộc mít tinh kỷ niệm lần thứ 8 ngày thành lập Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam.
Cuối buổi mít tinh, Người cùng đồng bào hát bài “Giải phóng miền Nam” rồi tặng hoa ông Nguyễn Phú Soại, Trưởng đoàn đại biểu Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam tại Hà Nội và các cháu thiếu niên dũng sĩ miền Nam vây quanh Người trên khán đài.
- Ngày 19: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng Luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch Đoàn ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, nhân kỷ niệm lần thứ 8 ngày thành lập Mặt trận. Sau khi nêu lên những thắng lợi của cách mạng miền Nam dưới sự lãnh đạo của Mặt trận, khen ngợi chiến công của đồng bào, chiến sĩ miền Nam, Người chỉ rõ, để giải quyết vấn đề Việt Nam, “Mỹ phải bàn bạc với Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam về mọi vấn đề liên quan đến miền Nam Việt Nam”. Cuối bức điện, Người chúc toàn thể đồng bào miền Nam phát huy khí thế chiến thắng, tiến lên giành thắng lợi to lớn hơn nữa, hoàn thành sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước.
- Ngày 20: Hồi 7 giờ, tại Nhà sàn, Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc với đồng chí Nguyễn Thọ Chân. 15 giờ, Người gặp 30 cán bộ, chiến sĩ đặc công từ miền Nam ra báo cáo.
- Ngày 22: Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Thủ tướng Phạm Văn Đồng và nhiều cán bộ khác của Đảng, Nhà nước đến đặt vòng hoa tại đài liệt sĩ Nghĩa trang Mai Dịch nhân kỷ niệm lần thứ 24 ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.
- Ngày 25: Chủ tịch Hồ Chí Minh đến xem phòng tranh bộ đội nhân dịp ba ngày kỷ niệm lớn 19, 20, 22-12. Người đã xem 300 bức tranh chọn lọc từ 1500 bức từ các chiến trường, các đơn vị gửi về. Sau đó, Người nói chuyện với những người có mặt ở phòng tranh, khen ngợi bộ đội đã cố gắng đẩy mạnh hoạt động văn hóa trong điều kiện chiến đấu gian khổ, quyết liệt như vậy là rất tốt và chỉ ra rằng cần làm cho nhiều người tham gia sinh hoạt văn hóa văn nghệ hơn nữa, có nhiều tranh vẽ tốt, bài hát, bài thơ hay, góp phần động viên bộ đội và nhân dân anh dũng chiến đấu, tích cực công tác, đánh thắng giặc Mỹ. Như vậy, bộ đội ta là đội quân chiến đấu giỏi, công tác tích cực, có văn hóa và đời sống tinh thần lành mạnh vui tươi.
- Ngày 26: Buổi sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp một cán bộ từ chiến trường miền Nam ra, sau ở lại cùng ăn cơm trưa với Người.
- Ngày 27: Hồi 7 giờ 30, Chủ tịch Hồ Chí Minh nghe Tổng Cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp Nguyễn Tạo báo cáo về tình hình trồng cây, gây rừng.
Tổng Cục trưởng trình bày với Người những bản thống kê về sự phá hoại của địch như ném bom, rải chất độc hủy diệt trên những cánh rừng miền Nam và tình trạng đẵn gỗ, đốt rừng bừa bãi ở miền Bắc. Tổng Cục trưởng thưa với Người:
+ Ở miền Bắc, cứ đà này thì chỉ còn 10, 15 năm nữa chúng ta sẽ “hoàn thành xuất sắc” công cuộc phá rừng đầu nguồn...
Chủ tịch báo cho Tổng Cục trưởng Lâm nghiệp rằng Người sẽ vận động nhân dân trồng cây, mở đầu bằng Tết trồng cây, dặn dò cơ quan lâm nghiệp phải chuẩn bị cây giống, tiếp tục công tác tuyên truyền vận động đồng bào bảo vệ rừng, phủ xanh những rừng đã bị đốt, phá...
Tổng Cục trưởng ngỏ ý mời Người vào thăm rừng Cúc Phương. Người nhận lời.
- Ngày 28: Chiều, Chủ tịch Hồ Chí Minh nghe Bộ Chính trị và đồng chí Nguyễn Duy Trinh báo cáo lại cuộc họp buổi sáng của Bộ Chính trị bàn về đấu tranh ngoại giao với Mỹ. Người nói: “khâu chính làm trì hoãn là ta làm chưa đến mức mà Mỹ thấy cấp bách phải ra. Ta cần kiên nhẫn và cẩn thận.”
- Ngày 30: Hồi 16 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa. Người khen ngợi tinh thần chiến đấu ngoan cường của quân dân Thanh Hóa chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ trong đó có chiến công bảo vệ cầu Hàm Rồng, giữ vững mạch máu giao thông.
Nhìn thấy một cán bộ ăn mặc sang trọng, thắt cavát, đi giày bóng, Người hỏi:
+ Chú công tác ngành nào?
+ Thưa Bác, cháu ở ủy ban nông nghiệp.
+ Chú có lội đồng được không! Có lẽ nên chuyển chú sang thương nghiệp thì hơn....
Cuộc gặp mặt kết thúc, anh em xin phép được chụp ảnh với Người.
Chủ tịch không đồng ý, nói: Đoàn các chú không có ai là phụ nữ. Lần sau thăm Bác, có đại biểu phụ nữ trong Tỉnh ủy Bác sẽ cùng chụp.
Cùng ngày, Người gửi điện mừng tới các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ nước Cộng hòa Cuba, nhân dịp kỷ niệm lần thứ 10 ngày Giải phóng Cuba.
- Trước ngày 31: Nhân dịp năm mới (1969), Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho các bạn người Mỹ chống chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ ở Việt Nam.
Người thân ái chúc mừng những người bạn Mỹ “lời chúc hoà bình và hạnh phúc”, đồng thời thông báo về việc nhà cầm quyền Hoa Kỳ đã tuyên bố chấm dứt ném bom không điều kiện ở miền Bắc Việt Nam và cho rằng: “Đó là một thắng lợi to lớn chung của toàn thể nhân dân Việt Nam, của nhân dân tiến bộ Mỹ và của các lực lượng yêu chuộng hòa bình và công lý trên thế giới”.
Người vạch rõ thái độ ngoan cố của Chính phủ Mỹ tiếp tục âm mưu mở rộng chiến tranh ở miền Nam Việt Nam, điều đó, theo Người “thì càng làm thiệt hại thêm cho nước Mỹ, làm tăng thêm số thanh niên Mỹ chết vô ích trên chiến trường..., gây thêm sự đau xót cho nhiều gia đình Mỹ”. Người khẳng định lập trường thiện chí của nhân dân ta là thiết tha với hòa bình, độc lập; “Nhưng chừng nào đất nước Việt Nam còn bị xâm lược, thì nhân dân Việt Nam còn kiên quyết chiến đấu đến thắng lợi hoàn toàn”.
Chủ tịch nhiệt liệt hoan nghênh cuộc đấu tranh dũng cảm của các bạn Mỹ đòi chấm dứt cuộc chiến tranh ở Việt Nam. Hành động đó, theo Chủ tịch, các bạn Mỹ đã ủng hộ nhân dân Việt Nam kháng chiến “đồng thời bảo vệ lợi ích và danh dự của nhân dân Mỹ, bảo vệ tính mạng của thanh niên Hoa Kỳ”.
Năm mới, Người chúc các bạn Mỹ giành được nhiều thắng lợi trong những cuộc đấu tranh chính nghĩa.
Huyền Trang (tổng hợp)
